Nhöõng bieán coá cuoái cuøng
trong chuyeán vieáng thaêm
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Cuba
Nhöõng bieán coá cuoái cuøng trong chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Cuba.
Cuba (RVA. 28/03/2012) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Trong khi quyù vò theo doõi chöông trình töôøng thuaät naøy, thì Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keát thuùc chuyeán thaêm 6 ngaøy taïi hai quoác gia Meâhicoâ vaø Cuba, vaø cuõng ñaõ veà ñeán Roma baèng yeân. Trong chöông trình phaùt thanh naøy, chuùng toâi kính môøi quyù vò theo doõi nhöõng bieán coá cuoái cuøng cuûa chuyeán vieáng thaêm Cuba, döïa theo baøi vieát cuûa Linh Tieán Khaûi, Ban Vieät Ngöõ, Ñaøi Vatican, cuøng vôùi vaøi chi tieát töø haõng tin Apic. Theo nguoàn tin cuûa Apic, thì tröôùc khi rôøi Toaø Söù Thaàn ra Phi Tröôøng veà laïi Roma, vaøo chieàu thöù Tö 28 thaùng 03 naêm 2012, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp rieâng cöïu Chuû Tòch Fidel Castro, hieän ñaõ 84 tuoåi, taïi Toaø Söù Thaàn Toaø Thaùnh, trong voøng 30 phuùt. Ñöôïc bieát, Cöïu Chuû Tòch Fidel Castro ñaõ coù hai laàn gaëp Ñöùc coá Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, moät vaøo naêm 1996 taïi Vatican, vaø laàn thöù hai vaøo naêm 1998, khi ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeán thaêm Cuba. Vaø hoâm 28 thaùng 03 naêm 2012, laø laàn gaëp ñaàu tieân giöõa Ñöùc Beâneâñitoâ XVI vaø OÂng Fidel Castro, ngöôøi cha giaø cuûa cuoäc caùch maïng Cuba. Cöïu chuû tòch Fidel Castro ñaõ naém quyeàn cai trò Cuba töø naêm 1976 cho ñeán naêm 2006, laø naêm oâng taïm thôøi nhöôøng qiuyeàn laõnh ñaïo laïi cho em mình laø Raul Castro. Thaùng 02 naêm 2008, OÂng Fidel Castro chính thöùc vaø döùt khoaùt nhöôøng quyeàn laõnh ñaïo cho ngöôøi em laø Raul Castro.
Thöù tö 28 thaùng 3 naêm 2012, laø ngaøy cuoái cuøng trong chuyeán Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI vieáng thaêm Cuba hai ngaøy. Ngaøi ñaõ chæ coù moät sinh hoaït duy nhaát laø chuû söï thaùnh leã taïi quaûng tröôøng Caùch Maïng trong thuû ñoâ La Habana, tröôùc khi töø giaõ Cuba vaøo ban chieàu ñeå veà Roma.
Nhö trong baøi töôøng thuaät laàn tröôùc, saùng thöù ba 27 thaùng 03 naêm 2012, Ñöùc Thaùnh Cha rôøi Santiago de Cuba, sau nhöõng giaây phuùt kính vieáng Ñöùc Meï taïi Ñeàn Thaùnh Ñöùc Baø Baùc AÙi Moû Ñoàng, boån maïng Cuba, ñeå leân thuû ñoâ La Habana, ñòa ñieåm vieáng thaêm thöù hai cuûa chuyeán vieáng thaêm Cuba.
Maùy bay ñaõ caát caùnh rôøi Santiago de Cuba luùc 10 giôø röôõi saùng vaø tôùi phi tröôøng quoác teá Joseù Martí cuûa thuû ñoâ La Habana sau moät giôø röôõi bay. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Ortega y Alamino tieáp ñoùn taän chaân thang maùy bay, vaø Ñöùc Hoàng Y giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh Cha caùc giôùi chöùc chính quyeàn ñòa phöông. Hieän dieän taïi phi tröôøng coù maáy traêm treû em vaø caùc ca ñoaøn haùt chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha.
Thaønh phoá La Habana do oâng Diego Velazquez thaønh laäp naêm 1514. Vôùi bieán coá ngöôøi Taäy Ban Nha chinh phuïc Meâhicoâ vaø Peruø, La Habana trôû thaønh haûi caûng quan troïng nhaát Myõ chaâu, vì coù caùc taàu haøng chôû baïc veà Taây Ban Nha. Naêm 1555 thaønh phoá bò ngöôøi Phaùp ñaûo Corse cöôùp phaù, vaø naêm 1762 bò ngöôøi Anh chieám ñoùng 11 thaùng. Sau ñoù thaønh phoá ñöôïc cuûng coá ñöùng haøng ñaàu beân Taân Theá Giôùi. Töø naêm 1607 La Habana laø thuû ñoâ cuûa Cuba; vaø vôùi gaàn 4 trieäu daân cö, hieän nay noù laø thaønh phoá lôùn nhaát vuøng quaàn ñaûo Caraibi. La Habana cuõng laø trung taâm cuûa ngaønh kyõ ngheä luyeän kim, laøm thuoác xì gaø, loïc daàu hoûa vv... vaø coù caùc taàu ñaùnh caù lôùn. Thaønh phoá bò oâ nhieãm traàm troïng, khoâng coù heä thoáng thieâu huûy raùc, thieáu nöôùc trong laønh, vaø phaân nöûa nhaø cöûa rôi vaøo tình traïng raát toài teä, khieán haèng naêm coù 300 dinh thöï bò saäp.
Khu phoá noåi tieáng nhaát laø khu phoá coå coù caùc nhaø xaây thôøi thuoäc ñòa, vaø töø naêm 1982 noù ñöôïc toå chöùc UNESCO cuûa Lieân Hieäp Quoác cho vaøo danh saùch gia taøi cuûa nhaân loaïi. Taïi ñaây coù caùc laâu ñaøi El Moro vaø La Cabanha, caùc dinh thöï kyû nieäm Caùch Maïng, bao goàm caû vieän baûo taøng vaø ñaøi töôûng nieäm Joseù Martí, cuõng nhö caùc haøng quaùn vaø nôi sinh hoaït ñeâm vôùi nhaïc phi chaâu cuba thuoäc thaäp nieâm 1950, Toøa thò chính vaø vieän baûo taøng Ernest Hemingway, nôi nhaø vaên Myõ ñaõ soáng vaø saùng taùc tieåu thuyeát trong 20 naêm.
Trong soá caùc nhaø thôø noåi tieáng trong thuû ñoâ La Habana coù nhaø thôø Ñöùc Baø Maân Coâi xaây naêm 1720; nhaø nguyeän Templete xaây naêm 1828; nhaø thôø vaø tu vieän thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi xaây naêm 1608, hieän bieán thaønh phoøng hoøa nhaïc vaø vieän baûo taøng; nhaø thôø vaø tu vieän thaùnh nöõ Clara, nhöng töø naêm 1920 khoâng coøn laø tu vieän nöõa; nhaø thôø giaùo xöù Chuùa Thaùnh Thaàn xaây naêm 1640: ñaây laø nhaø thôû coå xöa nhaát trong thuû ñoâ; nhaø thôø vaø tu vieän Ñöùc Baø Mercede xaây naêm 1755; vaø nhaø thôø thaùnh Thieân Thaàn Baûn Meänh.
Toång giaùo phaän San Cristobal La Habana ñöôïc thaønh laäp naêm 1787, roäng hôn 7,500 caây soá vuoâng, coù gaàn 4 trieäu daân trong ñoù coù hôn 2 trieäu 800 ngaøn tín höõu coâng giaùo, bao goàm 107 giaùo xöù vôùi 44 linh muïc trieàu vaø 101 linh muïc doøng, 135 tu huynh, 265 nöõ tu, 15 ñaïi chuûng sinh vaø 24 Phoù teá vinh vieãn. Giaùo Hoäi ñieàu khieån 2 hoïc vieän giaùo duïc vaø 6 cô sôû baùc aùi xaõ hoäi.
Töø phi tröôøng quoác teá La Habana Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe veà Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh, caùch ñoù 18 caây ñeå duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi choác laùt tröôùc khi ñeán vieáng thaêm xaõ giao Chuû tòch Raul Castro taïi Dinh Caùch Maïng, luùc 5.30 chieàu thöù ba 27 thaùng 03 naêm 2012.
Ñöùc Thaùnh Cha vaø Chuû tich Raul Castro ñaõ hoäi kieán rieâng trong voøng 45 phuùt. Trong cuoäc hoïp baùo sau ñoù Cha Lombardi Giaùm ñoác phoøng baùo chí Toøa Thaùnh cho bieát cuoäc hoäi kieán ñaõ dieån ra trong baàu khí raát thanh thaûn vaø thaân tình. Tuy khoâng ai bieát chi tieát noäi dung cuoäc noùi chuyeän nhöng cha Lombardi noùi hai beân ñaõ ñeà caäp tôùi ñieàu kieän soáng hieän nay cuûa nhaân daân Cuba vaø tình hình trong nöôùc. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baày toû öôùc mong Giaùo Hoäi coù theå tham gia vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi moät caùch tích cöïc hôn, cuõng nhö dieãn taû loøng tin moät caùch traøn ñaày hôn. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng yeâu caàu Chuû tòch Raul Castro tuyeân boá Ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh laø ngaøy leã nghæ treân toaøn quoác, vì noù laø ngaøy neàn taûng trong truyeàn thoáng toân giaùo cuûa ngöôøi daân Cuba, y nhö caùch ñaây 14 naêm Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ xin Chuû tich Fidel Castro tuyeân boá Leà Giaùng Sinh laø leã nghæ toaøn quoác vaø ñaõ ñöôïc chaáp thuaän ngay trong naêm ñoù.
Sau cuoäc gaëp gôõ Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cuøng Chuû tòch Raul Castro ra chaøo ñaïi ñieän giôùi truyeàn thoâng ôû beân ngoaøi Dinh, roài Ñöùc Thaùnh Cha leân xe veà Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh caùch ñoù 4 caây soá ñeã duøng böõa toái vaø qua ñeâm taïi ñaây.
Trong cuoäc hoïp baùo ban chieàu cha Lombardi giaùm ñoác Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh cuõng tieát loä moät chi tieát lieân quan tôùi thaùnh leã rieâng Ñöùc Thaùnh Cha daâng trong nhaø nguyeän chuûng vieän Santiago saùng thöù ba 27 thaùng 03 naêm 2012. Tham döï thaùnh leã coù khoaûng 10 nöõ tu Thöùa Sai Baùc aùi cuûa Meï Terexa Calcutta, trong ñoù coù nöõ tu Teresa Kerketta ngöôøi AÁn Ñoä. Nhö thoùi quen cuûa caùc nöõ tu Thöøa Sai Baùc AÙi khi khaán troïng caùc chò choïn moät linh muïc ñeå haèng ngaøy caàu nguyeän caùch rieáng cho vò aáy. Caùch ñaây 20 naêm, khi vónh khaán, chò Kerketta cuõng ñaõ choïn caàu nguyeän cho moät linh muïc; vò linh muïc ñoù laø Ñöùc Hoàng Y Ratzinger. Sau thaùnh leã Ñöùc Toång Giaùm Muïc Santiago ñaõ giôùi thieäu chò vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø chò ñaõ choaøng moät voøng hoa leân coå ngaøi ñeå toû loøng quùy meán. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ raát caûm ñoäng gaëp ngöôøi moãi ngaøy ñaõ lieân læ caàu nguyeän cho ngaøi trong suoát 20 naêm qua. Ngoaøi ra coù moät ca ñoaøn goàm 20 thieáu nhi ñaõ haùt möøng Ñöùc Thaùnh Cha vaø chuïp hình löu nieäm vôùi ngaøi khi Ñöùc Thaùnh Cha rôøi chuûng vieän.
Sang ngaøy thöù tö 28 thaùng 03 naêm 2012, ngaøy cuoái cuøng Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm Cuba. Luùc 8 giôø saùng, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe boïc kính rôøi Toøa Söù Thaàn ñeán quaûng tröôøng Caùch Maïng La Habana, caùch ñoù 4 caây soá ñeå chuû söï thaùnh leã cho tín höõu.
Quaûng tröôøng Caùch Maïng mang teân Joseù Martín laø nôi bieåu töôïng cuûa Cuba, raát roäng coù theå chöùa tôùi 600,000 ngöôøi, vaø laø nôi ñaõ dieãn ra bieát bao nhieâu cuoäc tuï hoïp cuûa ngöôøi daân thuû ñoâ. OÂng Joseù Martín sinh naêm 1853 laø moät nhaø baùo kieâm thi só, vaø laø ngöôøi hoaït ñoäng choáng laïi söï chieám ñoùng Cuba cuûa Taây Ban Nha.
OÂng Antonio Tejero, ñaëc traùch giôùi treû cuûa toång giaùo phaän La Habana, cho bieát toái thöù ba haøng chuïc ngaøn ngöôøi treû ñaõ tham döï buoåi canh thöùc caàu nguyeän suoát ñeâm trong nhaø thôø chính toøa, roài töø saùng sôùm ñaõ röôùc aûnh Ñöùc Meï Baùc AÙi Moû Ñoàng ñi ngang qua caùc giaùo xöù, cuøng nhaäp ñoaøn vôùi giaùo daân ñi boä tieán veà quaûng tröôøng Caùch Maïng ñeå tham döï thaùnh leã do Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï.
Thaùnh leã ñaõ baét ñaàu luùc 9 giôø saùng. Cuøng ñoàng teá thaùnh leã vôùi Ñöùc Thaùnh Cha coù caùc Hoàng Y vaø Giaùm Muïc Cuba, ñoaøn tuøy tuøng, caùc Hoàng Y Giaùm Muïc khaùch, vaø haøng traêm linh muïc. Baøn thôø döïng treân khaùn ñaøi cao coù bao lôn maàu xanh. Töôïng Ñöùc Meï Baùc AÙi Moû Ñoàng maëc aùo theâu maàu traéng ñöôïc ñaët phía beân traùi baøn thôø. Phaàn thaùnh ca do moät ban nhaïc vaø maáy traêm ca vieân maëc ñoàng phuïc maàu tím ñaûm traùch.
Giaûng trong thaùnh leã Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quaûng dieãn yù nghóa caùc baøi ñoïc. Ngaøi neâu baät loøng can ñaûm cuûa ba thieáu nieân trong saùch Ñaniel, thaø cheát chöù khoâng phaûn boäi ñöùc tin vaø baát trung vôùi Thieân Chuùa, cuõng nhö lôøi Chuùa Gieâsu môøi goïi soáng trong chaân lyù ñeå ñöôïc thöïc söï tö do.
Roài Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích baøi phuùc aâm cuûa ngaøy nhö sau:
Trong Phuùc AÂm Ñöùc Gieâsu töï maïc khaûi nhö laø Con Thieân Chuùa Cha, Ñaáng Cöùu Theá, Ngöôøi duy nhaát coù theå chæ cho thaáy chaân lyù vaø trao ban söï thaät ñích thöïc. Giaùo huaán cuûa Ngöôøi khôi daäy söï khaùng cöï vaø lo aâu giöõa nhöõng ngöôøi noùi chuyeän vôùi Ngöôøi. Ngöôøi toá caùo hoï muoán tìm caùi cheát cuûa Ngöôøi, nhöng khuyeán khích hoï tin vaø ôû laïi trong Lôøi Ngöôøi ñeå hieåu bieát söï thaät.
Thaät theá, söï thaät laø moät khaùt voïng cuûa con ngöôøi vaø vieäc tìm kieám noù luoân luoân giaû thieát vieäc taäp taønh töï do ñích thöïc. Nhöng nhieàu ngöôøi thích caùc loái taét ñeå traùnh nhieäm vuï aáy. Moät vaøi ngöôøi nhö quan Philatoâ, cöôøi nhaïo khaû naêng hieåu bieát söï thaät (x. Ga 18,38) baèng caùch tuyeân boá con ngöôøi khoâng coù khaû naêng ñaït tôùi noù, hay töø choái raèng coù moät söï thaät cho taát caû moïi ngöôøi. Thaùi ñoä naøy cuõng nhö tröôøng hôïp cuûa khuynh höôùng hoaøi nghi vaø chu tröông töông ñoái thay ñoåi con tim cuûa hoï, khieán cho hoï trôû thaønh laïnh nhaït, laûo ñaûo, xa caùch caùc ngöôøi khaùc vaø kheùp kín co cuïm trong chính mình.
Ñaøng khaùc cuõng coù nhöõng ngöôøi giaûi thích sai vieäc tìm kieám chaân lyù, daãn ñöa hoï tôùi choã voâ lyù vaø cuoàng tín, vì theá hoï kheùp kín trong "söï thaät cuûa hoï" vaø tìm aùp ñaët noù treân ngöôøi khaùc. Hoï nhö nhöõng ngöôøi vuï luaät leä, muø quaùng khi thaáy Ñöùc Gieâsu bò ñaùnh ñaäp chaûy maùu, thì dieân loan keâu leân: "Ñoùng ñinh noù vaøo thaäp giaù!" (x. Ga 19,6). Thaät ra, ai haønh ñoäng moät caùch voâ lyù, thì khoâng theå laø moân ñeä Ñöùc Gieâsu. Ñöùc tin vaø lyù trí caàn thieát vaø boå tuùc cho nhau trong vieäc kieám tìm chaân lyù. Thieân Chuùa ñaõ döïng neân con ngöôøi vôùi moät ôn goïi baåm sinh tin vaøo chaân lyù vaø vì theá Ngöôøi ban cho noù lyù trí. Moïi ngöôøi ñeàu phaûi doø xeùt söï thaät vaø löïa choïn noù khi tìm ra noù, caû khi coù phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc hy sinh ñi nöõa.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm veà söï thaät nhö sau:
Ngoaøi ra, söï thaät veà con ngöôøi laø moät giaû thieát khoâng theå traùnh neù ñöôïc ñeå ñaït ñeán söï töï do, bôûi vì trong noù chuùng ta khaùm phaù ra caùc neàn taûng cuûa moät luaân lyù ñaïo ñöùc, maø taát moïi ngöôøi ñeàu coù theå ñoái chieáu, vaø noù chöùa ñöïng caùc coâng thöùc roõ raøng, chính xaùc lieân quan tôùi söï soáng vaø caùi cheát, caùc nhieäm vuï vaø caùc boån phaän, hoân nhaân, gia ñình, vaø xaõ hoäi, noùi cho cuøng lieân quan tôùi phaåm giaù baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi. Gia taøi luaân lyù ñaïo ñöùc aáy laø ñieàu coù theå laøm xích lai gaàn nhau moïi neàn vaên hoùa, caùc daân toäc vaø caùc toân giaùo, caùc chính quyeàn vaø caùc coâng daân, caùc coâng daân vôùi nhau vaø caùc ngöôøi tin nôi Chuùa Kitoâ vaø nhöõng keû khoâng tin nôi Ngöôøi.
Khi neâu cao caùc gía trò naâng ñôõ luaân lyù ñaïo ñöùc, Kitoâ giaùo khoâng aùp ñaët, nhöng ñeà nghò lôøi Chuùa Kitoâ môøi goïi hieåu bieát söï thaät, khieán cho con ngöôøi ñöôïc töï do. Tín höõu ñöôïc môøi goïi coáng hieán kho taøng ñoù cho caùc ngöôøi ñoàng thôøi nhö Chuùa ñaõ laøm, caû khi coù caûm thaáy tröôùc söï khöôùc töø vaø Thaäp Giaù ñi nöõa.
Anh chò em thaân meán, ñöøng ngaàn ngaïi theo Chuùa Gieâsu Kitoâ. Nôi Ngöôøi chuùng ta tìm ra söï thaät veà Thieân Chuùa vaø veà con ngöôøi. Ngöôøi giuùp chuùng ta ñaùnh baïi caùc ích kyû cuûa chuùng ta, ra khoûi caùc tham voïng vaø chieán thaéng ñieàu aùp böùc chuùng ta. Ai laøm ñieàu aùc, ai phaïm toäi, thì laøm noâ leä cuûa toäi loãi, vaø seõ khoâng bao giôø ñaït söï töï do (x. Ga 8,34). Chæ khi khöôùc töø thuù haän vaø con tim chai ñöùng muø loøa cuûa mình, chuùng ta môùi töï do, vaø moät cuoäc soáng môùi seõ naûy maàm trong chuùng ta.
Chuùa Gieâsu laø Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng. Nôi Ngöôøi chuùng ta tìm thaáy söï töï do traøn ñaày vaø aùnh saùng giuùp hieåu thöïc taïi moät caùch saâu xa vaø bieán ñoåi noù vôùi söùc maïnh canh taân cuûa tình yeâu thöông. Giaùo Hoäi soáng ñeå laøm cho ngöôøi khaùc tham döï vaøo ñieàu duy nhaát Giaùo Hoäi coù: ñoù laø Chuùa Kitoâ, nieàm hy voïng vinh quang (x. Cl 1,27). Ñeå coù theå chu toaøn nhieäm vuï aáy, Giaùo Hoâi phaûi döïa treân söï töï do toân giaùo noøng coát, bao goàm vieäc coù theå loan baùo vaø cöû haønh coâng khai ñöùc tin, chuyeån tieáp cho ngöôøi khaùc söù ñieäp tình yeâu hoøa giaûi vaø hoøa bình, maø Chuùa Gieâsu ñem ñeám cho theá giôùi. Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh veà tình hình taïi Cuba hieân nay nhö sau:
Caàn thöøa nhaän vôùi nieàm vui raèng taïi Cuba ñaõ coù nhieàu böôùc tieán ñöôïc laøm, ñeå Giaùo Hoäi chu toaøn söù meänh khoâng theå traùnh neù ñöôïc cuûa mình laø coâng khai loan baùo ñöùc tin. Tuy nhieân, caàn tieáp tuïc, vaø toâi muoán khích leä chính quyeàn quoác gia cuûng coá nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc vaø tieáp tuïc treân con ñöôøng phuïc vuï thieän ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi Cuba.
Quyeàn töï do toân giaùo trong chieàu kích caù nhaân cuõng nhö trong chieàu kích coäng ñoaøn bieåu loâ söï hieäp nhaát cuûa baûn vò con ngöôøi, vöøa laø coâng daân vöøa laø tín höõu. Cuõng laø ñieàu hôïp phaùp vieäc caùc tín höõu goùp phaàn xaây döïng xaõ hoäi. Vieäc cuûng coá noù khieán cho söï soáng chung ñöôïc vöõng chaõi, döôõng nuoâi hy voïng vaøo moät theá giôùi toát laønh hôn, taïo ra caùc ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoøa bình vaø phaùt trieån hoøa hôïp, ñoàng thôøi thieát laäp caùc neàn moùng vöõng chaõi baûo daûm caùc quyeàn cuûa caùc theá heä töông lai.
Roài Ñöùc Thaùnh Cha keát thuùc baøi giaûng nhö sau:
Khi Giaùo Hoäi neâu baät quyeàn töï do toân giaùo, Giaùo Hoäi khoâng ñoøi hoûi ñaëc aân naøo, nhöng chæ yeâu saùch trung thaønh vôùi söù meänh, maø Ñaáng saùng laäp laø Chuùa Kitoâ ñaõ giao phoù cho mình, vì yù thöùc raèng nôi ñaâu coù Chuùa Kitoâ hieän dieän, thì ôû ñoù con ngöôøi lôùn leân trong nhaân baûn vaø tìm thaáy söï vöõng vaøng cuûa noù. Chính vì theá Giaùo Hoäi tìm coáng hieán chöùng taù ñoù trong vieäc rao giaûng vaø daäy doã trong giaùo lyù cuõng nhö trong caùc moäi tröôøng ñaøo taïo vaø ñaïi hoïc. Hy voïng raèng seõ mau ñeán luùc Giaùo Hoäi coù theå ñem caùc lôïi ích söù meänh cuûa mình vaøo trong caùc laõnh vöïc khaùc nhau cuûa söï hieåu bieát. Thí duï ñieån hình laø linh muïc Felex Varela, nhaø giaùo duïc, baäc thaày vaø laø ngöôøi con öu tuù cuûa thaønh phoá La Habana naøy, maø lòch söû Cuba coi nhö ngöôøi ñaàu tieân ñaõ daäy cho ngöôøi daân bieát suy tö, vaø ñaõ bieán ñoåi xaõ hoäi. Cuba vaø theá giôùi caàn coù caùc thay ñoåi, nhöng seõ chæ coù thay ñoåi, neáu moãi ngöôøi coù theå ôû trong ñieàu kieän töï hoûi veà söï thaät, vaø quyeát ñònh böôùc theo con ñöôøng cuûa tình yeâu, gieo vaõi hoøa giaûi vaø tình huynh ñeä.
Ñöùc Thaùnh Cha xin Meï Maria Raát Thaùnh cho moïi ngöôøi trôû thaønh chöùng nhaân cuûa loøng baùc aùi, luoân ñaùp traû laïi söï aùc baèng söï thieän.
Keát thuùc thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh Cha chaøo töø bieät caùc tín höõu, trôû veà Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ñeå duøng böõa tröa vôùi ñoaøn tuøy tuøng vaø nghæ ngôi tröôùc khi ra phi tröôøng laáy maùy bay veà Roma.
Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn...
R.V.A.