Cuoäc hoïp lieân toân
caàu cho hoøa bình taïi Assisi
Cuoäc hoïp lieân toân caàu cho hoøa bình taïi Assisi.
Phoûng vaán Ñöùc Cha Rowan Douglas Williams, Toång Giaùm Muïc Cantebury.
Assisi (Avvenire 3-12-2011; Vat. 12-12-2011) - Caùch ñaây 25 naêm, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ trieäu taäp Ngaøy lieân toân caàu nguyeän cho hoøa bình taïi Assisi vaø môøi giôùi laõnh ñaïo cuûa caùc toân giaùo lôùn toaøn theá giôùi tham döï.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ tieáp tuïc con ñöôøng ñoù, vaø cuõng ñaõ môøi caùc vò laõnh ñaïo caùc toân giaùo lôùn tuï taäp veà Assisi ngaøy 27 thaùng 10 naêm 2011 ñeå laäp laïi daán thaân cuûa caùc toân giaùo trong vieäc xaây döïng hoøa bình treân theá giôùi.
Khoaûng 300 vò laõnh ñaïo ñaïi dieän caùc Giaùo Hoâi Kitoâ vaø caùc toân giaùo lôùn toaøn theá giôùi ñaõ cuøng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha ñi treân chuyeán xe löûa khôûi haønh töø noäi thaønh Vaticaêng tôùi Assisi. Taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Ñöùc Maria caùc Thieân Thaàn, xaây truøm treân nhaø nguyeän Porziuncola, nôi thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi ñaõ thaønh laäp doøng Phanxicoâ vaø qua ñôøi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cuøng caùc vò cöû haønh leã nghi töôûng nieäm caùc cuoäc gaëp gôõ tröôùc ñoù, vaø ñaøo saâu ñeà taøi cuûa cuoäc gaëp gôõ laàn naøy laø "Caùc ngöôøi haønh höông cuûa chaân lyù, caùc ngöôøi haønh höông cuûa hoøa bình".
Noùi cho cuøng, moãi moät ngöôøi ñeàu laø moät ngöôøi haønh höông kieám tìm söï thaät vaø söï thieän. Ngöôøi coù toân giaùo luoân luoân böôùc ñi treân con ñöôøng tieán veà vôùi Thieân Chuùa, töø ñoù naûy sinh ra khaû theå, vaø coøn hôn theá nöõa, söï caàn thieát noùi chuyeän vaø ñoái thoaïi vôùi taát caû moïi ngöôøi. Trong möùc ñoä cuoäc haønh höông ñöôïc soáng moät caùch chaân thöïc, noù seõ roäng môû cho cuoäc ñoái thoaïi vôùi tha nhaân, khoâng loaïi tröø ai, vaø laøm cho moïi ngöôøi daán thaân trôû thaønh nhöõng ngöôøi xaây döïng hoøa bình. Chính vì theá neân ngoaøi caùc vò laõnh ñaïo, ñaïi dieän caùc toân giaùo lôùn, cuõng coøn coù moät soá nhaân vaät cuûa theá giôùi khoa hoïc vaø vaên hoùa ñöôïc môøi tham döï. Tuy khoâng xöng mình laø tín höõu cuûa moät toân giaùo, nhöng hoï cuõng ñi tìm kieám chaân lyù vaø yù thöùc ñöôïc traùch nhieäm chung phaûi lo cho coâng lyù vaø hoøa bình trong theá giôùi naøy.
Sau böõa aên tröa thanh ñaïm, vaøo ban chieàu Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc vi laõnh ñaïo toân giaùo ñaõ tham döï chaëng cuoái cuøng cuûa cuoäc haønh höông ñi boä töø ñeàn thôø Ñöùc Maria cuûa caùc Thieân Thaàn leân ñeàn thôø kính thaùnh Phanxicoâ, nôi coù moä cuûa thaùnh nhaân. Moïi ngöôøi ñaõ cuøng haøng ngaøn tín höõu ñaõ tham döï chöông trình caàu nguyeän taïi quaûng tröôøng cuûa ñeàn thôø beân döôùi. Trong soá caùc vò laõnh ñaïo caùc Giaùo Hoäi Kitoâ hieän dieän cuõng coù Ñöùc Cha Rowan Douglas Williams, Toång Giaûm Muïc Canterbury, Giaùo chuû Anh giaùo.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha veà ngaøy lieân toân caàu nguyeän cho hoøa bình noùi treân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Williams, ngöôøi ta noùi raèng yù töôûng ngaøy lieân toân caàu nguyeän cho hoøa bình taïi Assisi hoài naêm 1986 ñaõ do moät trong nhöõng vò tieàn nhieäm cuûa Ñöùc Cha laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Robert Runcie gôïi yù cho Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II trong chuyeán Ñöùc Giaùo Hoaøng vieáng thaêm Canterbury hoài naêm 1982, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Noùi thaât ra thì toâi khoâng bieát raèng saùng kieán naøy ñaõ naûy sinh trong cuoäc ñaøm ñaïo cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Robert Runcie vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II trong chuyeán vieáng thaêm Canterbury hoài ñoù. Nhöng söï kieän ngay töø ñaàu Anh giaùo ñaõ tham gia ngaøy naøy laø ñieàu raát yù nghóa.
Hoûi: Theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc, ngaøy lieân toân caàu nguyeän cho hoøa bình laàn thöù 25 hoài cuoài thaùng 10 vöøa qua taïi Assisi coù taàm quan troïng naøo?
Ñaùp: Toâi tin raèng ñaõ khoâng coù ai chôø ñôïi moät vaøi thay ñoåi phaùt xuaát tröïc tieáp töø nhöõng cuoäc gaëp gôõ nhö vaäy. Trong tröôøng cuoäc hoïp taïi Assisi cuõng theá. Nhöng neáu khoâng ñeà nghò caùc cuoäc gaëp gôõ nhö vaäy trong baàu khí hieän nay, thì seõ laø moät ñieàu raát tieâu cöïc. Ñieàu quan troïng nhaát laø söù ñieäp maø cuoäc gaëp gôõ muoán noùi leân: ñoù laø "chuùng toâi saün saøng gaëp gôõ nhau, chuùng toâi saün saøng laøm vieäc chung vôùi nhau". Vaø ñaây laø moät trong nhöõng ñieàu cho pheùp caùc tín höõu kitoâ, do thaùi vaø hoài giaùo hoäi hoïp vôùi nhau vaø ñöa ra caùc tuyeân ngoân lieân quan tôùi nhöõng gì coù theå goùp phaàn cho hoøa bình vaø hoøa giaûi. Ñieàu naøy coù aûnh höôûng treân tình hình, caû khi ñaõ khoâng coù ñeà taøi tröïc tieáp naøo ñöôïc ñeà ra.
Hoûi: Göông soáng cuûa thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi gaëp gôõ Sultan hoài giaùo coù laø moâ thöùc quan troïng ñoái vôùi vieäc tieán tôùi vôùi tín höõu hoài hay khoâng, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Giai thoaïi aáy ñaõ ñöôïc keå laïi tröôùc nhieàu ngöôøi. Chaúng haïn muïc sö Olav Fykse Tveit, Toång Thö Kyù Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ, ñaõ nhaéc tôùi bieán coá naøy trong baøi phaùt bieåu cuûa mình. Nhöng muïc sö khoâng phaûi laø ngöôøi duy nhaát.
Nhieàu tu só Phanxicoâ cuõng ñaõ nhaéc tôùi cuoäc gaëp gôõ naøy cuûa thaùnh Phanxicoâ vôùi Sultan hoài giaùo. Ñaây laø moät bieán coá bieåu töôïng cho vieäc chaáp nhaän caùc lieàu lónh vì tình yeâu ñoái vôùi hoøa bình vaø söï hoøa giaûi, maø thaùnh Phanxicoâ vaø caùc tu só cuûa doøng ñaõ luoân luoân taän tuïy thaêng tieán, vaø ñieàu naøy phaûi ñöôïc moïi kitoâ höõu löu taâm. Cho raèng töông quan giöõa caùc tín höõu kitoâ vaø caùc tín höõu hoài ñang trôû thaønh toài teä laø ñieàu khoâng ñuùng. Nhöng caàn phaûi gia taêng caùc noã löïc ñoái thoaïi, keå caû vôùi caùc khynh höôùng maø chuùng ta coi laø cuoàng tín hay baïo löïc ñi nöõa.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Williams, caàn phaûi laøm gì ñeå baûo ñaûm cho caùc cuoäc gaëp gôõ loaïi naøy ñem lai keát quûa? Ñaâu laø phöông theá toát nhaát giuùp ñaït ñöôïc hieäu quûa thích hôïp?
Ñaùp: Caàn phaûi hoaït ñoäng treân bình dieän ñòa phöông. Cuõng coù caùc taøi lieäu ñöôïc Toøa Thaùnh Vaticaêng coâng boá môùi ñaây, trong ñoù coù taøi lieäu cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoøa Bình lieân quan tôùi caùc thaùch ñoá taøi chaùnh treân theá giôùi. Taøi lieäu nhaán maïnh taàm quan troïng cuøng nhau laøm vieäc vaø söï caàn thieát cuûa vieäc laøm chöùng chung. Nhöng hoaït ñoäng treân bình dieân ñòa phöông vaãn luoân luoân laø ñieàu öu tieân trong moïi tröôøng hôïp.
Hoûi: Trong cuoäc hoïp taïi Assisi coù tình thaân höõu môùi naøo naûy sinh giöõa Anh giaùo vaø caùc toân giaùo khaùc, vaø caû giöõa Do thaùi giaùo vaø Hoài giaùo hay khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Khoù maø coù theå noùi thay cho caùc ngöôøi khaùc. Toâi ñaõ quan saùt caùc cuoäc noùi chuyeän trong caùc böõa aên vaø toâi thaáy raèng nhieàu nhaân vaät cuûa caùc toân giaùo raát khaùc bieät trao ñoåi vôùi nhau. Thaät laø ñieàu quan troïng, khi coù caû rabbi David Rosen töø Gieârusalem tôùi; oâng laø ngöôøi ñaõ luoân luoân raát côûi môû trong caùc töông quan lieân baûn vò. Rieâng phaàn toâi, toâi ñaõ cuûng coá theâm ñöôïc moät soá tình baïn khaùc. Thaät laø moät vinh döï lôùn cho toâi ñöôïc ñi treân cuøng chuyeán xe löûa tôùi Assisi vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios I vaø moät soá caùc vò laõnh ñaïo khaùc, coù theå noùi chuyeän laâu vôùi caùc vò, cuõng nhö noùi chuyeän vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong böõa aên tröa, vaø nhôù laïi taát caû caùc moái daây noái keát cuõng nhö moät soá caùc vieäc ñieàu haønh vaø caùc toå chöùc hay hieäp hoäi nhö coäng ñoaøn Bose, coäng ñoaøn Taizeù, coäng ñoaøn Thaùnh Egidio vaø caùc thaønh vieân phong traøo Toå AÁm. Taát caû ñeàu laø caùc nhoùm maø toâi coù caùc lieân laïc haïnh phuùc, vaø toâi raát thích ôû vôùi caùc nhoùm aáy.
Hoûi: Trong baøi phaùt bieåu cuûa ngaøi taïi Assisi, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaéc tôùi naïn khuûng boá vaø cuoàng tín. Coù ngöôøi cho raèng nhöõng keû leøo laùi laïm duïng toân giaùo cho caùc lôïi loäc chính trò rieâng tö ñaùng lyù ra phaûi ñeán tham döï cuoäc gaëp gôõ lieân toân caàu nguyeän cho hoøa bình taïi Assisi. Laøm sao ñeå coù theå ñeán vôùi nhöõng ngöôøi naøy vaø ñem laïi hoøa bình, thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Canterbury?
Ñaùp: Caàn phaûi tìm ra nhöõng ngöôøi coù theå laøm cho hoï laéng nghe, toâi khoâng noùi tôùi ngöôøi ñi nöôùc ñoâi, xoû chaân trong hai chieác giaày, nhöng noùi tôùi ngöôøi ñaùng ñöôïc tin caäy ñeå khieán cho moät loaïi truyeàn thoâng naøo ñoù coù theå thöïc hieän ñöôïc. Coù caùc nhaân vaät nhö theá, vaø chaéc chaén phöông theá toát nhaát ñeå coù theå ñeán ñöôïc vôùi hoï laø caùc cuoäc gaëp gôõ quoác teá lôùn, ñöôïc moïi giôùi truyeàn thoâng chuù yù. Nhöng toâi nghó caâu hoûi maø taát caû chuùng ta caàn phaûi traû lôøi, ñoù laø laøm theá naøo ñeå söû duïng caùc cuoäc tieáp xuùc kitoâ, hoài giaùo, aán giaùo vaø baát cöù toân giaùo naøo khaùc cuûa chuùng ta, ñeå taïo ra caùc lieân laïc vôùi nhöõng ngöôøi khoâng tôùi tham döï, hay khoâng ñöôïc môøi tham döï, vaø baûo ñaûm laøm sao ñeå hoï khoâng hoaøn toaøn bò chaët ñöùt khoûi caùc khung caûnh quy chieáu khaùc, duø hoï laø nhöõng ngöôøi töï do hay ñöôïc soi saùng, cuoàng tín hay baïo löïc, hay cho duø chuùng ta muoán ñònh nghóa hoï theá naøo ñi nöõa.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Williams, ngöôøi ta ñaõ noùi raèng trong ngaøy lieân toân caàu nguyeän cho hoøa bình naøy taïi Assisi, caùc tín höõu hoài chæ ñöôïc ñaïi dieän moät caùch giaûm thieåu, vì caùc caêng thaúng vôùi Toøa Thaùnh Vaticaêng lieân quan tôùi caùc tín höõu kitoâ copte beân Ai Caäp, vaø cuoäc tranh luaän do ñaïi hoïc hoài giaùo Al Azhar khôi daäy hoài ñaàu naêm nay, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Toâi khoâng chaéc laø söï kieän naøy coù lieân quan tôùi tình hình taïi Ai Caäp. Moät soá caùc nhaân vaät quan trong cuûa Hoài giaùo ñaùng lyù ra ñaõ hieän dieän taïi cuoäc gaëp gôõ ôû Assisi, nhöng vaøo phuùt choùt hoï ñaõ huûy boû vieäc tham döï. Vaø ñoù ñaõ laø ñieàu thaät ñaùng tieác.
Hoûi: Cuõng coù ngöôøi lo laéng raèng caùc töông quan giöõa tín höõu kitoâ vaø tín höõu hoài coù theå trôû thaønh toài teä hôn. Rieâng Ñöùc Cha thì Ñöùc Cha nghó sao?
Ñaùp: Toâi khoâng nghó raèng treân bình dieän toaøn caàu chuùng ta seõ gaëp nguy cô ñoù. Toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi caùc giôùi chöùc cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân ñeå tìm hieåu löôïng ñònh cuûa caùc vò lieân quan tôùi giai ñoaïn maø chuùng ta ñang traûi qua hieän nay. Thaät tình maø noùi, toâi tin raèng chuùng ta ñang ôû treân cuøng dieåm maø chuùng ta ñaõ ôû trong quùa khöù. Coù leõ ngöôøi ta ñaõ taïo ra moät chuùt oàn aøo vaäy thoâi, coøn daán thaân xaây döïng caùc töông quan giöõa Kitoâ giaùo vaø Hoài giaùo vaãn raát laø maïnh meõ, chöù khoâng thuyeân giaûm.
(Avvenire 3-12-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)