Hieän tình Siria
Hieän tình Siria.
Siria (RG 28-2-2012) - Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria, veà hieän tình xaõ hoäi nöôùc naøy
Töø gaàn moät naêm qua cuoäc caùch maïng Hoa Laøi ñaõ lan sang Siria, vaø ngöôøi daân nöôùc naøy ñaõ lieân tuïc xuoáng ñöôøng bieåu tình trong nhieàu thaønh phoá ñeå phaûn ñoái chính saùch cai trò ñoäc taøi cuûa toång thoáng Bashar Assad vaø ñaûng caàm quyeàn Baath. Cuoäc noåi daäy cuûa ngöôøi daân Siria ñaõ baét ñaàu taïi thaønh phoá Homs vaø mau choùng lan sang caùc thaønh phoá khaùc. Tuy phong traøo ñoøi daân chuû daâng cao khaép nôi trong nöôùc, nhöng thay vì ñoái thoaïi, toång thoáng Assad ñaõ ra leänh cho quaân ñoäi ñaøn aùp vaø taøn saùt ngöôøi daân, ñeán ñoä nhieàu binh só ñaõ phaãn uaát ñaøo nguõ thaønh laäp löïc löôïng saùt caùnh vôùi daân chuùng choáng laïi chính quyeàn.
Tröôùc caùc cuoäc ñaøn aùp ñaãm maùu gia taêng töø phía quaân ñoäi Siria, Hoa Kyø vaø caùc nöôùc Lieân Hieäp AÂu chaâu taïo aùp löïc vôùi chính quyeàn Siria baêng caùch caám vaän kinh teá Siria, yeâu caàu toång thoáng Assad töø chöùc vaø ñaùp öùng caùc ñoøi hoûi daân chuû cuûa ngöôøi daân. Hoa Kyø vaø Lieân Hieäp AÂu chaâu cuõng ñaõ thöøa nhaän Hoäi ñoàng quoác gia Siria vaø coi hoä ñoàng naøy laø ñaïi dieän hôïp phaùp cuûa Siria.
Vaàn ñeà cuûa Siria ñaõ ñöôïc ñöa ra thaûo luaän tröôùc Lieân Hieäp Quoác. Nhöng khi boû phieáu bieän phaùp ñoái phoù, thì Nga vaø Trung Quoác ñaõ luoân luoân duøng quyeàn phuû quyeát. Lyù do deã hieåu vì Nga baùn khí giôùi cho Siria, trong khi Trung Quoác mua daàu hoûa cuûa Siria. Döïa vaøo söï uûng hoä ñoù cuûa hai cöôøng quoác toång thoáng Assad ñaõ chæ ñöa ra caùc lôøi höùa heïn suoâng vôùi ngöôøi daân, nhöng vaãn tieáp tuïc ra leänh cho quaân ñoäi saùt haïi daân chuùng. Lieân Minh A Raäp ñaõ nhoùm hoïp nhieàu laàn ñeå taïo aùp löïc ñoái vôùi chính quyeàn Siria vaø ñaõ göûi phaùi ñoaøn thanh tra tình hình, nhöng saùng kieán naøy ñaõ khoâng ñi tôùi ñaâu.
Ñeå laøm dòu tình theá toång thoáng Bashar Assad ñaõ toå chöùc cuoäc tröng caàu daân yù lieân quan tôùi baûn Taân HIeán Phaùp. Tin baùo chí cho bieát ñaõ coù gaàn 90% cöû tri chaáp nhaän baûn Taân hieán phaùp. Nhöng ñaõ chæ coù 54% treân toång soá 14 trieäu cöû tri ñi boû phieáu taïi 14,000 ñòa ñieåm ñaàu phieáu. OÂng toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác Ban Ki Moon cho raèng khoù coù theå tin vaøo thoáng keâ do chính quyeàn cung caáp. Coøn ngoaïi tröôûng Phaùp Alain Jupeù thì goïi cuoäc tröng caàu daân yù laø moät "troø heà". Töø hôn 3 tuaàn qua quaân ñoäi Siria ñaõ bao vaây vaø lieân tuïc baén phaù thaønh phoá Homs, khieán cho haøng traêm ngöôøi cheát vaø haøng ngaøn ngöôøi bò thöông.
Töø vaøi ngaøy qua Hoàng Thaäp Töï quoác teá ñaõ coù theå cho xe vaøo ñeå chuyeân chôû vaø saên soùc caùc ngöôøi bò thöông. Cho tôùi nay ñaõ coù 7,500 ngöôøi bò gieát vaø haøng chuïc ngaøn ngöôøi bò thöông. Nhöng moät soá nhaø baùo cho raèng soá ngöôøi cheát coù theå leân tôùi 40,000, vì quaân ñoäi duøng xe taêng vaø caùc vuõ khí naëng ñeå taán coâng daân chuùng, nhö hoï ñang laøm töø maáy tuaàn qua taïi Homs.
Siria roäng hôn 183,000 caây soá vuoâng coù treân 20 trieäu daân, ña soá theo Hoài giaùo Sunnít, nhöng cuõng coù caùc nhoùm hoái giaùo Druse, Alawít, Sciít vaø Ismailít. Tín höõu kitoâ thuoäc caùc Giaùo Hoäi coâng giaùo Maronít, Armeni vaø Siriac cuõng nhö chính thoáng chæ laø thieåu soá.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn, moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Damasco thuû ñoâ Siria, veà tình hình xaõ hoäi nöôùc naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, tình hình cuoäc soáng cuûa caùc kitoâ höõu beân Siria hieän nay ra sao?
Ñaùp: Trong caùc ngaøy naøy caùc kitoâ höõu thuoäc moïi Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ böôùc vaøo Muøa Chay. Nhöng maø toâi thì toâi nghó raèng hoï ñaõ baét ñaàu Muøa Chay töø gaàn 12 thaùng qua, vaø khoâng phaûi chæ coù tín höõu Kitoâ thoâi, maø laø toaøn daân Siria trong caùc tuaàn qua ñaõ soáng thôøi gian khoå naïn. Chæ caàn ñoïc caùc tin töùc vaø xem caùc hình aûnh thì ñuû hieåu... Trong Muøa Chay naøy toaøn daân Siria ñeàu ôû trong cuoäc khoå naïn aáy, töø caùc treû em môùi sinh ñöôïc vaøi thaùng cho tôùi giôùi treû, ngöôøi lôùn vaø ngöôøi giaø... Muøa Chay naøy, caùc ngaøy khoå naïn naøy laø moät caùi gì gaây aán töôïng raát maïnh. Toâi ñaõ coù moät luùc nghæ ngôi raát ngaén, khi ñi tham döï leã nhaän giaùo phaän cuûa moät Giaùm Muïc taïi Tartus naèm treân bôø Ñòa Trung Haûi. Leã nghi ñaõ raát ngaén goïn, vaø toâi caûm thaáy baàu khí baát oån...
Chính quyeàn ñaõ cho pheùp toâi ñeán thaønh phoá naøy, cho tôùi nay ñaõ khoâng bò baïo löïc taøn phaù; nhöng hoï khuyeân toâi neân ñi maùy bay vì ñöôøng boä raát nguy hieåm. Ngaøy thöù hai 27 thaùng 2 naêm 2012 toâi ñaõ lieân laïc ñöôïc vôùi moät linh muïc taïi thaønh phoá Homs. Cha cho bieát laø cha khoâng theå ra ngoaøi ñöôøng, vì coù caùc xaùc cheát cuûa binh só, thöôøng daân, vaø ngöôøi bò thöông ôû khaép nôi. Vaø ra ñöôøng ñeå cöùu caùc ngöôøi bò thöông hay laáy caùc xaùc cheát raát laø nguy hieåm. Chieàu thöù hai khi toâi trôû veà Damasco thì gaëp moät toaùn phuï nöõ maëc y phuïc maàu ñen. Vò linh muïc chính thoáng thaùp tuøng toâi cho bieát hoï ñang coù tang. Chuùng toâi ñaõ tôùi chaøo hoï vaø trao ñoåi ít lôøi. Ñoù laø thaân nhaân cuûa 12 binh só bò cheát trong caùc cuoäc giao tranh vaø xaùc saép ñöôïc ñöa veà ñaây. Taát caû moïi ngöôøi thuoäc baát cöù giai taàng xaõ hoäi vaø tuoåi taùc, chuùng toâi ñang soáng Muøa Chay vaø cuoäc khoå naïn. Caû caùc treû em cuõng bò lieân luïy trong tình traïng khoå naïn naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, toå chöùc UNICEF cuõng ñaõ maïnh meõ toá caùo laø ñaõ coù raát nhieàu treû em bò gieát trong caùc thaùng qua taïi Siria, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Toâi bò aán töôïng raát maïnh khi thaáy caû caùc treû em cuõng laø naïn nhaân cuûa cuoäc xung ñoät taïi Siria. Toå chöùc Nhi Ñoàng Quoác Teá cho bieát ñaõ coù 500 treû em bò gieát. Caùch ñaây maáy hoâm toâi ñoïc tin thaáy coù moät em beù môùi 10 thaùng cuõng ñaõ laø naïn nhaân cuøng vôùi toaøn gia ñình cuûa em, taát caû laø 17 ngöôøi trong moät thaønh phoá gaàn thaønh phoá Homs. Toaøn gia ñình bò baét ñöùng döïa löng vaøo töôøng vaø bò baén cheát, keå caû em beù 10 thaùng. Maáy ngaøy tröôùc nöõa toâi ñoïc treân baùo moät tin buoàn khaùc nöõa: moät em beù gaùi tham döï ñaùm taùng cuûa moät em beù gaùi khaùc naïn nhaän cuûa baïo löïc. Bieát bao nhieâu laø tin buoàn vaø bieát bao nhieâu laø hình aûnh baïo löïc xaûy ra moãi ngaøy. Tình traïng raát laø theâ thaûm taïi moät soá nôi, ñaëc bieät laø taïi thaønh phoá Homs: daân chuùng thieáu löông thöïc, thieáu thuoác men, raát khoù cöùu giuùp caùc ngöôøi bò thöông, vaø khoâng theå choân caát ngöôøi cheát.
Ngoaøi ra coøn coù noãi khoå ñau cuûa toaøn daân Siria. Ngöôøi ta noùi tôùi haøng chuïc ngaøn ngöôøi di cö, khoâng coù caùc thöïc phaåm vaø caùc ñieàu caàn thieát. Thöôøng cuõng khoâng coù ñieän vaø caùc thöù caàn thieát khaùc... Tuy nhieân beân caïnh caùc caûnh buoàn thöông aáy cuõng coù nhöõng ñieàu tích cöïc, nhö tình lieân ñôùi quoác teá treân nhieàu möùc ñoä khaùc nhau, ñoâi khi ñoù laø caùc saùng kieán cöùu trôï khoù khaên, vaø caùc saùng kieán bò thaát baïi... Nhöng coäng ñoàng quoác teá tìm caùch trôï giuùp daân nöôùc Siria, ñaëc bieät laø caùc toå chöùc cöùu trôï nhaân ñaïo quan troïng nhaát nhö Hoäi Hoàng Thaäp Töï, Hoäi Nöûa Vaønh Traêng, cuõng nhö nhieàu toå chöùc baùc aùi khaùc ñang hoaït ñoäng ñeå thoa dòu caùc noãi thoáng khoå cuûa ngöôøi daân Siria.
Hoûi: Söï kieän naøy coù trao ban moät chuùt hy voïng naøo cho daân chuùng khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Toâi nghó laø coù. Noù trao ban moät chuùt hy vong cho taát caû moïi ngöôøi, khi bieát raèng trong Muøa Chay naøy chuùng toâi nhaän ñöôc tình lieân ñôùi cuûa caùc tín höõu kitoâ toaøn theá giôùi vaø nhaát laø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI. Ngaøi ñang caàu nguyeän vaø nghó tôùi caùc khoå ñau cuûa chuùng toâi, cuõng nhö ñang cuøng vôùi caùc coäng söï vieân cuûa ngaøi tìm caùch thoa dòu caùc khoå ñau aáy, vaø laøm theá naøo ñeå cho hoøa bình vaø hoøa giaûi trôû laïi vôùi daán nöôùc Siria. Vaâng, coù tình lieân ñôùi cuûa anh chò em kitoâ toaøn theá giôùi trong Muøa Chay naøy ñang nghó tôùi caùc vuøng coù xung khaéc, khoå ñau, vaø toâi caûm nhaän ñöôïc vaø tin töôûng nôi tình lieân ñôùi ñoù cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi ñang tranh ñaáu cho hoøa bình.
Hoûi: Trong tình hình hieän nay taïi Siria thaät khoù maø coù theå ñoái thoaïi, coù ñuùng theá khoâng, thöa Ñöùc Söù Thaàn?
Ñaùp: Raát tieác laø nhöõng gì ñang xaûy ra khieán cho caùc khaû theå ñoái thoaïi ngaøy caøng xa rôøi. Nhöng caû trong tình traïng naøy nöõa, coäng ñoàng quoác teá cuõng khoâng ñöôïc buoâng xuoâi. Caàn tieáp tuïc tìm kieám caùc cô hoäi, caùc ñöôøng loái vaø phöông theá giuùp ngöng thuø nghòch, ñoå maùu, taøn phaù vaø khoå ñau cho daân chuùng. Ñieàu caáp thieát nhaát laø phaûi ngöng xung khaéc taïi vaøi vuøng nhö thaønh phoá Homs ñeå cho caùc toå chöùc cöùu trôï nhaân ñaïo coù theå ñeán trôï giuùp caùc naïn nhaân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn, taïi Siria ngöôøi daân coi cuoäc tröng caàu daân yù môùi keát thuùc lieân quan tôùi Taân Hieán phaùp nhö theá naøo?
Ñaùp: Cuoäc tröng caàu daân yù ñaõ dieãn ra hoâm 26 thaùng 2 vöøa qua. Toâi khoâng coù boån phaän ñi vaøo chi tieát vaán ñeà. Nhöng toâi coù nhaän xeùt naøy: vaên baûn Hieán phaùp ñaõ ñöôïc UÛy ban soaïn thaûo ñeä trình leân toång thoáng Assad trong caùc ngaøy ñaàu thaùng 2. Sau ba tuaàn thì daân chuùng ñöôïc keâu goïi baày toû yù kieán cuûa mình qua laù phieáu. Nhö vaäy ngöôøi daân ñaõ khoâng coù ñuû thôøi giôø ñeå tìm hieåu, thaûo luaän vaø löôïng ñònh veà baûn vaên cuûa Taân Hieán phaùp. Theá roài caùc hoaøn caûnh cuõng khoâng thuaän tieän cho vieäc tröng caàu daân yù. Rieâng ñoái vôùi caùc tín höõu kitoâ thì Hieán phaùp môùi vaãn duy trì caùc ñieàu khoaûn cuûa Hieán phaùp cuõ. Caùc coäng ñoaøn toân giaùo khaùc nhau thì döïa treân luaät lieân quan tôùi quy cheá caù nhaân, nhö trong quùa khöù, ñaëc bieät laø caùc vaán ñeà gia ñình, ly thaân vaø gia taøi. Taát caû ñeàu theo giaùo luaät. Roài coøn coù caùc ñieåm khaùc, chaúng haïn nhö caàn phaûi minh giaûi khaúng ñònh Hoài giaùo laø ñieåm quy chieáu chính cho luaät leä. Phaûi xem treân thöïc teá noù coù daãn ñöa tôùi choã haïn cheá hôn Hieán phaùp cuõ khoâng hay noù vaãn duy trì luaät cuõ. Ngoaøi ra cuøng vôùi caùc chuyeân vieân cuõng phaûi phaân tích caùc khía caïnh khaùc nöõa. Nhöng thaät söï laø ñaõ khoâng coù ñuû thôøi gian ñeå nghieân cöùu vaø thaûo luaän vaên baûn.
Rieâng ñoái vôùi caùc tín höõu kitoâ toái nhaän thaáy caùc chuû chaên ñaõ khích leä hoï ñi boû phieáu vì thieän ích chung cuûa daân nöôùc, vì hoøa bình vaø ñeå chaám döùt xung khaéc. Dó nhieân laø moãi tín höõu ñaõ haønh ñoäng theo löông taâm cuûa hoï.
(RG 28-2-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)