Hoäi nghò Lieân Phi chaâu
veà giaùo daân Coâng Giaùo
nhoùm taïi Yaoundeù, Camerun
Hoäi nghò Lieân Phi chaâu veà giaùo daân Coâng Giaùo nhoùm taïi Yaoundeù, Camerun.
Yaoundeù (Vat. 6/09/2012) - Trong nhöõng ngaøy naøy, hôn 300 ñaïi bieåu giaùo daân Coâng Giaùo thuoäc caùc nöôùc Phi chaâu, cuøng vôùi ñaïi dieän cuûa caùc Phong traøo vaø coäng ñoaøn môùi cuûa Giaùo Hoäi, cuõng nhö cuûa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaø haøng giaùo só, tu só thuoäc 57 quoác gia Phi chaâu ñang tham döï Hoäi nghò Lieân Phi chaâu veà giaùo daân Coâng Giaùo do Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà giaùo daân toå chöùc, taïi Yaoundeù thuû ñoâ Camerun, töø ngaøy 4 ñeán 9 thaùng 9 naêm 2012 vôùi chuû ñeà: "Chöùng nhaân cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ taïi Phi chaâu ngaøy nay: muoái ñaát vaø aùnh saùng theá gian" (Mt 5,13-14).
Hoäi nghò dieãn ra taïi Ñaïi hoïc Coâng Giaùo Trung Phi chaâu vaø ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Rylko, Chuû Tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà giaùo daân, khai maïc vaø chuû toïa. Trong gaàn 1 tuaàn nhoùm hoïp, caùc tham döï vieân suy tö veà nhöõng thaùch ñoá vaø trao ñoåi kinh nghieäm veà vieäc laøm chöùng nhaân cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ngoaøi caùc baøi thuyeát trình gôïi yù, coøn coù nhieàu cuoäc hoäi luaän trong caùc nhoùm nhoû vaø thaûo luaän baøn troøn.
Theo chieàu höôùng Toâng Huaán "Ecclesia in Africa", Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu, cuûa Ñöùc Chaân phöôùc Gioan Phaoloâ 2 vaø Toâng Huaán "Africae munus", Söï daán thaân cuûa Phi chaâu, do Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 ban haønh, Hoäi nghò hieän nay muoán laø moät bieán coá hy voïng trong söù maïng truyeàn giaûng Tin Möøng vaø giuùp taùi khaùm phaù ôn goïi töôi ñeïp ñöôïc laøm Kitoâ höõu taïi Phi chaâu, giöõa nhöõng thaùch ñoá ña daïng maø caùc tín höõu giaùo daân gaëp phaûi trong vieäc laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ giöõa caùc moâi tröôøng khaùc nhau cuûa xaõ hoäi.
Trong soá caùc thuyeát trình vieân chính taïi Hoäi nghò, coù Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh Coâng lyù vaø Hoøa bình, noùi veà ñeà taøi "Muoái ñaát vaø aùnh saùng theá gian cuûa moät theá giôùi môùi trong Toâng huaán "Söï daán thaân cuûa Phi chaâu"; baø giaùo sö xaõ hoäi hoïc Marie Theùreøse Mengue, thuoäc Ñaïi hoïc Coâng Giaùo ôû Yaoundeù, noùi veà ñeà taøi: "Phi chaâu ngaøy nay: caùc chieàu kích xaõ hoäi, chính trò ñòa lyù, kinh teá vaø vaên hoùa"; Ñöùc Cha Bartheùleùmy Adoukonou, ngöôøi Beùnin, Toång thö kyù Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà vaên hoùa, noùi veà: "Chuùa Gieâsu Kitoâ taïi Phi chaâu: caùc öu tieân, caùc vaán ñeà vaø thaùch ñoá"; Ñöùc Hoàng Y Robert Sarah, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh Cor Unum, Ñoàng Taâm, seõ trình baøy veà vaán ñeà giaùo duïc vaø huaán luyeän giaùo daân taïi Phi chaâu.
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Trong buoåi khai maïc hoâm 4 thaùng 9 naêm 2012, moïi ngöôøi ñaõ nghe coâng boá söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc göûi caùc tham döï vieân hoäi nghò, trong ñoù ngaøi nhaän ñònh raèng chuû ñeà: "Chöùng nhaân cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ taïi Phi chaâu ngaøy nay: muoái ñaát vaø aùnh saùng theá gian" (Mt 5,13-14) muoán gôïi laïi Toâng Huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu "Africae munus" vôùi tieåu ñeà "Caùc con laø muoái ñaát.. Caùc con laø aùnh saùng theá gian". Khi ñích thaân trao Vaên kieän quan troïng naøy cho caùc Giaùm Muïc Phi chaâu ôû thaønh phoá Cotonou, thuû ñoâ nöôùc Benin, ngaøy 20 thaùng 11 naêm 2011, toâi ñaõ muoán coáng hieán moät soá ñöôøng höôùng thaàn hoïc vaø muïc vuï cho haønh trình cuûa Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu.
Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng: "Hoäi nghò cuûa anh chò em laø moät giai ñoaïn raát yù nghóa ñeå thöïc hieän ñieàu maø Chuùa Thaùnh Linh soi saùng cho caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2, tieán haønh taïi Roma hoài thaùng 10 naêm 2009. Taïi Cotonou toâi ñaõ baøy toû mong öôùc raèng Toâng Huaán Africae munus laø cuoán chæ nam ñaëc bieät trong vieäc loan baùo Tin Möøng qua söï daán thaân cuûa toaøn theå Daân Chuùa. Chính vì theá toâi haøi loøng khi ñöôïc bieát saùng kieán cuûa Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà giaùo daân trieäu taäp moät Hoäi nghò daønh cho caùc tín höõu giaùo daân Phi chaâu, laø nhöõng ngöôøi ngaøy nay ñöôïc môøi goïi ñaëc bieät thi haønh coâng vieäc ngaøy caøng khaån tröông trong vöôøn nho cuûa Chuùa (Xc Gioan Phaoloâ 2, Toâng huaán "Christifideles laici, 2).
"Trong caùc cuoäc vieáng thaêm cuûa toâi taïi Phi chaâu, trong nhieàu dòp toâi ñaõ khaúng ñònh raèng Phi chaâu ñöôïc keâu goïi trôû thaønh "Ñaïi luïc hy voïng". Ñoù khoâng phaûi laø nhöõng lôøi trong dòp ñoù maø thoâi, nhöng noù cho thaáy chaân trôøi saùng ngôøi ñang môû ra döôùi caùi nhìn ñöùc tin. Quaû thöïc, thoaït nhìn, nhöõng vaán ñeà cuûa Phi chaâu coù veû raát traàm troïng vaø khoâng deã giaûi quyeát, vaø khoâng phaûi vì nhöõng khoù khaên vaät chaát maø thoâi, nhöng caû nhöõng chöôùng ngaïi tinh thaàn vaø luaân lyù maø Giaùo Hoäi cuõng gaëp phaûi nöõa. Ngoaøi ra, moät ñieàu raát ñuùng laø caû caùc giaù trò truyeàn thoáng vöõng chaéc nhaát cuûa neàn vaên hoùa Phi chaâu ngaøy nay cuõng bò ñe doïa vì söï tuïc hoùa, noù taïo neân söï maát ñònh höôùng, söï phaân hoùa nôi cô caáu baûn thaân vaø xaõ hoäi, tieáp ñeán coù chuû nghóa boä toäc taïo neân nhöõng thaùi ñoä cöïc ñoan, roài coù naïn baïo löïc, tham oâ trong ñôøi soáng coâng coäng, söï coi reû vaø boùc loät phuï nöõ vaø treû em, tình traïng laàm than vaø ngheøo ñoùi gia taêng. Theâm vaøo ñoù coù boùng ñen cuûa chuû nghóa khuûng boá cöïc ñoan, gaàn ñaây cuõng chóa muõi duøi vaøo caùc coäng ñoaøn Kitoâ taïi moät soá nöôùc Phi chaâu. Nhöng neáu nhìn saâu hôn, nhìn vaøo taâm hoàn cuûa ngöôøi daân Phi chaâu, chuùng ta khaùm phaù thaáy moät nguoàn taøi nguyeân tinh thaàn raát phong phuù, raát quí giaù ñoái vôùi thôøi nay: loøng yeâu meán söï soáng vaø gia ñình, caûm thöùc vui töôi vaø chia seû, loøng nhieät thaønh soáng nieàm tin nôi Chuùa, maø toâi ñaõ nhaän thaáy ñöôïc trong caùc cuoäc vieáng thaêm taïi Phi chaâu, chuùng vaãn coøn ghi ñaäm trong taâm hoàn toâi. Anh chò em ñöøng bao giôø ñeå cho naõo traïng ñen ñoái cuûa thuyeát duy töông ñoái vaø hö voâ aûnh höôûng tieâu cöïc treân thöïc taïi cuûa anh chò em; haõy ñoùn nhaän vaø haêng say truyeàn baù söù ñieäp vui möøng vaø hy voïng maø Chuùa Gieâsu mang ñeán, söù ñieäp naøy coù khaû naêng thanh taåy vaø cuûng coá nhöõng giaù trò lôùn lao trong caùc neàn vaên hoùa cuûa anh chò em. Vì theá, trong thoâng ñieäp "Spe salvi" toâi ñaõ muoán trình baøy thaùnh nöõ ngöôøi Sudan, Giuseppina Bakhita, nhö chöùng nhaân hy voïng (Xc n.3), ñeå chöùng toû cuoäc gaëp gôõ Chuùa Gieâsu Kitoâ coù khaû naêng bieán ñoåi saâu ñaäm moãi ngöôøi, caû trong nhöõng hoaøn caûnh ngheøo khoå nhaát - Bakhita nguyeân laø moät noâ leä - ñeå trao ban phaåm giaù toät cuøng laøm con Thieân Chuùa. Chính "nhôø ñöôïc bieát nieàm hy voïng aáy, Bakhita ñöôïc 'cöùu chuoäc', khoâng coøn caûm thaáy mình laø noâ leä nöõa, nhöng laø ngöôøi con töï do cuûa Thieân Chuùa" (Ibidem). Vaø söï khaùm phaù nieàm hy voïng Kitoâ ñaõ khôi leân nôi Bakhita moät öôùc muoán môùi meû, khoâng theå caàm haõm noåi: "söï giaûi thoaùt maø Bakhita ñaõ nhaän ñöôïc töø Chuùa Kitoâ, thaùnh nöõ caûm thaáy coù nhieäm vuï truyeàn baù, nieàm hy voïng aáy phaûi ñöôïc trao ban cho caû nhöõng ngöôøi khaùc, nhieàu bao nhieâu coù theå. Nieàm hy voïng ñaõ naûy sinh vaø cöùu chuoäc thaùnh nöõ, thaùnh nöõ khoâng theå giöõ rieâng cho mình, vaø nieàm hy voïng naøy phaûi chuyeån tôùi nhieàu ngöôøi, tôùi taát caû moïi ngöôøi" (ibidem). Cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Kitoâ trao ban moät ñaø tieán ñeå vöôït thaéng caû nhöõng khoù khaên coù veû khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc. Ñoù laø kinh nghieäm cuûa thaùnh nöõ Bakhita, nhöõng cuõng laø kinh nghieäm cuûa bao nhieâu ngöôøi treû Phi chaâu - taï ôn Chuùa-, hoï chieám ña soá daân chuùng taïi ñaïi luïc naøy - hoï ñöôïc keâu goïi ngaøy nay trung thaønh böôùc theo Chuùa. Bieán Phi chaâu "thaønh ñaïi luïc hy voïng" laø moät nghóa vuï phaûi höôùng daãn söù maïng cuûa caùc tín höõu giaùo daân Phi chaâu ngaøy nay, nhö chính Hoäi nghò maø anh chò em ñang cöû haønh ñaây".
Chuaån bò Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc 13 vaø Naêm Ñöùc Tin
"Trong vieãn töôïng ñoù, Hoäi nghò cuûa anh chò em laø moät bieán coá quan troïng trong vieäc chuaån bò cho hai bieán coá cuûa Giaùo Hoäi coù taàm möùc hoaøn vuõ ñang ñeán gaàn: ñoù laø Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi veà vieäc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng vaø "Naêm Ñöùc Tin". Taïi Cotonou, khi trao Toâng Huaán Africae munus, toâi ñaõ nhaéc nhôû raèng "taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän hoàng aân ñöùc tin tuyeät vôøi, hoàng aân gaëp gôõ Chuùa Phuïc Sinh, ñeàu caûm thaáy nhu caàu phaûi loan baùo hoàng aân aáy cho tha nhaân" (Baøi giaûng trong thaùnh leã taïi Saân vaän ñoäng Thaân Höõu, Cotonou, 20-11-2012). Thöïc vaäy, söù maïng naûy sinh töø ñöùc tin laø hoàng aân cuûa Chuùa caàn ñoùn nhaän, nuoâi döôõng vaø ñaøo saâu vì chuùng ta khoâng theå chaáp nhaän ñeå cho muoái trôû neân nhaït nheõo vaø aùnh saùng bò che kín ñi" (Töï Saéc "Caùnh cöûa ñöùc tin", 3). Dó nhieâu öu tieân cuûa ñöùc tin coù moät yù nghóa theo lyù luaän hôn laø theo thôøi gian. Thöïc vaäy, ñoùn nhaän hoàng aân naøy cuûa Chuùa ñi song song vôùi ñaø tieán ñeå loan baùo Tin Möøng, "theo moät caùi voøng troøn toát ñeïp": nôi naøo ñöùc tin ñöa tôùi söï loan baùo, thì vieäc loan baùo Tin Möøng cuõng cuûng coá ñöùc tin: "Quaû thöïc, ñöùc tin taêng tröôûng khi ñöôïc soáng nhö moät kinh nghieäm veà moät tình yeâu ñöôïc ñoùn nhaän vaø khi ñöôïc thoâng truyeàn nhö moät kinh nghieäm veà ôn thaùnh vaø nieàm vui" (Ibid. n.7). "Ñöùc tin ñöôïc cuûng coá khi trao ban!", theo nhöõng lôøi khoâng theå queân ñöôïc cuûa Ñöùc chaân phöôùc Gioan Phaoloâ 2 (Thoâng ñieäp Redemptoris Missio, 2).
Sau cuøng, toâi muoán nhaéc laïi vaøi lôøi cuûa Vò Toâi Tôù Chuùa Phaoloâ 6, ngöôøi giaûi thích Coâng ñoàng moät caùch trung thaønh: "Ñoái vôùi Giaùo Hoäi, truyeàn giaùo laø ñöa Tin Möøng ñeán moïi giai taàng nhaân loaïi, vaø nhôø aûnh höôûng cuûa Tin Möøng, bieán ñoåi töø beân trong, laøm cho chính nhaân loaïi ñöôïc ñoåi môùi" (Toâng Huaán Evangelii nuntiandi, 18). Trong coâng trình bieán ñoåi toaøn theå xaõ hoäi, voán moät ñieàu raát caáp thieát ñoái vôùi Phi chaâu ngaøy nay, caùc tín höõu giaùo daân coù moät vai troø khoâng theå thay theá ñöôïc: "Qua nhöõng phaàn töû giaùo daân cuûa mình, Giaùo Hoäi hieän dieän vaø tích cöïc hoaït ñoäng trong ñôøi soáng theá giôùi. Caùc giaùo daân coù moät vai troø quan troïng caàn thi haønh trong Giaùo Hoäi vaø trong xaõ hoäi [...]. Thöïc vaäy, caùc tín höõu giaùo daân laø "nhöõng söù giaû cuûa Chuùa Kitoâ" (2 Cr 5,20) trong moâi tröôøng coâng coäng, giöõa loøng theá giôùi" (Toâng Huaán Africae munus, 128). Nhöõng ngöôøi nam nöõ, giaø treû, caùc gia ñình vaø toaøn theå xaõ hoäi Phi chaâu ngaøy nay ñang chôø ñôïi caùc "söù giaû" Tin Möøng, caùc tín höõu giaùo daân ñeán töø caùc giaùo xöù, caùc coäng ñoàng Giaùo Hoäi sinh ñoäng, caùc phong traøo vaø caùc coäng ñoaøn môùi cuûa Giaùo Hoäi, yeâu meán Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi, ñaày loøng vui möøng vaø bieát ôn vì pheùp röûa ñaõ nhaän laõnh, nhöõng ngöôøi can caûm kieán taïo hoøa bình vaø loan baùo nieàm hy voïng ñích thöïc".
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)