Ngaøy töôûng nieäm ngöôøi quaù coá
taïi Mehico
Ngaøy töôûng nieäm ngöôøi quaù coá taïi Mehico.
Mehicoâ [CNS 31/10/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Do caùc cuoäc baïo ñoäng gaén lieàn vôùi caùc hoaït ñoäng buoân baùn ma tuùy trong nhöõng naêm gaàn ñaây, naêm 2011 Ngaøy töôûng nieäm ngöôøi quaù coá "Dia de los Muertos" taïi Mehico coù moät yù nghóa saâu xa.
Theo truyeàn thoáng Giaùo hoäi Coâng giaùo, ngaøy 2 thaùng 11 laø ngaøy töôûng nieäm vaø caàu nguyeän cho ngöôøi quaù coá. Taïi caùc nöôùc Myõ Chaâu Latinh vaø taïi Phi luaät taân, ngaøy naøy coù moät yù nghóa ñaëc bieät. Rieâng taïi Mehico, caùc cuoäc baïo ñoäng coù lieân heä ñeán hoaït ñoäng buoân baùn ma tuùy caøng laøm cho ngaøy leã naøy coù moät yù nghóa saâu xa hôn.
Caùc vuï baén gieát lieân heä ñeán vieäc buoân baùn ma tuùy ñaõ gia taêng ñaùng keå keå töø naêm 2006. Theo moät cuoäc nghieân cöùu ñöôïc Vieän Xuyeân Bieân Giôùi taïi tröôøng Ñaïi hoïc San Diego, Hoa kyø, baûo trôï, trong naêm 2010, ñaõ coù khoaûng 15 vuï baén gieát xaûy ra taïi Mehico.
Baø Argelia Barcas Bello, moät giaùo vieân taïi Santiago, Tepoztlan, moät thaønh phoá ñöôïc xaây döïng treân nuùi Tepozteco gaàn thaønh phoá Mehico, Mehico laø quoác gia ñang soáng trong "thôøi ñaïi man di". Thaønh phoá Santiago tieáp ñoùn raát nhieàu du khaùch ñeán thaêm vieáng moät kim töï thaùp coå trong vuøng.
Baø Barcas vaø nhieàu ngöôøi khaùc môû tieäm baùn caùc tuôïng aûnh töôûng nhôù ngöôøi quaù coá. Baø Barcas noùi raèng nhieàu ngöôøi bò thieät maïng vì naïn phaïm phaùp. Baø cho bieát: nhöõng ngöôøi bò cheát do tai naïn hay do baïo ñoäng ñeàu ñöôïc töôûng nhôù trong thaønh phoá Santiago hoâm 28 thaùng 10 naêm 2011.
OÂng Alejandro Alvarez, moät ngöôøi buoân baùn khaùc, giaûi thích raèng Mehico coù nhieàu caùch theá ñeå dieãn taû söï cheát. Soï ngöôøi vaø boä xöông caùch trí cuûa moät ngöôøi phuï nöõ ñöôïc maëc quaàn aùo laø caùch theå hieän tieâu bieåu nhöùt cuûa ngöôøi daân Mehico.
OÂng Alvarez noùi raèng "keå töø thôøi vaên minh Aztec, ngöôøi Mehico cöôøi côït tröôùc caùi cheát".
Thoâng thöôøng soï ngöôøi vaø boä xöông cuûa ngöôøi phuï nöõ ñöôïc ñaët treân baøn thôø töôûng nieäm cuøng vôùi nhöõng ñoà vaät khaùc ñöôïc ngöôøi quaù coá traân quyù nhö moät chai Tequila, moät goùi thuoác laù. Nhöõng thöùc aên khoaùi khaåu cuûa ngöôøi quaù coá thì khoâng theå thieáu ñöôïc.
Veà phaàn mình, cha Martin Paredes Apolinar, cha sôû giaùo xöù Ñöùc Meï Giaùng sinh, noùi raèng Ngaøy töôûng nieäm ngöôøi quaù coá taïi Mehico coù tính caùch "ñaïo ñöùc bình daân hôn laø coâng giaùo".
Theo vò linh muïc naøy, taïi Mehico, ngöôøi ta khoâng bieát Ngaøy Halloween, nhöng buø laïi coù ñieàu ñöôïc goïi laø "Thôøi gian cuûa soï ngöôøi".
Trong moät cuoäc phoûng vaán daønh cho baùo The Catholic Sun cuûa giaùo phaän Phoenix, bang Arizona, Hoa kyø, cha Paredes noùi raèng Ngaøy töôûng nhôù ngöôøi quaù coá cuûa ngöôøi Mehico baét nguoàn töø truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Artec. Ngöôøi Artec thôø thaàn "Mictlantecuhtli", töùc thaàn cuûa ngöôøi cheát. Sau khi ngöôøi Taây ban nha mang Tin Möøng ñeán ñaây, truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Artec ñöôïc pha troän vôùi Ngaøy Caùc Ñaúng, töùc ngaøy töôûng nhôù ngöôøi quaù coá ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 2 thaùng 11 haèng naêm. Duø vaäy, ñoái vôùi nhieàu ngöôøi Mehico, nieàm tin coâng giaùo vaãn maïnh hôn truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Artec.
Baø Barcas giaûi thích raèng "chæ coù ngöôøi coâng giaùo môùi töôûng nieäm ngöôøi cheát baèng caùch ngheânh ñoùn nhöõng ngöôøi quaù coá thaân thöông trôû veà".
Trong caùc giaùo xöù taïi Tepoztlan, ñeå giuùp treû con giöõ truyeàn thoáng coâng giaùo, ngöôøi lôùn khoâng cho chuùng ñöôïc hoùa trang thaønh phuø thuûy. Neáu chuùng laøm theá chuùng seõ khoâng ñöôïc thöôûng keïo baùnh.
Hoa ñöôïc tröng baøy raát nhieàu trong Ngaøy töôûng nieäm ngöôøi quaù coá taïi Mehico. Ngöôøi ta giaûi thích raèng höông thôm dòu ngoït cuûa hoa seõ ñöa ngöôøi quaù coá leân baøn thôø töôûng nieäm. Ngoaøi ra, ngöôøi ta cuõng ñoát ñeøn caøy leân ñeå giuùp cho ngöôøi quaù coá thaáy ñöôøng trôû laïi luyeän nguïc.
Trong ngaøy 2 thaùng 11, thaùnh leã ñöôïc cöû haønh taïi caùc nghóa trang ôû Mehico. Sau khi vieáng moä ngöôøi thaân, ngöôøi coâng giaùo trôû veà nhaø vaø duøng böõa baèng chính thöùc aên ñöôïc daâng cuùng treân baøn thôø tuôûng nieäm ngöôøi quaù coá. Phaàn lôùn thöùc aên ñöôïc daâng cuùng treân baøn thôø töôûng nhôù ngöôøi quaù coá laø traùi caây. Treû con Mehico thöôøng ruû nhau ñi töø nhaø naøy sang nhaø khaùc ñeå xin soï ngöôøi vaø traùi caây.
Truyeàn thoáng töôûng nhôù ngöôøi quaù coá naøy ñöôïc truyeàn cho caùc theá heä töông lai xuyeân qua caùc tröôøng hoïc vaø gia ñình. Nhieàu tröôøng toå chöùc caùc cuoäc thi ñeå xem ai trang hoaøng baøn thôø töôûng nhôù ngöôøi quaù coá ñeïp nhöùt. Trong caùc cuoäc thi naøy, hoïc sinh cuõng ñöôïc dòp hoïc hoûi veà yù nghóa cuûa caùc vaät töôïng tröng trong Ngaøy töôûng nieäm.
Naêm nay, vôùi laøn soùng baïo ñoäng gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng buoân baùn ma tuùy ngaøy caøng gia taêng, Ngaøy töôûng nieäm ngöôøi quaù coá taïi Mehico coù moät yù nghóa ñaëc bieät hôn. Haàu nhö khoâng coù gia ñình naøo taïi thaønh phoá Santiago, Tepoztlan, maø khoâng coù moät ngöôøi thaân bò saùt haïi tröïc tieáp hay giaùn tieáp.
RVA.