Tình hình baùch haïi
caùc kitoâ höõu taïi Nigeria
Tình hình baùch haïi caùc kitoâ höõu taïi Nigeria.
Roma (Avvenire 1-05-2012; Vat. 7-05-2012) - Phoûng vaán Ñöùc Cha Ignatius Kaigama, Giaùm Muïc Jos.
Trong hai ngaøy 29 vaø 30 thaùng 4 naêm 2012 toå chöùc Boko Haram ñaõ laïi môû caùc vuï taán coâng caùc kitoâ höõu taïi hai tænh mieàn baéc Nigeria laø Kano vaø Maiduguri.
Vuï khuûng boá taïi Kano ñaõ khieán cho 17 ngöôøi cheát, ñang khi hoï tham döï moät leã nghi phuïng vuï trong nhaø nguyeän ñaïi hoïc. Vuï thöù hai xaûy ra taïi Maiduguri khieán cho boán tín höõu vaø moät muïc sö bò thieät maïng. Hoï bò baén trong moät nhaø thôø bôûi moät toaùn ngöôøi vuõ trang chaéc chaén thuoäc toå chöùc Boko Haram. Trong cuøng ngaøy 30 thaùng 4 naêm 2012 boä taøi chaùnh taïi Jalingo, thuû phuû tieåu bang Taraba, cuõng bò ñaët bom khieán cho 11 ngöôøi cheát. Muïc tieâu cuoäc khuûng boá chaéc haún laø ñeå gieát vò chæ huy caûnh saùt coù vaên phoøng laøm vieäc gaàn truï sôû boä taøi chaùnh.
Baïo löïc cuõng ñaõ khoâng buoâng tha cho mieàn nam Nigeria, vì vaøo cuoái tuaàn tröôùc ñaõ coù 3 nhaø baùo bò thieät maïng trong moät tai naïn löu thoâng, khi caùc nhaø baùo coù maët trong ñoaøn xe ñi theo xe cuûa oâng Adams Oshiomhole, thoáng ñoác bang Edo. OÂng Oshimhole ñaõ yeâu caàu ñieàu tra tai naïn naøy, vì oâng cho raèng ñaây laø moät haønh ñoäng nhaèm möu saùt oâng. Hoâm 30 thaùng 4 naêm 2012 ngöôøi ta cuõng nhaän ñöôïc tin cha Nwila Gbinu, linh muïc coâng giaùo, ñaõ bò moät nhoùm ngöôøi vuõ trang baét coùc taïi Onne, trong bang Rivers ôû mieàn nam Nigeria.
Maët khaùc, trong thuû ñoâ Nairobi cuûa Kenya trong ngaøy Chuùa Nhaät 29 thaùng 4 naêm 2012, moät linh muïc ñaõ bò cheát vaø 10 tín höõu bò thöông, vì caùc ngöôøi khuûng boá ñaõ neùm moät traùi löïu ñaïn vaøo trong nhaø thôø.
Bình luaän veà caùc bieán coá naøy Ñöùc Hoàng Y Tarcisio Bertone, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh, ñaõ baày toû aâu lo ñoái vôùi caùc vuï taán kích caùc kitoâ höõu ngaøy caøng gia taêng vaø noùi: "Chuùng ta ñang soáng trong söï baát khoan nhöôïng gia taêng, moät söï baát khoan nhöông ñoái khi taøn baïo ñoái vôùi caùc kitoâ höõu. Chuùng toâi lo aâu, bôûi vì caùc tín höõu kitoâ soáng taïi caùc vuøng bieân giôùi cuûa traùi ñaát naøy laø moät yeáu toá cuûa söï quaân bình, hoøa giaûi, hieäp nhaát chöù khoâng phaûi cuûa söï xung khaéc. Thaät laï luøng khi coù moät cuoäc ñaáu tranh cuûa söï baát khoan nhöôïng vaø gaây haán maïnh meõ nhö vaäy ñoái vôùi caùc tín höõu kitoâ, laø nhöõng ngöôøi goùp phaàn vaøo söï hoøa giaûi, hoøa bình, coâng baèng vaø lieân ñôùi".
Linh Muïc Federico Lombardi, giaùm ñoác Phoøng Baùo chí Toøa Thaùnh, ñaõ ñònh nghóa caùc vuï taán kích naøy laø caùc haønh ñoäng khuûng boá "kinh hoaøng vaø gheâ tôûm. Chuùng laø caùc haønh ñoäng ñaùng bò leân aùn vôùi taát caû söï cöông quyeát nhaát". Cha cuõng keâu goïi daân chuùng ñòa phöông thuoäc moïi tín ngöôõng ñöøng nhöôïng boä caùm doã rôi vaøo voøng luaån quaån cuûa thuø haän saùt nhaân khoâng loái thoaùt.
Ñöùc Hoàng Y Angelo Bagnasco, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Italia thì noùi: "Raát tieác laø vieäc baùch haïi toân giaùo khoâng phaûi laø moät söï kieän môùi laï. Nhöng ngöôøi ta ñaõ hy voïng noù laø ñieàu thuoäc quùa khöù, tuy nhieân taïi moät vaøi vuøng treân theá giôùi laïi khoâng phaûi laø nhö vaäy". Ñöùc Hoàng Y khaúng ñònh raèng: "Kieåu phaûn öùng cuûa caùc tín höõu kitoâ laø daáu chæ cuûa söï maïnh meõ, cuûa nieàm hy voïng, chöù khoâng phaûi laø söï co cuïm vaøo trong chính mình vaø yù muoán baùo thuø. Vaø ñaây laø moät baøi hoïc lôùn cho chuùng ta laø ngöôøi taây phöông vaø aâu chaâu". Trong khi ñoù Ñöùc Hoàng Y Angelo Scola, Toång Giaùm Muïc Milano, thì nhaán maïnh raèng: "Vieäc baùch haïi caùc tín höõu kitoâ vaø moïi cuoäc baùch haïi toân giaùo ñeàu laø nhöõng ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc, khoâng phaûi chæ treân bình dieän toân giaùo, maø nhaát laø vì lyù do vieäc baûo ñaûm vaø beânh vöïc coâng lyù vaø töï do. Chuùng ta tin töôûng nôi laäp tröôøng maïnh meõ cuûa caùc giôùi chöùc chính quyeàn daân söï quoác gia vaø quoác teá".
Toång thoáng Goodluck Jonathan cuõng ñaõ maïnh meõ leân aùn caùc keû saùt nhaân toài baïi, vaø höùa laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå chaám döùt tình traïng nghieâm troïng naøy.
Thaät ra coù nhieàu lyù do giaûi thích caùc vuï baùch haïi tín höõu kitoâ taïi Nigeria. Moät trong nhöõng lyù do ñoù laø quan nieäm sai laïc cuûa caùc nhoùm hoài cuoàng tín. Hoï cho raèng caùc kitoâ höõu ñaïi dieän cho Taây Phöông vaø caùc giaù trò cuûa noù töø vieäc ñeà cao söï khoan nhöôïng cho tôùi thaêng tieán söï thoaùt ly cuûa nöõ giôùi, töø vieäc phaùt huy giaùo duïc cho tôùi thaùi ñoä toân troïng ngöôøi khaùc cuõng nhö vieäc ñoái thoaïi lieân toân.
Lyù do thöù hai laø vì toå chöùc Al Qaeda moà coâi laõnh tuï Osama Bin Laden vaø ñang gaëp nhieàu khoù khaên taïi Irak vaø Afghanistan, neân trong caùc naêm qua ñaõ choïn Phi chaâu laøm nôi chinh phuïc. Taïi Somalia thì coù nhoùm khuûng boá hoài Al Shabaab, trong khi taïi Nigeria coù nhoùm Boko Haram, vaø taïi Mali coù caùc nhoùm khuûng boá hoài lieân heä vôùi toå chöùc Al Qaeda trong vuøng Magreb hoài.
Lyù do thöù ba coù tính caùch kinh teá vì Nigeria coù moû daàu hoûa vaø laø quoác gia saûn xuaát nhieàu daàu hoûa nhaát Phi chaâu. Nhöng phaàn lôùn caùc moû daàu naèm taïi mieàn nam, laø vuøng coù ña soá daân theo Kitoâ giaùo. Do ñoù caùc nhoùm hoài muoán tieâu dieät caùc kitoâ höõu ñeå coù theá laøm chuû caùc moû daàu hoûa naøy.
Lyù do sau cuøng laø yù thöùc heä cuûa nhoùm hoài cuoàng tín Boko Haram. Boko Haram coù nghóa laø "giaùo duïc taây phöông laø moät toäi". Ngöôøi thaønh laäp phong traøo naøy laø Imam Mohammed Yusuf. Phong traøo Boko Haram chuû tröông aùp ñaët luaät Sharia cuûa Hoài giaùo treân taát caû 36 tieåu bang cuûa Nigeria.
Toång thoáng Napolitano cuûa Italia ñaõ maïnh meõ leân aùn caùc vuï saùt haïi kitoâ höõu noùi treân, vaø nhaán maïnh raèng Italia seõ tieáp tuïc leân tieáng ñeå baûo veä caùc nhoùm thieåu soá toân giaùo. Chính quyeàn Italia cuõng yeâu caàu ñöa vieäc baûo veä töï do toân giao vaøo trong thoâng caùo chung keát cuûa hoäi nghò thöôïng ñænh cuûa khoái G8 taïi Washington.
Ngoaïi tröôûng Italia oâng Giulio Terzi ñaõ yeâu caàu Lieân Hieäp Quoác vaø Lieân hieäp AÂu chaâu haønh ñoäng vaø khoâng boû rôi caùc kitoâ höõu Nigeria. Phaûi thaûo luaän vaán ñeà naøy khaép nôi treân theá giôùi. Vaø ai thinh laëng laø keû ñoàng loõa.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn vaøi nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha Ignatius Kaigama, Giaùm Muïc giaùo phaän Jos, veà tình hình baùch hai caùc kitoâ höõu taïi Nigeria.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Kaigama, caùc cuoäc taán kích vaø saùt haïi caùc kitoâ höõu taïi mieàn baéc Nigeria chaúng nhöõng khoâng thuyeân giaûm, maø xem ra ngaøy caøng gia taêng, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Thaät ra khoâng phaûi chæ coù caùc kitoâ-höõu laø naïn nhaân cuûa caùc taán kích baùch haïi, maø laø toaøn daân Nigeria. Baïo löïc khoâng phaân bieät ai caû, vaø cuõng coù bieát bao nhieâu ngöôøi hoài giaùo bò gieát cheát. Taát caû chuùng toâi ñeàu ñau khoå vì naïn khuûng boá phaù hoaïi. Hoï taán coâng Giaùo Hoäi vì theo toå chöùc Boko Haram, Giaùo Hoäi ñaïi dieän cho neàn vaên hoùa taây phöông maø hoï muoán nhoå taän goác reã. Vì theá Giaùo Hoäi laø moät bieåu töôïng bao goàm hai maët, vaø roõ raøng laø khi taán kích Giaùo Hoäi thì hoï taïo ñöôïc tieáng vang roäng lôùn, vì moïi ngöôøi ñeàu ñeà caäp ñeán.
Hoûi: Laøm theá naøo ñeå soáng trong moät tình hình nguy hieåm baát ngôø nhö theá, khi bieát raèng vieäc lui tôùi caùc nôi thôø töï coù theå nguy haïi tôùi tính maïng, vì khoâng bieát ngöôøi ta seõ neùm bom luùc naøo, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Ngöôøi daân luoân soáng trong sôï haõi. Nhöng toâi coù theå minh xaùc raèng ñöùc tin cuûa daân chuùng laïi caøng maïnh meõ hôn. Toâi thaáy coù raát nhieàu kitoâ höõu tuy coù nguy hieåm nhöng hoï tìm moïi caùch ñeå tuï taäp nhau vaø caàu nguyeän. Ngöôøi ta coù theå taán coâng chuùng toâi treân bình dieän vaät lyù, nhöng khoâng theå laáy maát ñi söùc maïnh ñöùc tin cuûa chuùng toâi.
Hoûi: Cuoàng tín, ngu doát. Söï thuø haän choáng laïi daân chuùng voâ toäi khoâng ñöôïc baûo veä naøy phaùt xuaát töø ñaâu, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Caùc caù nhaân naøy cho raèng khi choáng laïi caùc kitoâ höõu vaø Taây Phöông hoï xaùc tín raèng hoï thanh taåy Hoài giaùo. Hoï töôûng töôïng ra moät nöôùc Nigeria tinh tuyeàn. Nhöng cung caùch haønh xöû cuûa hoï laø moät söï cuoàng tín, khoâng ñònh höôùng, voâ lyù, khoâng tö töôûng. Hoï khoâng haønh ñoäng nhö con ngöôøi.
Hoûi: Ñöùc Cha thaáy coù theå ñoái thoaïi vôùi hoï khoâng?
Ñaùp: Laøm sao maø ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi voâ hình ñöôïc? Chuùng toâi chæ troâng thaáy hoï, khi hoï ñaõ cheát, vì bò gieát bôûi chính caùc vuï khuûng boá cuûa hoï. Dó nhieân laø ñaøng sau hoï coù boùng cuûa nhöõng ngöôøi ñòa phöông vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi. Coù nhöõng ngöôøi toå chöùc vaø leøo laùi hoï vôùi tham voïng hoài giaùo hoùa Phi chaâu. Nhöng ñöùc tin, toân giaùo khoâng phaûi laø moät vaán ñeà chinh phuïc veà maët ñòa lyù. Hoï seõ ñöôïc lôïi loäc gì, khi chuùng toâi taát caû ñeàu bò baét buoäc trôû thaønh tín höõu hoài?
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, theo Ñöùc Cha thì phaûi laøm gì ñeå chaën ñöùng baïo löïc taïi Nigeria?
Ñaùp: Chính quyeàn lieân bang coù caùc duïng cuï ñeå can thieäp. Nhieäm vuï cuûa chuùng toâi, caùc ngöôøi laõnh ñaïo toân giaùo, laø caàu nguyeän, noùi chuyeän vôùi daân chuùng vaø rao giaûng hoøa bình. Coù bieát bao nhieâu tín höõu hoài toát laønh, cuõng nhö coù caùc imam vaø caùc sceich muoán ñieàu thieän chöù khoâng muoán ñieàu aùc. Chuùng toâi bieát laø coù moät soá raát ít ngöôøi trong chuùng toâi soáng trong söï döõ. Boån phaän cuûa chuùng toâi laø laøm nhöõng gì coù theå ñeå thuyeát phuïc, laøm cho hoï bieát raèng toân giaùo khoâng phaûi laø moät khaåu suùng gieát ngöôøi, nhöng laø thieän ích cho hoøa bình vaø thònh vöôïng.
(Avvenire 1-5-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)