Moät soá vaán ñeà cuûa xaõ hoäi
vaø Giaùo Hoäi Benin
Moät soá vaán ñeà cuûa xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi Benin.
Vatican (SD 5-11-2011; Vat 14-11-2011) - Moät soá vaán ñeà cuûa xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi Benin tröôùc chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
Chæ coøn ba ngaøy nöõa laø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI seõ leân ñöôøng vieáng thaêm muïc vuï Benin nhaân kyû nieäm 150 naêm haït gioáng Tin Möøng ñöôïc gieo vaøo loøng ñaát naøy, vaø cuõng laø ñeå coâng boá Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cho Phi chaâu kyø II.
Töø hôn moät thaùng qua tín höõu toaøn nöôùc ñaõ ñöôïc keâu môøi laàn haït Maân Coâi vaø tham gia caùc buoåi hoäi hoïp canh thöùc chuaån bò tinh thaàn vaø caàu nguyeän cho chuyeán vieáng thaêm naøy. Trong caùc giaùo xöù vaø giaùo phaän ñeàu coù caùc saùng kieán vaø sinh hoaït giuùp chuaån bò tinh thaàn ñeå tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha.
Cha Leopoldo Molena, Giaùm ñoác Trung taâm ñaøo taïo Breùsillac trong thuû ñoâ Cotomou, cho bieát moät trong caùc ñieàu maø daân chuùng Benin caûm thaáy raát caàn hieän nay ñoù laø söï hieäp nhaát vaø hoøa giaûi. Lyù do laø vì Benin laø moät nöôùc bao goàm nhieàu chuûng toäc vaø boä laïc, theo nhieàu toân giaùo khaùc nhau, neân cuõng coù nhieàu Giaùo Hoäi Kitoâ vaø nhieàu giaùo phaùi... Vì theá ngöôøi daân caûm thaáy nhu caàu hieäp thoâng, hieäp nhaát vaø hoøa giaûi. Vaø ñaây laø moät trong nhöõng söù ñieäp quan troïng nhaát, maø tín höõu vaø daân chuùng Benin chôø ñôïi nôi chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Cha Leopoldo raát mong öôùc Giaùo Hoäi Benin vaø toaøn ñaïi luïc Phi chaâu tìm laïi ñöôïc söï can ñaûm vaø söùc maïnh laøm chöùng cho Tin Möøng vôùi söï tin töôûng, trung thöïc, vaø tieáp tuïc tieán böôùc maø khoâng naûn chí sôøn loøng tröôùc caùc khoù khaên.
Rieâng ñoái vôùi caùc linh muïc tu só nam nöõ Benin, cha Leopoldo tin chaéc caùc lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha seõ khích leä hoï trong söù meänh rao truyeàn Lôøi Chuùa moãi ngaøy, cuõng nhö giuùp phaùt trieån cuoäc soáng thaùnh hieán roäng môû hôn cho ngöôøi ngheøo, vaø bieát nhaäy caûm hôn ñoái vôùi caùc vaán ñeà trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân.
Ngoaøi ra, chaéc chaén lôøi Ñöùc Thaùnh cha cuõng khích leä giaùo daân vaø moïi thaønh phaàn daân Chuùa. Hieän nay daân nöôùc Benin ñang ñöùng tröôùc nhieàu thaùch ñoá, trong ñoù khoâng chæ coù cuoäc soáng cuûa ñôøi thaùnh hieán, nhöng coøn coù caùc vaán ñeà lieân quan tôùi naïn ngheøo ñoùi, tình traïng soáng cuûa caùc gia ñình, vv...
Cha Leopoldo cho bieát trung taâm ñaøo taïo Breùsillac do cha laøm giaùm ñoác, trong khu phoá Calavi cuûa thuû ño Cotonou, laø moät trong caùc trung taâm coù yù nghóa nhaát trong toaøn ñaïi luïc Phi chaâu, vì tính caùch quoác teá cuûa noù. Ban giaùm ñoác goàm 5 linh muïc thuoäc 5 quoác tòch khaùc nhau. Noù laø daáu chæ söï ñaïi ñoàng cuûa Giaùo Hoäi. Naêm nay trung taâm coù 32 sinh vieân ñang chuaån bò trôû thaønh caùc thöøa sai. Hieäp hoäi truyeàn giaùo Phi chaâu cuûa caùc cha hieän dieän taïi mieàn baéc Benin, laø nôi ñaõ coù theâm vaøi giaùo phaän ñöôïc thaønh laäp, nhöng ñang raát thieáu giaùo só. Vì naèm trong khu phoá cuûa thuû ñoâ Cotonou, nôi ñaàu tieân ñaõ nhaän ñöôïc haït gioáng Tin Möøng caùch ñaây 150 naêm, coäng ñoaøn trung taâm soáng caùc taâm tình meán yeâu saâu ñaäm ñoái vôùi Vò ñaïi dieän Chuùa Kitoâ, vaø chaéc chaén lôøi ngaøi seõ khích leä caùc thöøa sai phi chaâu raát nhieàu.
Chính ñeå chuaån bò cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Giaùo Hoäi Benin ñaõ cöû haønh nhieàu bieán coá, baét ñaàu hoài thaùng 4 naêm nay vôùi thaùnh leã truyeàn chöùc linh muïc cho 4 thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi truyeàn giaùo Phi chaâu taïi Agueù. Roài coù raát nhieàu cuoäc haønh höông, caùc buoåi caàu nguyeän, giuùp tín höõu chuaån bò tinh thaàn cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Cha Luigi Coppari, beà treân caùc tu só Capucino taïi Benin, cho bieát Giaùo Hoäi Benin laø moät Giaùo Hoäi treû, caàn ñöôïc cuûng coá, nhöng Giaùo Hoäi coù raát nhieàu ôn goïi. Chaúng haïn trong toång giaùo phaän Cotonou moãi naêm coù khoaûng 25-30 taân linh muïc trieàu vaø doøng thuoäc caùc doøng nhö Camilliano vaø Capucino. Moät trong caùc thaùch ñoá ñoù laø vieäc hoäi nhaäp Tin Möøng vaøo neàn vaên hoùa ñòa phöông. Beân caïnh ñoù laø caùc vaán ñeà cuûa gia ñình. Söï kieän coù nhieàu taâm thöùc vaø truyeàn thoáng khaùc nhau khieán cho gia ñình gioøn moûng hôn, ít hieäp nhaát vaø coù raát nhieàu khoù khaên. Do ñoù chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha chaéc chaén seõ laø moät trôï giuùp cho gia ñình.
Ngoaøi ra cuõng coù vaán ñeà giaùo duïc vaø ñaøo taïo nöõa. Caùc thöøa sai tieân khôûi ñaõ luoân luoân thaønh laäp caùc tröôøng tieåu hoïc beân caïnh nhaø thôø, vaø caû ngaøy nay nöõa coù raát nhieàu tröôøng coøn do tín höõu coâng giaùo vaø caùc giaùo xöù ñieàu khieån. Nhöng caàn phaûi cung caáp cho ngöôøi treû Benin moät neàn giaùo duïc saâu roäng hôn treân caáp ñaïi hoïc. Hieän nay coù söï hieän dieän cuûa caùc tu só doøng Ñaminh taïi ñaïi hoïc chính cuûa Benin laø ñaïi hoïc Abomey-Calavi, nhöng chaéc chaén laø giôùi treû nöôùc naøy caàn ñöôïc ñaøo taïo cao hôn treân moïi bình dieän.
Taïi Ouidah Ñöùc Thaùnh Cha seõ vieáng moä Ñöùc coá Hoàng Y Bernardin Gantin, ñaõ töøng laø Toång Tröôûng Boä Giaùm Muïc. Teân cuûa Ñöùc Hoàng Y ñaõ ñöôïc ñaët cho phi tröôøng quoác teá Cotonou cuõng nhö nhieàu ñöôøng phoá vaø nhieàu cô sôû khaùc nhau. Ñöùc Hoàng Y ñaõ laø moät nhaân vaät lôùn ñöôïc moïi ngöôøi kính troïng keå caû caùc tín höõu hoài vaø tín höõu caùc toân giaùo coå truyeàn phi chaâu. Ngaøi ñaõ laø moät maãu göông ngoaïi thöôøng. Ngaøi caûm nhaän taát caû caùc giaù trò phi chaâu cuûa ñaát nöôùc Benin, nhöng ñoàng thôøi ngaøi cuõng thöôøng noùi: chuùng toâi soáng toát nieàm tin coâng giaùo Roma.
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng seõ vieáng thaêm nhaø thôø chính toøa Ñöùc Maria Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi, vaø taïi ñaây ngaøi seõ kyù Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cho Phi chaâu kyø II. Taïi Ouidah cuõng coù moät cöûa cuûa noâ leä, goïi laø cöûa cuûa "cuoäc haønh trình khoâng ngaøy veà", gioáng nhö cöûa ñaõ töøng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vieáng thaêm taïi Goreùe beân Senegal.
Cha Luigi Coppari cho bieát Ouidah laø thaønh phoá cuûa caùc cöûa. Noù laø bieåu töôïng cuûa Kitoâ giaùo, cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo trong vònh Guinea, xöa kia goïi laø Dahomey. Taïi ñaây töø naêm 1600 ñeán 1800 naïn buoân baùn noâ leä khoâng chæ lieân quan tôùi nöôùc Benin, maø lieân quan tôùi taát caû caùc nöôùc trong vònh Guinea. Cöûa Ouidah ñaõ laø nôi quy tuï haøng ngaøn ñaøn oâng ñaøn baø vaø treû em, bò khaéc daáu treân da thòt, bò troùi tay, xích xieàng vaø ñaåy leân caùc con taàu khoång loà, vaø raát nhieàu ngöôøi bò cheát trong cuoäc haønh trình... Trong caùc naêm 1985-1986 toå chöùc UNESCO cuûa Lieân Hieäp Quoác ñaõ bieán cöûa Ouidah thaønh moät ñaøi kyû nieäm: moät voøm cung to lôùn quay ra bieån goïi laø "cöûa khoâng trôû laïi".
Vaøo Naêm Thaùnh 2000 ngöôøi ta ñaõ xaây beân caïnh moät voøm cung khaùc goïi laø "cöûa cöùu roãi". Theá roài ngöôøi ta xaây theâm moät caùi cöûa thöù ba goïi laø "cöûa trôø veà", aùm chæ cuoäc hoài höông cuûa caùc theá heä con chaùu caùc ngöôøi noä leä phi chaâu xöa kia. Giôø ñaây cuõng coù moät cöûa thöù boán nöõa, vì theá Ouidah ñöôïc goïi laø "thaønh phoá cuûa caùc cöûa".
Nhaân chuyeán coâng du muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Benin Doøng Capucino daán thaân caàu nguyeän nhieàu hôn, soáng saùt vôùi daân chuùng hôn vaø tieáp tuïc phaùt trieån ñaëc suûng cuûa doøng giöõa loøng Giaùo Hoäi ñòa phöông. Caùch ñaây 2 naêm doøng ñaõ giao laïi cho giaùo phaän moät giaùo xöù, vaø ñaõ nhaän moät giaùo xöù khaùc ôû khu vöïc ngoaïi oâ nôi coù ñoâng daân ngheøo sinh soáng. Doøng hieän ñieàu khieån 3 cô sôû baùc aùi vaø 3 nhaø tieáp ñoùn ngöôøi treû. Ngoaøi ra doøng cuõng lo cho khoaûng 200-250 em trong caùc gia ñình. Ñoù laø nhöõng gì doøng seõ daâng leân Ñöùc Thaùnh Cha trong chuyeán vieáng thaêm muïc vuï naøy cuûa ngaøi. Kho taøng lôùn nhaát maø doøng hieän coù laø gaày döïng caùc ôn goïi môùi. Hieän nay doøng Capucino Benin coù 8 linh muïc vaø 13 tu só ñaõ khaán troïn.
Trong soá caùc thöøa sai giaùo daân laøm vieäc taïi Benin cuõng coù chò Carla Baraldi, töø 37 naêm nay soáng beân Phi chaâu, vaø hieän laø giaùm ñoác "Nhaø nieàm vui" cuûa caùc nöõ tu Albertine taïi Peøreøreø, baéc Benin. Ñaây laø nhaø tieáp ñoùn caùc treû em moà coâi. Ñoái vôùi chò chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha loâi cuoán toaøn ñaïi luïc Phi chaâu, vì ngaøi laø Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ vaø nhaäp theå loøng trung thaønh vôùi Chuùa Kitoâ, hoøa bình, phuïc vuï vaø hoøa giaûi. Nhö laø Vò Ñaïi Dieän Chuùa Kitoâ, chaéc chaén ngaøi seõ khích leä taát caû moïi ngöôøi vaø trao ban cho Giaùo Hoäi ñòa phöông söùc ñaåy raát maïnh.
Hieän nay Nhaø nieàm vui coù khoaûng 30 em moà coâi meï. Lyù do coù nhieàu treû em moà coâi meï, laø vì phuï nöõ, ñaëc bieät phuï nöõ thuoäc chuûng toäc Fon soáng ñôøi du muïc, lang thang nay ñaây mai ñoù theo ñaøn vaät cuûa hoï. Hoï khoâng ñöôïc ai saên soùc, khaùm beänh hay thaêm vieáng hoaëc giuùp ñôõ khi bò xuaát huyeát hoaëc ñeå phoøng caùc vuï nhieãm truøng naëng. Vì theá caùc baø meï cheát trong caùc leàu taïm bôï cuûa hoï. Ngöôøi ta ñem caùc treû sô sinh ñeán nhaø moà coâi göûi taïm. Cha cuûa caùc em coù tôùi thaêm vaø ñem con veà cho baø noäi hay baù ngoaïi nuoâi sau khi noù leân 2 tuoåi, nhöng phaûi thuùc duïc hoï nhieàu laém, vì tình cha cuûa hoï raát loûng leûo. Hieän nay chò Carla vaø caùc nöõ tu ñang tìm caùch loâi keùo baø cuûa caùc em ñeán trung taâm vôùi caùc em, vaø ñaõ coù khoaûng 10 baø tôùi soáng taïi ñaây.
Chi Carla cuõng ñaõ töøng laøm vieäc taïi mieàn nam Benin vaø cho bieát coù söï khaùc bieät raát lôùn giöõa mieàn nam vaø mieàn baéc. Mieàn nam coù ñoâng tín höõu coâng giaùo hôn, vaø ít ngöôøi hoài giaùo. Trong khi mieàn baéc coù raát ít tín höõu coâng giaùo. Taïi Peøreøreø ngaøy Chuùa Nhaät chæ coù khoaûng 100 tín höõu tham döï thaùnh leã. Taïi mieàn nam Benin treû em ñi hoïc, trong khi taïi mieàn baéc, khi vöøa leân 5-6 tuoåi treû em ñi theo ngöôøi lôùn chaên ñoaøn vaät. Vieäc ñi hoïc bò coi nhö moät caûn trôû sinh hoaït chaên nuoâi cuûa hoï. Giaùo Hoäi ñang laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå trôï giuùp vaø khai saùng cho hoï baèng caùch linh hoaït, saên soùc caùc treû em, trôï giuùp hoï soáng moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn.
Ñem lôøi Chuùa Kitoâ tôùi vaø rao giaûng Tin Möøng laø moät loä trình raát daøi. Daân chuùng thaáy vaø bieát raèng Giaùo Hoäi yeâu thöông saên soùc hoï moät caùch nhöng khoâng, khoâng phaân bieät toân giaùo vaø chuûng toäc.
Nhöng caàn phaûi raát kieân nhaãn ñeå giuùp hoï hieåu raèng moät treû em cuõng laø moät baûn vò caàn ñöôïc toân troïng. Vì thöôøng khi hoï khoâng coi troïng treû em vaø phuï nöõ. Trong caùc ngaøy vieáng thaêm Benin Ñöùc Thaùnh Cha cuõng thaêm caùc treû em moà coâi vaø caùc beänh nhaân. Ñieàu chò Carla mong öôùc ñoù laø cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha khích leä caùc kitoâ höõu soáng trung thaønh hôn vaø bieát laøm chöùng cho ñöùc tin nhieàu hôn, cuõng nhö môøi goïi caùc nöôùc Taây AÂu trôï giuùp caùc anh chò em yeáu ñuoái ngheøo tuùng beân Phi chaâu moät caùch chaân thaønh hôn, chöù khoâng phaûi chæ nghó tôùi vieäc khai thaùc vaø boùc loät caùc taøi nguyeân thieân nhieân cuûa hoï moät caùch baát coâng, vôùi giaù reû maït.
(SD 5-11-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)