Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
nhaän ñònh veà moät soá tình hình
taïi Vieät Nam hieän nay
Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam nhaän ñònh: ''Luaät ñaát ñai hieän haønh, vöøa ñi ngöôïc töï nhieân, vöøa khoâng toân troïng Tuyeân ngoân quoác teá veà nhaân quyeàn''.
Vieät Nam (HÑGM VN 15/05/2012) - Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam nhaän ñònh veà moät soá tình hình taïi Vieät Nam hieän nay:
Chuû tröông ñoåi môùi ñaõ giuùp Vieät Nam hoøa nhaäp vaøo doøng chaûy chung cuûa nhaân loaïi vaø ñöa ñaát nöôùc töø moät neàn kinh teá ngheøo naøn ñeán moät trong nhöõng nöôùc coù taêng tröôûng kinh teá cao nhaát chaâu AÙ. Tieán trình hoäi nhaäp ñöôïc cuï theå hoùa qua vieäc Vieät Nam trôû neân thaønh vieân cuûa khoái ASEAN, tham gia APEC, gia nhaäp WTO. Vieät Nam cuõng ñaõ thieát laäp quan heä ngoaïi giao vôùi nhieàu quoác gia, tham gia vaøo nhieàu toå chöùc quoác teá vaø thu huùt ñaàu tö cuûa nhieàu taäp ñoaøn nöôùc ngoaøi. Xaõ hoäi ngaøy caøng trôû neân naêng ñoäng, saùng taïo vaø nhìn chung coù veû giaøu coù hôn. Nhöng tình hình gaàn ñaây cho thaáy neàn kinh teá Vieät Nam ñang maát ñònh höôùng, thieáu tính beàn vöõng vaø nhaân baûn, vì ñoåi môùi kinh teá khoâng song haønh ñoåi môùi chính trò, cuõng nhö taêng tröôûng kinh teá khoâng noái keát vôùi phaùt trieån xaõ hoäi vaø phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän.
Thö chung haäu Ñaïi hoäi Daân Chuùa naêm 2010 môøi goïi taát caû caùc thaønh vieân cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo taïi Vieät Nam coá gaéng nhaän dieän vaø phaân ñònh "hieän traïng xaõ hoäi Vieät Nam döôùi aùnh saùng ñöùc tin". Chính trong vieãn töôïng ñoù, UÛy ban Coâng lyù vaø Hoøa bình thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam muoán baøy toû moät vaøi thao thöùc, suy nghó vaø nhaän ñònh veà tình hình Ñaát nöôùc, vöøa vôùi tö caùch coâng daân, vöøa vôùi tö caùch Kitoâ höõu.
1. Neàn kinh teá Vieät Nam
Sau gaàn hai thaäp nieân ñaõ taêng tröôûng kinh teá cao, Vieät Nam ñaõ ra khoûi nhoùm caùc nöôùc coù thu nhaäp thaáp nhaát, nhöng tình traïng maáy naêm gaàn ñaây cho thaáy neàn kinh teá Vieät Nam ñang boäc loä nhöõng nguy cô nghieâm troïng, taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân vaø töông lai cuûa ñaát nöôùc. Bieåu hieän roõ nhaát laø quaûn lyù kinh teá yeáu keùm, caùc taäp ñoaøn Nhaø nöôùc thua loã naëng, doanh nghieäp phaù saûn caøng nhieàu ngaân haøng laõi caøng lôùn, laïm phaùt taêng cao, cheânh leäch giaøu ngheøo nôùi roäng, chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ñaïi ña soá daân chuùng giaûm suùt, nhieàu ngöôøi rôi trôû laïi tình traïng ngheøo tröôùc ñaây. Phaûi chaêng moâ hình kinh teá hieän taïi ñang laøm giaøu cho nhoùm ñaëc lôïi hôn laø cho toaøn daân?
Ñònh höôùng kinh teá laáy quoác doanh laøm chuû ñaïo ñaõ taïo ra ñoäc quyeàn vaø laïm quyeàn, laøm meùo moù söï vaän haønh caàn coù cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Doanh nghieäp nhaø nöôùc ñoùng goùp ít vaøo taêng tröôûng kinh teá nhöng laïi nhaän nhieàu ñaëc quyeàn ñaëc lôïi, gaây baát coâng vaø kìm haõm söï phaùt trieån cuûa khoái tö nhaân. Nôï nöôùc ngoaøi vaø thaâm thuûng maäu dòch ñaõ vaø ñang gia taêng khieán neàn kinh teá bò suy yeáu vaø leä thuoäc. Laïm phaùt gia taêng cuõng laøm taêng ñoùi ngheøo, gaây khoù khaên hôn cho cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân vaø caû caùc doanh nghieäp. Ñình coâng tieáp tuïc taêng cao chöùng toû quyeàn lôïi cuûa coâng nhaân chöa ñöôïc baûo veä thoûa ñaùng. Moät soá chuû tröông khoâng hôïp loøng daân maø vaãn ñöôïc Nhaø nöôùc tieán haønh nhö vuï khai thaùc boâ-xit Taây Nguyeân hoaëc döï aùn xaây nhaø maùy ñieän haït nhaân ôû tænh Ninh Thuaän.
2. Luaät ñaát ñai
Luaät ñaát ñai hieän haønh, vöøa ñi ngöôïc töï nhieân, vöøa khoâng toân troïng Tuyeân ngoân quoác teá veà nhaân quyeàn. Ñoù laø nguyeân nhaân cuûa khoaûng 80% caùc khieáu kieän trong nöôùc. Caùc vuï khieáu kieän naøy ñaõ ñi töø khieáu naïi caù nhaân ñeán khieáu kieän taäp theå; töø khieáu kieän baèng ñôn töø ñeán taäp hoïp phaûn ñoái vaø nay laø duøng vuõ khí choáng laïi vieäc thu hoài ñaát.
Luaät ñaát ñai qui ñònh ñaát ñai thuoäc sôû höõu toaøn daân, nhöng do Nhaø nöôùc quaûn lyù ñaõ laøm cho haøng trieäu ngöôøi caûm thaáy maát ñaát vaø chaúng coù quyeàn töï do haønh xöû treân "maûnh ñaát oâng baø toå tieân". Treân thöïc teá, sôû höõu toaøn daân khoâng phaûi laø phöông thöùc quaûn lyù ñaát ñai toát nhaát, coøn vieäc Nhaø nöôùc laøm chuû sôû höõu ñaõ phaùt sinh ñaëc quyeàn, ñaëc lôïi cuûa chính quyeàn caùc caáp trong vieäc quy hoaïch vaø thu hoài ñaát cho caùc döï aùn, töôùc maát quyeàn caên baûn cuûa ngöôøi daân.
Vaán ñeà gaây böùc xuùc nhieàu nhaát trong vieäc thu hoài ñaát laø giaù ñeàn buø. Muoán giaûi quyeát tranh chaáp veà giaù ñeàn buø giöõa ngöôøi bò thu hoài ñaát vaø cô quan chöùc naêng hoaëc caùc nhaø ñaàu tö, thì phaûi laøm sao ñeå ngöôøi bò thu hoài ñaát ñöôïc ñeàn buø ngang giaù vôùi taøi saûn cuûa hoï bò tröng duïng vaø cuoäc soáng cuûa hoï phaûi toát ñeïp ngang hay hôn tröôùc khi bò tröng duïng. Vì giaù ñaát taêng gaáp boäi sau khi quy hoaïch, neân ngöôøi bò thu hoài ñaát caàn ñöôïc chia phaàn söï cheânh leäch giaù caû naøy baèng nhieàu caùch khaùc nhau. Ñieàu caàn thieát laø neân caáp toác söûa ñoåi Luaät ñaát ñai ñeå ngöôøi daân ñöôïc quyeàn sôû höõu ñaát vaø haïn cheá toái ña quyeàn thu hoài ñaát cuûa caùc caáp chính quyeàn.
3. Moâi tröôøng xaõ hoäi
Xaõ hoäi Vieät Nam ñang boäc loä nhieàu hieän töôïng raát ñaùng quan ngaïi. Noäi baát nhaát vaãn laø hai taät xaáu ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam caûnh baùo töø naêm 2008, ñoù laø gian doái vaø baïo löïc. Chuùng khoâng nhöõng phoâ baøy nôi ñöôøng phoá, treân thöông tröôøng vaø caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, maø coøn xaâm nhaäp vaøo coâng sôû vaø hoïc ñöôøng. Dö luaän ñang böùc xuùc vì hieän töôïng laï luøng laø taïi moät soá nôi, cô quan coâng quyeàn laïi söû duïng baïo löïc phi phaùp ñeå giaûi quyeát caùc khieáu kieän daân söï.
Beân caïnh nhöõng teä naïn ñang taùc haïi xaõ hoäi Vieät Nam hoâm nay, nhieàu ngöôøi aâu lo vì khuynh höôùng soáng höôûng thuï, chuïp giöït, coi troïng ñoàng tieàn, voâ caûm tröôùc noãi ñau cuûa ñoàng loaïi. Hieän töôïng naøy chöùng toû tình traïng thieáu vaéng caùc giaù trò ñaïo ñöùc neàn taûng laøm chuaån möïc cho ñôøi soáng xaõ hoäi, vì vaäy moät soá ngöôøi ñaõ caûnh baùo veà moät xaõ hoäi leäch chuaån hay phi chuaån.
Tham nhuõng ñaõ ñöôïc coi laø ñaïi hoïa cuûa quoác gia, ngaøy caøng tinh vi vaø nghieâm troïng hôn, nhöng cho ñeán nay chöa moät vuï aùn naøo xöùng taàm ñöôïc ñöa ra xeùt xöû ñeå raên ñe, laøm giaûm suùt nieàm tin cuûa ngöôøi daân nôi coâng quyeàn.
Caùc vuï khieáu kieän, chuû yeáu lieân quan ñeán ñaát ñai, trong ñoù coù ñaát toân giaùo, vaãn tieáp dieãn phöùc taïp vaø ngaøy caøng traàm troïng, gaây baát an vaø caêng thaúng xaõ hoäi. Vuï vieäc ôû Tieân Laõng, Haûi Phoøng, vaø Vaên Giang, Höng Yeân, gaây xuùc ñoäng maïnh meõ treân taát caû nhöõng ngöôøi Vieät Nam coù taâm huyeát, buoäc Nhaø nöôùc phaûi nhìn laïi caùch giaûi quyeát vaán ñeà, maø coát yeáu laø söûa ñoåi Luaät ñaát ñai veà maët haïn ñieàn, thôøi haïn söû duïng ñaát vaø giaù ñeàn buø, neáu chöa ñi ñeán choã nhìn nhaän quyeàn tö höõu chính ñaùng cuûa coâng daân.
Moät yeâu caàu caáp baùch khaùc laø caàn thay ñoåi leà loái laøm vieäc cöûa quyeàn, khoâng minh baïch vaø thieáu chuyeân moân cuûa caùn boä. Bieåu hieän roõ reät nhaát ôû söï aùp ñaët cuûa Nhaø nöôùc veà quan ñieåm vaø caùch soáng trong xaõ hoäi, ñoù laø söï phaân bieät ñoái xöû trong chính saùch coâng giöõa caùc caù nhaân laøm vieäc cho Nhaø nöôùc vôùi caùc doanh nhaân vaø ngöôøi lao ñoäng töï do, giöõa ngöôøi daân thaønh thò vaø ngöôøi nhaäp cö ngoaïi tænh.
4. Lónh vöïc phaùp luaät
Hieán phaùp vaø phaùp luaät cuûa moãi quoác gia phaûn aùnh tính ñaëc thuø vaø caù bieät theo truyeàn thoáng vaên hoùa daân toäc mình, nhöng cuõng khoâng vì theá maø baát chaáp nhöõng chuaån möïc phaùp lyù quoác teá. Vieät Nam coù moät heä thoáng phaùp luaät ñoà soä, nhöng khoâng hieäu quaû töø laäp phaùp ñeán haønh phaùp, vì thieáu söï coâng khai, minh baïch, vaø nhaát laø thieáu söï ñoäc laäp veà tö phaùp.
Vieäc aùp duïng luaät phaùp chöa nghieâm minh vaø tuøy tieän, nhaát laø ôû caáp ñòa phöông, ñaõ daãn ñeán nhöõng oan sai vaø ñoâi khi ñaåy ngöôøi daân ñeán böôùc ñöôøng cuøng. Boä luaät toá tuïng hình söï ñaõ quy ñònh caùc thuû tuïc baét ngöôøi; vaäy maø trong moät soá tröôøng hôïp, vaãn coù caùc coâng daân bò baét sai traùi vôùi caùc quy ñònh cuûa boä luaät aáy, cuõng nhö vôùi caùc tuyeân ngoân vaø coâng öôùc quoác teá maø Vieät Nam ñaõ tham gia.
Vieäc giam giöõ ngöôøi khoâng qua xeùt xöû ñöôïc che ñaäy döôùi töø ngöõ "ñöa vaøo cô sôû giaùo duïc" coù thôøi haïn vaø aùp duïng cho nhöõng ngöôøi baøy toû söï baát ñoàng chính kieán laø moät hình thöùc vi phaïm quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi. Hình thöùc "giaùo duïc" naøy thöïc ra laø moät bieän phaùp maø thöïc daân Phaùp söû duïng ôû nöôùc ta, sau ñoù ñöôïc laäp laïi baèng Nghò quyeát 49/NQ-TVQH ngaøy 20/6/1961 cuûa UÛy ban Thöôøng vuï Quoác hoäi vaø ñaõ laø cô sôû phaùp lyù cho vieäc taäp trung caûi taïo caùc coâng chöùc vaø quaân nhaân chính quyeàn Mieàn Nam cuõ. Sau naøy coù moät chuyeån bieán toát ñeïp veà bieän phaùp naøy khi Phaùp leänh xöû lyù vi phaïm haønh chính ban haønh naêm 1989 khoâng söû duïng noù nöõa. Nhöng vôùi Phaùp leänh naêm 1995, noù laïi ñöôïc taùi laäp döôùi caùi teân hieän nay vaø ñöôïc Phaùp leänh naêm 2002 noái tieáp. Hy voïng trong laàn ban haønh tôùi veà xöû lyù vi phaïm haønh chính, kieåu "giaùo duïc" aáy seõ ñöôïc baõi boû.
Caên beänh traàm kha trong quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa caùc caáp chính quyeàn chæ ñöôïc giaûi quyeát khi Vieät Nam xaây döïng moät Nhaø nöôùc phaùp quyeàn thöïc söï vaø hình thaønh moät xaõ hoäi coâng daân naêng ñoäng. Baát chaáp nhöõng khoù khaên hieän taïi, ñaây laø moät xu theá khoâng theå ñaûo ngöôïc.
5. Bieân cöông, haûi ñaûo vaø chuû quyeàn quoác gia
Vaøo nhöõng thaäp nieân cuoái cuøng cuûa theá kyû XX, Bieån Ñoâng ñaõ moät vaøi laàn noåi soùng. Nhöng trong nhöõng naêm gaàn ñaây, söï caêng thaúng ñaõ leân ñeán möùc ñoä nguy hieåm. Nhaø caàm quyeàn Trung Quoác moät maët duøng lôøi leõ hoa myõ, vôùi thoâng ñieäp raát eâm tai, nhöng maët khaùc, caùc haønh ñoäng cuûa hoï veà chuû quyeàn treân Bieån Ñoâng ngaøy caøng phaûn aùnh roõ reät chuû tröông Ñaïi Haùn.
Trong khi ñoù, beân Vieät Nam, phaûn öùng cuûa Nhaø nöôùc xem ra quaù yeáu ôùt, taïo côù cho caùc löïc löôïng thuø nghòch laán tôùi. Khoù hieåu hôn nöõa laø vieäc chính quyeàn ñaõ maïnh tay ñaøn aùp caùc toå chöùc vaø caùc caù nhaân yeâu nöôùc phaûn ñoái haønh ñoäng xaâm löôïc traéng trôïn. Thaùi ñoä laäp lôø, thieáu nhaát quaùn cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo trong vaán ñeà phaân ñònh laõnh thoå vuøng bieân giôùi vaø baûo veä chuû quyeàn ôû Bieån Ñoâng ñang gaây baát bình trong dö luaän. Nhieàu nhaân só vaø caùc nhaø trí thöùc taâm huyeát ñaõ leân tieáng caûnh baùo nhöõng nguy cô veà an ninh quoác gia do moät soá döï aùn cho nöôùc ngoaøi khai thaùc boâ-xít vaø thueâ ñaát, thueâ röøng. Maët khaùc, caùc thoâng tin veà lónh vöïc naøy khoâng ñaày ñuû, chaäm chaïp vaø thieáu coâng khai. Ñieàu tröôùc maét ñaõ xaûy ra laø "lao ñoäng phoå thoâng" nöôùc ngoaøi oà aït vaøo Vieät Nam ñeå thöïc hieän caùc döï aùn treân ñang gaây baát oån cho xaõ hoäi hieän taïi vaø veà laâu daøi.
6. Moâi tröôøng sinh thaùi
Theo döï baùo cuûa caùc cô quan chuyeân moân, Vieät Nam seõ laø moät trong boán nöôùc phaûi gaùnh chòu haäu quaû nghieät ngaõ nhaát cuûa bieán ñoåi khí haäu. Nguyeân nhaân moät phaàn do taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu toaøn caàu, nhöng moät phaàn khaùc do chuùng ta thieáu quan taâm ñeán moâi tröôøng sinh thaùi vaø tính beàn vöõng trong phaùt trieån.
Ñieàu ñaùng quan ngaïi nhaát laø chuùng ta vuïng veà vaø voäi vaøng trong khai thaùc taøi nguyeân. Nhöõng naêm gaàn ñaây Nhaø nöôùc ñaõ cho nöôùc ngoaøi ñaàu tö nhieàu döï aùn coù nguy cô huûy hoaïi moâi tröôøng, thay ñoåi heä sinh thaùi vaø laøm bieán ñoåi khí haäu: khai thaùc boâ-xit taïi Taây nguyeân, cho thueâ raát nhieàu khu röøng ñaàu nguoàn thuoäc 18 tænh töø Baéc chí Nam, raát nhieàu tænh ñaõ khoanh bieån vaø bôø bieån cho caùc coâng ty ngoaïi quoác thueâ ñeå xaây khaùch saïn, laäp baõi taém hoaëc caùc döï aùn khaùc, maø khoâng quan taâm ñeán moâi tröôøng sinh thaùi.
7. Vai troø cuûa Trí thöùc
Gaàn 1,000 naêm tröôùc, cuøng vôùi vieäc thaønh laäp Quoác Töû Giaùm, toå tieân chuùng ta ñaõ nhaän thöùc saâu saéc raèng: "Hieàn taøi laø nguyeân khí cuûa quoác gia, nguyeân khí thònh thì theá nöôùc maïnh maø höng thònh, nguyeân khí suy thì nöôùc yeáu maø thaáp heøn" (Bia Vaên Mieáu). Ñieàu naøy vaãn luoân ñuùng vaø caøng ñuùng hôn cho kyõ nguyeân chaát xaùm, thôøi ñaïi cuûa neàn kinh teá tri thöùc hoâm nay.
Boû ra ngoaøi hieän töôïng gia taêng ñoät bieán soá löôïng caùc tieán só maø chaát löôïng coøn ñaùng nghi ngaïi, Vieät Nam coøn khaù nhieàu hieàn taøi ñích thöïc, nhöõng trí thöùc thöïc taøi vaø coù taâm huyeát vôùi nöôùc, vôùi daân. Chæ tieác raèng vai troø cuûa hoï chöa ñöôïc coi troïng, coù khi coøn bò gaït ra beân leà hoaëc bò kyø thò, maø nguyeân nhaân, trong nhieàu tröôøng hôïp, chæ laø do söï khaùc bieät veà quan ñieåm ñaùnh giaù hieän thöïc xaõ hoäi hoaëc veà taàm nhìn töông lai cuûa Daân toäc. Phaûi chaêng cô cheá Nhaø nöôùc baát caäp vaø chöa ñuû môû roäng ñeå thu huùt ngöôøi taøi, cuõng nhö chöa caûi toå cho phuø hôïp vôùi ñoøi hoûi cuûa xaõ hoäi taân tieán? Bao giôø vai troø cuûa xaõ hoäi daân söï ñöôïc nhìn nhaän vaø thöïc söï coù cô hoäi tích cöïc goùp phaàn xaây döïng ñaát nöôùc?
8. Giaùo duïc vaø Y teá
Töông lai cuûa Daân toäc tuøy thuoäc phaàn lôùn vaøo giaùo duïc. Khoâng theå phuû nhaän raèng neàn giaùo duïc quoác gia ñaõ saûn sinh moät soá nhaân taøi vaø goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån Ñaát nöôùc. Nhöng nhìn chung, trong maáy thaäp nieân qua, neàn giaùo duïc cuûa chuùng ta coù quaù nhieàu baát caäp veà noäi dung, phöông phaùp daïy vaø hoïc... Vieät Nam ñaõ coù nhieàu noã löïc "caûi caùch giaùo duïc" nhöng khoâng ñi ñeán nhöõng ñoät phaù thöïc chaát. Vì sao? Phaûi ñau ñôùn maø noùi raèng vì chuùng ta thieáu haún moät trieát lyù giaùo duïc mang tính neàn taûng vaø chieán löôïc laâu daøi.
Haäu quaû theâ thaûm cuûa thöïc traïng treân laø nhöõng gì chuùng ta ñang nhìn thaáy tröôùc maét: Gia taêng caùc teä naïn khuûng khieáp trong hoïc ñöôøng, toäi phaïm tuoåi hoïc sinh sinh vieân ngaøy caøng nhieàu, gian doái trong thi cöû trôû thaønh bình thöôøng, baèng caáp giaû hay nguy hieåm hôn nöõa, baèng caáp thaät maø kieán thöùc giaû. Keát quaû cay ñaéng laø Ñaát nöôùc coù nguy cô bò tuït haäu veà nhieàu phöông dieän.
Nhôø aùp duïng caùc coâng ngheä môùi, y teá Vieät Nam trong thôøi gian qua ñaõ ñaït ñöôïc moät soá thaønh töïu trong vieäc khaùm chöõa beänh vaø y teá döï phoøng. Nhaân vieân y teá ngaøy caøng ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn vaø coù chuyeân moân cao hôn. Nhöng do heä quaû cuûa neàn giaùo duïc noùi treân, cuõng nhö khuynh höôùng taäp trung vaøo söùc khoûe theå chaát vaø thieáu ñònh höôùng y teá toaøn dieän, neân heä thoáng y teá ñang bò sa laày. Beân caïnh tình traïng quaù taûi traàm troïng taïi caùc beänh vieän Trung öông vaø vieäc taêng vieän phí aûnh höôûng maïnh tôùi ngöôøi ngheøo, dö luaän noùi nhieàu ñeán söï voâ caûm, nhuõng nhieãu, thieáu traùch nhieäm vaø phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa nhaân vieân y teá...
Nhaø nöôùc ñaõ keâu goïi "xaõ hoäi hoùa" giaùo duïc vaø y teá, thieát töôûng neân taïo ñieàu kieän ñeå caùc toân giaùo trong nöôùc ñöôïc tham gia tröïc tieáp vaøo hai lónh vöïc naøy.
9. Lónh vöïc toân giaùo
Trong thôøi gian qua, nhaø caàm quyeàn ñaõ taïo cô hoäi thuaän tieän cho caùc sinh hoaït toân giaùo, haàu heát caùc cô sôû toân giaùo bò taøn phaù trong thôøi chieán tranh ñaõ ñöôïc truøng tu, nhieàu cô sôû môùi ñaõ vaø ñang ñöôïc xaây döïng. Tuy nhieân, qui ñònh phaùp luaät lieân quan ñeán caùc toân giaùo vaãn coøn nhieàu baát caäp vaø chöa ñaùp öùng ñöôïc nguyeän voïng cuûa caùc tín ñoà, cuï theå nhaát laø veà tö caùch phaùp nhaân cuûa caùc toå chöùc toân giaùo. Ñieåm maáu choát laø caùc toân giaùo ñaõ ñöôïc nhìn nhaän, nhöng laïi chöa coù tö caùch phaùp nhaân, neân khoâng theå thöïc thi vaø baûo veä caùc quyeàn hieán ñònh cuûa mình, nhö caùc toå chöùc xaõ hoäi vaø ngheà nghieäp khaùc.
Hieän nay, Nhaø nöôùc döï ñònh ban haønh moät Nghò ñònh "Quy ñònh chi tieát vaø bieän phaùp thi haønh moät soá ñieàu cuûa Phaùp leänh Tín ngöôõng toân giaùo", thay theá Nghò ñònh soá 22/2005/NÑ - CP ngaøy 01-03-2005. Thaät ñaùng hoan ngheânh neáu vaên baûn naøy ñöôïc soaïn thaûo treân tinh thaàn ñoåi môùi, thöïc söï caàu thò ñeå taïo thuaän lôïi cho tín ñoà caùc toân giaùo ñöôïc tuï do hoaït ñoäng, goùp phaàn vaøo vieäc phuïc vuï ñoàng baøo vaø baûo veä Toå quoác. Nhöng moät soá ngöôøi ñang baên khoaên vì sôï vaên baûn naøy laïi laø moät böôùc thuït luøi, so vôùi Nghò ñònh neâu treân. Caâu hoûi neàn taûng laø bao giôø caùc coâng daân coù toân giaùo ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng vôùi caùc coâng daân khaùc, theo Hieán phaùp vaø Daân luaät, maø khoâng caàn ñeán moät Phaùp leänh Tín ngöôõng toân giaùo nöõa?
* * *
Nhöõng nhaän ñònh treân ñaây phaùt xuaát töø nieàm tin Kitoâ giaùo vaø traùch nhieäm coâng daân vôùi öôùc nguyeän goùp phaàn nhoû beù cuûa mình vaøo coâng cuoäc xaây döïng moät ñaát nöôùc phaùt trieån vöõng beàn, daân chuû vaø nhaân aùi. Trong vaán ñeà naøy, huaán töø cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI, ngaøy 27-06-2009, vôùi caùc Giaùm muïc Vieät Nam vaãn laø ñònh höôùng caên baûn cuûa UÛy ban Coâng lyù vaø Hoøa bình: "Giaùo Hoäi khoâng heà muoán thay theá Chính quyeàn, nhöng chæ mong raèng trong tinh thaàn ñoái thoaïi vaø hôïp taùc toân troïng nhau, Giaùo Hoäi coù theå goùp phaàn mình vaøo ñôøi soáng cuûa ñaát nöôùc, nhaèm phuïc vuï taát caû moïi ngöôøi daân".
Ngaøy 15 thaùng 5 naêm 2012,
kyû nieäm 121 naêm Thoâng ñieäp Rerum Novarum (Taân Söï)
UÛy Ban Coâng Lyù & Hoøa Bình / Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam