Thuû töôùng Thoå Nhó Kyø noùi
seõ traû taøi saûn tòch thu
cho caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá
Thuû töôùng Thoå Nhó Kyø noùi seõ traû taøi saûn tòch thu cho caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá.
Istanbul (AsiaNews 28-8-2011) - Theo nguoàn tin töø Asianews, hoâm 28 thaùng 08 naêm 2011, trong moät thay ñoåi baát ngôø, thuû töôùng Thoå Nhó Kyø, oâng Tayip Erdogan, ñaõ quyeát ñònh traû laïi haøng ngaøn taøi saûn, voán ñaõ bò chính phuû tòch thu sau naêm 1936, cho caùc toân giaùo ngoaøi Hoài giaùo.
Ñaây laø ngaïc nhieân thöù hai cuûa oâng Erdogan daønh cho vieäc xaây döïng neàn Coäng hoøa Thoå Nhó Kyø, sau cuoäc truaát chöùc gaàn ñaây ñoái vôùi caùc ngöôøi ñöùng ñaàu quaân ñoäi, vaø vieäc trôû veà chính saùch öu tieân cho chính trò hôn laø cho quaân söï.
Ñöôïc bieát, lôøi coâng boá döï luaät naøy dieãn ra hoâm 27 thaùng 8 naêm 2011, chæ vaøi giôø tröôùc böõa aên Iftar truyeàn thoáng, böõa aên toái keát thuùc thaùng chay Ramadan, do vò ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo ngoaøi ñaïo Hoài, Lakis Vingas, khoaûn ñaõi, maø Thuû töôùng Erdogan laø khaùch môøi danh döï.
Theo nhieàu ngöôøi, vieäc coâng boá döï luaät seõ laø moät "söï thay ñoåi raát ngaïc nhieân", theo ñoù, chính phuû seõ traû laïi taát caû taøi saûn cho caùc cô sôû toân giaùo maø chính quyeàn Thoå Nhó Kyø vôùi nhieàu laàn khaùc nhau ñaõ tòch thu trong quaù khöù, sau cuoäc ñieàu tra daân soá naêm 1936. Caùc toân giaùo ngoaøi Hoài giaùo coù nghóa laø caùc toân giaùo ñaõ ñöôïc coâng nhaän bôûi caùc hieäp öôùc quoác teá khaùc nhau, maø Coäng hoøa Thoå Nhó Kyø ñaõ kyù keát sau naêm 1923.
Saéc leänh ñaõ ñöôïc coâng boá chæ vaøi ngaøy sau khi Ñöùc Thöôïng phuï Bartholomew I yeâu caàu traû laïi taøi saûn ñaõ bò chieám ñoaït moät caùch baát coâng cho caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá. Trong chieán dòch ñoøi laïi moät soá taøi saûn cuûa caùc coäng ñoàng chính thoáng giaùo Hi Laïp, Ñöùc Thöôïng phuï Bartholomew I ñaõ tieáp caän nhieàu dieãn ñaøn khaùc nhau ôû chaâu AÂu.
Saéc leänh quy ñònh nhö sau:
1) hoaøn traû taøi saûn, khi taøi saûn naøo ñaõ bò kieåm keâ vaø ñaêng kyù trong naêm 1936, vaø sau ñoù bò caùc chính quyeàn khaùc nhau cuûa nöôùc Coäng hoaø Thoå Nhó Kyø tòch thu töø caùc cô sôû toân giaùo;
2) traû laïi vieäc quaûn lyù caùc nghóa trang thuoäc caùc cô sôû khoâng theo ñaïo Hoài, maø ñaõ ñöôïc baùn moät caùch khoâng hôïp lyù cho nhieàu thò traán vaø thaønh phoá khaùc nhau;
3) hoaøn traû taøi saûn khoâng xaùc ñònh nhu caàu (chaúng haïn nhö caùc tu vieän vaø giaùo xöù), voán khoâng bao giôø ñöôïc nöôùc Coäng hoaø Thoå Nhó Kyø coâng nhaän laø phaùp nhaân.
4) Trong tröôøng hôïp caùc taøi saûn naøy ñaõ ñöôïc baùn hoaëc xöû lyù theo caùch khaùc nhau bôûi caùc cô quan nhaø nöôùc Thoå Nhó Kyø, Boä tröôûng Boä Taøi chính nöôùc Coäng hoaø Thoå Nhó Kyø seõ thieát laäp vôùi chuû sôû höõu moät söï boài thöôøng thoûa ñaùng.
Theo tính toaùn ban ñaàu, saéc leänh seõ hoaøn traû 1,000 taøi saûn cho caùc Kitoâ höõu Chính thoáng giaùo Hi Laïp, 100 taøi saûn cho ngöôøi Armenia, nhieàu taøi saûn cho ngöôøi Coâng Giaùo Chaldean vaø cho ngöôøi Do Thaùi.
Saéc leänh ñaõ gaây neân phaûn öùng tích cöïc töø taát caû caùc ñaïi dieän toân giaùo thieåu soá. Vò Giaùm ñoác cuûa caùc cô sôû khoâng theo ñaïo Hoài moâ taû saéc leänh nhö laø "moät böôùc raát quan troïng vaø coù taàm lòch söû lôùn lao", coøn luaät sö cuûa caùc nhoùm thieåu soá, tieán só Kezmpan, moâ taû noù nhö laø moät cuoäc caùch maïng lôùn, sau cuoäc giaûi phoùng khoûi söï thoáng trò quaân söï. Moät luaät sö khaùc, Tieán só Hatem, noùi raèng cuoái cuøng "ñieàu sai laàm laøm cho Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc söûa sai".
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Lieân minh chaâu AÂu (EU) luoân yeâu caàu Thoå Nhó Kyø thöïc hieän caùc böôùc ñeå loaïi boû caùc luaät phaân bieät ñoái xöû ñoái vôùi caùc toân giaùo thieåu soá. Phaùt bieåu taïi böõa aên Iftar hoâm 27 thaùng 8 naêm 2011, thuû töôùng Erdogan noùi raèng: "Gioáng nhö moïi ngöôøi khaùc, chuùng toâi cuõng bieát caùc baát coâng maø caùc nhoùm toân giaùo khaùc nhau ñaõ phaûi chòu, vì söï khaùc bieät cuûa hoï... Thôøi kyø maø moät coâng daân cuûa chuùng ta coù theå bò aùp böùc do toân giaùo, nguoàn goác saéc toäc hoaëc caùch khaùc nhau cuûa mình, ñaõ qua ñi roài".
RVA.