Leà Luaät Thieân Chuùa
khoâng phaûi laø gaùnh naëng
maø laø ôn thaùnh trao ban töï do
vaø haïnh phuùc cho con ngöôøi
Leà Luaät Thieân Chuùa khoâng phaûi laø gaùnh naëng, maø laø ôn thaùnh trao ban töï do vaø haïnh phuùc cho con ngöôøi.
Vatican (Vat. 9/11/2011) - Leà Luaät cuûa Thieân Chuùa khoâng phaûi laø gaùnh naëng, maø laø ôn thaùnh trao ban töï do vaø haïnh phuùc cho con ngöôøi. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ khaúng ñònh nhö treân tröôùc hôn 16,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông naêm chaâu tham döï buoåi tieáp kieán chung taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ saùng thöù Tö 9 thaùng 11 naêm 2011.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ giaûi thích yù nghóa thaùnh vònh 119, laø moät thaùnh vònh ñaëc bieät duy nhaát, vì laø thaùnh vònh daøi nhaát goàm 176 caâu vaø 22 ñoaïn, moãi ñoaïn baét ñaàu baèng moät maãu töï do thaùi. Ñaây laø moät caáu truùc ñoøi hoûi nôi taùc giaû nhieàu taøi kheùo. Caû thaùnh vònh laø moät baøi ca chuùc tuïng Torah, töùc laø Leà Luaät cuûa Thieân Chuùa. Torah laø töø chung aùm chæ caùc giôùi raên, giaùo huaán vaø chæ thò Thieân Chuùa ban cho daân Do thaùi. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích theâm veà töø Torah nhö sau:
Torah laø maïc khaûi, laø Lôøi cuûa Thieân Chuùa môøi goïi con ngöôøi vaø khôi daäy tieáng ñaùp traû vaâng lôøi tin töôûng vaø tình yeâu quaûng ñaïi. Toaøn thaùnh vònh thaám ñaãm tình yeâu ñoái vôùi Lôøi Chuùa vaø cöû haønh veû ñeïp, söùc maïnh cöùu ñoä vaø khaû naêng trao ban nieàm vui vaø söï soáng cuûa Lôøi Chuùa, bôûi vì Leà Luaät cuûa Chuùa khoâng phaûi laø gaùnh naëng maø laø ôn thaùnh khieán cho con ngöôøi ñöôïc töï do vaø daãn ñöa con ngöôøi tôùi haïnh phuùc. Vì theá taùc giaû thaùnh vònh môùi haùt leân: "Con vui thuù vôùi thaùnh chæ Ngaøi, chaúng queân lôøi Ngaøi phaùn" (c. 16); "Treân ñöôøng meänh leänh Chuùa xin daãn con ñi, vì con öa thích ñöôøng loái ñoù" (c. 35); "Luaät phaùp Ngaøi, laäy Chuùa, con yeâu con chuoäng döôøng bao, suoát ngaøy cöù suy ñi gaãm laïi!" (c. 97). Luaät Chuùa laø trung taâm cuoäc soáng cuûa ngöôøi caàu nguyeän; oâng tìm thaáy nôi ñoù nieàm an uûi, oâng suy gaãm vaø gìn giöõ noù trong tim: "Lôøi Chuùa höùa loøng con aáp uû, ñeå chaúng bao giôø boäi nghóa baát trung" (c. 11). Vaø ñoù laø bí quyeát nieàm haïnh phuùc cuûa oâng.
Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha noùi: söï trung thaønh cuûa taùc giaû thaùnh vònh naûy sinh töø vieäc laéng nghe, giöõ gìn, suy gaãm vaø yeâu meán Lôøi Chuùa, y nhö Meï Maria laø Ñaáng "ñaõ gìn giöõ, vaø suy ñi gaãm laïi trong loøng" nhöõng gì ñaõ ñöôïc noùi vôùi Meï vaø caùc bieán coá tuyeät dieäu, qua ñoù Thieân Chuùa töï maïc khaûi baèng caùch xin söï ñoàng yù cuûa Meï (x. Lc 2,19.51). Neáu trong caùc caâu ñaàu thaùnh vònh 119 coâng boá "haïnh phuùc thay" "ai bieát noi theo luaät phaùp Chuùa Trôøi" vaø "keû tuaân haønh yù Chuùa", thì cuõng chính Meï Maria laø ngöôøi ñaõ chu toaøn göông maët hoaøn baûo cuûa tín höõu ñöôïc thaùnh vònh mieâu taû. Thaät theá, Meï thöïc laø ngöôøi "coù phuùc" nhö baø Elidabeùt ñaõ keâu leân, vì Meï "ñaõ tin vaøo söï thaønh toaøn cuûa nhöõng gì Chuùa ñaõ phaùn vôùi Meï" (Lc 1,45). Vaø chính Chuùa Gieâsu cuõng laøm chöùng ñieàu naøy, khi traû lôøi cho ngöôøi ñaøn baø ñaõ keâu leân "Phuùc cho loøng daï ñaõ cöu mang Thaày vaø cho Thaày buù môùm": "Nhöõng ai nghe vaø thöïc haønh lôøi Chuùa laïi coøn haïnh phuùc hôn" (Lc 11,27-28). Dó nhieân Meï Maria coù phuùc vì loøng Meï ñaõ cöu mang Ñaáng Cöùu Theá, nhöng nhaát laø bôûi vì Meï ñaõ laéng nghe lôøi Thieân Chuùa loan baùo, vì Meï ñaõ chuù yù vaø yeâu thöông giöõ gìn Lôøi Chuùa trong tim.
Nhö theá thaùnh vònh 119 ñöôïc deät thaønh chung quanh Lôøi söï soáng vaø haïnh phuùc. Ñeà taøi chính cuûa noù laø "Lôøi" vaø laø "Luaät" cuûa Chuùa beân caïnh caùc töø ñoàng nghóa vôùi "ñieàu luaät", "chieáu chæ", "giôùi raên", "giaùo huaán", "lôøi höùa", "söï phaùn xöû" vaø bieát bao nhieâu ñoäng töø lieân heä nhö tuaân giöõ, giöõ gìn, hieåu bieát, meán yeâu, suy gaãm vaø soáng... Toaøn töø vöïng cuûa thaùnh vònh dieãn taû töông quan tin töôûng cuûa tín höõu vôùi Thieân Chuùa, vaø chuùng ta tìm thaáy trong ñoù lôøi chuùc tuïng, taï ôn, loøng tín thaùc cuõng nhö söï khaån naøi vaø keâu than chaát chöùa ñaày xaùc tín veà ôn thaùnh vaø quyeàn naêng cuûa Lôøi Chuùa. Caû caùc caâu ñöôïm ñaày khoå ñau vaø taêm toái cuõng roäng môû cho nieàm hy voïng vaø thaám nhuaàn ñöùc tin: taùc giaû tin töôûng caàu nguyeän nhö sau: "Taám thaân naøy bò nhaän xuoáng buøn ñen, theo lôøi Ngaøi xin cho con ñöôïc soáng" (C. 25); "Duø coù nhö baàu da gaùc beáp, con cuõng chaúng queân huaán leänh Ngaøi" (c. 83); "Con seõ ñoái ñaùp vôùi ngöôøi laêng nhuïc, vì con tin caäy ôû nôi Ngaøi" (C. 42). Caû tröôùc vieãn töôïng aâu lo cuûa caùi cheát, taùc giaû vaãn kieân trì khaúng ñònh raèng luaät Chuùa laø ñieåm tham chieáu vaø nieàm hy voïng chieán thaéng cuûa oâng: "Moät chuùt nöõa laø chuùng dieät con treân ñaát naøy, nhöng con chaúng boû huaán leänh Ngaøi ban" (c. 87).
Luaät Chuùa laø ñoái töôïng tình yeâu thöông ñam meâ cuûa taùc giaû thaùnh vònh vaø cuûa moïi tín höõu. Noù laø suoái nguoàn söï soáng. Öôùc mong hieåu bieát, tuaân giöõ vaø höôùng tôùi Leà Luaät laø ñaëc thaùi cung caùch soáng cuûa ngöôøi coâng chính vaø trung thaønh vôùi Thieân Chuùa. Noù laø moät luaät phaûi giöõ trong tim, nhö lôøi kinh Shôma trong saùch Ñeä Nhò Luaät daäy: "Nghe ñaây, hôõi Israel. Giaveâ Thieân Chuùa chuùng ta laø Giaveâ duy nhaát. Haõy yeâu meán Giaveâ Thieân Chuùa cuûa anh em heát loøng, heát daï, heát söùc anh em. Nhöõng lôøi naøy toâi truyeàn cho anh em hoâm nay, anh em phaûi ghi taïc vaøo loøng. Anh em phaûi laäp laïi nhöõng lôøi aáy cho con caùi, phaûi noùi laïi cho chuùng, luùc ngoài trong nhaø cuõng nhö khi ñi ñöôøng, luùc ñi nguû cuõng nhö khi thöùc daäy" (Ñnl 6,4.6-7). Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích theâm ñieåm naøy nhö sau:
Laø trung taâm cuoäc soáng, Leà Luaät cuûa Thieân Chuùa ñoøi hoûi söï laéng nghe cuûa con tim, moät söï laéng nghe bao goàm vieäc vaâng lôøi khoâng phaûi nhö noâ leä nhöng vôùi tình con thaûo, tin töôûng vaø yù thöùc. Vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa laø söï gaëp gôõ caù nhaân vôùi Thieân Chuùa cuûa söï soáng, moät cuoäc gaëp gôõ phaûi ñöôïc dieãn taû ra baèng caùc löïa choïn cuï theå vaø trôû thaønh vieäc theo Chuùa. Khi ngöôøi thanh nieän hoûi Chuùa Gieâsu cho bieát phaûi laøm gì ñeå ñöôïc soáng ñôøi ñôøi, Chuùa chæ cho anh thaáy con ñöôøng tuaân giöõ Leà Luaät, nhöng cuõng cho thaáy laøm theá naøo ñeå ñöa noù tôùi söï toaøn veïn: "Con chæ coøn thieáu coù moät ñieàu thoâi: haõy veà baùn heát cuûa caûi ñem cho ngöôøi ngheøo, con seõ coù moät kho taøng ôû treân trôøi, vaø haõy tôùi theo Ta" (Mc 10,21). Vieäc thaønh toaøn Leà Luaät laø theo Chuùa Gieâsu, böôùc ñi treân con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu, ñoàng haønh vôùi Ngöôøi.
Nhö theá thaùnh vònh 119 daãn ñöa chuùng ta tôùi choã gaëp gôõ Chuùa vaø höôùng chuùng ta tôùi Tin Möøng.
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ loâi keùo söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi tôùi caâu 57 cuûa thaùnh vònh: "Laäy Chuùa con ñaõ noùi phaàn cuûa con laø tuaân giöõ lôøi Ngaøi". Trong nhieàu thaùnh vònh khaùc tín höõu cuõng khaúng ñònh Chuùa laø "phaàn", laø gia taøi cuûa hoï, nhö thaùnh vònh 16: "Laäy Chuùa, Chuùa laø phaàn saûn nghieäp con ñöôïc höôûng, laø cheùn phuùc loäc daønh cho con" (Tv 16,5) hay thaùnh vònh 142: "Laäy Chuùa, chính Ngaøi laø nôi con truù aån, laø phaàn cuûa rieâng con trong coõi ñaát ñaønh cho keû soáng" (Tv 143,6).
Töø "phaàn" ghi laïi vieäc phaân chia Ñaát Höùa cho caùc chi toäc, nhöng chi toäc Levi khoâng nhaän ñöôïc phaàn ñaát naøo caû, vì "phaàn "cuûa hoï laø chính Thieân Chuùa. Ñaây laø ñieàu ñaõ ñöôïc noùi ñeán trong saùch Daân Soá: "Giaveâ phaùn vôùi oâng Aharon: "Ñaát chia cho chuùng ngöôi seõ khoâng coù phaàn; ngöôi khoâng coù gia nghieäp ôû giöõa chuùng, vaø chính Ta laø gia nghieäp cuûa ngöôi giöõa con caùi Israel" (Ds 18,20). Saùch Ñeä Nhò Luaät nhaéc laïi cho con caùi Israel bieát söï kieän naøy nhö sau: "Vì theá chi toäc Levi ñaõ khoâng ñöôïc chung phaàn vaø höôûng gia nghieäp vôùi anh em mình; chính Giaveâ laø gia nghieäp cuûa hoï, nhö Giaveâ Thieân Chuùa cuûa anh em, ñaõ phaùn vôùi hoï" (Ñnl 10,9; Ñnl 18,2; Gs 13,33; Ed 44,28).
Caùc thaày Levi laø caùc ngöôøi trung gian cuûa söï thaùnh thieâng vaø phuùc laønh cuûa Thieân Chuùa, khoâng theå coù cuûa caûi nhö caùc ngöôøi Israel khaùc. Ñaây laø daáu chæ beà ngoaøi cuûa phuùc laønh vaø suoái nguoán söï toàn taïi. Laø nhöõng ngöôøi ñaõ taän hieán cho Thieân Chuùa hoï phaûi soáng vì Ngöôøi maø thoâi, tín thaùc cho tình yeâu quan phoøng cuûa Ngöôøi vaø loøng quaûng ñaïi cuûa caùc tín höõu, maø khoâng coù gia nghieäp, bôûi vì Thieân Chuùa laø phaàn gia nghieäp cuûa hoï...
Caùc lôøi naøy cuõng quan troïng ñoái vôùi taát caû chuùng ta ngaøy nay. Tröôùc heát laø ñoái vôùi caùc linh muïc ñöôïc môøi goïi chæ soáng vì Chuùa vaø Lôøi Ngöôøi maø thoâi, khoâng coù caùc baûo ñaûm naøo khaùc nhöng chæ coù Chuùa laø haïnh phuùc vaø nguoàn söï soáng duy nhaát. Döôùi aùnh saùng cuûa lôøi naøy chuùng ta phaûi hieåu vaø taùi khaùm phaù ra veû ñeïp cuûa söï löïa choïn töï do soáng ñoäc thaân vì Nöôùc Trôøi. Nhöng caùc lôøi treân ñaây cuõng quan troïng ñoái vôùi taát caû moïi tín höõu, daân Chuùa chæ thuoäc veà Ngöôøi maø thoâi, vaø laø "vöông quoác tö teá" cuûa Chuùa (x. 1 Pr 2,9; Kh 1,6; 5,10), ñöôïc môøi goïi soáng tính caùch trieät ñeå cuûa Tin Möng, laøm chöùng nhaân cho cuoäc soáng ñöôïc Chuùa Kitoâ daãn ñöa. Chuùa vaø Lôøi Ngöôøi ñoù laø "ñaát" cuûa chuùng ta, trong ñoù chuùng ta soáng trong söï hieäp thoâng vaø nieàm vui.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo tín höõu baèng nhieàu thöù tieáng khaùc nhau tröôùc khi caát Kinh Laäy Cha vaø ban pheùp laønh toøa thaùnh moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)