Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Philippe Barbarin
Toång Giaùm Muïc Lyon
veà Naêm Ñöùc Tin
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Philippe Barbarin, Toång Giaùm Muïc Lyon veà Naêm Ñöùc Tin.
Lyon (Avvenire 25-08-2012; Vat. 10-09-2012) - Ngaøy 11 thaùng 10 naêm 2012 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI seõ chuû söï thaùnh leã khai maïc Naêm Ñöùc Tin nhaân kyû nieäm ñuùng 50 naêm khai môû Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø 20 naêm coâng boá saùch Giaùo Lyù Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo.
Naêm Ñöùc Tin laø dòp ñeå tín höõu coâng giaùo toaøn theá giôùi hoïc hoûi, tìm hieåu, ñaøo saâu vaø soáng ñöùc tin moät caùch yù thöùc xaùc tín vaø saâu ñaäm hôn. Rieâng ñoái vôùi caùc daân toäc coù nguoàn goác Kitoâ kyø cöïu nhöng ñaõ xa rôøi, ñaùnh maát hay choái boû ñöùc tin, ñaây laø cô may tìm veà vôùi gia taøi tinh thaàn cuûa mình.
Khi nhìn vaøo tình hình soáng ñaïo taïi caùc nöôùc AÂu chaâu, ngöôøi ta khoâng chæ ghi nhaän caùc haäu quûa tieâu cöïc cuûa naïn tuïc hoùa gia taêng laøm suy yeáu cuoäc soáng cuûa caùc Giaùo Hoäi: tín höõu khoâng soáng ñaïo nöõa, ôn goïi giaùo só tu só khan hieám, caùc linh muïc giaø nua cheát ñi maø khoâng coù ngöôøi thay theá, soá giaùo xöù khoâng coù linh muïc coi soùc ngaøy caøng gia taêng. Taïi moät vaøi nöôùc ñaõ coù lòch söû truyeàn giaùo oai huøng nhö Hoøa Lan, töø maáy thaäp nieân qua Giaùo Hoäi ñaõ phaûi baùn ñi haøng traêm nhaø thôø, vì tín höõu khoâng soáng ñaïo, cuõng khoâng coù linh muïc coi soùc vaø Giaùo Hoäi khoâng coù khaû naêng taøi chính ñeå duy trì caùc cô sôû aáy.
Nöôùc Phaùp xöa kia ñöôïc meänh danh laø "Tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi" cuõng ñaõ bò tuïc hoùa theâ thaûm. Trong caùc thaäp nieân 1960-1990 Giaùo Hoäi taïi Phaùp ñaõ phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc noã löïc nhoå reã Kitoâ giaùo, döôùi aûnh höôûng cuûa chuû thuyeát maùc xít voâ thaàn lan traøn, meâ hoaëc vaø khuynh ñaûo theá giôùi ñaïi hoïc vaø theá giôùi truyeàn thoâng, taïo ra caùc thaønh phaàn trí thöùc thieân taû quaûng baù vaø phuïc vuï khoâng coâng cho chuû thuyeát coäng saûn voâ thaàn, trong ñoù cuõng coù moät soá giaùo só tu só cuûa Giaùo Hoäi, meänh danh laø caùc "thaønh phaàn caáp tieán".
Nhöng sau khi cheá ñoä coäng saûn Ñoâng AÂu vaø Lieân Xoâ suïp ñoå tan taønh caùch ñaây 20 naêm, Giaùo Hoäi Phaùp cuõng nhö caùc Giaùo Hoäi AÂu chaâu laïi phaûi ñöông ñaàu vôùi traøo löïu tuïc hoùa vaø duy ñôøi cöïc ñoan, laáy côù luaät taùch rôøi Giaùo Hoäi vaø Nhaø Nöôùc, muoán gaït boû Giaùo Hoäi ra khoûi cuoäc soáng xaõ hoäi, vaø bòt mieäng khoâng cho Giaùo Hoâi leân tieáng veà caùc vaán ñeà lieân quan tôùi caùc quyeàn con ngöôøi, ñaëc bieät laø quyeàn baûo veä luaân lyù ñaïo ñöùc.
Xem ra laø ñieàu khoâng theå tin ñöôïc, nhöng söï thaät laø Kitoâ giaùo hieän nay laïi bò baøi baùc, kyø thò, haïn cheá vaø baùch haïi bôûi luaät leä cuûa chính quyeàn caùc nöôùc taây aâu coù neàn vaên hoùa Kitoâ. Ngöôøi ta ñi ñeán choã caám treo, tröng baày vaø ñaët ñeå caùc Thaùnh Giaù vaø töôïng aûnh taïi caùc nôi coâng coäng.
Rieâng ñoái vôùi Giaùo Hoäi Phaùp, trong caùc thôøi gian qua ngöôøi ta vui möøng ghi nhaän söï hieän dieän cuûa nhieàu tín höõu coâng giaùo soáng ñaïo xaùc tín trong nhieàu laõnh vöïc vaø cô caáu xaõ hoäi: töø Haøn laâm vieän Phaùp, cho tôùi Haøn laâm vieän Goncourt; töø laõnh vöïc kòch ngheä cho tôùi laõnh vöïc phim aûnh vaø aâm nhaïc; töø ]aõnh vöïc aán loaùt vôùi caùc nguyeät san vaø nhaät baùo cho tôùi caùc hieäp hoäi vaø toå chöùc baùc aùi xaõ hoäi. Rieâng trong laõnh vöïc ôn goïi vaø muïc vuï hieän coù haøng traêm linh muïc vaø chuûng sinh ñeán töø caùc nöôùc Phi chaâu noùi tieáng Phaùp hay töø Ba Lan daán thaân laøm vieäc trong caùc giaùo xöù khoâng coù linh muïc Phaùp nöõa.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Philip Barbarrin, Toång Giaùm Muïc Lyon, veà yù nghóa Naêm Ñöùc Tin ñoái vôùi Giaùo Hoäi taïi Phaùp. Ñöùc Hoàng Y Barbarin noåi tieáng veà daán thaân ñoái thoaïi ñaïi keát vaø lieân toân, cuõng nhö veà caùc can thieäp trong laõnh vöïc quoác teá. Hoài thöôïng tuaàn thaùng 8 vöøa qua Ñöùc Hoàng Y ñaõ caûnh caùo giôùi laõnh ñaïo chính trò Phaùp, khi khaúng ñònh raèng chính quyeàn "Khoâng ñöôïc laøm sai laïc baûn chaát cuûa hoân nhaân".
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Naêm Ñöùc Tin coù yù nghóa gì ñoái vôùi Giaùo Hoäi Phaùp, laø moät Giaùo Hoäi Kitoâ kyø cöïu, nhöng trong nhieàu thaäp nieân qua ñaõ suy yeáu raát nhieàu vaø bò tuïc hoùa naëng neà?
Ñaùp: Naêm Ñöùc Tin laø moät moùn quøa raát ñeïp ñoái vôùi nöôùc Phaùp vaø toaøn theå Giaùo Hoäi. Chuùng ta ñaõ soáng moät Naêm Linh Muïc ngoaïi thöôøng, vôùi caûm töôûng laø taïi Lyon coù ñöôïc moät naêm nhö ôû ngoaïi oâ thaønh Ars. Naêm Ñöùc Tin seõ cho pheùp chuùng toâi ñaøo saâu Kinh Tin Kính vaø hieåu bieát Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo moät caùch toát ñeïp hôn. Ñoù ñaõ laø ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ muoán laøm vôùi giôùi treû trong Ngaøy Quoác Teá giôùi Treû taïi Madrid, baèng caùch coáng hieán cho hoï trang maïng Youcat.
Hoûi: Ngaøy nay caâu noùi coå ñieån "Nöôùc Phaùp, tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi" coù nghóa laø gì?
Ñaùp: Ñieàu naøy nhaéc laïi moät lòch söû raát phong phuù chuùng toâi phaûi nhôù laïi vaø caûm taï Thieân Chuùa veà lòch söû aáy. Nhöng chuùng toâi cuõng phaûi chuù yù ñöøng ñeå cho quùa khöù xaâm laán, cho ñuø noù coù tuyeät vôøi theá naøo ñi nöõa. Chuùa chôø ñôïi chuùng ta trong giaây phuùt hieän taïi naøy vaø trong töông lai. Chaúng haïn Giaùo Hoäi taïi Lyon nhôù laïi caùc vò töû ñaïo cuûa mình hoài theá kyû thöù II, caùc vò ñaõ trôû thaønh suoái nguoàn cuûa vieäc rao truyeàn Tin Möøng cho vuøng Gallia vaø mieàn Baéc AÂu chaâu. Nhöng chuùng ta cuõng nhôù raèng töø töû ñaïo trong tieáng Hy laïp coù nghóa laø laøm chöùng. Ñieåm khôûi ñaàu gaây aán töôïng aáy cuûa Giaùo Hoäi chuùng toâi daãn ñöa chuùng toâi tôùi choã ñaët ra moät caâu hoûi noøng coát: "Chuùng toâi coù laø nhöõng ngöôøi phuïc vuï vaø laøm chöùng cho Chuùa khoâng?"
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, laøm sao dieãn taû ñöôïc loøng haêng say truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi trong nhöõng caùch thöùc huøng hoàn nhaát?
Ñaùp: Taïi Phaùp chuùng toâi coù raát nhieàu may maén. Coù nhöõng ngöôøi ngoaïi quoác baày toû vôùi toâi loøng khaâm phuïc tröôùc caùc saùng kieán ña dieän vaø maïnh meõ cuûa coâng taùc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng. Chuùng toâi coù caùc tröôøng thaàn hoïc vaø caùc phong traøo tinh thaàn sinh ñoäng vaø raát taùo baïo. Chæ caàn nghó tôùi trung taâm nghieân cöùu môùi taïi Notre Dame de Vie ôû Venasque, hay trung taâm cuûa phaân khoa Notre Dame de Paris, hay söï taùi sinh cuûa caùc tu só doøng Ña Minh ôû Toulouse. Chuùng toâi bieát coù söï phaùt trieån gaây aán töôïng cuûa caùc coäng ñoaøn môùi, nhö caùc coäng ñoaøn beân Brasil. Moät vaøi coäng ñoaøn chaúng haïn nhö coäng ñoaøn Emmanuel vaø Con ñöôøng môùi ñaõ coù khoaûng 40 naêm kinh nghieäm. Cuõng coù theå nhaéc tôùi raát nhieàu hoaït ñoäng canh taân truyeàn giaùo qua aâm nhaïc vaø caùc buoåi hoøa nhaïc, hay caùc ñòa chæ truyeàn giaùo treân maïng. Trong giaùo phaän cuûa toâi, chuùng toâi ñang soáng moät kinh nghieäm ñeïp goïi laø "Caùc phoøng thí nghieäm ñöùc tin", theo lôøi môøi goïi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong Naêm Thaùnh 2000.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, ñaâu ñaõ laø caùc khoù khaên chính maø Giaùo Hoäi taïi Phaùp gaëp phaûi hieän nay?
Ñaùp: Trong moät nghóa naøo ñoù, chuùng toâi raát ngheøo naøn, bôûi vì ñaõ coù nhieàu phaàn bò suïp ñoå: nhieàu ñan vieän vaø chuûng vieän ñaõ ñoùng cöûa. Haøng giaùo só giaø nua, vaø ñieàu naøy gaây khoå ñau cho Giaùo Hoäi, vaø ñoâi khi coøn coù söï baát oån trnog caùc coäng ñoaøn cuûa chuùng toâi nöõa. Haèng naêm taïi Lyon toâi truyeàn chöùc Linh Muïc cho hai, ba taân linh muïc, trong khi coù khoaûng 20 linh muïc giaø qua ñôøi. Ñoàng thôøi chuùng toâi cuõng nhaän thaáy coù moät söï naêng ñoäng ñích thaät, moät söùc sinh ñoäng gaây kinh ngaïc. Toâi khoâng muoán laø moät ngöôøi laïc quan khôø khaïo, cuõng khoâng muoán laø moät ngöôøi bi quan toái taêm. Coù nhöõng tình hình baùo ñoäng trong nhieàu giaùo phaän, nhöng cuõng coù caùc löïc löôïng canh taân taïi khaép moïi nôi.
Hoûi: Söï hieän dieän vaø lôøi noùi cuûa caùc tín höõu coâng giaùo coù laø moät thaùch ñoá trong xaõ hoäi hay khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Chuùng toâi coù töï do ngoân luaän vaø boån phaän phaûi leân tieáng, phaûi baày toû vì thieän ích cuûa xaõ hoäi, nhaát laø trong giai ñoaïn nghi ngôø ñoái vôùi töông lai cuûa neàn vaên minh cuûa chuùng toâi. Ñoâi khi toâi coù caûm töôûng raèng neàn daân chuû cuûa chuùng ta ñang chaët ñi caùi caây, trong ñoù noù sinh soáng. Taïi Phaùp chuùng toâi ñaõ thaáy quyeàn bính maát ñaàu, khi noù ñaõ trôû thaønh moät "neàn quaân chuû tuyeät ñoái" vaø baét ñaàu noùi tôùi moät "oâng vua maët trôøi". Toâi hy voïng raèng chuùng toâi seõ khoâng böôùc vaøo kyû nguyeân cuûa moät "neàn daân chuû tuyeät ñoái", vaø queân raèng moïi hình thöùc quyeàn bính ñöôïc laøm ra tröôùc heát laø ñeå phuïc vuï. Ngöôøi ta thöôøng noùi raèng neàn daân chuû laø "cheá ñoä ít taøn aùc hôn". Khi tìm caùch laéng nghe vaø toân troïng thieän ích cuûa taát caû moïi ngöôøi, moät quoác hoäi phaûi boû phieáu moät luaät taøi chaùnh vaø laøm luaät. Nhöng neáu ngöôøi ta töï yù chieám laáy quyeàn thay ñoåi caùc neàn taûng cuûa xaõ hoäi, nghóa laø neáu ngöôøi ta coi mình laø Thieân Chuùa Toát Laønh, thì khi ñoù chuùng ta ñang gaëp nguy hieåm. Caû moät quoác hoâi cuõng coù theå daãn ñöa moät quoác gia tôùi ngoõ cuït. Thaät luoân luoân khoù maø khieâm nhöôøng, khi coù quyeàn bính trong tay.
Hoûi: Ngöôøi ta thöôøng taùi ñöa ra cuoäc thaûo luaän veà tính caùch ñôøi, nhöng coù phaûi noù che daáu caùc nöùt raïn saâu xa khoâng, thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Nöôùc Phaùp soáng caùc haäu quûa cuûa moät cuoäc xung ñoät cuõ. Vôùi luaät taùch rôøi naêm 1905 Nhaø Nöôùc daán thaân baûo ñaûm töï do phuïng töï vaø giao cho caùc tín höõu traùch nhieäm taøi trôï Giaùo Hoäi. Ñieàu naøy trao ban vinh döï cho caùc tín höõu coâng giaùo. Vieäc ñaøo taïo moät chuûng sinh toán keùm 20.000 Euro moät naêm. Vaán ñeà ñoù laø ñaøng sau töø "tính caùch ñôøi" thöôøng daáu aån moät sö thuø gheùt toân giaùo. Vì theá, moät neàn coäng hoøa ñôøi thì chaáp nhaän ñöôïc, nhöng moät naõo traïng duy ñôøi thì khoâng chaáp nhaän ñöôïc. Nguyeân toång thoáng Phaùp ñaõ thaêng tieán moät "tính caùch ñôøi tích cöïc", vaø ñieàu naøy laø baèng chöùng noù khoâng phaûi nhö theá moät caùch töï phaùt. Theo nguyeân taéc, töø naøy khoâng caàn ñoøi hoûi caùc tính töø. Nhöng treân thöïc teá, nöôùc Phaùp vaãn coøn bò phaân chia giöõa hai traøo löu: toân troïng toân giaùo hay tieâu dieät toân giaùo.
(Avvenire 25-8-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)