Tin veà Vieän Giaùo Vuï
Ngaân haøng Vatican
Tin veà Vieän Giaùo Vuï - Ngaân haøng Vatican.
Vatican (VIS, WHÑ 28-05-2012) - Trong nhöõng ngaøy qua, söï kieän oâng Ettore Gotti Tedeschi, giaùm ñoác Vieän giaùo vuï (töùc Ngaân haøng Vatican) bò Hoäi ñoàng quaûn trò boû phieáu baát tín nhieäm vaø bò caùch chöùc, ñaõ trôû thaønh nguoàn tin soát deûo cho caùc haõng thoâng taán. Baùo chí Vieät Nam cuõng ñöa tin vôùi nhöõng töïa ñeà haáp daãn, chaúng haïn: "Bí aån trong ngaân haøng Vatican" (Tuoåi Treû, ngaøy 26-5-2012). Chuùng toâi xin giôùi thieäu ñoâi neùt veà Vieän giaùo vuï ñeå ñoïc giaû hieåu roõ boái caûnh cuûa vuï vieäc.
Vieän Giaùo Vuï (Istituto per le Opere di Religione, Institute for the Works of Religion, vieát taét laø: IOR), cuõng ñöôïc goïi laø ngaân haøng Vatican, ñöôïc thaønh laäp naêm 1887 ñeå giuùp Ñöùc giaùo hoaøng ñieàu haønh vaán ñeà taøi chính cuûa Giaùo Hoäi. Khaùch haøng chuû yeáu cuûa ngaân haøng naøy laø caùc nhaân vieân vaø vaên phoøng cuûa Vatican, caùc doøng tu, caùc giaùo phaän, caùc toå chöùc baùc aùi coâng giaùo vaø nhöõng toå chöùc khaùc cuûa Giaùo Hoäi. Tröôùc ñaây, nhieàu giaùo daân ngöôøi YÙ cuõng coù quan heä vôùi ngaân haøng naøy, nhöng nhöõng caûi toå sau naøy ñaõ giôùi haïn vieäc söû duïng ngaân haøng cho caùc vieäc baùi aùi vaø caùc nhaân vieân Vatican maø thoâi.
Theo söï caûi toå töø naêm 1989, moät hoäi ñoàng giaùm saùt ñöôïc thieát laäp goàm naêm chuyeân vieân taøi chính, coù traùch nhieäm giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng vaø chæ ñònh giaùm ñoác. Thaønh vieân cuûa hoäi ñoàng naøy ñöôïc tuyeån choïn do tieåu ban goàm naêm vò hoàng y ñöôïc chính Ñöùc giaùo hoaøng chæ ñònh. Tieåu ban naøy coù traùch nhieäm baûo ñaûm cho ngaân haøng hoaït ñoäng ñuùng quy cheá. Theo lôøi giaûi thích cuûa Ñöùc hoàng y Castillo (+2007), tieåu ban caùc hoàng y chæ giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà quan troïng nhaát, cuï theå laø moái quan heä vôùi coâng chuùng vaø vôùi caùc cô quan cuûa giaùo trieàu Roâma.
Ngaân haøng Vatican cung caáp caùc dòch vuï ngaân haøng nhö giöõ tieàn, ñoåi tieàn vaø chuyeån tieàn cho caùc giaùo phaän, doøng tu, caùc toå chöùc baùc aùi vaø toân giaùo khaùc. Ví duï, vieäc göûi tieàn taïi ngaân haøng naøy giuùp cho caùc toå chöùc coâng giaùo khoâng bò tòch thu taøi khoaûn do caùc chính phuû khoâng coù thieän caûm vôùi coâng giaùo. Ngaân haøng cuõng giuùp ñôõ nhieàu cho caùc toå chöùc toân giaùo hoaït ñoäng taïi nhieàu quoác gia, ví duï moät doøng truyeàn giaùo muoán göûi tieàn cho coäng ñoaøn ôû chaâu Phi, hoï coù theå giöõ taøi khoaûn baèng Myõ kim taïi ngaân haøng Vatican vaø chæ ñoåi thaønh tieàn chaâu Phi khi caàn thieát.
Lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng ñöôïc trình leân Ñöùc giaùo hoaøng vaø phaàn lôùn ñöôïc ngaøi duøng vaøo vieäc giuùp caùc Giaùo hoäi coù nhu caàu. Ñöùc hoàng y Castillo giaûi thích: "Coù nhieàu Giaùo hoäi trong theá giôùi thöù ba vaø ngaøy nay taïi Ñoâng AÂu caàn söï giuùp ñôõ. Ñöùc Thaùnh Cha caàn coù tieàn ñeå giuùp nhieàu vieäc: ôû Rwanda, Mozambique vaø nhöõng nôi khaùc. Taát caû ñeàu laø vieäc baùc aùi, chæ daønh moät phaàn nhoû cho vieäc chi phí cuûa giaùo trieàu Roâma".
Vieän giaùo vuï ñaõ töøng bò coâng kích veà nhieàu chuyeän, töø vieäc giuùp caùc nhaø giaøu ôû YÙ troán thueá ñeán vieäc röûa tieàn cho Mafia. Vuï vieäc oàn aøo nhaát laø söï suïp ñoå cuûa Banco Ambrosiano naêm 1982 maø Vieän giaùo vuï bò keát aùn laø coù dính líu. Ngöôøi ñöùng ñaàu Vieän giaùo vuï luùc aáy laø Toång giaùm muïc Paul Marcinkus, ngöôøi Myõ. Khoâng ai nghó raèng ngaøi ñaõ duøng vò theá caù nhaân ñeå kieám lôïi rieâng nhöng nhieàu ngöôøi cho raèng ngaøi hôi ngaây thô khi quaù tin töôûng Roberto Calvi laø giaùm ñoác ngaân haøng Ambrosio luùc ñoù. 33 ngöôøi ñaõ bò buoäc toäi trong vuï vieäc naøy, Roberto Calvi töï töû ôû caàu Blackfriars taïi Luaân Ñoân, rieâng Toång giaùm muïc Marcinkus coù quyeàn mieãn tröø veà ngoaïi giao neân chính phuû YÙ khoâng theå keát toäi.
Nhieàu khi, caùc toå chöùc toân giaùo, caùch rieâng taïi YÙ, cuõng coù theå gaây khoù khaên cho ngaân haøng Vatican, chaúng haïn khi hoï duøng nhöõng taøi khoaûn cuûa mình ñeå giuùp caùc aân nhaân taïi YÙ chuyeån tieàn ra nöôùc ngoaøi maø khoâng bò chính quyeàn YÙ kieåm soaùt. Vì coù haèng traêm hoäi doøng vaø toå chöùc toân giaùo coù taøi khoaûn taïi ngaân haøng neân khoâng deã ñeå kieåm soaùt ñöôïc nhöõng laïm duïng naøy, do ñoù ngaân haøng bò quy gaùn traùch nhieäm laø coäng taùc vôùi hoaït ñoäng röûa tieàn.
Ñoâi khi ngaân haøng Vatican cuõng ñöôïc söû duïng ñeå traùnh nhöõng haïn cheá cuûa caùc quoác gia veà vieäc chuyeån taøi saûn cuûa Giaùo hoäi. Ví duï, Toøa Thaùnh ñaõ choáng laïi vieäc caám vaän kinh teá ñoái vôùi Ba Lan sau khi nöôùc naøy ban haønh thieát quaân luaät naêm 1981, vaø tieáp tuïc göûi tieàn giuùp Giaùo hoäi Ba Lan qua ngaân haøng Vatican.
Töông töï nhö theá, Toøa Thaùnh choáng laïi vieäc caám vaän kinh teá ñoái vôùi Cuba, do ñoù nhöõng nguoàn giuùp ñôõ töø Hoa Kyø coù theå göûi cho Giaùo Hoäi Cuba qua ngaân haøng Vatican; ñaây laø ñieàu maø theo quy ñònh cuûa Hoa Kyø, laø traùi luaät.
Ngoaøi nhöõng sai soùt trong vieäc ñieàu haønh, khoâng theå khoâng noùi ñeán söï taán coâng töø beân ngoaøi. Ñöùc hoàng y Castillo nhaän ñònh: "Taïi YÙ, aûnh höôûng cuûa Tam ñieåm raát lôùn trong hoaït ñoäng ngaân haøng vaø baùo chí, vaø hoï taán coâng Toøa Thaùnh cuõng nhö Vieän giaùo vuï caùch döõ doäi".
R.V.A.
(Thieân Trieäu)