Ngaøy taøn cuûa moät cheá ñoä ñoäc taøi
Ngaøy taøn cuûa moät cheá ñoä ñoäc taøi.
Lybia (Vat. 2/09/2011) - Ngaøy muøng 1 thaùng 9 naêm 2011 khoaûng 60 vò laõnh ñaïo, trong ñoù coù 13 quoác tröôûng, 19 thuû töôùng, caùc boä tröôûng cuûa toå chöùc Lieân Hieäp Quoác, Lieân Hieäp AÂu chaâu, Khoái Minh Öôùc Baéc Ñaïi Taây Döông, Lieân Minh A raäp vaø Lieân Hieäp Phi chaâu, ñaõ tham döï hoäi nghò do toång thoáng Nicolas Sarkozy vaø thuû töôùng Cameron cuûa Anh quoác chuû söï taïi ñieän Eliseùe trong thuû ñoâ Paris.
Tuy coù 20 quoác gia chöa chính thöùc thöøa nhaän Hoäi ñoàng quoác gia chuyeån tieáp cuûa Libia, nhöng muïc ñích cuûa hoäi nghò lieân quan tôùi vieäc xaây döïng nöôùc Libia daân chuû sau 42 naêm cai trò ñoäc taøi cuûa ñaïi taù Muammar Gheddafi, vaø nhaát laø ñeå laéng nghe vaø löôïng ñònh caùc yeâu caàu cuûa Hoäi ñoàng quoác gia chuyeån tieáp Libia, do oâng Mustafa Abdel Jalil laõnh ñaïo. Trong soá caùc tham döï vieân cuõng coù ñaïi dieän cuûa toång thoáng Lieân Bang Nga Medvedev vaø moät quan saùt vieân cuûa chính quyeàn Trung Quoác. Ngoaøi ra hoäi nghò Paris cuõng nhaém ngaên ngöøa ñeå ñöøng xaûy ra taïi Libia caùc loãi laàm ñaõ xaûy ra beân Irak.
Trong khoái caùc quoác gia A raäp chæ coøn coù Siria vaø Yemen laø chöa thöøa nhaän Hoäi ñoàng quoác gia chuyeån tieáp Libia, vì hai nöôùc naøy cuõng ñang phaûi vaát vaû ñöông ñaàu vôùi cuoäc caùch maïng daân chuû ngaøy caøng noùng boûng hôn, vì ñaõ ñoå nhieàu maùu cuûa nhaân daân.
Thaät ra, khi cuoäc caùch maïng daân chuû buøng noå taïi Libia caùch ñaây 6 thaùng, soá nöôùc A raäp thöøa nhaän Hoäi ñoàng quoác gia chuyeån tieáp ñaõ chæ nhoû gioït: baét ñaàu vôùi Qatar, roài tôùi Kuweit vaø caùc Vöông quoác A raäp thoáng nhaát. Nhöng sau khi quaân caùch maïng tieán vaøo thuû ñoâ Tripoli hoài thaùng 8 vöøa qua, caùc nöôùc A raäp khaùc ñaõ oà aït thöøa nhaän Hoäi ñoàng quoác gia chuyeån tieáp: ñi ñaàu laø Tunisia, roài ñeán Ai caäp, Maroác, Oman, Irak, Libaêng, Bahrein vaø Sudan. Lieân Minh A raäp ñaõ laäp töùc daønh cho Hoäi Ñoàng quoác gia chuyeån tieáp Libia moät gheá thaønh vieân.
Hieän nay caùc löïc löôïng noåi daäy vaãn tieáp tuïc truy naõ ñaïi taù Muammar Gheddafi. Nguoàn tin ngoaïi giao Libia cho bieát vôï oâng vaø ba ngöôøi con ñaõ sang tôùi Algeria. Coù tin cho raèng oâng Gheddafi ñang laån troán taïi Bani Walid, caùch Tripoli 100 caây soá veà maïn ñoâng nam. Nhöng cuõng coù ngöôøi nghó raèng oâng ñang laån troán trong thaønh phoá Sirte laø queâ sinh. Vaø cuõng coù theå laø Gheddafi khoâng coøn ôû trong bieân giôùi Libia. Daàu sao ñi nöõa, hoâm muøng 2 thaùng 9 naêm 2011 Gheddafi ñaõ cho phoå bieán moät video môùi keâu goïi caùc boä laïc tieáp tuïc chieán ñaáu, vaø höùa ñaây seõ laø moät chieán tranh du kích kieåu "ong chích roài bay". Trong khi ñoù haøng nguõ quaân ñoäi cuûa oâng, goàm raát nhieàu lính ñaùnh thueâ, tieáp tuïc tan raõ vaø ñaõ coù theâm vaøi töôùng laõnh boû haøng nguõ ñeå theo quaân caùch maïng. Ñieån hình nhö oâng Mohammad Zaroug, giaùm ñoác Nhaø baêng trung öông Libia, vaø töôùng Massoud Abdelhfid, toång tham möu quaân ñoäi Libia. Töôùng Abdelhfid ñaõ thaønh laäp moät Hoäi ñoàng quaân ñoäi chuyeån tieáp, ñoäc laäp vôùi Hoäi Ñoàng quoác gia chuyeån tieáp vaø saün saøng coäng taùc ñeå ñaït muïc ñích chung laø thaønh laäp moät neàn daân chuû chuyeån tieáp maø "khoâng coù vaán ñeà".
Trong thuû ñoâ Tripoli vaãn coøn moät vaøi uï khaùng chieán leû teû ôû maïn nam, ñaëc bieät gaàn phi tröôøng, nhöng quaân caùch maïng ñaõ kieåm soaùt toaøn thaønh phoá. Ngöôøi ta ñaõ thaønh laäp caùc hoäi ñoàng khu phoá ñeå lo cho caùc nhu caàu thieát yeáu nhaát cuûa ngöôøi daân. Quaûng Tröôøng Xanh ñöôïc ñoåi teân laø Quaûng Tröôøng Töû Ñaïo.
Tình hình nhaø thöông trung öông Tripoli oån ñònh, maëc duø soá ngöôøi bò thöông tìm ñeán chöõa trò ñoâng. Baùc só Mustafa Al Jafari cho bieát caùc nhaân vieân y teá saên soùc cho moïi ngöôøi vaø lo choân caát caû caùc lính ñaùnh thueâ cuûa oâng Gheddafi nöõa, vì xaùc cuûa hoï khoâng ñöôïc ai ngoù ngaøng tôùi.
Moät trong caùc khoù khaên cuûa ngöôøi daân thuû ñoâ Tripoli ñoù laø caûnh thieáu nöôùc uoáng. Linh Muïc Alan Archebuche, giaùm ñoác Caritas Libia, cho bieát caùc coâng nhaân goác phi chaâu Eritrea, Somalia, Nigeria, Camerun vaø Ghana raát lo sôï bò nhaàm laãn vôùi lính ñaùnh thueâ cuûa oâng Gheddafi. Cho tôùi nay ñaõ chæ coù Trung Quoác laø thaønh coâng trong vieäc di taûn 36.000 coâng nhaân khoûi Libia, baèng ñöôøng boä, ñöôøng thuûy vaø haøng khoâng.
Trong caùc ngaøy qua, vieäc khaùm phaù ra haøng chuïc xaùc cheát cuûa caùc tuø nhaân bò xöû baén vaø ñoát chaùy trong moät nhaø tuø Tripoli, cuõng nhö xaùc cuûa maáy traêm beänh nhaân trong moät nhaø thöông ñaõ gaây caêm phaãn trong dö luaän ñoái vôùi söï taøn aùc cuûa caùc löïc löôïng trung thaønh vôùi oâng Gheddafi. Trong 6 thaùng chieán tranh ñaõ coù 50,000 ngöôøi bò thieät maïng, ña soá laø bò caùc binh só ñaùnh thueâ cuûa oâng Gheddafi gieát cheát. Ñaõ coù caùc cuoäc taøn saùt taäp theå, vaø thöôøng daân bò baét laøm thuaãn ñôõ ñaïn. Tröôùc bieát bao taøn aùc ñoù caùc löïc löôïng noåi loaïn khaúng ñònh hoï coù quyeàn gieát laõnh tuï ñoäc taøi Gheddafi.
Trong moät cuoäc hoïp baùo hoâm 30 thaùng 8 naêm 2011 taïi Bengasi, oâng Mustafa Abdel Jalil, chuû tòch Hoäi ñoàng quoác gia chuyeån tieáp cho bieát caùc löïc löôïng noåi loaïn Libia khoâng caàn söùc maïnh quoác teá hay hoài giaùo naøo ñeå duy trì an ninh. Gheddafi chöa chaám döùt, vì oâng coøn coù caùc ngöôøi vaø caùc quoác gia uûng hoä oâng. Nhöng caàn phaûi ñöa oâng ra tröôùc toøa aùn coâng lyù. OÂng Jalil cuõng cho bieát trong caùc ngaøy tôùi ñaây Libia seõ baát ñaàu saûn xuaát daàu hoûa trôû laïi, vaø seõ doàn moïi noã löïc cho vieäc bình thöôøng hoùa cuoäc soáng quoác gia.
Maëc duø caùc löïc löôïng caùch maïng ñaõ trieån haïn toái haäu thö cho thaønh phoá Sirte phaûi ñaàu haøng, ñeå traùnh cheát choùc cho daân chuùng, nhöng Saif Al Islam con cuûa oâng Gheddafi tuyeân boá raèng chieán tranh tieáp tuïc vaø 20,000 binh só taïi Sirte saèn saøng chieán ñaáu. Tuy caùc nöôùc AÂu chaâu ñaõ ñaùnh gía thaáp söùc khaùng cöï cuûa ñaïo binh ñaùnh thueâ cuûa oâng Muammar Gheddafi, nhöng ngöôøi ta coù caûm töôûng ñaây laø caùi vaãy ñuoâi cuoái cuøng cuûa con thuù bò thöông, vaø cuõng laø ngaøy taøn cuûa moät cheá ñoä ñoäc taøi, saün saøng taøn saùt daân laønh ñeå duy trì quyeàn bính.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)