Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II
laø bieán coá roäng môû cho Thaùnh Kinh
Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II laø bieán coá roäng môû cho Thaùnh Kinh.
Vatican (Avvenire 12-06-2012; Vat. 19-06-2012) - Moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Albert Vanhoye:
Caùch ñaây 50 naêm ngaøy 11 thaùng 10 naêm 1962 Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII ñaõ chuû söï thaùnh leã troïng theå khai maïc Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II taïi ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ. Sau khi Ñöùc Gioan XXIII qua ñôøi, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ tieáp tuïc coâng vieâc vaø chuû teá thaùnh leã keàt thuùc Coâng Ñoàng ngaøy 7 thaùng 12 naêm 1965.
Ñaõ coù 2,540 Nghò phuï tham döï Coâng Ñoàng, trong ñoù coù 1,041 vò AÂu chaâu, 956 vò Myõ chaâu, 30 vò AÙ chaâu, 379 vò Phi chaâu. Coâng Ñoàng ñaõ coâng boá 4 Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi "Lumen Gentium"; veà töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø theá giôùi "Gaudium et Spes"; veà Maïc khaûi "Dei Verbum"; veà Phuïng vuï "Sacrosanctum Concilium". Beân caïnh ñoù laø 9 Saéc Leänh: veà caùc Giaùm Muïc "Christus Dominus"; veà ñôøi soáng tu trì "Perfectae Caritatis"; veà vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc "Optatam Totius"; veà caùc Giaùo Hoäi coâng giaùo Ñoâng Phöông "Orientalium Ecclesiarum"; veà Ñaïi keát "Unitatis Redintegratio"; veà vieäc toâng ñoà giaùo daân "Apostolicam Actuositatem"; veà vieäc Truyeàn giaùo "Ad Gentes"; veà ñôøi soáng Linh Muïc "Presbyterorum Ordinis"; veà Truyeàn thoâng xaõ hoäi "Inter Mirifica". Sau cuøng laø ba Tuyeân ngoân veà Giaùo Hoäi vaø caùc anh chò em khoâng kitoâ "Nostra Aetate"; veà töï do toân giaùo "Dignitatis Humanae"; vaø veà vieäc giaùo duïc kitoâ "Gravissimum Educationis".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Albert Vanhoye, chuyeân vieân chuù giaûi thaùnh kinh taân öôùc, veà moät vaøi kyû nieäm lieân quan tôùi bieán coá naøy. Ñöùc Hoàng Y Vanhoye ñaõ khoâng phaûi laø ngöôøi tröïc tieáp tham döï Coâng Ñoàng, nhöng ñaõ soáng caùc naêm hoïp Coâng Ñoàng nhö laø chöùng nhaân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y Vanhoye, thôøi khai khai maïc Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II caùch ñaây 50 naêm, tuy khoâng phaûi laø chuyeân vieân tröïc tieáp tham döï, nhöng chaéc chaén Ñöùc Hoàng Y ñaõ coù nhieàu kyû nieäm lieân quan tôùi bieán coá naøy?
Ñaùp: Vaâng, nhö laø caùc chuyeân vieân kinh thaùnh, chuùng toâi ñaõ chæ coù moät aâu lo duy nhaát: ñoù laø laøm sao ñeå cho Coâng Ñoàng ñöôïc thaønh coâng. Trong moät nghóa naøo ñoù, toâi ñaõ soáng trong "traän baõo" cuûa Coâng Ñoàng, bôûi vì naêm 1963 toâi phaûi ñaûm nhaän chöùc giaùo sö Thaùnh Kinh Taân Öôùc thay theá cha Stanislao Lyonnet, bò caùch chöùc khoâng ñöôïc daïy hoïc nöõa. Trong quyeát ñònh caùch chöùc cha coù söï ñoàng yù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII vaø cha Giovan Battista Janssens, Beà treân toång quyeàn doøng Teân. Ñoù laø caùc naêm xaûy ra cuoäc tranh luaän gay go vôùi Ñaïi hoïc giaùo hoaøng Laterano, vaø ñaëc bieät laø vôùi Ñöùc OÂng Antonio Piolanti: hoï toá caùo chuùng toâi taïi Hoïc Vieän Thaùnh Kinh Roma, caùch rieâng cha Lynonnet, laø ñaõ khoâng giaûng daäy ñaïo lyù ñuùng ñaén trong laõnh vöïc Thaùnh Kinh, vaø chaéc haún laø hoï khoù chòu vì söï kieän Hoïc vieän Thaùnh Kinh noåi tieáng vaø ñoäc quyeàn trong laõnh vöïc Thaùnh Kinh hoài ñoù.
Hoûi: Vieäc loaïi boû cha Lyonnet khoûi gheá daäy thaùnh Kinh Taân Öôùc taïi Hoïc Vieän Thaùnh Kinh coù khieán cho cha Lyonnet ñau khoå khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ngöôøi anh em cuûa toâi coù baûn chaát laïc quan; cha ñaõ xaùc tín raèng Coâng Ñoàng Chung seõ môû ra caùc con ñöôøng môùi. Toâi vaãn coøn nhôù maõi ñieàu cha noùi: "Maø, Ñöùc Thaùnh Cha coù bieát bao nhieâu chuyeän phaûi lo laéng vôùi Coâng Ñoàng! Ñoái vôùi toâi thì ñaây seõ laø dòp ñeå noùi veà Coâng Ñoàng vôùi caùc Giaùm Muïc, chöù khoâng phaûi vôùi caùc sinh vieân cuûa Hoïc Vieän". Tuy cha Lyonnet khoâng phaûi laø chuyeân vieân tham döï Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II, nhöng ngaøi thöôøng ñöôïc caùc Nghò Phuï tham khaûo yù kieán, ñaëc bieät laø caùc nghò phuï ngöôøi Phaùp. Vaø cha ñaõ soáng caùc naêm naøy trong tinh thaàn phuïc vuï raát cao.
Hoûi: Caùc löôïc ñoà do UÛy ban chuaån bò cuõng nhö caùc coâng vieäc cuûa phaân boä moät cuûa Toøa Thaùnh ñaõ khoâng baùo tröôùc moät Coâng Ñoàng taïo ra moät söï thay ñoåi trong Giaùo Hoäi, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng nhö vaäy. Thaùnh Boä ñaõ chuaån bò caùc löôïc ñoà vaø taát caû xem ra ñaõ saün saøng, ñaõ ñöôïc cheá taïo vaø goùi saün. Theá roài baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Hoàng Y Achille Lienart ñaõ traán an caùc nghò phuï, vaø töø ñoù trôû ñi baàu khí ñaõ thöïc söï thay ñoåi: caùc löôïc ñoà cuûa Thaùnh Boä doïn saün ñaõ khoâng ñöôïc chaáp thuaän, vaø töø ñoù naûy sinh ra moät cuoäc caùch maïng trao ban cho Coâng Ñoàng moät khôûi ñaàu môùi. Theo toâi, ñaõ xaûy ra söï "ñuïng ñoä" ñích thaät giöõa caùc vò chuû tröông canh taân vaø caùc vò mang tieáng laø baûo thuû, trong phieân hoïp thöù nhaát cuûa Coâng Ñoàng lieân quan tôùi ñeà taøi caùc ñaëc suûng. Moät ñaøng coù thuyeát cuûa Ñöùc Hoàng Y Siri, cho raèng caùc ôn ñaëc suûng hieám coù trong Giaùo Hoäi; ñaøng khaùc Ñöùc Hoàng Y Leon Joseph Suenens, Toång Giaùm Muïc Bruxelles, traùi laïi, cho raèng caùc ñaëc suûng laø caùc ôn raát thöôøng xaûy ra trong Giaùo Hoäi; chaúng haïn nhö ñaëc suûng thöïc thi baùc aùi ñoái vôùi caùc beänh nhaân hay trong vieäc giaûng daäy giaùo lyù. Noãi lo laéng lôùn cuûa caùc nghò phuï ñaõ laø söï kieän Giaùo Hoäi phaûi canh chöøng vieäc söû duïng ñuùng ñaén caùc ñaëc suûng. Toâi nhôù laø caùc cuoäc thaûo luaän ñaõ raát laø gay caán, vaø döa ra aùnh saùng caùc kieåu giaûi thích kinh thaùnh khaùc bieät nhau raát lôùn giöõa hai khuynh höôùng.
Hoûi: Trong caùc naêm ñoù, cha Henri de Lubac cuõng ñaõ troï taïi Hoïc Vieän Thaùnh Kinh Roma. Ñöùc Hoàng Y ñaõ coù kyû nieäm gì veà ngöôøi?
Ñaùp: Toâi nhôù cha De Lubac laø moät ngöôøi ñaëc bieät ngoaïi thöôøng vaø coù ñöùc tin raát maïnh meõ. Toâi nhôù tôùi bieát bao nhieâu böõa aên tröa trong nhaø aên cuûa Hoïc Vieän Thaùnh Kinh, cha De Lubac noùi chuyeän laâu vôùi cha Lyonnet, laø baïn hoïc cuûa nhau ôû Fourvieøre. Nhöng khaùc vôùi cha Lynonnet, cha de Lubac raát kín ñaùo lieân quan tôùi coâng vieäc cuûa Coâng Ñoàng, raát ít keå chuyeän vaø luoân lo laéng cho söï thaønh coâng cuûa Coâng Ñoàng: toâi nghó laø cha lo sôï Coâng Ñoàng bò phaûn boäi, khoâng ñaùp öùng ñöôïc söï chôø mong cuûa Ñöùc Gioan XXIII vaø Ñöùc Phaoloâ VI. Tính tình cuûa ngaøi ñoâi khi cuõng bi quan.
Hoûi: Nhöng maø ñoái vôùi Hoïc Vieän Thaùnh Kinh Roma söï hieän dieän cuûa Ñöùc Hoàng Y Agostino Bea ñaõ coù yù nghóa naøo?
Ñaùp: Ñöùc Hoàng Y Bea ñaõ laø giaùo sö cuûa toâi taïi Hoïc Vieän Thaùnh Kinh, vaø toâi phaûi noùi raèng caùc tu só doøng Teân chuùng toâi ñaõ raát haøi loøng vaø haõnh dieän vì vò cöïu Vieän tröôûng cuûa chuùng toâi coù vai troø quan troïng nhö theá trong Coâng Ñoàng Chung, vaø vì daáu veát ngöôøi ñeå laïi treân caùc taøi lieäu nhö Tuyeân ngoân veà lieân laïc cuûa Giaùo Hoäi vôùi caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo Nostra Aetate, vaø Saéc leänh veà ñoái thoaïi ñaïi keát De Oecumenismo. Theo toâi Ñöùc Hoàng Y Bea ñaõ laø ngöôøi ñöôïc chuaån bò cho vai troø ñaïi söù cuûa söï hieäp nhaát caùc tín höõu kitoâ vaø ñoái thoaïi vôùi tín höõu Do thaùi, töø chính lòch söû caù nhaân cuûa ngöôøi. Thaät theá, ngöôøi sinh ra gaàn vuøng Blumberg thuoäc bang Baden Wuertemberg, laø vuøng ñaát cuûa Ñöùc nôi cuõng coù tín höõu tin laønh vaø tín höõu do thaùi sinh soáng. Ngöôøi quûa thaät ñaõ laø con ngöôøi cuûa söï ñoái thoaïi.
Hoûi: Cuõng trong cuøng thôøi gian aáy Ñöùc Hoàng Y ñaõ quen bieát Ñöùc Hoàng Y Carlo Maria Martini. Ñöùc Hoàng Y nhôù gì veà caùc kyû nieäm thôøi ñoù?
Ñaùp: Caû hai chuùng toâi ñeàu laø chuyeân vieân kinh thaùnh, trong moät nghóa naøo ñoù laø nhöõng ngöôøi baét ñaàu vaøo ngheà. Chuùng toâi ñaõ cuøng soáng caùc naêm cuûa Coâng Ñoàng vôùi cuøng söï ruùng ñoäng, caùc chôø mong vaø nieàm hy voïng laø bieán coá coâng ñoàng ñem laïi moät laøn gioù môùi trong Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra toâi laïi laø giaùo sö cuûa ngöôøi, vì cha Martini coøn thieáu tö caùch phaùp naêng ñeå laø giaùo sö daäy Thaùnh Kinh, neân trong moät nghóa naøo ñoù, cha ñaõ keát thuùc tieán trình taäp söï laø chuyeân vieân kinh thaùnh vôùi toâi: toâi ñaõ tha cho cha Martini khoâng phaûi theo caùc lôùp hoïc, bôûi vì cha ñaõ bieát heát moïi söï. Vaø toâi ñaõ chæ xin cha vieát moät baøi pheâ bình vaên baûn thoâi.
Hoûi: Ñoái vôùi Ñöùc Hoàng Y vaø caùc chuyeân vieân chuù giaûi kinh thaùnh moät taøi lieäu nhö Hieán cheá tín lyù veà Lôøi Chuùa Dei Verbum coù yù nghóa vì?
Ñaùp: Toâi xin pheùp xaùc ñònh ngay moät khía caïnh. Hieán Cheá Dei Verbum bò coi laàm nhö laø moät taøi lieäu veà Lôøi Chuùa, trong khi traùi laïi noù lieân quan tôùi vieäc maïc khaûi. Nhaát laø vaên baûn ñaõ minh nhieân raèng Maëc Khaûi khoâng chæ bao goàm Thaùnh Kinh, maø cuõng bao goàm caû vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi trong maàu nhieäm Chuùa Kitoâ nöõa. Caùc chuyeân vieân chuù giaûi kinh thaùnh ñaùnh gía raát cao söï kieän Coâng Ñoàng tieáp nhaän ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaõ trình baày trong Thoâng ñieäp "Divino Afflante spiritu", maø Ñöùc Hoàng Y töông lai Bea ñaõ coäng taùc vaøo vieäc soaïn thaûo, khi nhaán maïnh ñeán caùc vaên theå. Vieäc nhaán maïnh aáy ñaõ dieãn taû moät khuùc reõ ñoái vôùi theá giôùi caùc nhaø chuù giaûi kinh thaùnh, bôûi vì noù ñaõ coáng hieán cho hoï moät duïng cuï khaùc nöõa giuùp hieåu vaên baûn kinh thaùnh. Qua phöông phaùp ñoù, chuyeân vieân Thaùnh Kinh giaûi thích moät vaên baûn vôùi söï chính xaùc, nhöng coù theå quy chieáu caùc vaên theå ñeå giuùp hieåu yù nghóa Lôøi Chuùa moät caùch roõ raøng hôn, baèng caùch loàng khung noù vaøo trong boái caûnh.
Hoûi: Nhö theá hieán cheá Dei Verbum laø moät taøi lieäu coù taàm quan troïng chính yeáu, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Hieán cheá naøy tuyeân boá moät caùch raát roõ raøng raèng vieäc chuù giaûi kinh thaùnh khoâng troïn veïn, neáu khoâng chuù yù tôùi toaøn Maïc Khaûi, neáu khoâng ñoïc vaø giaûi thích vaên baûn trong söï hieäp nhaát vôùi ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi. Vieäc xaùc ñònh naøy ñaõ cho pheùp nhaán maïnh raèng caùc vaên baûn Thaùnh Kinh khoâng phaûi laø caùc taøi lieäu lòch söû trung laäp, nhöng laø caùc vaên baûn mang trong mình moät söï Maïc Khaûi cuûa Thieân Chuùa, vaø vì theá chæ nghieân cöùu chuùng nhö laø caùc taøi lieäu cuûa thôøi xa xöa khoâng thoâi, thì khoâng ñuû. Ñaây laø moät baøi hoïc vaø laø moät lôøi caûnh caùo raát thôøi söï ñoái vôùi taát caû caùc nhaø chuù giaûi kinh thaùnh nhö chuùng toâi.
Hoûi: Nhö theá ñoái vôùi caùc chuyeân vieân kinh thaùnh, caùc taøi lieäu cuûa Coâng Ñoàng, ñaëc bieät laø Hieán cheá Dei Verbum, ñaõ laø moät sang trang cuûa phöông phaùp laøm vieäc, coù phaûi vaäy khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Khoâng theå noùi tôùi vieäc sang trang. Ñaây ñaõ chæ laø moät xaùc nhaän taàm quan troïng maø caùc nhaø chuù giaûi ñaõ trình baøy trong caùc nghieân cöùu cuûa hoï lieân quan tôùi phöông phaùp pheâ bình lòch söû vaø vieäc duøng caùc vaên theå: taát caû nhöõng ñieàu naøy ñaõ cho pheùp nôùi roäng caùi nhìn vaø chaân trôøi nghieân cöùu. Noù cuõng cho pheùp caùc nhaø chuù giaûi coâng giaùo giaûi thích Thaùnh Kinh moät caùch saâu xa, caën keõ vaø ñaày ñuû hôn. Nhöng baøi hoïc vaø ñaëc bieät laø gôïi yù ñoù laø caàn ñi xa hôn caùc keát quûa cuûa phöông phaùp pheâ bình lòch söû vaø ñaøo saâu yù nghóa toân giaùo cuûa vaên baûn. Noù laø moät lôøi môøi goïi khoâng chæ döøng laïi treân caùc boái caûnh lòch söû vaø vaên theå, trong ñoù moät vaên baûn ñaõ ñöôïc bieân soaïn. Toâi tin raèng ñaây laø di saûn lôùn nhaát cuûa Hieán cheá Dei Verbum ñoái vôùi caùc chuyeân vieân chuù giaûi kinh thaùnh. Ñaây laø ñieàu ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI neâu baät moät caùch maïnh meõ.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y ñaõ soáng vieäc keát thuùc Coâng Ñoàng Chung nhö theá naøo?
Ñaùp: Xem ra ñaõ laø vieäc keát thuùc moät bieán coá raát phong phuù. Coâng Ñoàng ñaõ khoâng theå ñöôïc ñieãn taû trong taát caû moïi chuyeän, nhöng ñaõ coáng hieán cho chuùng ta caùc taøi lieäu soi saùng, saâu saéc, vaø kích thích. Ñieàu maø toâi chôø mong ñoù laø caùc taøi lieäu coâng ñoàng khoâng chæ ñöôïc hoïc hoûi nghieân cöùu, maø cuõng coøn ñöôïc soáng nöõa. Toâi xin gôïi yù laø vieäc giaûi thích Thaùnh Kinh cuõng neân quy chieáu caùc taøi lieäu cuûa Coâng Ñoàng. Naêm möôi naêm sau ngaøy khai môû Coâng Ñoàng, gia taøi cuûa Coâng Ñoàng chính laø ôû ñaây. Ñaây laø moät höôùng ñi ñöôïc baûo ñaûm bôûi uy tín cuûa Coâng Ñoàng, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng ñaãn. Sau nöûa theá kyû chuùng ta coù theå troâng thaáy caùc haïn heïp cuõng nhö söï cao caû cuûa bieán coá quan phoøng aáy ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi.
(Avvenire 12-6-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)