Khaû theå ñoái thoaïi caàu nguyeän
vaø suy gaãm treân Internet
Khaû theå ñoái thoaïi, caàu nguyeän vaø suy gaãm treân Internet.
Roma (Avvenire 22-1-2012; Vat. 6-02-2012) - Moät soá nhaän ñònh cuûa Linh Muïc Antonio Spadaro, doøng Teân, Giaùm ñoác nguyeät san "Neàn vaên minh coâng giaùo" veà khaû theå ñoái thoaïi, caàu nguyeän vaø suy gaãm treân maïng Internet.
Ngaøy 24 thaùng 1 naêm 2012 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ coâng boá söù ñieäp cho Ngaøy Quoác Teá Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi laàn thöù 46, cöû haønh vaøo ngaøy 20 thaùng 5 naêm 2012, trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà cao vai troø cuûa söï thinh laëng nhö laø thaønh phaàn cuûa tieán trình truyeàn thoâng, ñaëc bieät trong thôøi buoåi thoâng tin traøn ngaäp nhö ngaøy nay. Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng "thinh laëng vaø lôøi noùi laø hai yeáu toá cuûa truyeàn thoâng, phaûi ñöôïc quaân bình, noái tieáp vaø hoäi nhaäp vôùi nhau ñeå coù theå coù moät cuoäc ñoái thoaïi ñích thöïc vaø söï gaàn guõi saâu xa giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Khi lôøi noùi vaø thinh laëng loaïi tröø nhau, thì truyeàn thoâng bò suy thoaùi, hoaëc noù taïo neân moät söï choaùng vaùng, hoaëc traùi laïi, noù taïo ra moät baàu khoâng khí laïnh luøng... Nôi naøo caùc söù ñieäp vaø thoâng tin doài daøo, thì thinh laëng cuõng trôû neân thieát yeáu ñeå phaân ñònh ñieàu gì laø quan troïng vaø ñieàu gì laø voâ ích hoaëc phuï thuoäc. Söï suy tö saâu xa giuùp chuùng ta khaùm phaù quan heä giöõa caùc bieán coá, thoaït nhìn coù veû khoâng lieân heä vôùi nhau. Noù cuõng giuùp thaåm ñònh, phaân tích caùc söù ñieäp. Vì theá caàn kieán taïo moät moâi tröôøng thích hôïp, gioáng nhö moät "heä thoáng moâi sinh" bieát giöõ quaân bình giöõa thinh laëng, lôøi noùi, hình aûnh vaø aâm thanh... Khi con ngöôøi trao ñoåi thoâng tin vôùi nhau, hoï cuõng ñang trao ñoåi chính baûn thaân, vuõ truï quan, nhöõng hy voïng vaø lyù töôûng cuûa hoï cho nhau". Chính trong chieàu höôùng naøy Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñeà cao caùc maïng Internet, caùc thaûo chöông vaø maïng xaõ hoäi, coù theå giuùp con ngöôøi ngaøy nay soáng nhöõng luùc suy tö vaø töï vaán ñích thöïc, cuõng nhö tìm ñöôïc nhöõng khoaûng thinh laëng, cô hoäi caàu nguyeän, suy nieäm hoaëc chia seû Lôøi Chuùa. "Neáu Thieân Chuùa noùi vôùi con ngöôøi caû trong luùc thinh laëng, thì con ngöôøi cuõng coù theå khaùm phaù trong thinh laëng khaû naêng noùi vôùi Thieân Chuùa vaø noùi veà Thieân Chuùa".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Linh Muïc Antonio Spadaro, doøng Teân, giaùm ñoác nguyeät san "Neàn vaên minh coâng giaùo", veà khaû theå ñoái thoaïi, caàu nguyeän vaø suy gaãm treân maïng Internet.
Cha Antonio Spadaro sinh naêm 1966. Sau khi ñaäu tieán só trieát taïi ñaïi hoïc Messina Nam Italia naêm 1988, cha gia nhaäp doøng Teân, roài veà daäy vaên chöông taïi Roma giöõa caùc naêm 1991-1993. Thuï phong linh muïc naêm 1996 cha hoïc theâm veà thaàn hoïc vaø Truyeàn thoâng xaõ hoäi, roài laáy tieán só nghieân cöùu thaàn hoïc taïi ñaïi hoïc giaùo hoaøng Gregoriana. Sau ñoù cha sang hoïc theâm taïi Chicago beân Hao Kyø. Töø naêm 1994 cha Spadaro ñaõ baét ñaàu vieát baøi cho nguyeät san "Neàn vaên minh coâng giaùo", naêm 1998 cha laø thaønh vieân ban bieân taäp. Cha chuyeân vieát veà muïc pheâ bình vaên chöông, aâm nhaïc, ngheä thuaät vaø phim aûnh. Naêm 2011 cha ñöôïc chæ ñònh laøm giaùm ñoác nguyeät san "Neàn vaên minh coâng giaùo". Trong cuøng naêm cha ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI chæ ñònh laøm coá vaán Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Vaên Hoùa.
Hoûi: Thöa Cha Spadaro, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa söï thinh laëng. Theo cha thinh laëng laø gì? Noù coù phaûi laø söï troán chaïy lôøi noùi khoâng?
Ñaùp: Thinh laëng khoâng phaûi laø troán chaïy lôøi noùi, traùi laïi noù laø moät "khoâng gian" môû ra cho söï laéng nghe, ñoái thoaïi, cho söï dieãn taû baèng lôøi noùi coù yù nghóa phong phuù hôn. Chính ôû ñieåm naøy chuùng ta nhaän ra giaù trò ngoân söù ñích thaät söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI cho Ngaøy quoác teá truyeàn thoâng xaõ hoäi naêm nay.
Hoûi: Vaäy thæ söï boå tuùc giöõa lôøi noùi vaø thinh laëng maø Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp tôùi heä taïi choã naøo thöa cha?
Ñaùp: Bình thöôøng söï thinh laëng vaø caùc lôøi noùi ñöôïc coi nhö ñoái choïi vôùi nhau, nhöng moät quan nieäm nhö theá khoâng phaûn aùnh vieäc truyeàn thoâng cuûa con ngöôøi, döïa treân töông quan chaët cheõ giöõa lôøi noùi vaø thinh laëng chung vôùi nhau. Nhöng söï thinh laëng khoâng chæ laø moät quaõng nghæ cuûa dieãn vaên, cho pheùp ngöôøi khaùc noùi, vaø nhö theá môû roäng cho söï laéng nghe vaø ñoái thoaïi.
Thaât ra Ñöùc Thaùnh Cha ñi moät böôùc xa hôn nöõa vaø khaúng ñònh raèng söï thinh laëng cuõng coù nhieäm vuï dieãn taû: nghóa laø noù cho pheùp moät lôøi noùi coù yù nghóa saâu ñaäm hôn. Ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, söï thinh laëng khoâng phaûi laø moät ñieàu kieän cuûa troáng roãng hay vaéng maët, maø nhö laø moät "quaûng tröôøng" cho pheùp gaëp gôõ vaø dieãn taû moät yù nghóa saâu thaúm hôn. Vieãn töôïng naøy dieãn taû moät ñieåm ngaét quaõng ñoái vôùi caùc dieãn vaên ngöôøi ta noùi treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng ngaøy nay, trong nhöõng nôi, maø ngöôøi ta ñeà caäp tôùi söï hoãn loaïn vaø naùo nhieät cuûa doøng nöôùc truyeàn thoâng, troán chaïy vieäc thoâng tin thaùi quaù. Traùi laïi Ñöùc Thaùnh Cha ñöa ra yeâu caàu ñaõ ñöôïc chæ daãn bôûi thô phuù, yeâu caàu moät lôøi noùi ñöôïc "khaéc" trong thinh laëng, theo kieåu noùi cuûa nhaø vaên Ungaretti.
Hoûi: Ñöùc Thaønh Cha Bieån Ñöùc XVI muoán noùi gì, khi ñeà caäp tôùi moät "heä thoáng moâi sinh" cuûa truyeàn thoâng?
Ñaùp: YÙ nieäm veà "heä thoáng sinh thaùi" quy chieáu veà moät moâi tröôøng truyeàn thoâng bao goàm caùc lôøi noùi vaø söï thinh laëng, trong moät theá quaân bình caàn toân troïng, neáu muoán noù sinh ích lôïi. Töø khaúng ñònh ñoù cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ngöôøi ta hieåu raèng moâi sinh cuûa truyeàn thoâng khoâng phaûi laø söï thinh laëng, maø ñuùng hôn laø theá caân baèng giöõa moät loaït caùc yeáu toá, bao goàm caùc tieáng ñoäng vaø hình aûnh coù taàm quan troïng ngaøy nay.
Hoûi: Coù phaûi lôøi môøi quaân bình naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha höôùng tôùi caùc chuyeân vieân truyeàn thoâng khoâng?
Ñaùp: Treân thöïc teá söù ñieäp cuûa naêm nay huûy boû tính caùch kyõ thuaät cuûa truyeàn thoâng, baèng caùch coi noù nhö laø moät chieàu kích nhaân chuûng neàn taûng cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy, maø khoâng quy chieáu roõ raøng veà kyõ thuaät rieâng reõ naøo. Theo thieån yù toâi, ñieàu naøy bao goàm caû söï kieän nhaø baùo khoâng coøn laø moät ngheà nghieäp nöõa, maø laø moät chieáu kích nhaân chuûng laø phaàn cuoäc soáng cuûa taát caû moïi ngöôøi. Nhö theá söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laø moät söù ñieäp roäng môû ñuïng chaïm tôùi caáu truùc neàn taûng cuûa söï truyeàn thoâng.
Hoûi: Ngaøy nay lieân maïng khoâng chæ laø Internet, nhöng coøn laø cô caáu truyeàn thoâng. Ñöùc Thaùnh Cha ñeà nghò quan ñieåm naøo cho cô caáu naøy thöa cha?
Ñaùp: Caùi nguy cô ngaøy nay ñoù laø hoaït ñoäng ñeå taàm thöôøng hoùa maïng löôùi vaø söï thinh laëng. Traùi laïi, Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng caû treân maïng nöõa cuõng coù theå ñem vaøo caùc khoaûng thinh laëng khaùc nhau, söï suy tö vaø suy gaãm. Ñaây laø tröïc giaùc raát ñaùng ghi nhaän, giaûi thoaùt, thaùo goâng caùc nôi coâng coäng: moâi tröôøng vi tính cuõng coù theå trôû thaønh moät moâi tröôøng caàu nguyeän, vaø nhö theá noù laø moâi tröôøng cuûa vieäc rao giaûng Tin Möøng. Ngoaøi ra, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc coøn nhaéc nhôù raèng lieân maïng laø nôi ñöa ra caùc caâu hoûi vaø caùc caâu traû lôøi, baèng caùch cho thaáy vieäc hieåu roõ söï naêng ñoäng cuûa laõnh vöïc truyeàn thoâng ngaøy nay. Thaät vaäy, Ñöùc Thaùnh Cha yù thöùc raèng ngaøy tröôùc con ngöôøi ñaët ra caùc caâu hoûi vaø ñi tìm caâu traû lôøi, nhöng ngaøy nay laïi thieáu caùc caâu hoûi thích hôïp. Veà ñieåm naøy söï ñoäc ñaùo trong söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laø ôû choã khaúng ñònh thinh laëng laø nôi, trong ñoù con ngöôøi khoâng chæ tìm ra caùc caâu traû lôøi, maø cuõng hoïc nhaän bieát caùc caâu hoûi ñuùng ñaén nöõa.
Hoûi: Khi khaúng ñònh khaû theå dieãn taû caùc tö töôûng saâu xa trong caùc söù ñieäp ngaén goïn, Ñöùc Thaùnh Cha nghó tôùi caùc nôi trao ñoåi nhö Twitter, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Coù leõ vaäy, nhöng maø khoâng phaûi chæ coù theá thoâi. Chaéc chaén ñoù laø vieäc môøi goïi ñaùnh giaù taát caû moät truyeàn thoáng tinh thaàn kitoâ, döïa treân vieäc suy nieäm caùc söù ñieäp ngaén goïn, ít lôøi nhöng vôùi yù nghóa suùc tích vaø saâu xa. Moät truyeàn thoáng maø ngaøy nay, moät caùch khoâng ngôø, ñöôïc ñöa trôû ra aùnh saùng bôûi caùc phöông tieän vi tính. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI nhaéc nhôû raèng caû vôùi caùc duïng cuï naøy nöõa, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo treân bình dieän tinh thaàn, coù theå tìm ra moät sö ñoàng ñieäu traøn ñaày vôùi caùc hình thöùc dieãn taû döïa treân moät söï khoân ngoan söû duïng ít lôøi, nhöng suùc tích vaø saâu xa.
Hoûi: Nhö theá, chìa khoùa ñònh ñoaït laø lôøi keâu goïi "töï giaùo duïc truyeàn thoâng", coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng vaäy. Vieäc duøng ñoäng töø giaùo duïc trong traïng thaùi phaûn tænh ñaùnh ñoäng toâi raát nhieàu. Nhö theá Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi chuùng ta ñöøng rôi vaøo caùc phaùn ñoaùn deã daõi hôøi hôït beà ngoaøi, ñeå töï mình hieåu bieát caùc naêng ñoäng saâu xa cuûa laõnh vöïc truyeàn thoâng. Ngaøy nay con ngöôøi khoâng theå laø caùc khaùn thính giaû thuï ñoäng nöõa, maø ñoàng thôøi vôùi vieäc thoâng tin phaûi bieát chia seû caùc noäi dung vaø coù caùc phaûn öùng. Caàn phaûi töï giaùo duïc mình trôû thaønh caùc taùc nhaân truyeàn thoâng.
(Avvenire 22-1-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)