Chuyeán coâng du muïc vuï
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI
taïi Benin
Chuyeán coâng du muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI taïi Benin.
Phoûng vaán Ñöùc Cha Antoine Ganye, Toång Giaùm Muïc Cotonou, vaø Linh Muïc Damiano Angelucci, beà treân caùc tu só Capucino Quidah, veà chuyeán coâng du muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI taïi Benin.
Benin (SD 5-11-2011) - Trong caùc ngaøy 18 ñeán 20 thaùng 11 naêm 2011 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI seõ vieáng thaêm muïc vuï nöôùc Benin, ñeå coâng boá Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu Kyø II vaø kyû nieäm 150 naêm truyeàn giaùo taïi Benin.
Benin roäng 112,620 caây soá vuoâng coù hôn 7 trieäu daân, goàm khoaûng 40 chuûng toäc. Chuûng toäc lôùn nhaát laø ngöôøi Fon chieám 40%, tieáp ñeán laø ngöôøi Youba chieám 12%, ngöôøi Adja chieám 11%, ngöôøi Somba chieám 5%, ngöôøi Ani chieám 3%, caùc chuûng toäc khaùc chieám 29%. Veà phöông dieän toân giaùo 65% daân Benin theo ñaïo thôø vaät linh, 17% theo Coâng giaùo, 15% theo Hoài giaùo vaø 3% theo Tin laønh.
Benin xöa kia thuoäc vöông quoác Dahomey. Vaøo theá kyû XVII vöông quoác Dahomey trôû neân phoàn thònh nhôø caùc lieân heä qua vieäc buoân baùn noâ leä vôùi ngöôøi taây phöông, ñaëc bieät vôùi ngöôøi Boà Ñaøo Nha vaø Hoøa Lan, ñaõ tôùi ñaây hoài theá kyû XV.
Vaøo theá kyû XVIII vöông quoác Dahomey bò nöùt raïn, vaø naêm 1892 rôi vaøo quyeàn kieåm soaùt cuûa ngöôøi Phaùp. Naêm 1958 Coäng hoøa Dahomey ñöôïc töï trò, roài ñöôïc ñoäc laäp naêm 1960. Tieáp ñeán laø thôøi gian xaùo troän vôùi nhieàu cuoäc ñaûo chaùnh vaø thay ñoåi chính quyeàn cho tôùi khi moïi quyeàn haønh naèm trong tay oâng Matthieu Keùreùkou. OÂng Keùreùkou thieát laäp cheá ñoä kieåu maùc xít vaø ñoåi teân nöôùc laø Coäng hoøa daân chuû Benin. Vaøo thaäp nieân 1980 oâng boû cheá ñoä maùc xít vaø quyeát ñònh thaønh laäp neàn daân chuû. Bò thaát cöû naêm 1991 oâng trôû laïi naém quyeàn hoài naêm 1996. Töø naêm 2006 toång thoáng daân cöû laø oâng Yayi Boni. Toång thoáng Boni ñaõ taùi ñaéc cöû trong cuoäc ñaàu phieáu ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2011.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Antoine Ganye, Toång Giaùm Muïc Cotonou, kieâm chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Benin, vaø Linh Muïc Damiano Angelucci beà treân coäng ñoaøn caùc tu só Capucino Quidah, veà chuyeán coâng du muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI taïi Benin.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha chuû tòch, Ñöùc Cha nghó gì veà chuyeán vieáng thaêm saép tôùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Benin nhaân kyû nieäm 150 naêm truyeàn giaùo taïi ñaây?
Ñaùp: Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laø moät phöôùc laønh cuûa Chuùa vaø loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi ñoái vôùi toaøn daân nöôùc Benin cuõng nhö toaøn ñaïi luïc Phi chaâu. Moïi ngöôøi ñeàu raát sung söôùng ñöôïc tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi Benin. Giaùo Hoäi Benin laø moät Giaùo Hoäi treû nhöng sinh ñoäng. Vì theá chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laø moät bieán coá quan trong. Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñeán ñeå cuûng coá chuùng toâi trong ñöùc tin, ñeå chuùng toâi can ñaûm soáng ñôøi kitoâ.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha cuõng seõ trao Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cho Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá, vaø toâi nghó raèng taøi lieäu naøy raát quan troïng, bôûi vì noù ñeà caäp tôùi söï hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình. Chuùng toâi caàn ba giaù trò naøy trong luïc ñòa Phi chaâu, bôûi vì chieán tranh hieän dieän ôû khaép nôi vaø chöa coù hoøa bình nhö Thieân Chuùa muoán. Chuùng toâi caàn Toâng huaán ñeå hieåu bieát raèng söï hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình coù theå vaø phaûi hieän dieän trong cuoäc soáng kitoâ cuûa chuùng toâi ñeå bieán chuùng toâi trôû thaønh caùc chöùng nhaân cuûa Chuùa Kitoâ.
Hoûi: Ñöùc Cha coù nghó raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø taøi lieäu naøy seõ thaønh coâng trong vieäc trao ban cho daân nöôùc Benin vaø toaøn ñaïi luïc Phi chaâu moät thuùc ñaåy môùi hay khoâng?
Ñaùp: Toâi nghó laø coù, vôùi ôn Chuùa giuùp, vì khoâng theå laøm gì neáu khoâng coù ôn Chuùa trôï giuùp. Chuùng toâi phaûi chôø ñôïi vaø caàu nguyeän ñeå nhaän laáy taøi lieäu naøy trong loøng tin, loøng caäy vaø loøng meán, vaø xin Chuùa ban cho chuùng toâi moät con tim thöïc söï nhaân baûn. Taøi lieäu naøy coù theå giuùp chuùng toâi thöïc hieän hoøa bình, coâng lyù vaø hoøa giaûi.
Hoûi: Theo Ñöùc Cha, phaûi laøm gì nöõa ñeå gia taêng ñöùc tin nôi Chuùa?
Ñaùp: Chuùng toâi phaûi laøm vieäc ñeå nhaäp theå tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Ñaây laø ñieàu thaät ñoái vôùi toaøn Phi chaâu: chuùng toâi caàn caàu nguyeän vaø hoaït ñoäng ñeå tình yeâu cuûa Thieân Chuùa laø moät thöïc taïi cuûa lôøi noùi, haønh ñoäng vaø cuoäc soáng.
Hoûi: Tôùi thuû ñoâ Cotonou Ñöùc Thaùnh Cha seõ tôùi thaêm nhaø thôø chính toøa ngay. Tình hình chuaån bò tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha nhö theá naøo vaø Ñöùc Cha seõ noùi gì vôùi Ñöùc Thaùnh Cha?
Ñaùp: Ñaây laø ñieàu bí maät cuûa con tim. Toâi seõ giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Giaùo Hoäi Benin, toâi seõ noùi leân taát caû nieàm vui cuûa caùc kitoâ höõu Benin cuõng nhö cuûa nhöõng anh chò em khoâng kitoâ, vì söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha; roài toâi seõ xin Ñöùc Thaùnh Cha chuùc laønh cho queâ höông ñaát nöôùc Benin vaø toaøn ñaïi luïc Phi chaâu.
Lieân quan tôùi vieäc chuaån bò, chuùng toâi soáng baàu khí caàu nguyeän ñeå hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ moät caùch ñích thaät cuøng vôùi Meï Maria vaø taát caû caùc Thaùnh, ñeå cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha höôùng daãn chuùng toâi yeâu meán tha nhaân thöïc söï. Chuùng toâi ñaõ chuaån bò mình baèng caùc cuoäc gaëp gôõ. Toaøn daân yeâu thích chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø taát caû chuùng toâi saün saøng ñoùn tieáp ngaøi.
Sau ñaây laø moät soá nhaän ñònh cuûa Linh Muïc Damiano Angelucci, beà treân coäng ñoaøn caùc tu só Capucino Quidah, veà chuyeán coâng du muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Hoûi: Thöa cha Damiano, doøng Capucino coù taát caû bao nhieâu tu vieän taïi Benin?
Ñaùp: Chuùng toâi coù 3 tu vieän taát caû: hai tu vieän ôû mieàn nam vaø moät tu vieän ôû mieàn baéc. Chuùng toâi ñaõ hieän dieän taïi Benin töø naêm 1987 nghóa laø töø 24 naêm nay. Chính Ñöùc Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Cotonou ñaõ môøi caùc tu só Capucino sang thaønh laäp coäng ñoaøn vaø coäng taùc vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông trong coâng taùc rao truyeàn Tin Möøng, trôï giuùp caùc treû em bò boû rôi hay gaëp khoù khaên.
Hoûi: Thöa cha, Benin laø moät trong caùc nöôùc ngheøo nhaát Phi chaâu: ñaâu laø söï giaàu coù cuûa noù?
Ñaùp: Caùc taøi nguyeân thieân nhieân cuûa Benin laø nöôùc vaø maët trôøi. Benin laø moät nöôùc raát ngheøo, ñuùng theá, nhöng noù coù moät lôïi ñieåm lôùn cuõng laø nguoàn lôïi kinh teá chính: ñoù laø neàn hoøa bình. Daân nöôùc Benin khoâng bieát tôùi chieán tranh töø raát laâu roài. Vì theá, tuy thieáu taøi nguyeân thieân nhieân ngoaïi tröø moät ít boâng goøn vaø baép ngoâ, nöôùc Benin taän duïng hoøa bình laø yeáu toá caàn thieát cho söï phaùt trieån vaø naém giöõ vai troø giuùp oån ñònh.
Hoûi: Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha töø ngaøy 18 ñeán 20 thaùng 11 naøy coù yù nghóa gì ñoái vôùi daân chuùng vaø Giaùo Hoäi Benin?
Ñaùp: Chaéc chaén ñoù laø moät vinh döï lôùn cho chuùng toâi. Giaùo daân, haøng giaùo só vaø caùc linh muïc Benin caûm thaáy raát haõnh dieän veà chyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong dòp coâng boá Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cho Phi chaâu kyø II. Chuùng toâi raát haøi loøng vaø sung söôùng, ñoàng thôøi cuõng caûm thaáy coù traùch nhieäm lôùn ñoái vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông. Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cuõng laø moät khích leä, vaø seõ trao ban cho chuùng toâi moät thuùc ñaåy môùi vaø moät söùc maïnh môùi.
Hoûi: Thöa cha, naêm nay Giaùo Hoäi Benin möøng 150 naêm truyeàn giaûng Tin Möøng. Nhöng maø noùi thaät ra thì caùc tu só doøng Capucino môùi laø caùc nhaø truyeàn giaùo daàu tieân caùch ñaây 200 naêm hay hôn nöõa cô maø!
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá, tröôùc khi caùc thöøa sai Hieäp hoäi truyeàn giaùo Phi chaâu tôùi Benin hoài naêm 1861, thì vaøo naêm 1600 caùc tu só Capucino Boà Ñaøo Nha ñaõ laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân rao giaûng Tin Möøng cho ngöôøi daân Benin. Chuùng toâi raát caûm ñoäng soáng naêm kyû nieäm naøy, vì nhôù tôùi 14 tu só cuûa doøng ñaõ ñeán ñaây hoài naêm 1600 ñeå ñem göông maët Chuùa Kitoâ tôùi Benin, nhöng chæ moät tuaàn sau haàu nhö caû toaùn ñeàu cheát heát...
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha ñeán Benin ñeå coâng boá Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø II. Toâng huaán ñeà caäp tôùi coâng lyù, söï hieäp nhaát vaø caùc vaán ñeà cuï theå nhö gia ñình vv... Cha nghó sao?
Ñaùp: Vaán ñeà noøng coát cuûa hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình naûy sinh töø moät cô caáu xaõ hoäi döïa treân moät gia ñình oån ñònh. Xem ra taát caû moïi vaán ñeà xaõ hoäi, tinh thaàn vaø moïi vaán ñeà cuûa con ngöôøi ñeàu xoay quanh moät vaán ñeà then choát laø söï oån ñònh hoaøn toaøn cuûa gia ñình. Hieän nay coù raát ít gia ñình hieäp nhaát, coù raát ít gia ñình oån ñònh. Moïi tan raõ, moïi caêng thaúng, vaø khoù khaên cuûa caùc tín höõu cuõng nhö cuûa nhöõng ngöôøi khoâng toân giaùo naûy sinh töø söï baát oån naøy, töø caùc xung ñoät trong con tim vaø trong gia ñình. Nhö theá, theo toâi Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc phaûi ñöôïc soáng trong boái caûnh naøy cuûa muïc vuï gia ñình.
Hoûi: Thöa cha, taïi Benin tín höõu kitoâ soáng chung vôùi tín höõu hoài giaùo cuõng nhö caùc toân giaùo coå truyeàn, cha thaáy vaán ñeà ñoái thoaïi lieân toân nhö theá naøo?
Ñaùp: Xem ra vieäc ñoái thoaïi lieân toân daäm chaân taïi choã. ÔÛ mieàn Nam Benin nôi Giaùo Hoäi coâng giaùo phaùt trieån maïnh, coù theå noùi raèng vieäc lo cho cuoäc ñoái thoaïi vôùi ngöôøi Hoài giaùo vaø caùc nhoùm toân giaùo coå truyeàn khoâng ñöôïc tín höõu caûm nghieäm cho laém. Öu tö lôùn cuûa Giaùo Hoäi laø taêng tröôûng, coù theâm nhieàu tín höõu, nhöng laïi khoâng coù ñuû caùc linh muïc. Trong khi taïi mieàn baéc Benin, nôi Giaùo Hoäi laø moät thieåu soá vaø coù ñoâng tín höõu hoài hôn, thì hoaøn toaøn coù söï kheùp kín. Vì theá rieâng caù nhaân toâi, toâi chôø ñôïi töø chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha moät söï khích leä, moät haêng say lôùn, ñaëc bieät laø ñoái vôùi vaøi ñieåm neàn taûng cuûa ñöùc tin kitoâ, nhaát laø caùc ñieåm lieân quan tôùi kyû luaät söï hieäp nhaát trong gia ñình.
Hoûi: Giaùo Hoäi Benin ñang chuaån bò ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha nhö theá naøo?
Ñaùp: Trong caùc giaùo xöù ñeàu coù moät loaït caùc saùng kieán, caùc cuoäc hoäi hoïp caàu nguyeän, canh thöùc. Ñöùc Toång Giaùm Muïc giaùo phaän thuû ñoâ Cotonou, kieâm Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Benin ñaõ xin tín höõu soát saéng laàn haït Maân Coâi trong suoát thaùng 10 ñeå chuaån bò tinh thaàn cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Vaø tín höõu ñöôïc môøi goïi ñoùng goùp 500 Francs, töông ñöông vôùi 72 xen cho quõy toå chöùc. Theá roài coøn coù caùc cuoäc hoäi hoïp treân bình dieän giaùo xöù vaø giaùo phaän. Baùo chí coâng giaùo ñòa phöông cuõng ñaêng taûi nhieàu baøi veà hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình.
Hoûi: Thöa cha treân bình dieän ñòa phöông töông quan giöõa ngöôøi daân vôùi caùc cô caáu chính quyeàn ra sao, vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coù theå ñem laïi nhöõng gì cho daân nöôùc Benin?
Ñaùp: Coù söï khoâng tin töôûng raát lôùn ñoái vôùi khaû naêng cuûa caùc cô caáu laõnh ñaïo xaõ hoäi. Chính vì theá naïn hoái loä raát laø phoå bieán, vì ai cuõng tìm caùch laøm aên rieâng cho ñöôïc vieäc cuûa mình. Do ñoù chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coù theå giuùp moïi ngöôøi hieåu raèng Kitoâ giaùo laø moät nieàm tin nhaäp theå, ñöôïc soáng moät caùch cuï theå trong moâi tröôøng xaõ hoäi thöôøng ngaøy.
(SD 5-11-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)