Khoâng theå xaây döïng ñaát nöôùc
treân löøa ñaûo, doái traù, kinh hoaøng vaø baïo löïc
Khoâng theå xaây döïng ñaát nöôùc treân löøa ñaûo, doái traù, kinh hoaøng vaø baïo löïc.
Congo (Vat. 18/01/2012) - Trong nhöõng ngaøy vöøa qua Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Coäng Hoøa Ñaân Chuû Congo ñaõ coâng boá thö muïc vuï maïnh meõ leân aùn baàu khí löøa ñaûo, gian ñoái vaø kinh hoaøng thoáng trò ñaát nöôùc. Caùc Giaùm Muïc môøi goïi giôùi höõu traùch chính trò can ñaûm nhìn nhaän söï thaät, vaø caùc vò ñònh nghóa caùc gian ñoái löøa ñaûo trong cuoäc baàu cöû toång thoáng naêm qöøa qua laø moät hoå nhuïc cho daân toäc vaø ñaát nöôùc Congo. Caùc Giaùm Muïc khaúng ñònh raèng khoâng theå xaây döïng ñaát nöôùc treân löøa ñaûo, doái traù, kinh hoaøng, söû duïng quaân ñoäi vaø vi phaïm quyeàn töï do ngoân luaän cuûa ngöôøi daân ñöôïc.
Nhö ñaõ bieát, caùc cuoäc baàu cöû toång thoáng taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Congo ñaõ dieãn ra ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2011. Ngay trong caùc ngaøy tranh cöû ñaõ xaûy ra nhieàu cuoäc ñuïng ñoä giöõa caùc ñaûng phaùi khaùc nhau trong thuû ñoâ Kinshasa vaø nhieàu tænh lôùn khaùc. Caùc caêng thaúng khieán cho ngöôøi ta nhôù tôùi caùc xung ñoät trong cuoäc baàu cöû hoài naêm 2006 khieán cho haøng traêm ngöôøi thieät maïng. Trong ngaøy tranh cöû cuoái cuøng haøng ngaøn ngöôøi thuoäc caùc ñaûng phaùi khaùc nhau ñaõ neùm ñaù gaïch, moät vaøi ngöôøi ñaõ noå suùng khieán cho caûnh saùt phaûi baén löïu ñaïn cay ñeå giaûi taùn; ñaõ coù vaøi ngöôøi cheát vaø nhieàu ngöôøi bò thöông. Tröôùc tình hình caêng thaúng chính quyeàn ñaõ quyeát ñònh ngöng cuoäc tranh cöû vaø huûy boû cuoäc dieãn thuyeát tranh cöû cuûa oâng Etienne Tshisekedi, 79 tuoåi ñoái thuû chính cuûa toång thoáng maõn nhieäm Joseph Kabila, 40 tuoåi.
Sau cuoäc kieåm phieáu ngaøy 9 thaùng 12 naêm 2011, Toøa thöôïng thaåm ñaõ xaùc nhaän laø oâng Kabila ñöôïc 49% toång soá phieáu, trong khi oâng Tshisekedi ñöôïc 32%. OÂng Tshisekedi ñaõ phaûn ñoái toá caùo caùc gian laän, vaø yeâu caàu huûy boû keát quûa cuûa cuoäc ñaàu phieáu. Tröôùc söï khöôùc töø cuûa Toøa thöôïng thaåm, oâng töï tuyeân boá mình laø toång thoáng taân cöû. Caùc ñuïng ñoä keùo daøi nhieàu tuaàn sau ñoù giöõa hai phe ñaõ khieán cho haøng chuïc ngöôøi cheát, haøng traêm ngöôøi bò thöông vaø khieán cho baàu khí xaõ hoäi voâ cuøng hoãn loaïn. Söï kieän cuoäc boû phieáu ñaõ coù nhieàu ñieàu khoâng bình thöôøng cuõng ñaõ ñöôïc caùc quan saùt vieân quoác gia vaø quoác teá xaùc nhaän, trong ñoù coù caùc quan saùt vieân cuûa toå chöùc Carter vaø Lieân Hieäp aâu chaâu. Ñöùc Hoàng Y Laurent Monsengwo Pasinya, Toång Giaùm Muïc Kinshasa, cuõng khoâng tin vaøo söï trong saùng vaø lieâm chính cuûa cuoäc baàu cöû. Ngaøi tuyeân boá vôùi giôùi baùo chí raèng: "sau caùc phaân tích keát quûa cuoäc baàu cöû do UÛy ban baàu cöû quoác gia ñoäc laäp coâng boá ngaøy muøng 9 thaùng 12 naêm 2011, chuùng ta coù theå thöïc söï keát luaän raèng caùc keát quûa ñoù khoâng phuø hôïp vôùi söï thaät vaø coâng lyù". Chính trong boái caûnh naøy maø sau phieân hoïp khoaùng nhoùm taïi Kinshasa trong caùc ngaøy 9 ñeán 12 thaùng gieâng naêm 2012, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Congo ñaõ coâng boá thö muïc vuï nghieâm khaéc pheâ bình hieän tình ñaát nöôùc.
Coäng Hoøa daân chuû Congo roäng hôn 2 trieäu 345 caây soá vuoâng, coù 72 trieäu daân, 45% theo Coâng Giaùo, 35% theo Tin Laønh vaø 20% theo ñaïo thôø vaät linh. Treân bình dieän chuûng toäc ña soá daân Congo thuoäc chuûng toäc Bantu, goàm 300 boä laïc khaùc nhau, trong ñoù coù caùc boä laïc chính nhö Teke, Twa, Hutu, Ngbandi, Mongo vaø Luba. Töø sau khi ñöôïc ñoäc laäp naêm 1960, Congo Zair ñaõ traûi qua 2 cuoäc noäi chieán giöõa caùc naêm 1996-1997, 1998-2003. Cuoäc noäi chieán thöù nhaát keát thuùc vôùi vieäc laät ñoå cheá ñoä ñoäc taøi cuûa toång thoáng Mobutu Sese Seko; cuoäc noäi chieán thöù hai döôùi thôøi toång thoáng Laurent Desireù Kabila vaø Joseph Kabila, khieán cho 4 trieäu ngöôøi thieät maïng. Laø quoác gia coù raát nhieàu taøi nguyeân thieân nhieân ñaëc bieät laø caùc quaëng moû, keå caû Uranium, vaøng vaø baïc, ñaëc bieät trong vuøng Kivu, Coäng hoøa daân chuû Congo coù khaû theå trôû thaønh moät nöôùc huøng maïnh. Nhöng raát tieác cho tôùi nay caùc taøi nguyeân aáy ñaõ khoâng ñöôïc söû duïng moät caùch ñuùng ñaén ñeå thaêng tieán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân, maø chæ laøm giaàu cho thieåu soá laõnh ñaïo vaø caùc toå chöùc sieâu quoác.
Môû ñaàu thö muïc vuï, caùc Giaùm Muïc Congo xin Chuùa chuùc laønh vaø ban hoøa bình cho daân nöôùc Congo nhaân dòp ñaàu naêm môùi 2012 naøy. Trong phieân hoïp caùc Giaùm Muïc ñaõ phaân tich baûn töôøng trình quan saùt baàu cöû cuûa uûy ban giaùm muïc vaø töø ñoù ruùt tæa ra caùc baøi hoïc cho tín höõu vaø nhaân daân toaøn nöôùc. Caùc vò ca ngôïi quyeát taâm cuûa ngöôøi daân ñaõ tích cöïc tham gia cuoäc baàu cöû toång thoáng ngaøy 28 thaùng 11 naêm ngoaùi 2011, thöôøng khi trong caùc ñieàu kieän khoù khaên. Noù laø baèng chöùng cho thaáy söï tröôûng thaønh vaø yù thöùc daân söï cuûa ngöôøi daân. Caùc vò cuõng chuùc möøng chính quyeàn trong coá gaéng taøi trôï phaàn lôùn caùc cuoäc baàu cöû. Ñieàu naøy cho thaáy chuùng ta coù theå thaønh coâng khi ñaàu tö caùc phöông tieân vaø thieän chí. Caùc Giaùm Muïc cuõng ghi nhaän coâng khoù cuûa UÛy ban toå chöùc baàu cöû, phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu thaùch ñoá cuûa caùc cô caáu haï taàng truyeàn thoâng thieáu thoán, cuõng nhö söï hy sinh cuûa caùc quan saùt vieân baàu cöû.
Tuy nhieân, khoâng theå boû qua caùc thöïc taïi tieâu cöïc ñeø naëng treân xaõ hoäi Congo. Trong söù ñieäp coâng boá ngaøy 25 thaùng 2 naêm 2011 töïa ñeà "Naêm baàu cöû: chuùng ta phaûi laøm gì?", caùc Giaùm Muïc ñaõ caàu mong caùc cuoäc ñaàu phieáu dieãn ra trong söï trong saùng, söï thaät vaø hoøa bình, ñeå cho ñaát nöôùc Congo ñöôïc keå vaøo soá caùc quoác gia ñaùng kính phuïc. Trong lôøi keâu goïi ngaøy 3 thaùng 12 naêm 2011 caùc Giaùm Muïc cuõng môøi goïi toaøn daân vaø caùc giôùi chöùc chính trò toân troïng söï thaät. Vaø trong thoâng caùo ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2011 caùc Giaùm Muïc Congo ñaõ ghi nhaän caùc baát thöôøng vaø sai laàm cuûa tieán trình baàu cöû. Lôøi Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Kinshasa toá caùo vieäc khoâng phuø hôïp vôùi söï thaät vaø söï baát coâng cuûa caùc keát quûa baàu cöû cuõng naèm trong cuøng luaän lyù aáy cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Hoâm nay baûn töôøng trình ñuùc keát cuûa UÛy ban quan saùt baàu cöû cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc chöùng töø thu thaäp ñöôc trong caùc giaùo phaän vaø nhieàu nguoàn tin khaùc, cho thaáy taïi nhieàu nôi cuoäc baàu cöû ñaõ dieãn ra trong baàu khí hoãn loaïn. Coù nhieàu sai soùt vaø caùc vuï löøa ñaûo ñöôïc saép ñeáp tröôùc, nhieàu ñuïng ñoä gaây thieät maïng cho cöû tri, caùc loän xoän, vaø taïi moät vaøi nôi baàu khí kinh hoaøng ñöôïc duy trì vaø khai thaùc ñeå nhoài cho ñaày caùc thuøng phieáu. Nhöõng gì xaûy ra trong vieäc thu thaäp caùc keát quûa baàu cöû khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Thaät laø moät noãi xaáu hoå cho ñaát nöôùc chuùng ta. Döïa treân nhöõng söï kieän treân ñaây, chuùng toâi ñoaùn raèng tieán trình baàu cöû ñaõ bò vaáy baån bôùi caùc baát bình thöôøng nghieâm troïng, khieán ñaët vaán naïn lieân quan tôùi caùc keát quûa ñaõ coâng boá. Chuùng toâi yeâu caàu caùc ngöôøi toå chöùc coù can ñaûm vaø lieâm chính ñöa ra caùc keát luaän caàn phaûi coù. Nhöng neáu ngöôøi ta lieàu lónh tieáp tuïc cai tri ñaát nöôùc naøy bôûi söï thaùch thöùc, caùc caêng thaúng beân trong ít nhieàu ñeø neùn ñöôïc trong thôøi gian ngaén, thì sôùm muoän gì chuùng cuõng seõ ñaït toät ñònh vôùi moät cuoäc khôuûng hoaûng traàm troïng vaø khoù maø thaùo gôõ noåi.Trong moät coá gaéng bao quaùt, caàn phaûi löïa choïn con ñöôøng ñoái thoaïi vì ích lôïi lôùn hôn cuûa ñaát nöôùc Congo. Ñaây laø giôø cuûa söï can ñaûm cuûa chaân lyù.
Tieáp tuïc thö muïc vuï caùc Giaùm Muïc Congo nhaéc laïi söù meänh cuûa mình laø nhöõng ngöôøi canh gaùc daân Chuùa (Ed 3,17). Töø tieán trình baàu cöû naøy caùc vò nhaân ra nhieàu thaùch ñoá ñoái vôùi töông lai cuûa moät chính theå phaùp quyeàn vaø haïnh phuùc cuûa ngöôøi daân. Caùc vò khoâng ñöùng ra tranh ñaáu chính trò ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng hôn, cuõng khoâng beânh vöïc moät ñaûng phaûi chính trò naøo. "Bôûi vì, nhö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI khaúng ñònh, Giaùo Hoäi khoâng theå vaø khoâng phaûi thay theá Nhaø nöôùc, nhöng cuõng khoâng theå vaø khoâng ñöôïc ñöùng ngoaøi traân chieán cho coâng lyù". Chính vì theá trong nhieäm vuï ngoân söù cuûa mình Giaùo Hoäi hieän dieän taïi nhöõng nôi nhaân loaïi ñang ñau khoå, vaø laø tieáng vang lôøi keâu than thinh laëng cuûa caùc ngöôøi voâ toäi bò baùch haïi, hay cuûa caùc daân toäc coù caùc chính quyeàn caàm theá hieän taïi vaø töông lai ñaát nöôùc nhaân danh caùc lôïi loäc caù nhaân. "Ñeå ñöôïc nhö theá, caùc Giaùm Muïc Congo vieát, chuùng toâi seõ khoâng meät moûi toá caùo taát caû nhöõng gì gaây nguy hieåm cho vieäc xaây döïng moät quoác gia daân chuû. Khoâng theå xaây döïng moät quoác gia phaùp quyeàn trong moät neàn vaên hoùa löøa ñaûo, doái traù vaø kinh hoaøng, söû duïng quaân söï vaø ngang nhieân vi phaïm quyeàn töï do phaùt bieåu ñöôïc. Neáu daân chuû laø moät quyeàn cuûa nhaân daân, do daân vaø vì daân, thì phaûi toân troïng nhaân daân. Trong hoái caûnh hieän nay nhaân daân bò baàm daäp vaø töôùc ñoaït, baát löïc chöùng kieán moät tieán trình khoâng luoân luoân phaûn aùnh yù muoán cuûa mình, vaø taïi nhieàu nôi noù gioáng nhö laø moät söï giaøn xeáp giöõa vaøi dieãn vieân chính trò vôùi nhau.
Giaùo Hoäi coù söù meänh phuïc vuï söï thaät. Tieán trình baàu cöû phaûi cho pheùp cuûng coá neàn vaên hoùa daân chuû vaø bình ñònh ñaát nöôùc. Chuùng toâi muoán hoøa bình. Nhöng hoøa bình coù caùc ñoøi buoäc khoâng theå vi phaïm ñöôïc, nhaát laø söï thaät, coâng lyù vaø toân troïng ngöôøi daân. Chính nhaân danh hoøa bình maø Giaùo Hoäi Congo khoâng ngöøng môøi goïi giôùi laõnh ñaïo thöïc thi coâng lyù vaø yeâu meán söï thaät. Giôùi treû cuûa chuùng ta seõ traøn ñaày caùc giaù trò naøo, neáu suoát ngaøy hoï chæ ñöôïc coáng hieán caùc ñieàu ngöôïc laïi?
Tieáp tuïc thö muïc vuï caùc Giaùm Muïc Congo maïnh meõ leân aùn chieán dòch maï lò xuùc phaïm tôùi Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Kinshasa, cuõng nhö caùc lôøi chöûi bôùi vaø ñe doïa Ñöùc Cha chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Congo, caùc ñe doïa theå lyù, caùc vi phaïm nhaân quyeøn, caùc vuï baét coùc, caùc vuï tòch thu phöông tieän truyeàn thoâng. Caùc Giaùm Muïc Congo keâu goïi tín höõu coâng giaùo vaø nhaân daân toaøn nöôùc baát baïo ñoäng, vì baïo ñoäng keâu môøi baïo ñoäng, gaây ra caûnh taøn phaù vaø baàn cuøng. Caùc vò xin toaøn daân Congo khoâng nhöôïng boä söï bi quan, thaát voïng, hay baïo löïc, tính duy boä toäc vaø baøi ngöôøi nöôùc ngoaøi, nhöng hieäp nhaát chung quanh caùc giaù trò kitoâ vaø daân chuû, coâng lyù vaø söï thaät, tröôûng thaønh trong yù thöùc hieäp nhaát quoác gia vaø quyeàn toái thöôïng cuûa noù ñeå thöïc thi quyeàn ñoù trong taát caû söï tænh thöùc vaø söï hôïp phaùp. Caùc vò yeâu caàu caùc giôùi chöùc chính trò laøm chöùng cho söï tröôûng thaønh chính trò, coù khaû naêng toå chöùc vaø hoaøn toaøn laõnh nhaän traùch nhieäm cuûa mình, chaám döùt caùc laêng maï vaø doái traù, lo cho coâng ích, lo cho neàn giaùo duïc daân söï vaø haïnh phuùc cuûa ngöôøi daân.
Caùc Giaùm Muïc Congo cuõng yeâu caàu UÛy ban baàu cöû coù can ñaûm söûa chöõa caùc laàm laãn nghieâm troïng, laøm sao ñeå taùi chieám söï tin töôûng cuûa nhaân daân, neáu khoâng thì phaûi töø chöùc.
Rieâng ñoái vôùi Quoác hoäi, caùc vò yeâu caàu caáp toác duyeät xeùt laïi caùc thaønh phaàn cuûa UÛy ban baàu cöû, khoâng coøn ñöôïc nhaân daân tín nheäm nöõa, vaø chæ ñònh caùc ñaïi dieän môùi thuoäc xaõ hoäi daân söï ñeå ñöôïc ñoâc laäp hôn, vaø phaûi nhôù raèng nhaân daân seõ khoâng chaáp nhaän vieäc thay ñoåi caùc ñieåu khoaûn cuûa Hieán Phaùp.
Coøn ñoái vôùi chính quyeàn caùc Giaùm Muïc Congo yeâu caàu ruùt tæa ra caùc baøi hoïc cuûa cuoäc baàu cöû thaát baïi naøy, vaø döï truø caùch thöùc cho caùc cuoäc baàu cöû trong töông lai vaø thöïc hieän kòp thôøi ñeå chuùng ñöôïc tieán trieån toát ñeïp, chaùm döùt vieäc duøng cuûa coâng cho caùc lôïi loäc caù nhaân, vaø yù thöùc raèng ngöôøi daân muoán coù caùc thay ñoåi.
Caùc Giaùm Muïc cuõng yeâu caàu löïc löôïng caûnh saùt quoác gia vaø quaân ñoäi che chôû daân chuùng vaø ñöøng tuaân haønh caùc meänh leänh baát coâng. Toøa Thöôïng Thaåm caàn phaûi hoaøn toaøn khaùch quan vaø ñoäc laäp trong vieäc phaùn xöù caùc tranh luaän baàu cöû. Sau cuøng caùc vò xin coäng ñoàng quoác teá öu tieân beânh vöïc quyeàn lôïi cuûa nhaân daân Congo, vaø uûng hoä hoï trong noã löïc kieám tìm coâng lyù, hoøa bình vaø toân troïng söï töï quyeát cuûa hoï.
Keát luaän thö muïc vuï caùc Giaùm Muïc Congo khaúng ñònh ñaát nöôùc ñang traûi qua moät giai doaïn baát oån vaø aâu lo. Nhöng nieàm tin nôi Thieân Chuùa vaø söï tin töôûng nôi con ngöôøi, ñöôïc taïo döïng neân gioáng hình aûnh cuûa Thieân Chuùa, coù theå giuùp thaéng vöôït chuùng, qua vieäc thay ñoåi con tim, taâm thöùc vaø caùc thöïc haønh. Caàn phaûi coù tình yeâu ñoái vôùi queâ höông, yù chí khöôùc töø caùc lôïi loäc ích kyû, ñeå bieát ñoái thoaïi vaø tìm ra caùc con ñöôøng giuùp xaây döïng hoøa bình taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Congo. Nhöng neàn hoøa bình, maø chuùng ta muoán, laø neàn hoøa bình baét nguoàn töø coâng lyù vaø loøng yeâu meán söï thaät. Vì hoøa bình khoâng coâng lyù chæ laø aûo töôûng vaø mau taøn phai... Chính tình yeâu vaø söï can ñaûm cuûa chaân lyù vaïch ra con ñöôøng cuûa coâng lyù vaø hoøa bình ñích thaät, maø caùc Giaùm Muïc muoán cho daân nöôùc Congo ñöôïc höôûng. Caùc vò xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria raát thaùnh, Nöõ Vöông hoøa bình vaø laø Ñöùc Baø daân nöôùc Congo, cuûng coá moïi saùng kieán hoøa giaûi ñoái thoaïi, vaø xaùc nhaän moïi coá gaéng trôï giuùp nöôùc Congo ñang ñoùi khaùt coâng lyù vaø hoøa bình.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)