Noäi Dung
Toâng Huaán Africae Munus
Noäi Dung Toâng Huaán "Africae Munus".
Benin (Vat. 20/11/2011) - Toâng Huaán "Cam Keát cuûa Phi chaâu" ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 ñích thaân coâng boá saùng chuùa nhaät 20 thaùng 11 naêm 2011 taïi Benin, daøi 140 trang, ñöôïc aán haønh baèng 5 ngoân ngöõ Phaùp, Anh, YÙ, Boà ñaøo nha, Taây Ban Nha, ngoaøi phaàn nhaäp ñeà vaø keát luaän, ñöôïc chia laøm 2 phaàn, toång coäng laø 177 ñoaïn. Phaàn thöù I noùi veà caùc cô caáu mang söù vuï cuûa Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu. Phaàn thöù II trình baøy nhöõng laõnh vöïc hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi.
Qua vaên kieän naøy, ñöôïc coi nhö chæ nam cho hoaït ñoäng muïc vuï vaø truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu trong nhöõng naêm tôùi ñaây, ngöôøi ta thaáy nhöõng yù töôûng noåi baät nhö:
- Phi chaâu, cuõng nhö nhieàu nôi treân theá giôùi, ñang traûi qua moät "cuù xoác" veà vaên hoùa, laøm thöông toån caùc giaù trò truyeàn thoáng vaø aûnh höôûng maïnh treân loái soáng. Nhöng ñöùng tröôùc "cuoäc khuûng hoaûng veà nieàm tin vaø hy voïng, Phi chaâu coù khaû naêng gôïi höùng veà tinh thaàn cho nhaân loaïi, vì nhöõng tieàm naêng veà nhaân baûn vaø toân giaùo cuûa daân chuùng taïi Phi chaâu.
- Giaùo Hoäi phaûi daãn ñöôøng, thaêng tieán söï toân troïng phaåm giaù con ngöôøi trong moïi giai ñoaïn, tranh ñaáu choáng laïi söï cheânh leäch kinh teá vaø söï suy thoaùi moâi sinh, saên soùc söùc khoûe cho nhöõng ngöôøi bò HIV-Sida vaø caùc beänh nhaân khaùc, giaùo duïc ngöôøi treû vaø hoøa giaûi taâm hoàn con ngöôøi taïi nhöõng nôi ñang coù xung ñoät boä toäc.
- Nhöõng hoaït ñoäng treân ñaây ôû trung taâm noã löïc truyeàn giaûng Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi; coâng trình naøy cuõng bao goàm vieäc laøm chöùng taù, rao giaûng vaø phuïc vuï, vaø phaûi döïa treân söï gaëp gôõ baûn thaân vôùi Chuùa Kitoâ.
- Moät trong nhöõng ñeà nghò ñaëc bieät ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha neâu leân trong Toâng Huaán laø cöû haønh "moät naêm hoøa giaûi" treân toaøn Phi chaâu ñeå xin ôn tha thöù cuûa Chuùa vì "taát caû nhöõng toäi aùc vaø nhöõng thöông toån con ngöôøi ñaõ gaây ra cho nhau ôû Phi chaâu" vaø xin ôn hoøa giaûi cho taát caû nhöõng ngöôøi bò toån thöông trong Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi.
- Coù hai tieát cuûa Toâng Huaán noùi veà nam giôùi vaø phuï nöõ, trong moät ngoân ngöõ phaûn aùnh moái quan taâm cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu veà naïn kyø thò phuï nöõ taïi nhieàu nöôùc Phi chaâu. Phuï nöõ vaø treû nöõ ít coù cô hoäi tieán thaân hôn ñaøn oâng vaø caùc treû nam, vaø raát nhieàu khi ngöôøi ta khoâng ñaùnh giaù ñuùng ñaén phaåm giaù vaø söï ñoùng goùp quan troïng cuûa nöõ giôùi cho gia ñình vaø xaõ hoäi. Quaù nhieàu khi nhöõng huû tuïc truyeàn thoáng haï giaù vaø coi reû phuï nöõ.
Ñöùc Thaùnh Cha vieát: "Raát tieác laø söï tieán trieån cuûa ñöôøng loái tö duy taïi ñaïi luïc naøy tieán haønh quaù chaäm chaïm. Giaùo Hoäi coù nghóa vuï goùp phaàn laøm sao ñeå phuï nöõ ñöôïc nhìn nhaän vaø giaûi phoùng, theo göông Chuùa Kitoâ veà söï quí chuoäng phuï nöõ. Chuùa ñaõ goïi phuï nöõ laøm nhöõng "coät soáng" cuûa caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu.
- Toâng Huaán nhaéc nhôû nhöõng ngöôøi choàng haõy chung thuûy vôùi vôï mình vaø thöïc söï goùp phaàn vaøo vieäc nuoâi döôõng vaø giaùo duïc con caøi. AÙm chæ tôùi naïn ña theâ, Vaên kieän keâu goïi loaïi boû nhöõng thoùi tuïc truyeàn thoáng traùi ngöôïc vôùi Tin Möøng vaø ñaëc bieät laø aùp böùc phuï nöõ".
Toâng Huaán "Cam Keát cuûa Phi Chaâu" cuõng ñeà caäp ñeán nhieàu vaán ñeà khaùc ñaõ ñöôïc neâu leân trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø II:
- Ñöùc Thaùnh Cha höùa raèng Giaùo Hoäi tieáp tuïc trôï giuùp caùc beänh nhaân Sida vaø hoã trôï vieäc giuùp caùc beänh nhaän ñöôïc nhöõng phöông thöùc chöõa trò theo khaû naêng taøi chaùnh cuûa hoï. Nhöng Toâng Huaán cuõng nhaán maïnh raèng Sida khoâng nhöõng laø moät vaán ñeà y teá nhöng coøn laø moät vaán ñeà luaân lyù ñaïo ñöùc, noù ñoøi phaûi coù moät söï thay ñoåi caùch haønh xöû, keå caû söï caàn thieát phaûi tieát duïc, loaïi boû söï lang chaï tình duïc vaø thöïc thi söï chung thuûy trong hoân nhaân.
- Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi raèng phaù thai, "huûy hoaïi moät thai nhi voâ toäi chöa sinh ra", laø choáng laïi yù Thieân Chuùa, vaø ngaøi khuyeán khích daân Phi chaâu haõy caûnh giaùc veà ngoân ngöõ mô hoà trong caùc vaên kieän quoác teá veà söùc khoûe sinh saûn cuûa phuï nöõ, ñi ngöôïc giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh.
- Toâng Huaán keâu goïi daân Phi chaâu tieáp tuïc baûo veä hoân nhaân vaø gia ñình, ñoàng thôøi duy trì söï kính troïng truyeàn thoáng ñoái vôùi ngöôøi giaø. "Söï quí troïng cuûa Phi chaâu thaät toát ñeïp voái vôùi tuoåi giaø phaûi soi saùng cho caùc xaõ hoäi Taây Phöông ñoái xöû vôùi ngöôøi giaø moät caùch xöùng ñaùng hôn".
- Toâng Huaán cuõng khaúng ñònh raèng Giaùo Hoäi phaûi hieän dieän taïi nhöõng nôi naøo con ngöôøi chòu ñau khoå vaø "laøm cho tieáng keâu cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi ñöôïc laéng nghe, nhöõng ngöôøi ñang chòu baùch haïi, hoaëc nhöõng daân toäc ñang bò chính quyeàn cuûa hoï, vì tö lôïi, ñang laøm thöông toån hieän taïi vaø töông lai".
- Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng caùc nöôùc Phi chaâu coù lyù maø mong ñôïi ngoaïi vieän ñeå ñoái phoù vôùi nhöõng vaán ñeà cuûa hoï, nhöng ñoàng thôøi chính hoï cuõng phaûi thöïc thi coâng lyù taïi queâ höông hoï trong laõnh vöïc chính trò, xaõ hoäi vaø haønh chaùnh.
- Veà vaán ñeà moâi sinh, Toâng Huaán khaúng ñònh raèng giôùi tö doanh vaø caùc nhoùm chính phuû ñaõ laøm giaàu baèng caùch khai thaùc caùc taøi nguyeân vôùi nhöõng phöông thöùc gaây oâ nhieãm vaø gaây ra naïn sa maïc hoùa, khieán cho voâ soá caùc loaïi sinh vaät bò laâm nguy vaø ñe doïa toaøn theå heä thoáng moâi sinh: "Söï khai thaùc boùc loät taøi nguyeân ñaát ñai do moät thieåu soá gaây haïi cho toaøn theå caùc daân toäc laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc vì ñoù laø ñieàu voâ luaân".
- Toâng Huaán nhaän xeùt raèng caùc quan heä cuûa Coâng Giaùo vôùi ngöôøi Hoài giaùo laø moät hình aûnh coù nhöõng khaùc bieät: taïi moät soá nöôùc tín ñoà hai toân giaùo soáng hoøa hôïp vôùi nhau, trong khi taïi caùc nöôùc khaùc, caùc tín höõu Kitoâ bò ñoái xöû nhö nhöõng coâng daân haïng nhì. ÑTC keâu goïi caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi kieân nhaãn ñoái thoaïi, laøm vieäc vôùi ngöôøi Hoài giaùo, ñeå tieán tôùi söï nhìn nhaän töï do toân giaùo veà maët phaùp lyù vaø thöïc haønh.
- Toâng Huaán "Söï Cam Keát cuûa Phi chaâu" caûnh giaùc choáng laïi naïn phuø thuûy ñang hoài sinh taïi Phi chaâu, moät phaàn vì daân chuùng lo aâu veà söùc khoûe, töông lai vaø moâi sinh. Vaên kieän heâu caàu caùc Giaùm Muïc ñoái phoù vôùi thaùch ñoá coù nhöõng tín höõu Kitoâ vöøa theo Kitoâ giaùo vöøa theo caùc toân giaùo coå truyeàn cuûa Phi chaâu. Giaùo Hoäi phaûi minh baïch trong vieäc loaïi boû moïi yeáu toá ma thuaät gaây chia reõ vaø laøm haïi caùc gia ñình.
- Toâng Huaán keâu goïi caùc Giaùm Muïc Phi chaâu tìm ra caâu traû lôøi ñuùng ñaén cho tình traïng caùc Giaùo Hoäi Phi chaâu ñoäc laäp ngaøy caøng baønh tröôùng, caùc ñaïo naøy chaáp nhaän nhöõng yeáu toá cuûa neàn vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa Phi Chaâu. Vaên kieän phaân bieät giöõa caùc Giaùo Hoäi naøy vôùi caùc giaùo phaùi, laøm cho caùc daân chuùng xa rôøi ñöùc tin chaân chính. Giaùo Hoäi caàn nguyeân cöùu hieän töôïng naøy ñeå "ngaên chaën tình traïng caùc tín höõu taïi caùc giaùo xöù ñi theo caùc giaùo phaùi".
- Toâng Huaán toá giaùc söï ñoái xöû khoâng theå chaáp nhaän öôïc ñoái vôùi nhieàu treû em taïi Phi chaâu, caùc em bò cöôõng baùch lao ñoäng, bò buoân baùn vaø nhieàu hình thöùc kyø thò khaùc. "Giaùo Hoäi laø Meï vaø khoâng bao giôø coù theå boû rôi moät em beù naøo".
- Sau cuøng, Toâng Huaán toá giaùc tyû leä toäi phaïm gia taêng taïi caùc khu vöïc thaønh thò ôû Phi chaâu, nhöng cuõng noùi raèng: caùc tuø nhaân thöôøng bò ngöôïc ñaõi. Toâng Huaán keâu goïi caùc vò laõnh ñaïo xaõ hoäi haõy laøm heát söùc ñeå loaïi tröø aùn töû hình vaø caûi toå heä thoáng hình phaùp ñeå phaåm giaù cuûa caùc tuø nhaân ñöôïc toân troïng (CNS 19-11-2011)
Trong Toâng Huaán, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ laáy laïi moät soá ñeà nghò chung keát cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, vaø neâu leân moät soá ñeà nghò cuï theå ñeå taïo ñieàu kieän deã daøng cho söï hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình taïi ñaïi luïc Phi chaâu, nhö:
- gia taêng vieäc thöïc haønh lectio divina vaø toâng ñoà Kinh Thaùnh, vì Lôøi Chuùa mang laïi söï hieäp thoâng huynh ñeä
- cöû haønh moät Ñaïi hoäi Thaùnh Theå cho toaøn ñaïi luïc, vì Thaùnh Theå thieát laäp tình huynh ñeä môùi, vöôït leân treân nhöõng khaùc bieät ngoân ngöõ, vaên hoùa vaø chuûng toäc, cuõng nhö chuû thuyeát boä laïc, kyø thò chuûng toäc vaø chuûng toäc cöïc ñoan.
- Veà phía caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, ñeà nghò caùc öùng vieân ñeå phong thaùnh, vì caùc thaùnh laø nhöõng ngöôøi göông maãu trong vieäc baûo veä coâng lyù vaø laø nhöõng toâng ñoà hoøa bình.
- Veà phía caùc Giaùm Muïc, hoã trôï Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu vaø Madagascar, Sceam, moät cô caáu lieân ñôùi vaø hieäp thoâng Giaùo Hoäi treân bình dieän ñaïi luïc.
- Khuyeán khích caùc nöôùc Phi chaâu haèng naêm cöû haønh moät ngaøy hoaëc moät tuaàn leã hoøa giaûi, ñaëc bieät laø trong Muøa Voïng hoaëc Muøa Chay.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)