Thaùi ñoä troán chaïy Giaùo Hoäi
cuûa caùc phuï nöõ löùa tuoåi 40
Thaùi ñoä troán chaïy Giaùo Hoäi cuûa caùc phuï nöõ löùa tuoåi 40.
Roma (Avvenire 17-4-2012) - Phoûng vaán Linh Muïc thaàn hoïc gia Armando Matteo veà thaùi ñoä troán chaïy Giaùo Hoäi cuûa caùc phuï nöõ löùa tuoåi 40.
Trong coâng cuoäc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc AÂu chaâu ngaøy nay Giaùo Hoäi ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi moät thaùch ñoá lôùn: ñoù laø thaùi ñoä troán chaïy Giaùo Hoäi cuûa lôùp phuï nöõ ôû löùa tuoåi 40. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaû caùc baïn baøi phoûng vaán Linh Muïc Armando Matteo, thaàn hoïc gia, giaùo sö taïi ñaïi hoïc Urbaniana cuûa Boä Truyeàn Giaùo veà vaán ñeà naøy.
Cha Matteo cuõng laø giaùo sö hoïc vieän thaàn hoïc Calabria nam Italia. Cha coøn laø tuyeân uùy Lieân hieäp sinh vieân coâng giaùo toaøn quoác Italia. Cha laø taùc giaû nhieàu saùch khaù noåi tieáng nhö: "Ñöùc tin cuûa giaùo daân. Kitoâ giaùo tröôùc taâm thöùc thôøi haäu taân tieán"; "Söï hieän dieän bò ñaäp tan. Ñoái thoaïi thôøi haäu taân tieán cuûa Kitoâ giaùo". Sau cuoán "Theá heä thöù nhaát khoâng tin", cha môùi cho xuaát baûn cuoán "Söï troán chaïy cuûa caùc phuï nöõ löùa tuoåi 40. Töông quan khoù khaên giöõa nöõ giôùi vaø Giaùo Hoäi". Saùch ñaõ baét ñaàu ñöôïc baùn trong caùc nhaø saùch Italia töø ngaøy 18 thaùng 4 naêm 2012.
Lieân quan tôùi vaán ñeà rao giaûng Tin Möøng cho giôùi treû ngaøy nay, cha Matteo ghi nhaän söï kieän taïi Italia cuõng nhö caùc nöôùc aâu chaâu khaùc, ngöôøi treû chæ tham gia caùc ñaïi hoäi lôùn trong moät soá tröôøng hôïp nhö Ngaøy quoác teá giôùi treû hay ñaïi hoäi quoác gia. Caùc nhaø thôø ngaøy caøng troáng vaéng, haàu nhö khoâng coù ngöôøi treû tham döï caùc buoåi cöû haønh Thaùnh Theå hay caùc leã nghi phuïng vuï. Caùc bí tích nhö röûa toäi vaø hoân nhaân ñaïo ngaøy caøng ít ñöôïc laõnh nhaän. Nhaát laø neàn vaên hoùa kitoâ töø töø bieán maát, tín höõu khoâng thuoäc vaø hieåu bieát giaùo lyù nöõa, vaø raát thöôøng khi khoâng bieát Thaùnh Kinh. Chính tình traïng hieåu bieát vaø soáng ñaïo queø quaët naøy khieán cho ngöôøi treû xa rôøi vieäc soáng ñöùc tin vaø traùnh neù Giaùo Hoäi. Sau khi chòu pheùp Theâm Söùc soá ngöôøi treû tham döï caùc lôùp giaùo lyù raát ít. Caùc hoäi ñoaøn vaø phong traøo truyeàn thoáng khoâng coøn söùc haáp daãn ngöôøi treû nhö xöa nöõa.
Hoûi: Thöa cha Matteo, cha ñaõ nhaän ra raèng theá heä caùc phuï nöõ sinh naêm 1970 laø theá heä taùch rôøi khoûi Giaùo Hoäi. Nghóa laø thôøi ñieåm gaàn vôùi cuoäc noåi loaïn cuûa giôùi treû naêm 1968, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, cuoán saùch cuûa toâi naûy sinh töø hai nhaän xeùt. Trong caùc cuoäc gaëp gôõ cuûa toâi ñoù ñaây trong nöôùc Italia giöõa caùc giaùo xöù, hieäp hoäi, giaùo phaän, toâi ñaõ nhaän ra söï vaéng boùng cuûa caùc phuï nöõ löùa tuoåi 40 trong cuoäc soáng Giaùo Hoäi. Nhaän thöùc naøy cuûa toâi ñaõ ñöôïc minh xaùc bôûi moät cuoäc thaêm doø cuûa nguyeät san Nöôùc Trôøi, do hai oâng Paolo Segatti vaø Gianfranco Brunelli thöïc hieän. Trong ñoù xuaát hieän moät döõ kieän coù yù nghóa: sau naêm 1970 ngöôøi ta khoâng nhaän ra söï khaùc bieät giöõa soá nam giôùi vaø nöõ giôùi xa rôøi cuoäc soáng Giaùo Hoäi. Nghóa laø neáu tröôùc naêm 1970 vieäc xa rôøi Giaùo Hoäi ña soá laø töø phía nam giôùi, thì sau ñoù söï kieän khoâng coøn nhö theá nöõa. Lyù do coù phaûi laø vì hoï thuoäc lôùp ngöôøi gaàn cuoäc noåi loaïn cuûa giôùi treû toaøn theá giôùi hoài naêm 1968 hay khoâng? Khoâng ai bieát ñöôïc. Chæ bieát raèng ngoaøi thôøi ñieåm truøng hôïp, nôi lôùp ngöôøi 40 tuoåi hieän nay coù theå nhaän ra caùc daáu chæ cuûa cuoäc noåi loaïn thôøi baáy giôø. Giôùi treû noåi loaïn vì hoï muoán coù caùc thay ñoåi, thay ñoåi caû caùc töø thoâng thöôøng nhö cha, meï, con caùi vaø muoán taïo döïng moïi söï trôû laïi töø hö voâ.
Hoûi: Nhö vaäy thì söï kieän phuï nöõ löûa tuoåi 40 xa rôøi Giaùo Hoäi coù phaûi laø loãi töï Giaùo Hoäi khoâng thöa cha?
Ñaùp: Söï kieän hieän dieän trong suy tö cuûa toâi ñoù laø caùc phuï nöõ treû thuoäc löùa tuoåi 40 ngaøy nay ñaùnh giaù Giaùo Hoäi thaáp hôn ñoái vôùi tröôùc ñoù. Töø söï kieän naøy toâi ñaùnh baïo ñöa ra vaøi giaûi thich, maø khoâng cho chuùng laø caùc giaûi thích roát raùo. Traùi laïi toâi chæ muoán laø moät goùp phaàn vaøo suy tö chung. Vì theá toâi ñoùn nhaän taát caû caùc phaûn baùc lieân quan tôùi vaán ñeà naøy. Theo thieån yù toâi so saùnh vôùi theá giôùi "hoàng", trong coäng ñoaøn tín höõu thieáu thaùi ñoä laéng nghe hoøa giaûi. Nhaát laø trong giôùi tu só coøn toàn taïi moät loaïi baát ñoäng naøo ñoù veà söï töôûng töôïng nöõ tính. Raát thöôøng khi ngöôøi ta coøn nghó tôùi ngöôøi phuï nöõ trong caùc phaïm truø kieåu Ñöùc: "Kinder, con caùi, Kueche beáp nuùc, Kirche nhaø thôø", laø ba laõnh vöïc maø ngöôøi ta cho laø cuûa nöõ giôùi, hay coá yù giam caàm nöõ giôùi trong ñoù. Trong Giaùo Hoäi ñaõ khoâng luoân luoân coù moät thaùi ñoä tieáp ñoùn côûi môû ñoái vôùi tính caùch chuû theå chieám höõu ñöôïc cuûa phuï nöõ trong kyû nguyeân hieän nay. Neàn thaàn hoïc vaø huaán quyeàn, nhaát laø töø thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II trôû ñi, ñaõ thaéng vöôït moïi hình thöùc kyø thò coù theå coù ñoái vôùi nöõ giôùi vaø ñaõ minh giaûi caùc nghi ngôø vaø caùc haøm hoà khoâng roõ raøng ñoái vôùi phuï nöõ. Traùi laïi treân bình dieän Giaùo Hoäi haï taàng, toâi nghó tôùi vieäc ñaøo taïo trong caùc chuûng vieän, xem ra vaãn coøn vaát vaû ì aïch trong vieác yù thöùc ñoái vôùi theá ñöùng môùi cuûa nöõ giôùi trong xaõ hoäi.
Hoûi: Vaäy töø phía chò em nöõ giôùi thì coù söï töï pheâ bình naøo khoâng thöa cha?
Ñaùp: Ñaây laø moät caâu hoûi teá nhò. Coù leõ caàn phaûi coù yù thöùc lôùn hôn lieân quan tôùi vaán ñeà naøy, xeùt vì taïi Taây Phöông vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin laø do caùc baø meï nhieàu hôn laø töø phía caùc ngöôøi cha. Nhöng neáu chuùng ta ñaùnh maát ñi söï trôï giuùp nhau naøy thì seõ coøn laïi caùi gì tröôùc maét? Vaán ñeà ñöùc tin gaén lieàn vôùi göông maët cuûa phuï nöõ trong hai chieàu kích: chính caùc chò em phuï nöõ ñaõ laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân rao giaûng Tin Möøng. Trong khi ngaøy nay hoï chòu aùp löïc cuûa moät xaõ hoäi lieân tuïc ñaët ñeå söù ñieäp cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa huaán quyeàn choáng laïi hoï.
Hoûi: Thöa cha Matteo, trong saùch cha ghi nhaän moät daáu chæ hy voïng trong soá caùc ôn goïi oån ñònh cuûa caùc ñan vieän, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Toâi tích cöïc ñoái vôùi caùc döõ kieän aáy. Cuoäc soáng toân giaùo cuûa nöõ giôùi taïi Italia khoâng phaûi laø ñieàu deã daøng. Nhöng trong caùc ñan vieän, nöõ giôùi vaãn coøn caàm cöï ñöôïc, vì coù tôùi 7,000 chò. Moät phaàn cuoäc khuûng hoaûng cuûa caùc doøng nöõ truyeàn thoáng gaén lieàn vôùi söï bieán maát cuûa vaøi tình traïng soáng, chaúng haïn nhö caûnh ngheøo tuùng hay khoâng ñöôïc hoïc haønh giaùo duïc, laø caùc thöïc taïi khoâng coøn ñeø naëng treân xaõ hoäi cuûa chuùng ta nhö ngaøy xöa nöõa. Ñaøng khaùc, caøc doømg ñan tu chuù yù raát nhieàu tôùi neàn vaên hoùa vaø vieäc chuaån bò tri thöùc cho nöõ giôùi. Caùc doøng tu coå ñieån gaëp khoù khaên trong xaõ hoäi hieän nay.
Hoûi: Thöa cha, Giaùo Hoäi ñaõ nhieàu laàn chæ cho thaáy moät vaøi chinh phuïc cuûa xaõ hoäi nhö vieäc cho thuï thai trong oáng nghieäm, phaù thai, löïa choïn treû em tröôùc khi sinh ñeàu laø nhöõng ñieàu choáng laïi nöõ giôùi. Lam theá naøo ñeå tieáng noùi cuûa huaán quyeàn coù theå vang leân nhö töø phía nöõ giôùi?
Ñaùp: Theo thieån yù toâi, lieân quan tôùi caùc vaán ñeà luaân lyù sinh hoïc, moät ñaøng caàn phaûi trung thaønh vôùi caùc ñeà taøi vaø caùc giaù trò maø quùy vò ñaõ neâu leân, ñaøng khaùc caàn phaûi coù moät thöù töø vöïng ít tröøu töôïng hôn vaø gaén boù vôùi cuoäc soáng cuï theå cuûa nöõ giôùi hôn. Raát thöôøng khi kieåu noùi cuûa chuùng ta nhö laø Giaùo Hoäi bò coi nhö laø tôùi töø moät theá giôùi nam tính, khoâng nhìn vaøo cuoäc soáng cuï theå. Daàu sao ñi nöõa, coù raát nhieàu ñeà taøi trong ñoù coù theå coù moät lieân minh môùi giöõa nöõ giôùi vaø Giaùo Hoäi. Chaúng haïn toâi nghó tôùi söï choáng ñoái chuû thuyeát duy nam giôùi thoáng trò xaõ hoäi cuûa chuùng ta ngaøy nay, laø xaõ hoäi vaãn kyø thò nöõ giôùi, duøng hình aûnh thaân theå nöõ giôùi ñeå quaûng caùo treân truyeàn hình baùo chí haï nhuïc coi nöõ giôùi nhö moät ñoà chôi. Trong khi ñaùng lyù ra, xaõ hoäi chuùng ta phaûi bieát traân troïng phuï nöõ vì theá ñöùng vaø phaàn ñoùng goùp cuûa hoï cho gia ñình, cho xaõ hoäi vaø cho Giaùo Hoäi. Moät vaøi döõ kieän vaø con soá coù theå giuùp chuùng ta thay ñoåi kieåu suy tö vaø haønh xöû cuûa chuùng ta ñoái vôùi chò em phuï nöõ: chaúng haïn nhö soá phuï nöõ coù baèng tieán só ñoâng hôn soá nam giôùi raát nhieàu. Theá nhöng caùc choã daäy trong caùc ñaïi hoïc ña soá ñeàu daønh cho nam giôùi, chöù nöõ giôùi khoâng ñöôïc thu duïng. Ngoaøi ra coøn coù caùc vaán ñeà nhö soá sinh giaûm suùt vì söï kieän sinh con coù theå khieán cho nöõ giôùi maát coâng aên vieäc laøm; phaûi hoøa giaûi giöõa coâng aên vieäc laøm vaø chöùc laøm meï cuûa nöõ giôùi laøm sao ñeå möõ giôùi ñi laøm vieäc maø vaãn coù thôøi giôø lo laéng cho con caùi vaø saên soùc gia ñình vaø nhaát laø coù ñöôïc ñoàng löông xöùng ñaùng bình ñaúng; ñòa vò cuûa nöõ giôùi trong laõnh vöïc chính trò. Ña soá caùc giôùi chöùc trong caùc guoàng maùy chính quyeàn ñeàu laø nam giôùi, hay coù nöõ giôùi naém vaøi troïng traùch nhöng raát ít so vôùi nam giôùi. Noùi chung chò em phuï nöõ vaãn bò kyø thò, chòu raát nhieàu thieät thoøi vaø baát coâng trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Taát caû ñeàu laø caùc vaán ñeà coù theå tìm ra söï ñoàng thuaän ñeã taùi laäp vaø thöïc thi quyeàn cuûa nöõ giôùi trong xaõ hoäi vaø trong Giaùo Hoäi.
(Avvenire 17-4-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)