Ñöùc Thaùnh Cha khieán cho
giôùi baùo chí Ñöùc kinh ngaïc
Ñöùc Thaùnh Cha khieán cho giôùi baùo chí Ñöùc kinh ngaïc.
Moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Robert Spaemann, nguyeân giaùo sö trieát taïi ñaïi hoïc Muenchen, veà chuyeán vieáng thaêm nöôùc Ñöùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI.
Ñöùc quoác (Avvenire 27-9-2011) - Chuyeán coâng du Coäng hoøa Lieân Bang Ñöùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong caùc ngaøy 22 ñeán 25 thaùng 9 naêm 2011 tieáp tuïc gaây tieáng vang trong xaõ hoäi Ñöùc. Trong caùc ngaøy naøy Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc ñang nhoùm phieân hoïp muøa thu taïi Fulda beân moä cuûa thaùnh Bonifacio, "toâng ñoà nöôùc Ñöùc", vaø trong soá caùc vaán ñeà nghò söï caùc vò cuõng thaûo luaän veà lôøi Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi ñôn giaûn hoùa caùc cô caáu vaø giaûm naïn baøn giaáy röôøm raø trong Giaùo Hoäi, nghóa laø "giaûi thoaùt Giaùo Hoäi khoûi gaùnh naëng vaät chaát vaø chính trò".
Baø Gabriele Kuby, chuyeân vieân nghieân cöùu vaên chöông vaø laø taùc giaû cuoán saùch goàm caùc thö trao ñoåi vôùi Ñöùc Hoàng Y Ratzinger hoài naêm 2003 lieân quan tôùi caùc nguy cô caùm doã cuûa khuynh höôùng töông ñoái hoùa luaân lyù ñaïo ñöùc, cho bieát baø caûm thaáy xaáu hoå vì baàu khí choáng ñoái thuø haèn, caùc chæ trích vaø taán kích baát coâng vaø thoâ tuïc choáng laïi moät ngöôøi hieàn dòu vaø khieám toán nhö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong caùc ngaøy tröôùc chuyeán vieáng thaêm taïi Berlin. Baø ñaõ nghó raèng seõ khoù maø xaûy ra taïi Ñöùc nhöõng gì ñaõ xaûy ra beân Anh quoác trong chuyeân coâng du muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha hoài naêm 2010; nhöng raát tieác laø noù ñaõ xaûy ra. Neáu ngöôøi ta ñaõ boû ra moät beân caùc thaønh kieán vaø laéng nghe ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha noùi, thì khoâng theå khoâng bò aán töôïng bôûi tính nhaân baûn saâu xa vaø tinh thaàn tu ñöùc cao caû cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Nhöng ngaøi ñaõ coù khaû naêng ñaùnh tan caùc thaønh kieán, khieán cho nhöõng keû tröôùc ñoù chæ trích ngaøi laïi quay ra ca tuïng ngaøi.
Vaø thaät theá, baùo chí vaø caùc ñaøi truyeàn hình Ñöùc ñaõ baày toû söï haøi loøng vaø kinh ngaïc tröôùc söï thaønh coâng cuûa chuyeán vieáng thaêm, maø hoï khoâng chôø ñôïi. Nhieàu nhaät baùo ñaõ laäp laïi caùc lôøi tuyeân boá cuûa baø thuû töôùng Angela Merkel: "Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ khieán cho chuùng ta phong phuù hôn veà maët tinh thaàn", "Khoâng coù Giaùo Hoäi, nöôùc Ñöùc seõ laø moät quoác gia voâ caûm treân bình dieän xaõ hoäi".
Traû lôøi cuoäc phoûng vaán treân ñaøi truyeàn hình quoác gia ARD toång thoáng Christian Wulff tuyeân boá raèng: "Toâi caàu mong Ñöùc Giaùo Hoaøng Ratzinger ñaõ môû roäng con tim cuûa bieát bao ngöôøi daân Ñöùc". Theá giôùi chính trò thì baày toû söï haøi loøng vaø kinh ngaïc veà baøi dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha ñoïc tröôùc Quoác Hoäi. Caû caùc chính trò gia taû phaùi hoaø hoaõn cuõng ñöa ra caùc lôøi bình luaän tích cöïc. Trong baøi phoûng vaán daønh cho nhaät baùo Frankfurter Allgemeinen Sonntagszeitung, baø Andrea Nahles, toång thö kyù ñaûng Daân chuû xaõ hoäi ñaõ haøi loøng vì Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp caùc naïn nhaân cuûa caùc vuï giaùo só laïm duïng tính duïc. Baø noùi: "Ñaây laø moät cöû chæ can ñaûm, qua ñoù Giaùo Hoäi vónh vieãn laõnh nhaän laáy caùc traùch nhieäm cuûa mình".
Nhaät baùo Frankfurter Algemeinen Sonntagszeitung cuûa giôùi trí thöùc trung laäp, tieáng noùi baûo thuû cuûa nöôùc Ñöùc, cuõng chuù yù tôùi giaù trò toân giaùo cuûa chuyeán vieáng thaêm vaø caùc suy tö cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Tôø baùo vieát: "Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñöa ra moät lôøi caûnh caùo ngoaïi thöôøng vaø saâu xa, moät khieâu khích caàn phaûi ñoïc vôùi nhieàu chuù yù, khi ngaøi noùi laø ngöôøi voâ ngoä maø tìm kieám thì toát hôn laø tín höõu giaû boä". Tôø baùo nhaän ñònh raèng "töø Freiburg Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ maïnh meõ keâu goïi söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc vaø duy trì söï ñoàng ñieäu vôùi Giaùo Hoäi Roma. Ñaây laø caâu traû lôøi cho nhieàu chuû tröông caûi caùch trong nhieàu laõnh vöïc cuoäc soáng nhö caùc ngöôøi ly dò taùi hoân, cuoäc soáng ñoäc thaân linh muïc, hay vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho phuï nöõ, cuõng nhö caùc thaùi ñoä baøi Roma cuûa nhieàu thaønh phaàn Giaùo Hoäi Ñöùc".
Hai nhaät baùo Suedeutsche Zeitung vaø Frankfurter Rundschau thuoäc khuynh höôùng caáp tieán ñaõ ñaêng caùc baøi phaân tích ñuùc keát chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø chuù yù tôùi caùc phaûn öùng cuûa caùc Giaùo Hoäi tin laønh chôø ñôïi caùc caâu traû lôøi cöï theå hôn lieân quan tôùi cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát. Hai tôø baùo ghi nhaän raèng ñaây laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû moät vò Giaùo Hoaøng coâng giaùo ñaõ cöû haønh moät buoåi phuïng vuï ñaïi keát trong nhaø nguyeän tu vieän nôi Martin Luther ñaõ ñöôïc ñaøo taïo. Coøn nhaät baùo Koelner Stadt Anzeiger thì khaúng ñònh raèng sau gaàn 500 naêm laàn ñaàu tieân moät vò Giaùo Hoaøng coâng giaùo ñaõ taùi löôïng ñònh treân bình dieän thaàn hoïc con ngöôøi bieåu töôïng cuûa söï Caûi caùch treân vuøng ñaát nôi phaùt sinh ra Giaùo Hoäi tin laønh.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa cuûa oâng Robert Spaemann, nguyeân giaùo sö trieát taïi ñaïi hoïc Muenchen, veà chuyeán vieáng thaêm nöôùc Ñöùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI. Giaùo sö Spaemann sinh naêm 1927 taïi Berlin. Song thaân laø ngöôøi voâ thaàn nhöng gia nhaäp Coâng Giaùo naêm 1930, vaø sau khi thaân maãu qua ñôøi, thaân phuï cuûa oâng ñaõ gia nhaäp ñaïi chuûng vieän vaø ñöôïc thuï phong linh muïc coâng giaùo naêm 1942. OÂng Spaemann theo hoïc taïi ñaïi hoïc Muenster, roài trôû thaønh giaùo sö daäy trieát hoïc taïi caùc ñaïi hoïc Stuttgart, Heidelberg vaø Muenchen cho tôùi khi veà höu naêm 1992. OÂng cuõng laø giaùo sö danh döï taïi ñaïi hoïc Salzburg beân AÙo. Laø moät trieát gia nhöng cuõng laø thaàn hoïc gia chuyeân veà luaân lyù ñaïo ñöùc, giaùo sö Spaemann raát ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI quùy meán. Tuy laø moät trieát gia noåi tieáng theá giôùi, nhöng nhieàu taùc phaåm cuûa oâng vaãn chöa ñöôïc ñòch ra caùc thöù tieáng khaùc. Hai taùc phaåm quan troïng nhaát cuûa giaùo sö laø cuoán "Haïnh phuùc vaø loøng toát" xuaát baûn naêm 1989, vaø cuoán "Caùc baûn vò con ngöôøi" xuaát baûn naêm 1996.
Trong cuoán "Haïnh phuùc vaø loøng toát" giaùo sö Spaemann ñöa ra luaän thuyeát cho raèng haïnh phuùc phaùt xuaát töø loøng toát. Loaøi ngöôøi chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng neân nhö laø caùc baûn vò xaõ hoäi, ñeå trôï giuùp nhau kieám tìm ra chaân lyù vaø yù nghóa cho cuoäc soáng trong moät theá giôùi thöôøng laàm laãn vaø hoãn loaïn.
Hoûi: Thöa giaùo sö Spaemann, giaùo sö ñaõ hieän dieän trong buoåi Ñöùc Thaùnh Cha tieáp kieán caùc tín höõu coâng giaùo daán thaân trong Giaùo Hoäi vaø trong xaõ hoäi chieàu Chuùa Nhaät 25-9 vöøa qua. Giaùo sö coù theå toùm taét yù nghóa chuyeån vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng nhö theá naøo?
Ñaùp: Toâi khoâng bieát duøng kieåu noùi naøo khaùc hôn laø khaåu hieäu cuûa Ñöùc Hoàng Y Newmann "Cor ad cor loquitur" Con tim noùi vôùi con tim, ñeå toùm taét yù nghóa chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI bieát ñaùnh ñoäng traùi tim ngöôøi ta, vaø caû laàn naøy nöõa, ngaøi ñaõ laøm ñieàu ñoù moät caùch teá nhò vaø saâu xa. Ngaøi ñaõ thoâng truyeàn cho chuùng toâi nieàm vui laø kitoâ höõu, moät taâm tình maø toâi tröïc giaùc ñöôïc vôùi bieát bao nhieâu tín höõu khaùc trong thaùnh leã ngaøi cöû haønh taïi Freiburg trong moät baàu khí thöïc söï ngoaïi thöôøng, saùmg Chuùa Nhaät 25-9..
Hoûi: Ñöùc Giaùo Hoaøng ngöôøi Ñöùc coù thaønh coâng trong vieäc thaéng vöôït söï khoâng tín nhieäm nôi caùc ngöôøi ñoàng höông cuûa ngaøi hay khoâng?
Ñaùp: Caùc nhaät baùo lôùn vaø caùc ngöôøi thöôøng chæ trích ñaõ thaát voïng, nghóa laø nhöõng ngöôøi khoâng hieän dieän. Traùi laïi nhöõng ai ñaõ theo doõi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI maø khoâng coù thaønh kieán, nhöõng ai ñaõ laéng nghe ngaøi noùi, vaø tham döï caùc cuoäc gaëp gôõ cuûa ngaøi, taát caû ñeàu ñaõ coù caùc aán töôïng raát tích cöïc. Ña soá giôùi tryeàn thoâng ñaõ khoâng haøi loøng vì söï kieän ñôn sô laø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khoâng ñeà caäp tôùi nhöõng gì maø hoï chôø ñôïi nhö: vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho phuï nöõ, hoân nhaân giöõa caùc ngöôøi ñoàng phaùi, caùc ngöôøi ly dò taùi hoân vv... Nhöng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi nhöõng ñieàu khaùc. Ngaøi ñaõ noùi veà Thieân Chuùa vaø môøi goïi moïi ngöôøi taùi khaùm phaù ra veû ñeïp vaø lyù trí.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ laøm ñieàu naøy trong buoåi noùi chuyeän tröôùc Quoác Hoäi Lieân Bang Ñöùc, vaø ngaøi ñaõ thaønh coâng moät caùch baát ngôø, khoâng chôø ñôïi, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Chöa bao gìôø maø laïi coù moät baøi dieãn vaên bò phaân tích tröôùc khi ñöôïc ñoïc nhö theá. Nhöng maø dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha tröôùc Quoác Hoäi ñaõ thöïc söï laø moät baøi daäy hoïc cuûa baäc thaày, raát thoâng thaùi vaø raát cao. Toâi khoâng bieát taát caû caùc daân bieåu coù hieåu roõ baøi dieãn vaên khoâng... Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà caäp ñeán caùc neàn taûng cuûa haønh ñoäng chính trò vaø cuûa quyeàn töï nhieân, theo ñoù con ngöôøi khoâng theå bò leøo laùi bôûi baát cöù ai. Vaø caùc haäu quûa raát roõ raøng, chaúng haïn nhö lieân quan tôùi söï voâ lyù cuûa thuyeát huûy boû söï khaùc bieät giöõa nam nöõ. Nhöng Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ raát yù töù khoâng gaây ra caùc tranh luaän, baèng caùch ñöa ra caùc vaán ñeà neàn taûng.
Hoûi: Lieân quan tôùi Giaùo Hoäi Ñöùc, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñöa ra caùc phaùn ñoaùn ít roõ raøng hôn. Caùc lôøi cuûa ngaøi seõ coù hieäu quûa naøo, thöa giaùo sö?
Ñaùp: Toâi caàu mong raèng haøng giaùo só vaø giaùo daân baét ñaàu suy tö veà söï thaùi quùa cuûa caùc cô caáu ñoái vôùi kinh nghieäm ñöùc tin beân trong caùc coäng ñoaøn cuûa chuùng toâi. Toâi khoâng bieát caùc haäu quûa cuï theå seõ nhö theá naøo.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ caàu mong coù moät Giaùo Hoäi "ñöôïc giaûi thoaùt khoûi gaùnh naëng vaät chaát vaø chính trò". Giaùo sö coù nghó raèng taïi Ñöùc ngöôøi ta seõ thaûo luaän veà "thueá Giaùo Hoäi", töùc laø thueá maø caùc tín höõu moïi toân giaùo phaûi ñoùng cho Giaùo Hoäi cuûa mình hay khoâng?
Ñaùp: Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ khoâng ñeà caäp ñeán ñeà taøi naøy. Nhöng toâi tin raèng ai baûo veä vieäc duy trì thueá Giaùo Hoäi, seõ khoâng ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha uûng hoä.
Hoûi: Caùc anh em tin laønh ñaõ chôø ñôïi moät böôùc tieán tôùi trong cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát, maø theo hoï laø ñaõ thieáu... Rieâng giaùo sö thì giaùo sö nghó sao?
Ñaùp: Noùi thaät ra Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ ca ngôïi con ñöôøng ñoái thoaïi ñaõ ñaït ñöôïc cho tôùi nay, vaø ngaøi ñaõ môøi goïi tieáp tuïc cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc saùng kieán hieäp nhaát trong laõnh vöïc caàu nguyeän vaø hoaït ñoäng xaõ hoäi cuûa caû hai Giaùo Hoäi. Nhöng vieäc cuøng cöû haønh Thaùnh Theå laø ñieàu vaãn chöa theå laøm ñöôïc, xeùt vì caùc anh em tin laønh khoâng nhìn nhaän söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Gieâsu trong bí tích Thaùnh Theå. Nhöng toâi nghó raèng cuoäc ñoái thoaïi vôùi Giaùo Hoäi caûi caùch ñang gaëp khoù khaên khoâng thuoäc traät töï thaàn hoïc. Toâi coù yù noùi raèng caùc anh em thuoäc Giaùo Hoäi Luther ñaõ ñaàu haøng tröôùc tieán trình tuïc hoùa lieân quan tôùi caùc vaán ñeà nhö lî dò, phaù thai, trôï töû vaø caùc ñeà taøi luaân lyù ñaïo ñöùc lôùn. Nhö theá hoï ñang xa rôøi truyeàn thoáng kitoâ. Vaø ñaây laø moät vaán ñeà raát lôùn caàn phaûi giaûi quyeát giöõa hoï vôùi nhau, chöù khoâng phaûi giöõa caùc tín höõu coâng giaùo.
Hoûi: Thöa giaùo sö Spaemann, caùi gì cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha seõ coøn toàn taïi?
Ñaùp: Toâi hy voïng nôi moät söï thay ñoåi ñònh ñoaït taâm thöùc, ñaëc bieät ñoái vôùi göông maët cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Nhieàu ngöôøi, keå caû caùc tín höõu coù thoùi quen nghó raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma laø moät oâng vua tuyeät ñoái vaø Giaùo Hoäi caàn coù caùc caûi caùch daân chuû. Nhöng caû khi coù muoán ñi nöõa, Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng theå laøm ñieàu ngaøi muoán, baèng caùch ñöa ra caùc thay ñoåi traùi nghòch vôùi giaùo lyù kitoâ. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaán maïnh raèng cuoäc khuûng hoaûng cuûa Giaùo Hoäi tröôùc heát laø cuoäc khuûng hoaûng cuûa ñöùc tin, vaø ngaøi ñaõ môøi goïi hoaùn caûi con tim. Ngaøi ñaõ trao ban tieáng noùi cho caùc vaán ñeà khieán cho con ngöôøi ngaøy nay khaéc khoaûi, vaø ñaõ toång keát moät caùch tuyeät dieäu baèng caùch ñoïc laïi thaûm kòch cuûa Luther trong vaán ñeà töông quan vôùi Thieân Chuùa töø bi.
(Avvenire 27-9-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)