Caùc nhaân ñöùc kitoâ giuùp choáng laïi
cuoäc khuûng hoaûng treân theá giôùi ngaøy nay
Caùc nhaân ñöùc kitoâ giuùp choáng laïi cuoäc khuûng hoaûng treân theá giôùi ngaøy nay.
Vatican (Avvenire 28-12-2011; Vat. 18/01/2012) - Taùi khaùm phaù ra caùc nhaân ñöùc kitoâ nhö phöông theá choáng laïi cuoäc khuûng hoaûng treân theá giôùi hieän nay. Phoûng vaán oâng Ernesto Olivero, saùng laäp vieân toå chöùc "Giôùi treû phuïc vuï truyeàn giaùo Sermig".
Töø nhieàu thaùng qua maëc duø caùc chính quyeàn Lieân Hieäp AÂu chaâu ñaõ coá gaéng raát nhieàu, nhöng cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh xem ra ngaøy caøng traàm troïng, trong ñoù coù cuoäc soáng maéc moû vaø naïn thaát nghieäp cuûa ngöôøi treû. Ñieån hình nhö beân Taây Ban Nha coù tôùi 22% daân thaát nghieäp, vaø soá ngöôøi treû khoâng coù coâng aên vieäc laøm leân tôùi 44%. Tình hình caùc nöôùc Hy Laïp, Italia vaø caû Phaùp cuõng khoâng saùng suûa.
Ñeå ñöông ñaàu vôùi cuoäc khuûng hoaûng keùo daøi naøy Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhieàu laàn keâu goïi ngöôøi daân caùc nöôùc taây aâu thay ñoåi taâm thöùc chaïy theo tieän nghi deã daõi, bieát soáng ñôn sô thanh ñaïm hôn. Ñaây cuõng laø laäp tröôøng cuûa oâng Ernesto Olivero, saùng laäp vieân toå chöùc "Giôùi treû phuïc vuï truyeàn giaùo" goïi taét laø Sermig (Servizio missionario giovannile). Theo oâng, ñeå coù theå choáng laïi cuoäc khuûng hoaûng hieän nay caàn phaûi taùi khaùm phaù ra caùc nhaân ñöùc, trong ñoù coù söï hôïp phaùp, thanh ñaïm vaø trung thöïc.
OÂng Ernesto Olivero sinh naêm 1940, naêm 1964 töùc khi leân 24 tuoåi, oâng ñaõ thaønh laäp toå chöùc coù teân goïi laø "Giôùi treû phuïc vuï truyeàn giaùo" vieát taét laø Sermig. Toå chöùc naøy quy tuï ngöôøi treû daán thaân choáng laïi naïn ngheøo ñoùi qua caùc coâng taùc thaêng tieán coâng lyù, phaùt trieån vaø tình lieân ñôùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo tuùng nhaát. Töø toå chöùc naøy hoài thaäp nieän 1980 naûy sinh ra "Huynh ñoaøn Hy voïng". Vaøo naêm 1983 toå chöùc Sermig rôøi truï sôû veà Kho ñaïn quaân ñoäi cuõ taïi tænh Torino, trung baéc Italia. OÂng Olivero ñoåi teân noù laø "Kho ñaïn hoøa bình" vaø cuøng vôùi caùc baïn treû thaønh vieân tu söûa vaø bieán noù trôû thaønh trung taâm tieáp ñoùn caùc ngöôøi di cö, caùc ngöôøi nghieän ma tuùy, nghieän röôïu, caùc beänh nhaân lieät khaùng vaø ngöôøi voâ gia cö. Trung taâm cuõng toå chöùc nhieàu sinh hoaït vaên hoùa xaõ hoäi. Naêm 1996 oâng Olivero cuõng ñaõ môû moät "Kho ñaïn hy voïng" taïi San Paolo, beân Brasil, vaø naêm 2003 oâng môû theâm "Kho ñaïn gaëp gôõ" taïi Madaba, beân Giordania. OÂng ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu giaûi thöôûng taïi Italia cuõng nhö taïi nöôùc ngoaøi vaø naêm 2011 vöøa qua oâng trôû thaønh coâng daân danh döï cuûa thaønh phoá Torino.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Ernesto Olivero, veà caùch thaéng vöôït cuoäc khuûng hoaûng hieän nay.
Hoûi: Thöa oâng Olivero, ai laø ngöôøi coù traùch nhieäm ñoái vôùi cuoäc khuûng hoaûng treân theá giôùi hieän nay?
Ñaùp: Ai trong chuùng ta cuõng thaáy laø coù nhieáu ngöôøi ñaõ aên troäm vaø phung phí quùa ñoä, bôûi vì nhöõng ai coù theå ngaên chaën hoï thì laïi ñeå cho mình bò hoï hoái loä. Giôø ñaây chuùng ta phaûi tìm ra söï can ñaûm taùi sinh. Neáu chuùng ta khoâng nhìn nhöõng gì ñang xaûy ra cho chuùng ta vôùi con maét môùi, thì seõ coù nguy cô böôùc vaøo trong moät thaûm caûnh coù caùc chieàu kích khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc. Caàn phaûi laøm taát caû moïi söï ñeå cho moät vaøi giai taàng ñaõ khoâng luoân luoân tænh thöùc ñeà phoøng, hay trôû veà vôùi chính mình, neáu ñaõ ñeå cho mình bò loâi keùo thieân tö. Toâi nghó tôùi caùc thaåm phaùn, caùc nhaø baùo, caùc vò ñaïi dieän caùc toân giaùo, laø nhöõng ngöôøi coù nhieäm vuï canh thöùc treân thieän ích cuûa taát caû moïi ngöôøi. Ai aên troäm, ai laùi xe vöôït ñeøn ñoû, thì phaûi bò phaït. Tin töùc laø tin töùc, neáu noù khoâng bò boâi maàu vaø bò leøo laùi bôûi caùc lôïi loäc rieâng tö. Ñieàu naøy coù giaû trò ñoái vôùi cô quan thaåm phaùn, coù nhieäm vuï aùp duïng luaät nöôùc, vaø ñoái vôùi caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo coù boån phaän thaêng tieán caùc thaùi ñoä soáng luaân lyù ñaïo ñöùc vaø lieân ñôùi.
Hoûi: Cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh cuõng ñi lieàn vôùi cuoäc khuûng hoaûng chính trò, coù ñuùng theá khoâng, thöa oâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá, vaø nhaát laø coù moät cuoäc khuûng hoaûng nôi traùi tim con ngöôøi, ñuïng chaïm tôùi taâm tình thuoäc veà coäng ñoaøn. Vaø nhö theá thì chính trò seõ cheát. Chính trò gì maø laïi khoâng lo cho thieän ích chung, traùi laïi moãi ngöôøi tìm lôïi ích cho chính mình vaø choáng laïi lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc? Toâi khoâng theå chaáp nhaän thaùi ñoä cuûa caùc daân bieåu quoác hoäi, ñeå khoâng maát ñi caùc quyeàn lôïi cuûa mình, thì hoï ñaõ goùp phaàn duy trì chính quyeàn khoûi ñoå. Ñaõ luoân luoân laø nhö vaäy vaø ñoù laø ñieàu sai quaáy. Ñoái tôùi toâi ñoù laø ñieàu voâ luaân.
Hoûi: Toå chöùc Sermig ñaõ coù raát nhieàu baïn höõu noåi tieáng nhö: Ñöùc coá Toång Giaùm Muïc Helder Camara, Ñöùc coá Hoàng Y Pellegrino, coá Toång thoáng Sandro Pertini, chaân phöôùc Terexa Calcutta... Caùc vò ñaõ ñeå laïi caùc baøi hoïc hy voïng vaø baùc aùi naøo?
Ñaùp: Caùc vò noùi treân vaø raát nhieàu vò khaùc nöõa, tröôùc heát laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Luciano Mendes de Almeida ñaõ trao ban söï töï tin töôûng cho ngöôøi treû, nhö khi chuùng toâi ñaõ gaëp caùc vò. Nhôø ñoù chuùng toâi ñaõ lôùn leân vaø qua chuùng toâi trong 47 naêm qua, ñaõ coù haøng trieäu ngöôøi cuõng ñaõ trôï giuùp nhö theá. Toâi coøn nhôù cöû chæ caûm ñoäng cuûa toång thoáng Sandro Pertini, khi oâng khaùnh thaønh nhaø cuûa chuùng toâi ngaøy 11 thaùng tö naêm 1984. Toång thoáng ñaõ bieát caùc khoù khaên cuûa chuùng toâi vaø muoán trôï giuùp chuùng toâi. Trong dòp ñoù oâng noùi: "Ai ñuïng tôùi oâng Olivero laø ñuïng tôùi toâi". Vaø chuyeán vieáng thaêm ñoù cuûa toång thoáng Pertini ñaõ trôû thaønh moät truyeàn thoáng cuûa giôùi laõnh ñaïo chính quyeàn vaø caùc nhaân vaät caáp cao muoán ñeán thaêm "Kho ñaïn hoøa bình" ñeå xem ngöôøi treû thöïc hieän caùc giaác mô cuûa hoï nhö theá naøo. Toâi cuõng caûm ñoäng nhôù tôùi chuyeán vieáng thaêm cuûa toång thoáng Giorgio Napolitano ngaøy 19 thaùng 3 naêm 2011 vöøa qua. Toång thoáng ñaõ noùi vôùi chuùng toâi: "Caùc baïn laø cô caáu soáng ñoäng". Vaø chuùng toâi cuõng ñaõ môøi Thuû töôùng Mario Monti tôùi laèng nghe giôùi treû ñeà nghò chöù khoâng chöûi bôùi.
Hoûi: Ngheøo tuùng vaø ñoùi khoå thaùch ñoá caùc ngöôøi treû ngaøy nay cuõng nhö ñaõ thaùch ñoá giôùi treû caùch ñaây nöûa theá kyû, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Moãi ngaøy coù 100,000 ngöôøi cheát vì ñoùi treân theá giôùi. Hoï keâu goïi loøng traéc aån vaø söï daán thaân cuï theå cuûa chuùng ta, nhö söï daán thaân cuï theå cuûa ngöôøi Samariano nhaân haäu cöùu giuùp ngöôøi bò ñaùnh troïng thöông treân ñöôøng töø Gieârusalem xuoáng Gieâricoâ xöa kia. Vieäc xaây döïng moät theá giôùi toát laønh hôn khoâng döïa treân caùc ñaàu tö taøi chaùnh, maø döïa treân tinh thaàn traùch nhieäm. Con ngöôøi, duø coù ñöùc tin hay khoâng coù ñöùc tin, ñeàu phaûi duyeät xeùt trôû laïi caùch duøng thôøi giôø, caùc naêng löïc, oùc saùng taïo cuûa mình vaø vieäc phuïc vuï thieän ích chung. Ñaây laø caùi voøng luaån quaån, nhöng noù taïo ra coâng aên vieäc laøm, söùc khoûe, tröôøng hoïc, nöôùc uoáng, vaø phaåm giaù cho con ngöôøi, caû taïi caùc nôi vaø trong caùc tình traïng xem ra khoâng theå laøm gì ñöôïc nöõa.
Hoûi: Nhö theá coù nghóa laø caàn phaûi bieát soáng thanh ñaïm, vaø coù caùc cung caùch soáng khaùc?
Ñaùp: Vaâng. Toâi xaùc tín raèng töø nhieàu naêm nay chuùng ta ñaõ soáng vöôït treân caùc khaû theå cuûa mình, ít nhaát laø töø 20 tôùi 30 %. Chuùng ta phaûi yù thöùc ñöôïc thöïc taïi naøy vaø phaûi coù uy tín vaø söï khieâm toán bieát giaûi thích noù vaø xin ôn hoaùn caûi ñeå chöõa laønh caùc lyù do, chöù khoâng phaûi chæ chöõa laønh caùc haäu quûa maø thoâi. Nhöng neáu khoâng coù tinh thaàn toân troïng luaät leä hôïp phaøp, thì chuùng ta seõ khoâng ñi tôùi ñaâu caû. Con tim toâi khoùc, khi bieát raèng Italia laø moät trong caùc quoác gia thoái naùt nhaát theá giôùi. Ñieàu naøy coù nghóa laø coù raát nhieàu baäc thaày daäy nhöõng ñieàu xaáu xa, nhö baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng troán thueá laø ñieàu toát vaø laø moät quyeàn. Vôùi caùc nguyeân taéc sai laàm aáy chuùng ta ñaõ giaùo duïc haøng bao theá heä treû. Caûm thaáy söï caáp thieát phaûi toá caùo caùc meùo moù coù nghóa laø böôùc vaøo moät söï ñaùng tin caäy môùi, khoù khaên, nhöng ñoù laø con ñöôøng hy voïng. Toâi caûm thaáy coù theå soáng haïnh phuùc trong moät xaõ hoäi, trong ñoù moïi ngöôøi ñeàu cuøng nhau toân troïng caùc luaät leä. Chuùng ta tìm thaáy söï can ñaûm böôùc trôû laïi vaøo trong söï hôïp phaùp aáy. Vaø chuùng ta seõ coù söùc manh luaân lyù ñeå noùi vôùi caùc toå chöùc toäi phaïm mafia vaø taát caû caùc nhoùm toäi phaïm bí maät raèng: "Haõy hoaùn caûi", vaø noùi vôùi theá giôùi raèng "Haõy taùi khaùm phaù ra luaân lyù ñaïo ñöùc". Nhöng ñeå coù theå ra khoûi moät tình traïng vôùi caùc ñöôøng voøng cuûa moät theá chieán, chuùng ta caàn phaûi daán thaân nghieâm chænh.
Hoûi: Thöa oâng, theá vaán ñeà cuûa ngöôøi treû ñaõ ñöôc giaûi quyeát chöa?
Ñaùp: Noù chöa ñöôïc giaûi quyeát vaø ñaõ khoâng ñöôïc ñöông ñaàu giaûi quyeát moät caùch nghieâm chænh. Theo moät cuoäc ñieàu tra cuûa chuùng toâi, thì 98% ngöôøi treû khoâng tin töôûng nôi baát cöù cô caáu naøo cuûa chính quyeàn, 85% sôï haõi töông lai, vaø 62-85% cho raèng xaõ hoäi naøy baïo löïc. Giôùi treû laø giai taàng ngheøo nhaát, vì caùc khoù khaén maø hoï phaûi ñöông ñaàu moãi ngaøy vaø vì caùc khaû theå khoâng ñöôïc dieãn taû ra beân ngoaøi. Hoï bò nhoài soï bôûi nhöõng ñieàu khoâng ñaâu, nhöng ñöôïc giôùi thieäu nhö taát caû. Theá heä cha oâng coù traùch nhieäm ñoái vôùi tình traïng naøy, vì trong bao nhieâu naêm nay hoï ñaõ ñeà nghò vôùi giôùi treû moät neàn vaên hoùa "ít taùc haïi hôn", thay vì ñeà nghò vôùi hoï thieän ích toái ña. Vaø vì theá ma tuùy vaø nhöõng caùi voâ boå trôû thaønh moät quyeàn lôïi, töï do caù nhaân trôû thaønh moät vò thaàn. Toâi luoân soáng vôùi ngöôøi treû vaø toâi bieát hoï khoâng chaáp nhaän ñöôïc caùc baát coâng, nhöng hoï khoâng coù söùc maïnh ñeå choáng laïi chuùng vaø daán thaân moät mình. Vì theá töø nhieàu naêm nay chuùng toâi ñaõ yeâu caàu caùc cô quan chính quyeàn coi ngöôøi treû nhö laø moät "gia taøi cuûa nhaân loaïi", vaø ngöôøi lôùn phaûi trôû thaønh ñieåm tham chieáu ñaøng tin caäy cho giôùi treû. Ngöôøi treû saün saøng hoaùn caûi, neáu hoï tìm thaáy caùc chöùng nhaân soáng ñoäng cuï theå.
Hoûi: Nöôùc Italia phaûi laøm gì cho ngöôøi treû? Vaø rieâng oâng, oâng ñeà nghò ñieàu gì?
Ñaùp: Phaûi chuù yù tôùi giôùi treû vôùi moät caùi nhìn xa roäng, vaø vôùi caùc ñöôøng loái chính trò coù theå giuùp hoï khaùm phaù ra caùc khaû naêng vaø taøi kheùo cuûa hoï. Chuùng ta phaûi ñaàu tö ñeå taïo ra coâng aên vieäc laøm cho giôùi treû, taïo ra moät neàn vaên hoùa ñaàu tö, vaø canh taân. Chuùng toâi ñang chuaån bò thaønh laäp moät hieäp hoäi bao goàm caùc nghieäp ñoaøn nhaèm aùp duïng caùc nguyeân taéc vaøo vieäc löïa choïn haønh chaùnh. Rieâng toâi thì toâi chuù troïng tôùi vieäc ñaøo taïo thöôøng xuyeân, laøm sao ñeå ngöôøi treû coù tinh thaàn traùch nhieäm. Cuøng vôùi hoï chuùng toâi tìm moät kieåu soáng trung thöïc vôùi caùc lyù töôûng ñuùng ñaén, laø kieåu soáng duy nhaát trao ban uy tín vaø söï ñaùng tin caäy ñoái vôùi caùc ñoøi hoûi ñöa ra. Phaûi taäp haõm deïp caùi toâi tham lam vaø sôï haõi, ñeå cho veû ñeïp ñaõ ñöôïc gieo vaõi trong chuùng ta naâng chuùng ta leân caùc ñieàu cao caû hôn. Chuùng toâi noùi vôùi caùc baïn treû: "ñöøng chôø ñôïi, haõy trôû thaønh muïc töû, haõy daán thaân trong caùc laõnh vöïc chính trò, khoa hoïc, theå thao, vaên hoùa vaø ñem theo nhöõng gì coù theå khieán cho theá giôùi naøy trôû neân toát ñeïp hôn". Caùc ngöôøi treû trong saïch vaø khoâng theå bò khoáng cheá seõ khoâng laø caùc oâng chuùa cuûa chieán tranh, nhöng hoï seõ soáng theo caùi luaän lyù cuûa Thieân Chuùa.
Hoûi: Thöa oâng Olivero, oâng nghó gì veà söï kieän caû Giaùo Hoäi cuõng phaûi ñoùng thueá baát ñoäng saûn?
Ñaùp: Toâi nghó raèng caùc Giaùo Hoäi vaø caùc toå chöùc hoaït ñoäng xaõ hoäi coù quyeàn ñöôïc Nhaø nöôùc ñoái xöû moät caùch khaùc, bôûi vì caùc cô caáu naøy lo laêng cho daân ngheøo vaø nhöõng ngöôøi bò gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi. Do ñoù caùc deã daõi yeåm trôï muïc ñích naøy laø ñieàu thaùnh thieâng, khoâng ñöôïc ñuïng ñeán, nhöõng chuyeän coøn laïi thì khoâng. Theo toâi, ñoù laø chìa khoùa ñeå Thieân Chuùa Quan Phoøng tieáp tuïc hoaït ñoäng.
Hoûi: Coù ñôn thuoác naøo giuùp vöïc Italia daäy hay khoäng thöa oâng?
Ñaùp: Daàu hoûa cuûa Italia laø du lòch. Khoâng coù nöôùc naøo coù caùc caûnh ñeïp thieân hieân vaø 70% gia taøi ngheä thuaät cuûa toaøn theá giôùi nhö Italia. Vieäc phuïc hoài moâi sinh vaø caùc gia taøi ngheä thuaät, du lòch ñaïi chuùng vaø du lòch öu tuyeån coù theå taïo ra coâng aên vieäc laøm chuyeân nghieäp vaø laâu daøi cho bieát bao nhieâu ngöôøi treû. Giôùi chöùc laõnh ñaïo phaûi xaùc tín veà ñieàu naøy, ñeå ñaàu tö, vaø ñeà nghò caùc loä trình môùi vaø haáp daãn. Italia cuûa caùc ngheä só taøi ba nhö Michelangelo, Giotto, Raffaello phaûi taùi trôû thaønh moät tuyeät dieäu vaên hoùa; caùc ñaïi hoïc cuûa chuùng ta phaûi haáp daãn ngöôøi treû toaøn theá giôùi. Ñaây laø moät khích leä ñoái vôùi Boä tröôûng vaên hoùa Italia, khoâng phaûi noã löïc caûi caùch hoïc ñöôøng cho baèng khieán cho noù taùi sinh, vôùi caùc giaùo sö xaùc tín taùi böôùc vaøo trong goác reã vaên hoùa cuûa Italia.
(Avvenire 28-12-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)