"Doác ñoå chính mình"
laø con ñöôøng cuûa cuoäc soáng kitoâ
"Doác ñoå chính mình" laø con ñöôøng cuûa cuoäc soáng kitoâ.
Vatican (Vat. 27/06/2012) - Caùi luaän lyù cuûa loaøi ngöôøi laø tìm kieám quyeàn bính, thoáng trò, caùc phöông tieän maïnh meõ, maø khoâng bieát raèng vieäc thöïc hieän traøn ñaày chính mình laø ôû nôi thaùi ñoä "doác ñoå chính mình". Ñoù laø con ñöôøng Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ chæ cho chuùng ta.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ noùi nhö treân vôùi 9,000 tín höõu haønh höông tham döï buoåi gaëp gôõ chung saùng thöù tö haøng tuaàn hoâm qua trong ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trình baày yù nghóa baøi thaùnh thi kitoâ hoïc trong chöông 2 thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Philipheâ. Ñaây laø böùc thö thaùnh nhaân vieát cho tín höõu töø trong tuø, coù leõ taïi Roma. Ngöôøi caûm thaáy caùi cheát gaàn keà vì khaúng ñònh raèng söï soáng cuûa ngöôøi seõ ñöôïc daâng leân nhö hy leã (Pl 2,17). Tuy ñang phaûi soáng trong tình traïng nguy hieåm tôùi söï an toaøn theå lyù nhö theá, nhöng trong toaøn thö thaùnh nhaân baày toû nieàm vui ñöôïc laø moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ, ñöôïc ñi gaêp Ngöôøi, cho tôùi choã coi caùi cheát nhö laø moät lôïi loäc, chöù khoâng phaûi laø moät söï maát maùt. Chính vì theá trong chöông cuoái cuøng cuûa thö, thaùnh nhaân môøi goïi tín höõu haõy vui leân: "Anh em haõy vui luoân trong nieàm vui cuûa Chuùa. Toâi nhaéc laïi: vui leân anh em!" (Pl 4,4). Laøm sao maø coù theå vui tröôùc aùn töû hình gaàn mkeà nhö vaäy? Laøm sao Thaùnh Phaoloâ ñaõ kín muùc ñöôïc söï thanh thaûn, söùc maïnh, loøng can ñaûm böôùc ñi gaëp söï töû ñaïo vaø ñoå maùu nhö theá?
Caâu traû lôøi ôû trong phaàn chính giöõa cuûa thö, maø truyeàn thoáng kitoâ thöôøng goïi laø "baøi ca cuûa Chuùa Kitoâ", hay ñuùng hôn laø baøi thaùnh thi kitoâ hoïc trình baøy caùc taâm tình cuûa Chuùa Kitoâ, nghóa laø kieåu suy tö vaø thaùi ñoä soáng cuï theå cuûa Chuùa. Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Lôøi caàu nguyeän naøy baét ñaàu vôùi moät lôøi khích leä: "Anh em haõy coù nhöõng taâm tình cuûa chính Ñöùc Kitoâ Gieâsu" (Pl 2,5). Caùc taâm tình aáy ñöôïc trình baày trong caùc caâu tieáp theo: tình yeâu thöông, söï quaûng ñaïi, loøng khieâm nhöôøng, söï vaâng phuïc Thieân Chuùa, vieäc trao ban chính mình. Ñaây khoâng phaûi chæ laø theo göông Chuùa Gieâsu nhö laø theo moät luaân lyù, nhöng laø lieân luïy toaøn cuoäc soáng theo kieåu suy tö vaø haønh xöû cuûa Ngöôøi. Lôøi caàu nguyeän phaûi daãn tôùi moät söï hieåu bieát vaø keát hieäp tình yeâu ngaøy caøng saâu xa hôn vôùi Chuùa, ñeå coù theå suy nghó, haønh ñoäng vaø yeâu thöông nhö Ngöôøi trong Ngöôøi vaø cho Ngöôøi. Taäp cho coù caùc taâm tình cuûa Chuùa Gieâsu laø con ñöôøng ñôøi soáng kitoâ.
Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ giaûi thích moät vaøi yeáu toá cuûa baøi thaùnh thi suùc tích toùm goïn toaøn loä trình cuoäc soáng laø Thieân Chuùa vaø laø Ngöôøi cuûa Con Thieân Chuùa, vaø cuõng bao goàm toaøn lòch söû nhaân loaïi: töø trong ñieàu kieän laø Thieân Chuùa cho tôùi khi nhaäp theå, cho tôùi caùi cheát treân thaäp giaù vaø ñöôïc naâng cao trong vinh quang cuûa Thieân Chuùa Cha; phaàn naøo ñoù noù cuõng laø thaùi ñoä cuûa Añam, cuûa con ngöôøi vaøo luùc khôûi ñaàu.
Baøi thaùnh ca khôûi ñaàu töø luùc Chuùa Kitoâ coøn trong hình theå cuûa Thieân Chuùa hay ñuùng hôn coøn trong ñieàu kieän cuûa Thieân Chuùa. Ñöùc Gieâsu, Thieân Chuùa thaät vaø Ngöôøi thaät, khoâng soáng baûn theå laø Thieân Chuùa cuûa ngöôøi ñeå chieán thaéng hay aùp ñaët quyeàn toái thöôïng cuûa Ngöôøi. Ngöôøi khoâng coi noù laø moät söï chieám höõu, moät ñaëc aân, moät kho taøng caàn gìn giöõ caån troïng. Traùi laïi, Ngöôøi "loät boû", Ngöôøi "doác ñoå chính mình", baèng caùch maëc laáy "hình theå cuûa noâ leä", thöïc taïi nhaân loaïi bò ghi daáu bôûi khoå ñau, ngheøo naøn vaø caùi cheát. Ngöôøi ñaõ trôû neân hoaøn toaøn gioáng con ngöôøi, ngoaïi tröø toäi loãi, ñeå soáng nhö toâi tôù hoaøn toaøn taän hieán cho vieäc phuïc vuï ngöôøi khaùc. Lieân quan tôùi ñieàu naøy Ñöùc Giaùm Muïc Eusebio thaønh Cesarea soáng hoài theá kyû thöù IV ñaõ khaúng ñònh raèng: "Ngöôøi ñaõ mang treân mình caùc meät nhoïc cuûa caùc chi theå khoå ñau. Ngöôøi ñaõ bieán caùc beänh taät heøn haï cuûa chuùng ta thaønh cuûa Ngöôøi. Ngöôøi ñaõ ñau khoå vaø chao ñaûo vì chuùng ta: phuø hôïp vôùi tình yeâu thöông cao caû cuûa Ngöôøi ñoái vôùi nhaân loaïi" (La dismostrazione evangelica, 10,1,23).
Thaùnh Phaoloâ mieâu taû söï doác ñoå aáy nhö sau: "Ngöôøi laïi coøn haï mình vaâng lôøi cho ñeán cheát" (Pl 2,8). Con Thieân Chuùa ñaõ trôû thaønh ngöôøi thaät, vaø ñaõ ñi troïn loä trình trong söï vaâng phuïc hoaøn toaøn vaø trung thaønh vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa Cha, cho tôùi hieán teá toät ñænh söï soáng cuûa mình. Coøn hôn theá nöõa "cho tôùi cheát vaø cheát treân thaäp giaù". Treân thaäp giaù Ñöùc Gieâsu ñaõ ñaït toät ñònh söï nhuïc nhaõ, bôûi vì ñoùng ñinh laø hình phaït daønh cho noâ leä chöù khoâng phaûi cho ngöôøi töï do.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi tieáp trong baøi huaán duï: Trong thaäp giaù Chuùa Kitoâ con ngöôøi ñöôïc cöùu chuoäc, vaø kinh nghieäm cuûa Añam bò ñaûo ngöôïc: Adam ñaõ ñöôïc taïo döïng neân gioáng hình aûnh Thieân Chuùa, ñaõ yeâu saùch trôû neân nhö Thieân Chuùa töø söùc maïnh rieâng cuûa mình, yeâu saùch thay theá Thieân Chuùa vaø nhö theá ñaõ ñaùnh maát ñi phaåm giaù ban ñaàu ñöôïc ban cho oâng. Ñöùc Gieâsu, traùi laïi, ñaõ ôû trong ñieàu kieän cuûa Thieân Chuùa, nhöng ñaõ töï haï mình vaø dìm mình trong ñieàu kieän cuûa con ngöôøi, trong söï trung thaønh hoaøn toaøn vôùi Thieân Chuùa Cha ñeå cöùu chuoäc Añam ôû trong chuùng ta vaø trao traû laïi cho con ngöôøi phaåm giaù ñaõ ñaùnh maát. Caùc giaùo phuï nhaán maïnh raèng Chuùa Gieâsu ñaõ vaâng lôøi baèng caùch traû laïi cho baûn tính nhaân loaïi qua nhaân tính vaø söï vaâng phuïc cuûa Ngöôøi, ñieàu ñaõ bò maát bôûi söï baát tuaân phuïc cuûa Añam.
Trong lôøi caàu nguyeän, trong töông quan vôùi Thieân Chuùa, chuùng ta môû taâm trí vaø yù chí cho haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå böôùc vaøo trong chính söï naêng ñoäng cuûa söï soáng, nhö thaùnh Cirillo thaønh Alessandria maø chuùng ta möøng leã hoâm nay khaúng ñònh: "Coâng trình cuûa Thaàn Khí tìm bieán ñoåi chuùng ta qua ôn thaùnh thaønh baûn sao toaøn veïn söï haï nhuïc cuûa Ngöôøi" (Lettera Festale 10,4). Caùi luaän lyù cuûa loaøi ngöôøi, traùi laïi, thöôøng tìm kieám vieäc thöïc hieän chính mình trong quyeàn bính, trong thoáng trò, trong caùc phöông tieän maïnh meõ. Con ngöôøi tieáp tuïc muoán xaây döïng vôùi söùc maïnh cuûa rieâng mình caùi thaùp Babel, ñeå töï mình ñaït tôùi ñoä cao cuûa Thieân Chuùa, ñeå nhö Thieân Chuùa. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích söï thaønh ñaït trong nhaõn quan linh ñaïo doác ñoå chính mình cuûa Chuùa Gieâsu nhö sau:
Söï Nhaäp theå vaø Thaäp giaù nhaéc cho chuùng ta bieát raèng vieäc thöïc hieän traøn ñaày chính mình laø ôû trong vieäc laøm cho yù muoán nhaân loaïi cuûa mình phuø hôïp vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa Cha, trong vieäc doác ñoå chính mình khoûi ích kyû, ñeå laøm cho mình ñöôïc traøn ngaäp tình yeâu, loøng baùc aùi cuûa Thieän Chuùa, vaø nhö theá thöïc söï coù khaû naêng yeâu thöông tha nhaân.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm trong baøi huaán duï: Trong phaàn thöù hai cuûa baøi thaùnh thi kitoâ hoïc cuûa thö göûi tín höõu Philipheâ, thaùnh Phaoloâ mieâu taû haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa Cha ñoái vôùi Ñöùc Gieâsu: "Chính vì theá, Thieân Chuùa ñaõ sieâu toân Ngöôøi vaø taëng ban danh hieäu troåi vöôït treân muoân ngaøn danh hieäu" (Pl 2,9). Ñaáng ñaõ töï haï thaúm saâu baèng caùch nhaän laáy thaân phaän noâ leä ñöôïc Thieân Chuùa Cha naâng cao treân moïi söï, vaø ban cho danh hieäu "Kyrios", Chuùa. Ñoù laø chính teân goïi cuûa Thieân Chuùa trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc; tröôùc danh hieäu ñoù "moïi goái phaûi baùi quøy caû treân trôøi döôùi ñaát vaø ñeå toân vinh Thieân Chuùa Cha moïi mieäng löôõi phaûi tuyeân xöng Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Chuùa" (Pl 2,10-11).
Ñöùc Gieâsu ñöôïc naâng cao ôû ñaây cuõng laø Ñöùc Gieâsu trong Böõa Tieäc Ly ñaõ côûi aùo ngoaøi, thaét löng, röûa chaân cho caùc Toâng Ñoà vaø hoûi hoï: "Caùc con coù hieåu ñieàu Thaày ñaõ laøm cho caùc con khoâng? Caùc con goïi Thaày laø Thaày laø Chuùa, vaø caùc con noùi phaûi, vì quûa thaät Thaày laø Thaày vaø laø Chuùa. Vaäy neáu Thaày laø Chuùa, laø Thaày maø coøn röûa chaân cho caùc con, thì caùc con cuõng phaûi röûa chaân cho nhau" (Ga 13,12-14). Ñaây laø ñieàu quan troïng caàn luoân luoân ghi nhôù trong lôøi caàu nguyeän vaø ñôøi soáng cuûa chuùng ta: "Vieäc leân cao vôùi Thieân Chuùa xaûy ra chính trong vieäc haï mình phuïc vuï, trong vieäc haï mình trong tình yeâu, laø ñieàu coát tuûy cuûa Thieân Chuùa vaø nhö theá chính laø söùc maïnh thanh taåy thöïc söï khieán cho con ngöôøi coù khaû naêng nhaän thöùc vaø troâng thaáy Thieân Chuùa" (Ñöùc Gieâsu thaønh Nagiareùt, Milano, 2007, tr.120)
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ruùt tæa ra hai ñieåm quan troïng ñoái vôùi lôøi caàu nguyeän. Thöù nhaát laø lôøi khaån naøi "Chuùa" höôùng tôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ ngöï beân höõu Thieân Chuùa Cha: chính Ngöôøi laø Chuùa duy nhaát cuûa cuoäc soáng chuùng ta, giöõa bieát bao nhieâu "ngöôøi thoáng trò" muoán chæ ñöôøng vaø höôùng daãn noù. Vì theá caàn coù moät baäc thang giaù trò, trong ñoù choã nhaát phaûi daønh cho Thieân Chuùa.
Thöù hai laø söï phuû phuïc, quyø goái, aùm chæ söï thôø laäy. Quøy goái tröôùc Mình Thaùnh Chuùa hay quyø goái caàu nguyeän dieãn taû thaùi ñoä thôø laäy tröôùc maët Thieân Chuùa, caû vôùi thaân xaùc. Vì theá caàn yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc quyø goái, khoâng phaûi vì thoùi quen nhöng vôùi yù thöùc. Khi chuùng ta quyø goái tröôùc maët Chuùa, chuùng ta tuyeân xöng ñöùc tin cuûa mình nôi Ngöôøi, chuùng ta thöøa nhaän raèng Ngöôøi laø Chuùa duy nhaát cuoäc ñôøi chuùng ta.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo caùc tín höõu baèng nhieàu thöù tieáng khaùc nhau vaø chuùc moïi ngöôøi nhöõng ngaøy haønh höông vaø nghæ heø töôi vui boå ích. Sau cuøng ngaøi caát kinh Lay Cha vaø ban pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)