Linh muïc giaùo sö
khoa Vaên chöông Kitoâ giaùo vaø coå ñieån
noùi raèng tieáng La tinh khoâng phaûi laø töû ngöõ
Linh muïc giaùo sö khoa Vaên chöông Kitoâ giaùo vaø coå ñieån noùi raèng tieáng La tinh khoâng phaûi laø töû ngöõ.
Roma (Zenith 09/02/2012 & WHD 20/02/2012) - Töôûng cuõng neân nhaéc laïi raèng ngaøy 22 thaùng 02 naêm 1962, Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan XXIII ñaõ kyù toâng hieán "Söï Khoân ngoan cuûa Ngöôøi Xöa" (Veterum Sapientia), veà vieäc hoïc vaø söû duïng tieáng La tinh, qua ñoù ngaøi hi voïng moät Vieän haøn laâm veà La ngöõ seõ ñöôïc thaønh laäp. Roài ngaøy 22 thaùng 02 naêm 1964, Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI thaønh laäp Vieän haøn laâm naøy vôùi toâng thö "Hoïc La Ngöõ" (Studia Latinitatis) vaø uûy thaùc cho caùc tu só Saleâdieâng nhieäm vuï "thuùc ñaåy vieäc phoå bieán La ngöõ".
Nöûa theá kyû sau toâng thö Veterum Sapientia, Hoïc vieän Giaùo hoaøng veà "La ngöõ cao caáp" (Altioris Latinitatis) toå chöùc moät hoäi nghò vaøo ngaøy 23 thaùng 02 naêm 2012 vôùi chuû ñeà "Lòch söû, vaên hoùa vaø tính hôïp thôøi cuûa toâng hieán "Söï Khoân ngoan cuûa Ngöôøi Xöa"- (Veterum Sapientia). Hoäi nghò duyeät laïi nhöõng giai ñoaïn quan troïng trong lòch söû Hoïc vieän vaø cuõng seõ löu taâm ñeán nhöõng thaùch thöùc cuûa thôøi ñaïi lieân quan tôùi vieäc hoïc coå ngöõ.
Haõng tin Zenit ñaõ phoûng vaán cha Roberto Spataro, giaùo sö khoa Vaên chöông Kitoâ giaùo vaø coå ñieån cuûa Vieän ñaïi hoïc Giaùo hoaøng Saleâdieâng, veà hoäi nghò saép tôùi. Cha Spataro cho bieát lyù do vaø muïc tieâu cuûa Hoäi Nghò naøy nhö sau:
Hoäi nghò naøy ñöôïc toå chöùc nhaân kyû nieäm 50 naêm ngaøy ban haønh toâng hieán Veterum Sapientia, moät vaên kieän quan troïng, nhöng khoâng may ñaõ bò nhanh choùng laõng queân moät caùch baát coâng. Chuùng toâi coù yù ñònh ñoïc laïi vaên kieän naøy vì vaên kieän naøy vaãn coøn raát hôïp thôøi vì noù cho thaáy trong Giaùo hoäi, nhaát laø ñoái vôùi caùc linh muïc, nhöõng giaù trò lôùn veà ñaïo ñöùc, thieâng lieâng vaø toân giaùo caàn phaûi ñöôïc nhaän bieát; ñoù laø nhöõng giaù trò ñaõ ñöôïc theá giôùi coå ñaïi phaùt trieån vaø roài Kitoâ giaùo hoaøn thieän; treân cô sôû ñoù xaây döïng nhöõng neàn taûng cuûa neàn vaên minh ñöông ñaïi.
Traû lôøi cho nhaän ñònh veà tieáng latinh nhö laø moät "ngoân ngöõ cheát", cha Spataro cho bieát: Ñaây thaät laø moät caùch noùi khoâng phuø hôïp. Toâi töï hoûi taïi sao ngöôøi ta laïi baûo ngoân ngöõ aáy laø töû ngöõ, ngoân ngöõ maø Seneca, thaùnh Augustinoâ, thaùnh Toâma Aquinoâ vaø bao nhieâu theá heä caùc nhaø khoa hoïc, töø Galvani laø nhaø phaùt minh ñieän löïc, ñeán Gauss laø oâng truøm toaùn hoïc, taát caû ñeàu söû duïng.
Laøm sao ngöôøi ta coù theå coi ngoân ngöõ aáy "ñaõ cheát", ngoân ngöõ maø ngaøy nay raát nhieàu ngöôøi coøn ñang hoïc, ngoân ngöõ nuoâi döôõng nhöõng tö töôûng cao quyù vaø cao thöôïng? Cuõng ñöøng queân raèng ñaây laø ngoân ngöõ cuûa Toøa Thaùnh, vaø nhöõng nghi thöùc phuïng vuï baèng tieáng La tinh vaãn thu huùt soá caùc tín höõu ngaøy caøng ñoâng, trong ñoù coù nhieàu ngöôøi treû. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ coù nhöõng thöû nghieäm böôùc ñaàu lieân quan ñeán vieäc ñoåi môùi söï quan taâm veà vieäc hoïc tieáng La tinh. Trong caùc thöû nghieäm naøy, phaûi keå ñeán söï ra ñôøi cuûa nhöõng coäng ñoaøn môùi vaø nhöõng phong traøo giaùo daân. Hoï hieåu roõ raèng di saûn quyù giaù nhaát laø Truyeàn thoáng, laø chính ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi, cuûa nhöõng loái dieãn ñaït veà phuïng vuï, giaùo luaät, giaùo huaán vaø thaàn hoïc maø noäi dung cuûa chuùng chæ coù theå hieåu ñöôïc trong hình thöùc ngoân ngöõ cuûa noù, ñoù laø tieáng La tinh. Do ñoù, Vieän haøn laâm cuûa chuùng toâi mong muoán ñöôïc daïy nhieàu giaùo só vaø giaùo daân hôn nöõa ñeå hoï bieát traân quyù di saûn naøy, haàu moãi giaùo hoäi coù theå ñeán vôùi nhöõng ai yeâu meán caùch thöùc maø qua ñoù söï thaät, veû ñeïp vaø söï hoøa hôïp ñöôïc hôïp nhaát trong ngoân ngöõ naøy.
Tröôùc ñaây ít laâu, moät giaùo sö cuûa moät ñaïi hoïc noåi tieáng ôû Ñöùc quoác noùi vôùi toâi raèng tröôøng coù hôn 800,000 hoïc sinh trung hoïc vaø sinh vieân ñaïi hoïc hoïc tieáng La tinh. Coøn taïi Vieän haøn laâm cuûa chuùng toâi, chuùng toâi nhaän nhöõng sinh vieân Trung quoác ñöôïc ñaïi hoïc cuûa hoï gôûi ñeán, bôûi vì hoï caûm thaáy nhu caàu hieåu bieát neàn vaên minh vaø nguoàn goác vaên hoùa cuûa AÂu Chaâu ñöôïc trình baøy baèng tieáng La tinh.
R.V.A.