Ngaøy quoác teá di cö vaø tò naïn
Ngaøy quoác teá di cö vaø tò naïn.
Vatican (RG 15-1-2012; Vat. 24-01-2012) - Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Antonio Maria Veglioø veà Ngaøy quoác teá ngöôøi di cö vaø tò naïn laàn thöù 98.
Chuùa Nhaät 15 thaùng 1 naêm 2012 laø Ngaøy quoác teá ngöôøi di cö vaø tò naïn laàn thöù 98. Trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin vaøo luùc 12 giôø tröa, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaéc tôùi ngaøy naøy vaø neâu baät phaåm giaù cuûa ngöôøi di cö. Ngaøi noùi: "Coù haøng trieäu anh chò em bò lieân luïy trong hieän töôïng di cö, nhöng hoï khoâng phaûi laø caùc con soá! Hoï laø caùc ngöôøi nam nöõ, treû em, giôùi treû vaø ngöôøi giaø ñang tìm kieám moät nôi ñeå soáng trong an bình. Trong söù ñieäp cho ngaøy naøy, toâi ñaõ loâi keùo söï chuù yù treân ñeà taøi "Di cö vaø truyeàn giaùo môùi", baèng caùch nhaán maïnh raèng caùc ngöôøi di cö khoâng chæ laø nhöõng ngöôøi nhaän, maø cuõng laø nhöõng taùc nhaân cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng nöõa".
Italia laø moät trong caùc nöôùc AÂu chaâu ñoùn tieáp nhieàu ngöôøi di cö tò naïn. Ngaøy 14 thaùng 1 naêm 2012, Ñöùc Cha Francesco Beschi Giaùm Muïc Bergamo, baéc Italia, ñaõ uûng hoä saùng kieán cuûa toå chöùc Coâng Giaùo Tieán Haønh Italia uûng hoä hai döï luaät thöøa nhaän quyeàn coâng daân cho nhöõng ai sinh ra taïi Italia vaø quyeàn boû phieáu cho caùc coâng daân di cö, ñaõ soáng vaø cö truù taïi Italia töø ít nhaát 5 naêm.
Ñaây laø ñeà taøi ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán töø nhieàu naêm qua, nhöng vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát. Theo Ñöùc Cha vieäc caáp quoác tòch coù hai chieàu kích quan troïng: moät ñaøng vieäc coù quoác tòch khoâng chæ coù nghóa laø coù ñöôïc moät loaït caùc quyeàn lôïi, maø cuõng coù nghóa laø yù thöùc veà moät loaït caùc boån phaän ñi keøm nöõa. Lieân quan tôùi caùc treû em con caùi cuûa ngöôøi di cö tò naïn sinh ra vaø lôùn leân taïi Italia, Ñöùc Cha Beschi cho raèng chuùng coù nguy cô laø nhöõng ngöôøi khoâng coù queâ höông treân bình dieän phaùp luaät cuõng nhö treân bình dieän vaên hoùa, vì khoâng coøn söï tuøy thuoäc. Vaø ñieàu naøy khoâng toát cho chuùng, maø cuõng khoâng toát cho daân nöôùc Italia vaø söï phaùt trieån cuûa Italia
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Antonio Maria Veglioø veà Ngaøy quoác teá ngöôøi di cö vaø tò naïn laàn thöù 98. Ñöùc Cha laø moät trong 22 taân Hoàng Y môùi ñöôïc chæ ñònh ngaøy muøng 6 thaùng 1 naêm 2012.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Veglioø, hieän nay treân toaøn theá giôùi coù bao nhieâu ngöôøi di cö tò naïn taát caû?
Ñaùp: Ngaøy quoác teá veà ngöôøi di cö vaø tò naïn nhaéc cho chuùng ta bieát raèng theo caùc thoáng keâ, treân theá giôùi hieän coù hôn 200 trieäu ngöôøi di cö, 15 trieäu ngöôøi tò naïn, 27 trieäu ngöôøi di taûn vaø hôn 3 trieäu sinh vieân theo hoïc taïi caùc ñaïi hoïc ñoù ñaây treân theá giôùi. Cuoäc soáng cuûa hoï ñoøi buoäc phaûi ñöôïc chuù yù nhieàu hôn töø phía Giaùo Hoäi cuõng nhö töø phía xaõ hoäi, ñeå hoï coù theå tìm ra giaûi phaùp ñuùng ñaén, haàu soáng xöùng ñaùng vôùi phaåm giaù con ngöôøi vaø phaåm giaù kitoâ. Moät caùch ñaëc bieät nhöõng ngöôøi tò naïn vaø ñang xin tò naïn laø nhöõng ngöôøi troán chaïy chieán tranh vaø baïo löïc, trong ñoù coù nhieàu phuï nöõ vaø treû em, laø nhöõng ngöôøi raát deã bò thöông tích. Cuoäc soáng cuûa hoï thöôøng tuøy thuoäc nôi söï che chôû vaø trôï giuùp cuûa coäng ñoàng quoác teá. Caùch ñaây ít tuaàn chuùng ta ñaõ kyû nieäm 60 naêm thaønh laäp "Cao uûy tò naïn Lieân Hieäp Quoác" vaø Hieäp ñònh Geneøve naêm 1951 veà ngöôøi tò naïn. Ñaây laø moät thôøi ñieåm quan troïng vì ghi daáu luùc coäng ñoàng theá giôùi muoán taïo ra moät khung luaät quoác teá lieân quan tôùi ngöôøi tò naïn ñeå höôùng daãn coâng vieäc cuûa Cao uûy tò naïn. Trong hoäi nghò trieäu taäp taïi Geneøve ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2011, phaùi ñoaøn caùc nöôùc ñaõ baåy toû ngöôõng moä ñoái vôùi coâng taùc cuûa Cao uûy tò naïn Lieân Hieäp Quoác trong bao thaäp nieân qua.
Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh ñaõ khích leä canh taân noã löïc ñeå loaïi tröø caùc lyù do môùi nghieâm troïng, ñe doïa söï soáng coøn cuûa moät daân toäc, baèng caùch taïo ra caùc cuoäc cöôõng baùch di taûn, chaúng haïn nhö caùc tai öông thieân nhieân, caùc bieán coá khuaáy ñoäng traät töï coâng coäng hay caùc ñöôøng loái chính trò sai laàm. Vì theá caùc nöôùc caàn phaûi duyeät xeùt moïi ñôn xin tò naïn. Thaät ra, tình lieân ñôùi quoác teá phaûi haønh ñoäng, khoâng chæ vôùi caùc ñoùng goùp kinh teá, laø caùc ñoùng goùp neàn taûng, hay caùc moâ thöùc coå ñieån, maø vôùi caû söï hieåu bieát môùi lieân quan tôùi hieän töôïng taûn cö nöõa. Ñieàu naøy bao goàm caùc quyeàn lôùn hôn ñoái vôùi ngöôøi tò naïn, nhö quyeàn di chuyeån, quyeàn laøm vieäc, quyeàn soáng nhu caàu toân giaùo, baèng caùch chuù yù tôùi vieäc giaûi thích roäng raõi hôn veà nhaân quyeàn, cuøng vôùi söï coäng taùc cuï theå cho pheùp vieäc baûo veä caùc muïc tieâu cuûa Hieäp ñònh ñöôïc höõu hieäu hôn, phuø hôïp vôùi caùc bieán coá vaø caùc thoûa hieäp quoác teá.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng, hieän nay Hoäi Ñoàng ñang lo laéng cho caùc tình traïng naøo?
Ñaùp: Hoäi Ñoàng ñang aâu lo theo doõi caùc tình traïng cuûa ngöôøi tò naïn khaép nôi treân theá giôùi, trong ñoù coù cuoäc xung ñoät buøng noå taïi Sudan khieán cho 80,000 ngöôøi phaûi taûn cö. Toâi cuõng nhaán maïnh ñeán caùc baïo löïc dieãn ra töø bao nhieâu naêm nay taïi Somalia, laø nôi trong naêm nay coù caùc tình traïng khí haäu gaây ra naïn ñoùi keùm vaø caùc naïn dòch traàm troïng. Haäu quûa laø 500,000 ngöôøi Somali phaûi tò naïn trong caùc traïi ôû Dadaab beân Kenya vaø 100,000 ngöôøi khaùc nöõa ñöôïc tieáp ñoùn hoài naêm ngoaùi beân Etiopia. Beân Colombia cuoäc noäi chieán keùo daøi hôn 40 naêm qua ñaõ khieán cho 5 trieäu ngöôøi phaûi di taûn trong nöôùc vaø phaûi gaùnh chòu bieát bao nhieâu khoå ñau. Vaø cho tôùi nay xem ra chöa tìm ra giaûi phaùp naøo ñeå giaûi quyeát vaán ñeà. Theá roài cuõng khoâng theå queân caùc baïo löïc gaây ñoå maùu töø nhieàu naêm nay taïi Coäng hoøa daân chuû Congo, khieán cho haøng traêm ngaøn ngöôøi phaûi di cö trong noäi ñòa vaø sang caùc nöôùc khaùc. Haøng trieäu ngöôøi ñaõ bò cheát, vaø caùc ñieàu kkeän kinh teá trong nöôùc ñaõ trôû thaønh toài teä hôn.
Hoûi: Laøm theá naøo ñeå thöïc hieän trong cuï theå lôøi caàu chuùc maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöa ra cho ngaøy naøy ñeå bieán hieän töôïng di cö trôû thaønh moät cô may rao truyeàn Tin Möøng, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Hieän töông di cö khieán cho caùc daân toäc traø troän vôùi nhau vaø taïo ra söï giao thoa giöõa caùc chuûng toäc vaø caùc neàn vaên hoùa, vaø töï noù ñaõ laø moät cô may truyeàn baù Tin Möøng roài. Ñieàu chuùng ta phaûi töï hoûi ñoù laø caùc kitoâ höõu chuùng ta coù khaû naêng tieáp nhaän cô may naøy vaø thöïc söï rao giaûng Tin Möøng hay khoâng. Chính Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi trong söù ñieäp göûi ngaøy naøy raèng "Chuùng ta phaûi thöùc tænh nôi moãi ngöôøi loøng haêng say vaø can ñaûm ñaõ thoâi thuùc caùc coäng ñoaøn kitoâ tieân khôûi trôû thaønh caùc coäng ñoaøn loan baùo söï môùi meû cuûa Tin Möøng moät caùch gan daï. Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cuõng coáng hieán cho chuùng ta caùc gôïi yù cuï theå giuùp loan baùo Tin Nöøng cho moâi tröôøng di cö tò naïn. Chaúng haïn ngaøi môøi goïi Giaùo Hoäi "giuùp caùc anh chò em di cö kitoâ duy trì vöõng maïnh ñöùc tin cuûa hoï, caû khi khoâng coù söï trôï giuùp vaên hoùa nhö hieän höõu trong caùc quoác gia goác cuûa hoï". Ñöôïc ñaøo taïo vaø naâng ñôõ bôûi coäng ñoaøn kitoâ, chính caùc anh chò em di cö tò naïn "coù theå trôû thaønh nhöõng ngöôøi loan baùo Lôøi Chuùa vaø laø chöùng nhaân cuûa Chuùa Gieâsu phuïc sinh" nôi hoï di cö tôùi, trong caùc quoác gia nôi caùc tín höõu kitoâ chæ laø moät thieåu soá, cuõng nhö trong caùc quoác gia coù truyeàn thoáng kitoâ kyø cöïu, nôi ñöùc tin coù leõ ñaõ trôû thaønh moät söï kieän vaên hoùa. Lieân quan tôùi ñieàu naøy Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh taàm quan troïng vai troø cuûa caùc taùc nhaân muïc vuï nhö caùc linh muïc, tu só vaø giaùo daân nam nöõ hoaït ñoäng giöõa caùc ngöôøi di cö tò naïn. Ngoaøi ra, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI coøn khích leä caùc coäng ñoaøn kitoâ taïi caùc quoác gia goác cuûa ngöôøi di cö tò naïn, cuõng nhö taïi caùc quoác gia chuyeån tieáp vaø caùc quoác gia tieáp nhaän hoï, coäng taùc vôùi nhau trong vieäc tieáp ñoùn ngöôøi di cö, laøm sao ñeå hoï gaëp gôõ Chuùa Kitoâ. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi taát caû moïi kitoâ höõu döôõng nuoâi mình baèng Lôøi Chuùa vaø soáng Lôøi Chuùa tröôùc khi loan baùo, nhö theá ñeå hoï trôû thaønh caùc ngöôøi loan baùo Tin Möøng höõu hieäu hôn.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Veglioø, Ñöùc Toång Giaûm Muïc ñaõ ñoùn nhaän tin Ñöùc Thaùnh Cha chæ ñònh Ñöùc Toång Giaùm Muïc laøm Hoàng Y, trong Coâng nghò Hoàng Y tôùi ñaây nhö theá naøo?
Ñaùp: Toâi ñaõ tieáp nhaän tin vui naøy vôùi taâm tình bieát ôn, tröôùc heát laø bieát ôn Chuùa laø Ñaáng ñaõ goïi toâi laø muïc töû cuûa Giaùo Hoâi Ngöôøi, Ñaáng naâng ñôõ toâi vaø ngaøy nay ñoøi hoûi nôi toâi moät daán thaân lôùn hôn vaø moät traùch nhieäm lôùn hôn trong vieäc phuïc vuï daân Ngöôøi vaø moät caùch ñaëc bieät phuïc vuï nhöõng ngöôøi maø Chuùa cho laø quan troïng nhaát ñoái vôùi Ngaøi, nhöng döôùi maét cuûa loaøi ngöôøi thì hoï laø nhöõng ngöôøi roát heát vaø trong tröôøng hôïp cuûa toâi, nhö laø Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh muïc vuï di cö vaø löu ñoäng, nhöõng ngöôøi roát heát aáy coù göông maët cuûa ngöôøi di cö, cuûa ngöôøi tò naïn, cuûa ngöôøi du muïc, cuûa ngöôøi khoâng coù choã ôû xaùc ñònh, cuûa caùc treû em buïi ñôøi soáng lang trang treân heø phoá, cuûa taát caû nhöõng ngöôøi soáng hieän töôïng di cö, löu ñoäng. Nhö theá toâi caûm thaáy moät taâm tình bieát ôn saâu xa ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, veà söï tín nhieäm cuûa ngöôøi vaø vieäc ngöôøi keâu môøi toâi trôû thaønh coäng söï vieân chaët cheõ hôn cuûa ngöôøi. Theá roài toâi coøn ñoïc thaáy trong cöû chæ naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha moät daáu chæ thöøa nhaän söù meänh cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng, vaø toâi troâng thaáy söï aân caàn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñoái vôùi caùc ngöôøi nam nöõ lieân quan tôùi hieän töôïng di ñoäng naøy cuûa con ngöôøi, laø hieän töôïng coù aûnh höôûng nhieàu treân cuoäc soáng cuûa theá giôùi taân tieán ngaøy nay cuõng nhö treân cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Veglioø, Ñöùc Cha seõ tieáp tuïc coâng taùc muïc vuï vaø nhieäm vuï Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng vôùi tinh thaàn naøo, sau khi trôû thaønh thaønh vieân cuûa Hoàng Y ñoaøn?
Ñaùp: Vaøo laøm thaønh vieân cuûa Hoàng Y ñoaøn laø moät daán thaân trong Giaùo Hoäi. Chuùa Gieâsu Kitoâ laø neàn taûng khoâng theå thay theá ñöôïc cuûa kieåu phuïc vuï môùi trong Giaùo hoäi. Ñaøng khaùc, toâi seõ caûm thaáy mình ñöôïc trôï giuùp vaø naâng ñôõ bôûi moät Ñoaøn theå caùc anh em Hoàng Y, maø chaéc chaén laø hoï seõ giuùp toâi chu toaøn toát hôn söù meänh cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng, trong vieäc thaêng tieán vieäc lo laéng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø cuûa Giaùo Hoäi cho caùc anh chò em di cö vaø löu ñoäng.
(RG 15-1-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)