Phoûng vaán
Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria
veà Hieän tình Siria
Phoûng vaán Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria veà Hieän tình Siria.
Trung Ñoâng (RG 26-5-2012; 12-5-2012; Asia News 24-5-2012; 13-2-2012; Vat. 29-5-2012) - Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria, vaø Linh Muïc Paolo Dall'Oglio, doøng Teân
Toái ngaøy 27 thaùng 5 naêm 2012 trong phieân hoïp khaån caáp nhoùm taïi New York Hoäi Ñoàng Baûo An Lieân Hieäp Quoác ñaõ ra thoâng caùo ñoàng loaït maïnh meõ leân aùn chính quyeàn cuûa toång thoáng Bashar Al-Assad saùt haïi thöôøng daân voâ toäi taïi Hula.
Ñaây laø laàn ñaàu tieân caû 15 nöôùc thaønh vieân ñeàu kyù teân, trong ñoù coù caû Nga laø nöôùc töø tröôùc tôùi nay vaãn baùn khí giôùi cho Siria vaø cho tôùi nay vaãn cuøng vôùi Trung Quoác beânh vöïc toång thoáng Al-Assad. Thoâng caùo leân aùn chính quyeàn Siria ñaõ vi phaïm luaät ngöng baén vaø caùc luaät leä quoác teá, boû bom vaø duøng caùc vuõ khí naëng taán coâng Hula ñeâm 25 raïng ngaøy 26 thaùng 5 naêm 2012 khieán cho 116 ngöôøi cheát, trong ñoù coù 32 treû em. Chính quyeàn cuûa toång thoáng Bashar Al-Assad khoâng thöøa nhaän traùch nhieâm, nhöng ñoå toäi cho caùc löïc löôïng noåi daäy. Theo tin töùc cuûa toå chöùc quan saùt nhaân quyeàn cho tôùi nay ñaõ coù 9,183 thöôøng daân, 3,072 binh só Siria vaø 794 binh só ñaøo nguõ vaø lính cuûa löïc löôïng noåi loaïn bò gieát.
OÂng Cristiano Tinazzi, vöøa môùi töø Siria trôû veà Italia cho bieát söù meänh cuûa caùc quan saùt vieân quoác teá ñöôïc daân chuùng cho laø tích cöïc, nhöng xem ra khoâng ñuû. Vaø thôøi ñieåm cuõng khoâng phaûi laø luùc toát nhaát. Trong vuøng Dara coù nhieàu binh só chính phuû, vaø nhieàu ngöôøi treû môùi bò ñoäng vieân, ñöôïc vuõ trang naëng, vôùi caùc khaåu ñaïi lieân, nhö theå laø hoï phaûi ñoái ñaàu vôùi cuoäc chieán du kích taïi Homs. Traùi laïi taïi Homs caùc ngöôøi vuõ trang cuoái cuøng coøn laån troán trong vaøi khu phoá döôùi quyeàn kieåm soaùt cuûa löïc löôïng noåi loaïn.
Thaønh phoá Homs bò bao vaây. Taát caû moïi con ñöôøng daãn vaøo thaønh phoá ñeàu bò quaân chính phuû kieåm soaùt. Hoï gaëp vaán ñeà tieáp teá. Thaønh phoá khoâng coù ngöôøi ôû. Trong vaøi khu phoá vaãn xaûy ra caùc vuï giao tranh, caû khi coù löïc löôïng cuûa Lieân Hieäp Quoác hieän dieän, nhöng hoï khoâng laøm ñöôïc gì ngoaøi chuyeän ghi nhaän caùc vuï vi phaïm ngöng baén töø caû hai phiaù.
Hieän nay taïi Siria daân chuùng bò chia reõ: nhieàu ngöôøi ñaõ uûng hoä vaø ñang uûng hoä cuoäc noåi daäy, nhaát laø caùc ngöôøi Siri theo phaùi Sunnít, nhöng cuõng coù nhieàu ngöôøi khoâng uûng hoä cuoäc noåi daäy vuõ trang, ñaëc bieät laø caùc nhoùm thieåu soá nhö kitoâ, tuy hoï cuõng chia seû caùc ñoøi hoûi, tranh ñaáu cho xaõ hoäi daân chuû hôn vaø cho vieäc thöøa nhaän caùc quyeàn daân söï.
Sau ñaây chuùng toâi xin göùi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria, vaø Linh Muïc Paolo Dall'Oglio, doøng Teân, veà hieän tình Siria.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, Ñöùc Söù Thaàn nghó gì veà caùc vuï taøn saùt thöôøng daân voâ toäi taïi Siria?
Ñaùp: Raát tieác ñoù laø caùc tin raát ñau buoàn ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi. Baát cöù ai coøn coù moät chuùt tình nhaân ñaïo ñeàu ñau buoàn. Tuy nhieân tröôùc quang caûnh kinh khuûng aáy cuõng khoâng ñöôïc queân caùc haït gioáng hy voïng vaø loøng toát trong bieån bao löïc vaø maùu naøy.
Coù nhieàu göông vaø chöùng taù anh huøng vaø raát xinh ñeïp cuûa caùc linh muïc tu só nam nöõ vaø ngöôøi daân. Cuõng coù nhöõng göông tieáp ñoùn nhau: ngöôøi daân soáng trong caùc hoaøn caûnh naøy vöôït qua caùc ranh giôùi chuûng toäc toân giaùo vaø trôï giuùp nhau. Saùng nay coù moät ngöôøi ñaõ ñieän thoaïi cho toâi vaø cho bieát veà cuoäc hoïp cuûa moät nhoùm 25 tín höõu kitoâ vaø hoài giaùo goàm caùc linh muïc, imam, vaø caû giôùi chöùc chính quyeàn ngay trong thaønh phoá Homs, laø nôi bò taøn phaù naëng neà nhaát. Ñaây laø cuoäc hoïp thöù boán roài. Töø ít laâu nay caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo baét ñaàu phaûn öùng vaø gaëp gôõ nhau ñeå duyeät xeùt vaø thaûo luaän moät soá vaán ñeà cuï theå nhö vaán ñeà caùc ngöôøi bò maát tích, vaø quyeát ñònh phaûi laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå thaêng tieán hoøa giaûi vaø tìm caùc caùc giaûi phaùp taïi choã. Dó nhieân laø chuùng toâi caàn coù Lieân Hieäp Quoác vaø caùc toå chöùc quoác teá khaùc, nhöng thaät laø ñeïp, khi thaáy nhöõng haït gioáng hy voïng nhoû moïc leân taïi choã, giöõa caùc baïo löïc vaø cheát choùc ñoå naùt naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, xem ra baây giôø khoâng theå chæ noùi tôùi caùc löïc löôïng chính phuû hay löïc löôïng ñoái laäp, maø oâng Toång thö kyù Lieân Hieäp quoác Ban Ki Moon coøn ñeà caäp tôùi moät löïc löôïng khuûng boá phaù hoaïi ñang hoaït ñoäng taïi Siria nöõa. Ñaây laø moät luaän lyù bao löïc vöïôt ngoaøi caùc ñoøi hoûi daân chuû vaø caùc quyeàn con ngöôøi, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Raát tieác laø coù nguy cô cuûa moät söï tan raõ traät töï coâng coäng vaø xaõ hoäi daân söï vì caùc löïc löôïng quûy ma naøy. ÔÛ ñaây cuõng caàn phaûi phaûn öùng laïi nhö laø caùc tín höõu kitoâ, hoài giaùo vaø tín höõu caùc toân giaùo khaùc. Taïi Siria giaù trò toân giaùo raát maïnh, vì noù laø moät trong caùc giaù trò ñaàu tieân cuûa xaõ hoäi. Vì theá moïi tín höõu kitoâ cuõng nhö hoài giaùo caàn phaûi caàm laáy khí giôùi laø lôøi caàu nguyeän: caàu nguyeän cho hoøa giaûi, caàu nguyeän cho hoøa bình.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, Ñöùc Söù Thaàn nghó gì veà lôøi Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi hoøa bình cho Siria?
Ñaùp: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ thöôøng xuyeân ñöôïc thoâng baùo veà cuoäc khuûng hoaûng vaø noãi khoå ñau cuûa daân chuùng Siria, vaø ñaõ nhieàu laàn leân tieáng keâu goïi hoøa bình cho Siria nhö trong caùc buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin vaø Laäy Nöõ Vöông Thieân Ñaøng caùc tröa Chuùa Nhaät, cuõng nhö trong söù ñieäp dòp leã Giaùng Sinh vaø Phuïc Sinh. Ngaøi baày toû söï gaàn guõi cuûa ngaøi beân nhöõng ngöôøi ñang gaùnh chòu khoå ñau, vaø maïnh meõ keâu goïi giaûi quyeát cuoäc khuûng hoaûng baèng ñöôøng loái ñoái thoaïi. Vaø nhö laø ñieàu kieän ñaàu tieân, Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi ngöng caùc baïo löïc. Nhöng raát tieác chuùng ta thaáy caùc thaønh thò laøng maïc beân Siria tieáp tuïc bò ñaãm maùu, vaø maùu keâu gaøo nôï maùu. Vì theá neân caàn phaûi cöông quyeát beû gaãy voøng baïo löïc vôùi söï trôï giuùp cuûa coäng ñoàng quoác teá. Caùc cuoäc taøn saùt ñaõ khieán cho moïi ngöôøi phaûi soáng trong khoå ñau vaø buoàn thöông, vaø ngöôøi ta khoâng bieát phaûi nghó gì nöõa. Coù moät baàu khí naëng neà bao truøm thuû ñoâ Damasco. Chuùng toâi muoán hy voïng raèng caû sau bieán coá buoàn thöông noùi treân coäng ñoàng quoác teá naém laáy tình hình trong tay, uûng hoä giaûi phaùp vaø chöông trình hoøa bình do oâng Kofi Annan ñeà ra.
Hoûi: Trong thoâng caùo Phoøng baùo chí Vaticaêng noùi raèng caùc vuï khuûng boá cuoái cuøng naøy phaûi thuùc ñaåy taát caû moïi ngöôøi cuûng coá daán thaân thöïc hieän chöông trình cuûa oâng Kofi Annan, vaø Ñöùc Söù Thaàn cuõng nhaán maïnh raèng chöông trình hoøa bình naøy cho Siria laø cô may, laø baõi caùt vaø moû neo cöùu thoaùt cuoái cuøng cho Siria, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, tröôùc heát toâi muoán keâu goïi coäng ñoàng quoác teá ñöøng buoâng tay. Ñoâi khi ngöôøi ta nhaän thaáy coù söï meät moûi ôû nôi naøy nôi kia. Dó nhieân caùc quoác gia coù caùc vaán ñeà, nöôùc thì lo baàu cöû, nöôùc khaùc thì coù caùc vaàn ñeà kinh teá taøi chaùnh, vaø coù theå xaûy ra laø nhieàu khi söï haêng say trôï giuùp giaûm ñi. Nhöng theo toâi ñaây laø luùc coäng ñoaøn quoác teá khoâng ñöôïc buoâng xuoâi, nhöng caàn phaûi laáy laïi coá gaéng, bôûi vì toâi tin raèng moät mình nöôùc Siria seõ khoâng theå ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng naøy ñöôïc. Chöông trình naøy cuûa oâng Kofi Annan cho tôùi nay laø moät chöông trình coù theå trao ban moät nieàm hy voïng thaønh coâng naøo ñoù, bôûi vì noù ñaõ ñöôïc caû hai beân tranh chaáp kyù nhaän vaø ñöôïc coäng ñoàng theá giôùi vaø Hoäi Ñoàng Baûo An Lieân Hieäp Quoác ñoùng aán. Nhö vaäy caàn phaûi baùm chaët vaøo noù - hai beân xung khaéc cuõng nhö taát caû moïi ngöôøi - ñeå noù ñaït moät söï thaønh coâng naøo ñoù, ít nhaát laø coù theå baét ñaàu moät vaøi böôùc daãn tôùi vieäc ngöng baïo löïc vaø ñöa caùc phe lieân heä tôùi baøn thöông thuyeát.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, taïi Siria vuõ khí tieáp tuïc ñöôïc nhaäp vaøo töø beân ngoaøi. Ñöùc Söù Thaàn coù nghó laø chaën ñöùng vieäc buoân baùn vuõ khí naøy coù theå ñem laïi vaøi keát quûa naøo khoâng?
Ñaùp: Caû ôû ñaây nöõa coäng ñoaøn quoác teá phaûi daán thaân ngaên chaën vieäc buoân baùn khí giôùi, bôûi vì roõ raøng laø neáu vuõ khí ñeán, thì xaûy ra baïo löïc vaø ñoå maùu. Vì theá, caàn phaûi tìm ra moät giaûi phaùp thöông thuyeát cho cuoäc xung ñoät naøy. Toâi cuõng muoán noùi raèng caàn phaûi tìm kieám nieàm hy voïng kitoâ, ñeå ñöøng bò ñeø beïp döôùi baàu khí naëng nhö chì, maø chuùng toâi ñang phaûi soáng trong caùc ngaøy naøy. Chuùng ta ñang ôû trong thaønh phoá Damasco, laø nôi ngöôøi treû Saulo ñaõ ñöôïc hoaùn caûi bôûi aùnh saùng cuûa Thieân Chuùa. Chuùng ta phaûi tin töôûng nôi moät vuõ khí raát maïnh meõ laø vuõ khí cuûa lôøi caàu nguyeän, vuõ khí ôn thaùnh cuûa Thieân Chuùa, coù theå ñaùnh ñoäng traùi tim cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi, cuûa bieát bao nhieâu keû baùch haïi hình aûnh cuûa Chuùa Kitoâ, bôûi vì moãi ngöôøi ñeàu mang trong mình hình aûnh cuûa Thieân Chuùa. Nhö theá, vôùi vuõ khí cuûa lôøi caàu nguyeän, coäng ñoaøn kitoâ coù theå chieám ñöôïc ôn thaùnh naøy cuûa Chuùa: ñoù laø söï hoaùn caûi cuûa nhöõng ngöôøi buoân baùn vuõ khí, cuûa nhöõng ngöôøi coù caùc döï tính taøn saùt, baùch haïi, nhöng hoï coù theå nghe ñöôïc tieáng Chuùa: "Taïi sao ngöôi baùch haïi Ta?" Noùi cho cuøng, moãi ngöôøi nam nöõ, moãi treû em ñeàu mang trong mình hình aûnh ñoù cuûa Thieân Chuùa caàn ñöôïc toân troïng toái ña.
** Tieáp theo ñaây laø moät vaøi nhaän ñònh cuûa linh muïc Paolo Dall' Oglio, doøng Teân, ngöôøi saùng laäp Ñan vieän Deir Mar Musa beân Siria.
Hoûi: Thöa cha, cha nhaän thaáy tình hình Siria ra sao?
Ñaùp: Chaéc chaén laø xaõ hoäi ñòa phöông laïi bò giao ñoäng naëng. Chuùng toâi ñaõ nhaän ñöôïc ñieän thoaïi töø nhieàu ngöôøi baûo ñaûm raèng hoï baèng an, tuy cuoäc khuûng boá cuõng lieân luïy ñeán hoï moät caùch khoâng traàm troïng laém. Cuõng coù nhieàu ngöôøi ñieän thoaïi tôùi hoûi thaêm tin töùc. Ñaøng khaùc, khu phoá nôi xaûy ra caùc vuï khuûng boá gaàn moät khu phoá coù nhieàu tín höõu kitoâ sinh soáng. Toaøn daân Siria ñang bò giao ñoäng maïnh, vaø moïi ngöôøi ñeàu hoûi coù caùi luaän lyù naøo aån naáp ñaøng sau caùc haønh ñoäng ñaùng leân aùn nhö vaäy hay khoâng. Dó nhieân, chuùng khoâng dính daùng gì tôùi baát cöù muïc ñích phaùt trieån vaø caûi caùch xaõ hoäi ñòa phöông naøo, vaø trong tình hình hieän nay thì thaät khoâng hieåu ñöôïc ai ñöùng ñaøng sau caùc vuï noå hom ñoù.
Hoûi: OÂng Robert Mood, chæ huy caùc quan saùt vieân cuûa Lieân Hieäp Quoác ñaõ xin coäng ñoaøn quoác teá trôï giuùp, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Trong moät nghóa naøo ñoù, coäng ñoàng quoác teá, roài caùc quoác gia trong vuøng, vì caùc lôïi loäc vuøng mieàn vaø toaøn dieän, ñaõ chuù yù tôùi Siria trong moät caùch theá chaéc chaén laø khoâng trôï giuùp, nhöng laïi khieán cho caùc laäp tröôøng hai phe trôû thaønh cöùng nhaéc hôn vaø ñöa tôùi xung ñoät baïo löïc hôn nöõa. Nhö vaäy, trong moät nghóa naøo ñoù cuõng coù theå noùi raèng: "Haõy ñeå chuùng toâi yeân". Nhöng döôùi moät khía caïnh khaùc, thì toâi hoaøn toaøn ñoàng yù vôùi töôùng Mood. Trong caùc thaùng qua toâi ñaõ luoân luoân yeâu caàu coäng ñoäng quoác teá dieãn taû tinh thaàn traùch nhieäm hoaøn toaøn cuûa mình ñoái vôùi caùc bieán coá naøy. Ñaát nöôùc Siria ñaõ trôû thaønh ñieåm giao ñaáu raát nguy hieåm, vì theá coäng ñoaøn quoác teá phaûi dieãn taû moät tình lieân ñôùi coù traùch nhieäm vaø höõu hieäu. Vieäc löïa choïn caùc quan saùt vieân khoâng vuõ khí laø ñieàu ñuùng ñaén, nhöng chæ coù 300 ngöôøi, vaø 300 ngöôøi thì quùa ít. ÔÛ ñaây caàn phaûi coù moät coâng vieäc chi tieát vôùi khaû naêng ñieàu tra raát cao, ñeå moät ñaøng baûo ñaûm cho ngöôøi daân Siria quyeàn töï do dö luaän, töï do dieãn taû vaø töï do bieåu tình ñích thöïc; ñaøng khaùc, ñeå laøm vieäc vaø nhoå taän goác reã naïn baïo löïc khuûng boá ñeán töø baát cöù phe phaùi naøo.
(RG 26-5-2012; 12-5-2012; ASIA NEWS 24-5-2012; 13-2-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)