Toaøn caàu hoùa vaø
vieäc ñieàu hôïp caùc nguoàn taøi chaùnh
Toaøn caàu hoùa vaø vieäc ñieàu hôïp caùc nguoàn taøi chaùnh.
Phoûng vaán giaùo sö Joseph Eugene Stiglitz, giaûi Nobel Kinh Teá veà vieäc toaøn caàu hoùa nhaân baûn, caàn thieát cho vieäc ñieàu hôïp caùc nguoàn taøi chaùnh moät caùch toát ñeïp hôn.
Roma (Avvenire 25-10-2011) - Saùng ngaøy 24 thaùng 10 naêm 2011 Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh Coâng lyù vaø hoøa bình, ñaõ môû cuoäc hoïp baùo ñeå coâng boá vaên kieän cuûa Hoäi ñoàng veà vieäc caûi toå heä thoáng taøi chaùnh quoác teá.
Hieän dieän vaø leân tieáng taïi cuoäc hoïp baùo cuõng coù Ñöùc Cha Mario Toso, Toång thö kyù cuûa Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh Coâng lyù vaø Hoøa bình, cuøng vôùi Giaùo Sö Leonardo Becchietti, daïy moân kinh teá chính trò taïi Ñaïi hoïc Roma Tor Vergata.
Vaên kieän coù töïa ñeà "Ñeå caûi toå heä thoáng taøi chaùnh quoác teá trong vieãn töôïng moät quyeàn bính coâng coäng coù thaåm quyeàn hoaøn vuõ", ñöôïc aán haønh baèng 4 thöù tieáng YÙ, Anh, Phaùp vaø Taây Ban Nha.
Trong Vaên kieän naøy Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñeà nghò thaønh laäp moät thaåm quyeàn coâng coäng hoaøn caàu ñeå phuïc vuï coâng ích, vaø ñaây laø chaân trôøi duy nhaát coù theå dung hôïp vôùi caùc thöïc taïi môùi ngaøy nay.
Qua taøi lieäu naøy, Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh muoán coáng hieán moät ñoùng goùp cho caùc vò höõu traùch cuûa theá giôùi vaø moïi ngöôøi thieän chí ñöùng tröôùc cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vaø taøi chaùnh cuûa theá giôùi, cuoäc khuûng hoaûng cho thaáy "nhöõng thaùi ñoä ích kyû, tham lam taäp theå vaø vô veùt cuûa caûi ôû möùc ñoä raát lôùn".
Vaên kieän cuûa Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh nhaán maïnh raèng coâng ích cuûa nhaân loaïi hieän nay vaø chính töông lai cuûa loaøi ngöôøi ñang bò ñe doïa: hôn 1 tyû ngöôøi soáng vôùi lôïi töùc khoâng tôùi 1 myõ kim moãi ngaøy, söï cheânh leäch gia taêng kinh khuûng treân theá giôùi, taïo neân nhöõng caêng thaúng vaø laøn soùng di daân ñoâng ñaûo. Theo löông taâm mình, khoâng ai coù theå chaáp nhaän söï phaùt trieån cuûa vaøi nöôùc, gaây thieät haïi cho caùc nöôùc khaùc, khoâng ai coù theå cam chòu khi thaáy con ngöôøi soáng nhö lang soùi ñoái vôùi ngöôøi khaùc maø khoâng tìm caùch chöõa trò.
Vaên kieän Toøa Thaùnh cuõng baùo ñoäng raèng "neáu khoâng chöõa trò nhöõng baát coâng ñeø naëng treân theá giôùi thì nhöõng haäu quaû tieâu cöïc töø ñoù maø ra treân bình dieän xaõ hoäi, chính trò vaø kinh teá seõ taïo neân baàu khoâng khí ñoá kî ngaøy caøng gia taêng, vaø caû naïn baïo löïc, ñeán ñoä laøm baêng hoaïi chính neàn taûng cuûa caùc cô cheá daân chuû, keå caû nhöõng cô cheá ñöôïc coi laø vöõng chaéc nhaát".
Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh Coâng lyù vaø Hoøa bình phaân tích nhöõng nguyeân nhaân gaây ra cuoäc khuûng hoaûng hieän nay, vaø ñaëc bieät toá giaùc chuû nghóa taân töï do kinh teá khoâng luaät leä vaø khoâng coù söï kieåm soaùt... hieän nay coù nhöõng thò tröôøng tieàn teä vaø taøi chaùnh chuû yeáu coù tính chaát ñaàu cô, gaây thieät haïi cho neàn kinh teá, nhaát laø taïi caùc nöôùc yeáu keùm. Neàn kinh teá theá giôùi hieän thôøi ngaøy caøng bò chuû nghóa duy lôïi ích vaø duy vaät thoáng trò, baønh tröôùng tín duïng thaùi quaù vaø ñaàu tö, taïo neân tình traïng khoâng theå traû nôï noåi vaø maát söï tín nhieäm".
Vaên kieän Toøa Thaùnh coå voõ moät neàn kinh teá coù luaân lyù ñaïo ñöùc, caàn phuïc hoài vò theá öu tieân cuûa tinh thaàn vaø luaân lyù ñaïo ñöùc, cuõng nhö choã ñöùng öu tieân cuûa chính trò treân kinh teá vaø taøi chaùnh, vì chính trò voán coù traùch nhieäm veà coâng ích. Caàn laáp ñaày söï caùch bieät giöõa huaán luyeän luaân lyù ñaïo ñöùc vaø chuaån bò veà kyõ thuaät chuyeân moân.
Toøa Thaùnh cuõng ñöa ra giaû thuyeát veà nhöõng bieän phaùp ñaùnh thueá caùc hoaït ñoäng chuyeån nhöôïng taøi chaùnh, theo tyû leä coâng baèng. Vieäc laøm naøy cuõng nhaém thaønh laäp moät quyõ döï tröõ theá giôùi, ñeå naâng ñôõ neàn kinh teá cuûa caùc nöôùc bò khuûng hoaûng vaø chöõa laønh heä thoáng tieàn teä vaø taøi chaùnh cuûa mình.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán giaùo sö Joseph Eugene Stiglitz, giaûi Nobel Kinh Teá, veà vieäc toaøn caàu hoùa nhaân baûn, caàn thieát cho vieäc ñieàu hôïp caùc nguoàn taøi chaùnh moät caùch toát ñeïp hôn. Giaùo sö Stiglitz sinh naêm 1943 laø chuyeân vieân kinh teá Myõ vaø laø giaùo sö taïi ñaïi hoïc Columbia Hoa Kyø. OÂng cuõng laø giaûng sö taïi caùc ñaïi hoïc Yale, Stanford, Duke, Oxford vaø Princeton. Giaùo sö Stiglitz noåi tieáng vì daùm thaúng thaén pheâ bình caùch ñieàu haønh vieäc toaøn caàu hoùa, thò tröôøng kinh teá töï do vaø moät soá caùc cô caáu taøi chaùnh quoác teá nhö Ngaân Quõy Tieàn Teä Quoác Teá vaø Ngaàn Haøng Theá Giôùi. Giaùo sö laø taùc giaû cuûa nhieàu saùch vaø caùc baøi khaûo luaän. Cuoán saùch cuoái cuûng cuûa oâng töïa ñeä "Phaù saûn, kinh teá toaøn caàu rôi töï do".
Hoûi: Thöa giaùo sö Stiglitz, giaùo sö coù tin raèng moät luaät leä kinh teá môùi nghieâm ngaët hôn seõ cho pheùp neàn kinh teá theá giôùi ra khoûi tình traïng baát oån hieän nay hay khoâng?
Ñaùp: Heä thoáng luaät leä cuûa chuùng ta hieän nay ñaõ thaát baïi phaàn naøo, bôûi vì chính caùc cô caáu coù nhieäm vuï thöïc thi noù khoâng tin töôûng vaøo luaät leä vaø ñaõ cho pheùp caùc taùc nhaân taøi chaùnh khaùc nhau ngaøy caøng rôi vaøo caùc lieàu lónh lôùn hôn. Neáu chuùng ta khoâng laáy caùc luaät leä kinh teá laøm vieäc öu tieân vaø neáu khoâng caûi caùch caùc cô caáu kinh teá quoác teá hay taïo ra caùc cô caáu môùi khaùc, thì heä thoáng kieåm soaùt seõ laïi thaát baïi nöõa.
Hoûi: Ñaâu laø caùc luaät leä maø giaùo sö muoán troâng thaáy thöïc thi trong laõnh vöïc ngaân haøng?
Ñaùp: Ñoù laø caùc luaät leä giuùp ngaên ngöøa caùc vuï laïm duïng, hoaëc laø cho vay aên lôøi naëng laõi, töø phía heä thoáng tín duïng, vaø ñieàu naøy taïi Hoa Kyø chuùng toâi ñaõ laøm ñöôïc moät phaàn, hay laø caùc vuï cho vay vôùi laõi xuaát ngaøy caøng gia taêng khieán nôï naàn noå tung trong tay cuûa ngöôøi tieâu thuï, hay vieäc duøng caùc saûn phaåm baét nguoàn töø ñoù maø khoâng bieát suy xeùt.
Hoûi: Nhö theá muïc tieâu chính cuûa caùc cuoäc caûi toå laø chính caùc ngaân haøng, coù ñuùng theá khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Vaâng, nhaát laø caùc ngaân haøng "quùa lôùn ñeå coù theå thaát baïi", vaø trong tröôøng hôïp gaëp khuûng hoaûng thì chuùng töï ñoäng ñöôïc cöùu vôùt vôùi tieàn cuûa coâng quõy, nhö ñaõ xaûy ra trong vuï suy thoaùi traàm troïng vöøa qua. Caùc ñöôøng loái chính trò ngaân haøng xaáu phaàn lôùn ñaõ laø lyù do gaây ra cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh, vì vaäy vieäc ñieàu hôïp caùc ngaân haøng laø ñieàu neàn taûng ñeå traùnh caùc cuoäc khuûng hoaûng khaùc trong töông lai. Caùc ngaân haøng phaûi ñöôïc daàu tö trôû laïi moät caùch trong saùng, chöù khoâng ñöôïc qua caùc cung caùch môø aùm ñaùng nghi hoaëc nhö ñaõ xaûy ra trong quùa khöù. Caùc cung caùch khaû nghi thieáu trong saùng naøy khoâng chæ gaây thieät haïi cho caùc khaùch haøng vaø ngöôøi tieâu thuï maø coøn laøm haïi toaøn heä thoáng ngaân haøng nöõa. Ngoaøi ra cuõng caàn phaûi duyeät xeùt caùc chuyeån nhöôïng cuûa heä thoáng ngaân haøng nöõa. Caùc chuyeån nhöôïng taøi chaùnh nguy hieåm vaø khoâng trong saùng naøy ñaõ khieán cho toaøn heä thoáng ngaân haøng treân theá giôùi bò ñaùnh ngaõ quïy. Caùc ngaân haøng thöông maïi ñaùng lyù ra khoâng ñöôïc pheùp ñöa ra caùc chuyeån nhöôïng. Nhieäm vuï chính cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi laø tín duïng, vì theá phaûi trôû laïi vôùi nhieäm vuï tín duïng cuûa chuùng. Nhö vaäy, neáu chuùng ta muoán baûo veä caùc khaùch haøng vaø caùc ngöôøi goùp coå phaàn, thì caàn phaûi ñIeàu khieån ñöôïc caùc nhaø baêng: caùc ngaân haøng naøo lôùn quùa thì phaûi taùn mong ra, haïn cheá caùc sinh hoaït cuûa chuùng, aùp ñaët thueá treân caùc vuï chuyeån ngaân, vaø thöùc ñaåy caùc ngaân haøng taùi ñaàu tö trôû laïi.
Hoûi: Thöa giaùo sö Stiglitz, caùc bieän phaùp naøy coù phaûi laø toaøn caàu hay khoâng?
Ñaùp: Quy luaät taøi chaùnh laø moät laõnh vöïc trong ñoù söï phoái hôïp quoác teá laø ñieàu tuyeät ñoái noøng coát. Neáu chuùng ta coù caùc thò tröôøng taøi chaùnh ñöôïc saùt nhaäp, chuùng ta cuõng phaûi tin töôûng raèng caùc saûn phaåm taøi chaùnh maø chuùng ta nhaäp caûng töø nöôùc ngoaøi khoâng gaây ra söï taøn phaù kinh teá trong nhaø mình. Ñieàu naøy khoâng chæ ñöôïc ñoøi hoûi ñoái vôùi vieäc phoái hôïp caùc luaät leä, nhöng caû vieäc thöïc thi vaø kieåm soaùt chuùng nöõa. Nhöng raát tieác laø caùc cô caáu kieåm soaùt taøi chaùnh nhö khoái G20 vaø Ngaân Quõy Tieàn Teä Quoác Teá ñaõ maát tin töôûng nôi nhieàu quoác gia. Seõ raát khoù maø söûa ñoåi ñöôïc ñieàu naøy, bôûi vì söï toaøn caàu hoùa kinh teá ñi nhanh hôn laø söï toaøn caàu hoùa chính trò. Nhöng neáu chuùng ta muoán coù moät söï toaøn caàu hoùa daãn tôùi moät theá giôùi oån ñònh vaø thònh vöôïng hôn cho taát caû moïi ngöôøi, thì phaûi coù moät söï phoái hôïp toát hôn.
(Avvenire 25-10-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)