Duø khoâng yù thöùc
con ngöôøi vaãn luoân öôùc muoán
Thieân Chuùa laø söï thaät
vaø haïnh phuùc ñích thöïc
Duø khoâng yù thöùc con ngöôøi vaãn luoân öôùc muoán Thieân Chuùa laø söï thaät vaø haïnh phuùc ñích thöïc.
Vatican (Vat. 7-11-2012) - Duø khoâng yù thöùc, hay xem ra thôø ô hoaëc phaûn ñoái choáng laïi söï sieâu vieät, con ngöôøi vaãn luoân öôùc muoán Thieân Chuùa, laø söï thaät vaø haïnh phuùc ñích thöïc maø noù khoâng ngöøng tìm kieám.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ khaúng ñònh nhö treân tröôùc hôn 35,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông tham döï buoåi gaëp gôõ chung haøng tuaàn taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ saùng thöù tö 7 thaùng 11 naêm 2012. Beân caïnh caùc ñoaøn haønh höông Baéc Myõ vaø AÂu chaâu, coù caùc nhoùm haønh höông ñeán töø AÙ chaâu nhö nhoùm hoïc sinh tröôøng trung hoïc thaùnh Phaoloâ Nhaät Baûn, caùc nhoùm tín höõu Indonesia vaø Nam Haøn. Töø Phi chaâu coù ñoaøn haønh höông Ghana. Töø chaâu Myõ Latinh coù caùc nhoùm ñeán töø Brasil, Meâhicoâ, Argentina vaø Chile.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ suy nieäm ñeà taøi "Con ngöôøi mang trong mình moät öôùc muoán nhieäm maàu veà Thieân Chuùa". Ñaây laø moät khía caïnh haáp daãn cuûa kinh nghieäm con ngöôøi. Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo môû ñaàu vôùi nhaän ñònh yù nghóa sau ñaây: "Öôùc muoán Thieân Chuùa ñöôïc khaéc ghi trong traùi tim con ngöôøi, bôûi vì con ngöôøi ñaõ ñöôïc taïo döïng bôûi Thieân Chuùa vaø cho Thieân Chuùa; vaø Thieân Chuùa khoâng ngöøng loâi keùo con ngöôøi ñeán vôùi Ngöôøi vaø chæ nôi Thieân Chuùa con ngöôøi môùi tìm thaáy söï thaät vaø haïnh phuùc maø noù kieám tìm khoâng ngöng nghæ" (s. 27). Tuy coù theå ñöôïc chia seû trong nhieàu boái caûnh vaên hoùa, nhöng trong boái caûnh cuûa neàn vaên hoùa taây aâu bò tuïc hoùa, khaúng ñònh naøy xem ra coù theå laø moät khieâu khích. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích ñieåm naøy nhö sau:
Thaät ra, nhieàu ngöôøi ñoàng thôøi vôùi chuùng ta coù theå phaûn baùc raèng hoï khoâng heà caûm thaáy öôùc muoán veà Thieân Chuùa. Ñoái vôùi nhieàu laõnh vöïc xaõ hoäi Thieân Chuùa khoâng laø Ñaáng ñöôïc chôø ñôïi öôùc ao, nhöng laø moät thöïc taïi khieán cho con ngöôøi thôø ô, khoâng caàn phaûi coá gaéng baày toû yù kieán. Thaät ra ñieàu maø chuùng ta ñònh nghóa laø öôùc muoán veà Thieân Chuùa ñaõ khoâng hoaøn toaøn bieán maát, nhöng caû ngaøy nay nöõa, trong nhieàu caùch theá khaùc nhau, noù vaãn ñoái dieän vôùi traùi tim con ngöôøi. Öôùc muoán cuûa con ngöôøi luoân höôùng tôùi caùc söï thieän cuï theå chöù khoâng phaûi caùc söï thieän tinh thaàn, nhöng ngöôøi ta vaãn ñöùng tröôùc vaán naïn söï thieän ñích thöïc laø gì, vaø nhö vaäy ñöông ñaàu vôùi caùi gì khaùc vôùi mình, maø con ngöôøi khoâng theå xaây döïng ñöôïc, nhöng ñöôïc môøi goïi thöøa nhaän.
Kinh nghieäm tình yeâu coù theå giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc naêng ñoäng cuûa öôùc muoán aáy. Qua tình yeâu, moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ, nhôø nhau, soáng kinh nghieäm söï cao caû vaø veû ñeïp cuûa söï soáng vaø cuûa thöïc taïi. Neáu ñieàu toâi kinh nghieäm khoâng chæ ñôn sô laø moät aûo töôûng, neáu toâi thöïc söï muoán thieän ích cho ngöôøi khaùc cuõng nhö laø con ñöôøng thieän ích cuûa toâi, thì khi ñoù toâi phaûi saün saøng ra khoûi trung taâm cuûa mình, ñeå phuïc vuï hoï, cho tôùi choã khöôùc töø chính mình. Nhö theá caâu traû lôøi cho vaán naïn lieân quan tôùi yù nghóa kinh nghieäm tình yeâu ñi qua söï thanh taåy vaø chöõa laønh yù muoán, bò ñoøi buoäc bôûi thieän ích maø ta muoán cho ngöôøi khaùc. Caàn phaûi taäp taønh, toâi luyeän, vaø caû söûa chöõa nöõa ñeå cho thieän ích aáy coù theå ñöôïc muoán thöïc söï.
Söï xuaát thaàn ban ñaàu ñöôïc dieãn taû ra baèng cuoäc haønh höông, "xuaát haønh thöôøng xuyeân töø caùi toâi ñoùng kín trong chính mình ñeán söï giaûi thoaùt cuûa vieäc cho ñi chính mình, vaø nhö theá laø tôùi söï canh taân chính mình, coøn hôn theá nöõa tôùi vieäc khaùm phaù ra Thieân Chuùa" (Deus caritas est, 6). Qua loä trình aáy con ngöôøi coù theå ñaøo saâu vieäc hieåu bieát tình yeâu maø noù ñaõ baét ñaàu kinh nghieäm. Vaø maàu nhieäm maø noù dieãn taû cuõng ngaøy caøng loä hieän: thaät theá, caû ngöôøi ñöôïc yeâu cuõng khoâng theå thoûa maõn öôùc muoán naèm trong traùi tim con ngöôøi, traùi laïi tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi khaùc caøng trung thöïc bao nhieâu, thì noù laïi caøng môû ra vaán naïn lieân quan tôùi nguoàn goác, soá phaän vaø khaû naêng keùo daøi luoân maõi cuûa noù baáy nhieâu. Nhö vaäy, kinh nghieäm tình yeâu cuûa con ngöôøi coù trong noù naêng ñoäng quy chieáu veà caùi vöôït ngoaøi chính mình; noù laø kinh nghieäm cuûa moät thieän ích daãn tôùi choã ra khoûi mình vaø ñöùng tröôùc maàu nhieäm bao truøn toaøn cuoäc soáng.
Cuõng coù theå noùi nhö theá ñoái vôùi caùc kinh nghieäm khaùc nhö: tình baïn, veû ñeïp, tình yeâu ñoái vôùi söï hieåu bieát. Moãi thieän ích ñöôïc kinh nghieäm bôûi con ngöôøi ñeàu höôùng tôùi maàu nhieäm bao quanh con ngöôøi; moãi öôùc muoán ñoái dieän vôùi traùi tim con ngöôøi ñeàu vang voïng moät öôùc muoán neàn taûng khoâng bao giôø ñöôïc thoûa maõn moät caùch traøn ñaày. Chaéc chaén laø töø öôùc mong saâu thaúm cuõng daáu aån moät caùi gì khoù hieåu; ngöôøi ta khoâng theå ñeán vôùi ñöùc tin moät caùch tröïc tieáp ñöôïc.
Noùi cho cuøng, con ngöôøi bieát roõ ñieàu khoâng thoûa maõn noù, nhöng khoâng töôûng töôïng hay ñònh nghóa noåi ñieàu laøm cho noù kinh nghieäm ñöôïc nieàm haïnh phuùc maø noù nhung nhôù trong con tim. Khoâng theå hieåu bieát Thieân Chuùa chæ töø öôùc muoán cuûa con ngöôøi. Töø quan ñieåm naøy coøn coù maàu nhieäm con ngöôøi laø keû kieám tìm Tuyeät Ñoái, vôùi nhöõng böôùc beù nhoû vaø khoâng chaéc chaén. Nhöng kinh nghieäm cuûa öôùc muoán, cuûa "con tim baát an" theo kieåu noùi cuûa thaùnh Agostino khaù yù nghóa. Noù cho thaáy raèng, trong saâu thaúm, con ngöôøi laø moät sinh vaät toân giaùo, moät keû "aên maøy Thieân Chuùa". Chuùng ta coù theå duøng caùc töø cuûa Pascal: "Con ngöôøi vöôït xa con ngöôøi moät caùch voâ taän" (Pensieri, ed. Chevalier 438; ed. Brunschwig 434). Con maét nhaän bieát caùc ñoà vaät, khi chuùng ñöôïc chieáu soi bôûi aùnh saùng. Töø ñoù coù öôùc muoán hieåu bieát chính aùnh saùng, chieáu soi söï vaät cuûa theá giôùi vaø cuøng vôùi chuùng thaép leân yù nghóa cuûa veû ñeïp.
Tuy nhieân chuùng ta phaûi nhaän raèng, caû trong thôøi ñaïi chuùng ta beà ngoaøi xem ra phaûn khaùng chieàu kích sieâu vieät, cuõng coù theå môû ra moät con ñöôøng daãn tôùi yù nghóa toân giaùo ñích thaät cuûa cuoäc soáng, cho thaáy ôn ñöùc tin khoâng voâ lyù, khoâng phi lyù. Thaät seõ raát ích lôïi khi thaêng tieán moät loaïi sö phaïm cuûa söï öôùc muoán, cho con ñöôøng cuûa ngöôøi chöa tin, cuõng nhö cho ngöôøi ñaõ nhaän ñöôïc ôn ñöùc tin. Moät sö phaïm ít nhaát goàm hai khía caïnh. Tröôùc heát laø hoïc bieát vaø taùi hoïc bieát vieäc neám höôûng caùc nieàm vui ñích thaät cuûa cuoäc soáng. Khoâng phaûi taát caû moïi thoûa maõn ñeàu saûn laøm naøy sinh trong chuùng ta cuøng moät hieäu quûa: coù vaøi thoûa maõn ñeå laïi moät daáu veát tích cöïc, chuùng coù khaû naêng trao an bình cho taâm hoàn, khieán cho chuùng ta soáng tích cöïc hôn vaø quaûng ñaïi hôn. Nhieàu thoûa maõn khaùc traùi laïi, sau aùnh saùng ban ñaàu, xem ra chuùng gaây thaát voïng cho caùc chôø mong maø chuùng daáy leân, vaø khi ñoù ñeå laïi ñaøng sau söï cay ñaéng, khoâng thoûa maõn, hay moät caûm quan troáng roãng. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích khía caïnh thöù nhaát cuûa sö phaïm naøy nhö sau:
Ngay töø tuoåi thô giaùo duïc cho bieát neám höôûng caùc nieàm vui ñích thaät, trong taát caû moïi laõnh vöïc cuoäc soáng - gia ñình, tình baïn, tình lieân ñôùi vôùi ngöôøi khoå ñau, khöôùc töø caùi toâi ñeå phuïc vuï tha nhaân, tình yeâu ñoái vôùi söï hieåu bieát, ñoái vôùi ngheä thuaät, ñoái vôùi caùc veû ñeïp cuûa thieân nhieân - taát caû nhöõng ñieàu ñoù coù nghóa laø taäp taønh söï höôûng neám noäi taâm vaø saûn xuaát ra caùc khaùng toá höõu hieäu choáng laïi söï taàm thöôøng hoùa vaø xoaøng xónh raát phoå bieán ngaøy nay. Caû ngöôøi lôùn cuõng caàn taùi khaùm phaù ra caùc nieàm vui aáy, öôùc muoán caùc thöïc taïi ñích thaät, thanh taåy mình khoûi söï taàm thöôøng xoaøng xónh, trong ñoù mình coù theå bò ñang sa laày. Khi ñoù seõ deã daøng ñaåy luøi taát caû nhöõng gì xem ra haáp daãn, nhöng laïi nhaït nheõo, noâ leä hoùa chöù khoâng khieán cho con ngöôøi töï do. Vaø ñieàu naøy seõ daáy leân öôùc muoán veà Thieân Chuùa.
Khía caïnh song song thöù hai laø khoâng bao giôø baèng loøng vôùi nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc. Chính caùc nieàm vui ñích thaät nhaát coù khaû naêng giaûi thoaùt trong chuùng ta söï baát an laønh maïnh daãn tôùi choã ñoøi hoûi hôn - muoán moät thieän ích cao hôn, saâu xa hôn - vaø ñoàng thôøi laø nhaän thöùc ngaøy caøng roõ raøng hôn raèng khoâng coù gì höõu haïn coù theå laøm ñaày con tim cuûa chuùng ta. Nhö theá chuùng ta seõ hoïc bieát höôùng tôùi söï thieän ñích thaât, maø chuùng ta khoâng theå xaây döïng hay cung caáp cho mình vôùi söùc löïc cuûa chuùng ta, vaø khoâng ñeå cho meät nhoïc hay caùc chöôùng ngaïi ñeán töø toäi loãi cuûa chuùng ta gaây naûn loøng.
Veà ñieåm naøy chuùng ta khoâng ñöïôc queân raèng naêng ñoäng cuûa öôùc muoán luoân luoân roäng môû cho ôn cöùu ñoä. Caû khi noù ñi vaøo caùc con ñöôøng laïc loái, khi noù chaïy theo caùc thieân ñaøng giaû taïo, vaø xem ra maát ñi khaû naêng höôùng tôùi söï thieän ñích thaät. Caû trong vöïc thaúm cuûa toäi loãi, nôi con ngöôøi khoâng taét ñi tia löûa cho pheùp nhaän ra söï thieän ñích thaät, höôûng neám noù vaø baét ñaàu moät loä trình ñi leân, maø Thieân Chuùa, vôùi ôn thaùnh cuûa Ngöôøi, khoâng bao giôø ñeå thieáu söï trôï giuùp.
Ngoaøi ra, taát caû chuùng ta ñeàu caàn ñi treân con ñöôøng thanh taåy, vaø chöõa laønh öôùc muoán. Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi löõ haønh höôùng tôùi queâ höông treân trôøi, höôùng tôùi söï thieän traøn ñaày, vónh cöûu, maø khoâng gì coù theå cöôùp maát ñöôïc. Nhö theá ñaây khoâng phaûi laø vieäc boùp ngheït öôùc muoán trong traùi tim con ngöôøi, maø laø giaûi thoaùt noù, ñeå noù coù theå ñaït tôùi chieàu cao ñích thaät cuûa noù. Khi trong öôùc muoán con ngöôøi roäng môû cöûa soå cho Thieân Chuùa, thì ñieàu naøy ñaõ laø daáu chæ söï hieän dieän cuûa ñöùc tin trong taâm hoàn; ñöùc tin laø moät ôn cuûa Thieân Chuùa. Nhö thaùnh Agostino khaúng ñònh: "Vôùi söï chôø mong Thieân Chuùa môû roäng öôùc muoán cuûa chuùng ta, vôùi öôùc muoán Ngöôøi môû roäng taâm hoàn, vaø khi môû roäng taâm hoàn Ngöôøi khieán cho noù coù khaû naêng hôn" (Commento alla Prima lettera di Giovanni, 4,6; PL 35,2009).
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo tín höõu baèng caùc thöù tieáng Phaùp, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, A raäp, Ba Lan, Croat vaø YÙ. Chaøo caùc baïn treû, ngöôøi ñau yeáu vaø caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi ngaøi nhaéc cho moïi ngöôøi bieát ngaøy mai laø leã cung hieán Vöông cung thaùnh ñöôøng Gioan Laterano, laø nhaø thôø chính toøa cuûa giaùo phaän Roma. Ñöùc Thaùnh Cha chuùc caùc baïn treû trôû thaønh caùc vieân ñaù soáng ñoäng quùy baùu daán thaân xaây döïng Nhaø Chuùa. Ngaøi khích leä ngöôøi ñau yeáu daâng hy sinh khoå ñau cho Chuùa ñeå möu ích cho Giaùo Hoäi vaø nhaén nhuû caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi bieán gia ñình hoï trôû thaønh caùc giaùo hoäi nhoû taïi gia.
Sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha caát Kinh Laäy Cha vaø ban pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)