Nhaän ñònh cuûa
haõng thoâng taán Asianews
veà tình hình taïi Syria
Nhaän ñònh cuûa haõng thoâng taán Asianews veà tình hình taïi Syria.
Syria [Asianews 3/8/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Sau nhöõng gì ñaõ xaûy ra caùch ñaây ba ngaøy taïi Hama, haàu heát caùc nöôùc AÂu chaâu vaø Hoa kyø ñeàu ñaõ baøy toû söï phaãn noä. Cuoäc thaûm saùt 100 ngöôøi voâ phöông töï veä ñaõ khieán cho Taây phöông phaûi thöùc tænh tröôùc tình hình taïi Syria. Ngaøy 20 thaùng 6 naêm 2011, toång thoáng Bashir el Assad ñaõ nhìn nhaän tính chính ñaùng cuûa moät soá ñoøi hoûi cuûa daân chuùng, nhöng nhöõng höùa heïn caûi toå cuûa oâng chæ laø nhöõng lôøi höùa suoâng. Caùc cuoäc ñaøn aùp vaãn tieáp tuïc xaûy ra. Tính cho ñeán nay, ñaõ coù khoaûng 2 ngaøn ngöôøi bò gieát cheát trong caùc cuoäc noåi loïan hay vì bò tra taán.
Moät soá nguôøi cho raèng nhöõng ngöôøi hoài giaùo cöïc ñoan hay toå chöùc "Huynh ñeä Hoài giaùo" töø Jordan hoaëc moät soá nôi khaùc ñöùng ñaøng sau cuoäc noåi daäy cuûa ngöôøi daân Syria. Hoï noùi raèng nhöõng nhoùm ngöôøi naøy lôïi duïng tình theá trong theá giôùi AÙ raäp ñeå laät ñoå toång thoáng Assad vaø "hoài giaùo hoùa" Syria. Ña soá caùc tín höõu kitoâ taïi Syria cuõng nghó nhö theá, bôûi vì hoï lo sôï raèng thay ñoåi cheá ñoä coù theå laø ñieàu baát lôïi cho hoï. Tính "theá tuïc" cuûa cheá ñoä hieän haønh khieán hoï tin töôûng nhö theá, maëc duø trong thöïc teá cheá ñoä naøy chaúng laøm gì ñeå baûo ñaûm an ninh cho hoï.
Moät soá khaùc thì quy traùch cho Israel veà tình hình xaùo troän hieän nay taïi Syria. "Hoa kyø vaø Israel aâm möu caáu keát" vôùi nhau ñeå gaây xaùo troän cho Syria: ñaây laø giaû thuyeát ñôn giaûn nhöùt maø nhieàu ngöôøi thöôøng naïi ñeán ñeå lyù giaûi veà tình hình taïi Trung ñoâng noùi chung vaø taïi Syria noùi rieâng. Hoï queân raèng Syria chæ choáng Israel ngoaøi moâi mieäng. Trong thöïc teá, nöôùc naøy laø ñoàng minh trung thaønh nhöùt cuûa Israel. Trong 40 naêm, chính phuû Damascus chaúng laøm gì ñeå ñoøi laïi Ñoài Golan ñaõ bò Israel chieám ñoùng hoài naêm 1967. Trong hai ngaøy 15 thaùng 5, kyû nieäm cuoäc chieán naêm 1948 vaø ngaøy 6 thaùng 6, kyû nieäm cuoäc chieán "6 ngaøy naêm 1967", moät soá ngöôøi Palestine ñaõ bò gieát cheát khi hoï tìm caùch ñi vaøo Golan. Nhöng chính phuû Syria ñaõ chaúng coù baát cöù phaûn öùng naøo.
Trong thöïc teá, haàu heát moïi ngöôøi daân Syria ñeàu chaùn cheá ñoä Assad. Tröø moät soá "phe caùnh" thaân tín cuûa oâng Assad, ai cuõng moûi meät khi thaáy nhöõng ñoøi hoûi chính ñaùng vaø nhöõng quyeàn cô baûn cuûa mình, nhö quyeàn töï do ngoân luaän, ñeàu bò phuû nhaän.
Chính nhôø ñöôïc khuyeán khích bôûi nhöõng cuoäc caùch maïng taïi Tunisia vaø Ai caäp maø ngöôøi daân Syria môùi xuoáng ñöôøng ñeå ñoøi hoûi caùc quyeàn cuûa hoï. Tuy nhieân, neáu taïi hai nöôùc naøy caùc nhaø laõnh ñaïo chæ laø nhöõng keû laïm duïng quyeàn theá, thì taïi Syria, hoï laïi coøn taøn baïo hôn. Taïi Ai caäp, quaân ñoäi baûo veä nhöõng ngöôøi bieåu tình. Coøn taïi Syria, quaân ñoäi laïi taán coâng ngöôøi bieåu tình.
Syria ñang ñöôïc cai trò bôûi moät ñaûng duy nhöùt laø Ñaûng Baath. Ñaây laø duïng cuï naèm trong tay toång thoáng Assad vaø ñoàng minh cuûa hoï. Khoâng coù ñoái laäp cuõng chaúng coù töï do baùo chí. Keå töø naêm 1982, nöôùc naøy naèm döôùi söï kieåm soaùt chaët cheû cuûa caùc löïc löôïng an ninh.
Thaùng Baûy naêm 2000, khi toång thoáng Bashir el Assad leân caàm quyeàn, moät laøn gioù thay ñoåi ñaõ thoåi qua ñaát nöôùc, nhieàu nhoùm chính trò môùi ñöôïc thaønh laäp. Tuy nhieân, thaùng 9 naêm 2001, moïi söï ñeàu trôû laïi nhö cuõ. Caùc laõnh tuï cuûa nhöõng phong traøo môùi ñeàu bò cho vaøo tuø, ngöôøi 5 naêm, keû 10 naêm. Taát caû moïi coá gaéng toå chöùc laïi Ñoái laäp ñeàu thaát baïi.
Nieàm hy voïng laïi ñöôïc taùi sinh vaøo naêm 2005 khi phe ñoái laäp ñeà nghò moät tieán trình caûi toå tieäm tieán. Nhöng thaùng 12 naêm 2007, caùc laõnh tuï uûng hoä caûi toå ñeàu bò baèt giöõ vaø keát aùn töø nöûa naêm ñeán hai naêm tuø.
Taát caû nhöõng ai ñeà nghò thay ñoåi quan heä vôùi nöôùc laùng gieàng Liban ñeàu chòu cuøng moät soá phaän.
Thaäp nieân 80, Cô quan maät vuï Syria ñaõ trôû thaønh toå chöùc quyeàn theá nhöùt nöôùc. Hoï caáu keát vôùi nhöõng ngöôøi giaøu coù vaø theá löïc ñeå thaêng tieán. Hoï ñe doïa vaø khuûng boá daân chuùng.
Toång thoáng Hafez el Assad ñaõ xöû duïng cô quan maät vuï naøy ñeå cai trò. Naêm 2005, toång thoáng Assad con tìm caùch kieám soaùt cô quan naøy. Nhöng oâng ñaõ thaát baïi: hoï vaãn tieáp tuïc laøm möa laøm gioù trong nöôùc. Hieän nay, cô quan naøy ñaõ trôû thaønh moät thöù Mafia khoâng ngaàn ngaïi xöû duïng nhöõng phöông tieän taøn baïo vaø baïo ñoäng ñeå khuûng boá daân chuùng.
Caûnh saùt vaø quaân ñoäi vaø ngay caû haûi quan cuõng chaúng hôn gì cô quan maät vuï. Taát caû ñeàu tìm caùch khuûng boá daân chuùng.
Ngoaøi ra, caùc baùc só cuõng lôïi duïng tình theá ñeå truïc lôïi: hoï baùn thuoác men vôùi giaù cao trong chôï ñen vaø chæ daønh cho beänh nhaân loaïi thuoác reõ tieàn.
Theo cha Bernardo Cervellera, giaùm ñoác haõng thoâng taán Asianews, baát cöù ai naém giöõ moät chöùc vuï coâng quyeàn, duø thaáp ñeán ñaâu, cuõng ñeàu lôïi duïng quyeàn haïn cuûa mình ñeå truïc lôïi. Do ñoù, tham nhuõng vaø hoái loä laø teä naïn raát phoå bieán taïi Syria.
Neáu taïi Tunisia vaø Ai caäp, daân chuùng noåi leân ñeå laät ñoå chính phuû, thì taïi Syria, ngöôøi daân khoâng ñoøi hoûi nhö theá. Hoï chæ mong coù nhieàu coâng lyù, bôùt taøn baïo hôn, coù theâm töï do hôn maø thoâi. Tieác thay, caû toång thoáng Assad laãn caùc coá vaán cuûa oâng ñeàu khoâng nhaän ra ñieàu ñoù. Hoï ñaõ phaûn öùng baèng vuõ löïc vaø baïo ñoäng. Nhöng laàn naøy, daân chuùng ñaõ khoâng chòu ñaàu haøng, boû cuoäc.
Taïi Daraa, mieàn nam Syria, khi cuoäc noåi daäy buøng noå, moät soá thieáu nieân ñaõ vieát leân töôøng nhöõng bieåu ngöõ choáng Ñaûng Baath. Caùc em ñaõ bò giam giöõ, ñaùnh ñaäp vaø tra taán. Moät soá khaùc maát tích. Ñaây laø nguyeân nhaân ñaõ khieán daân chuùng Syria xuoáng ñöôøng. Cho ñeán nay ñaõ coù khoaûng 10 ngaøn ngöôøi bò baét giöõ vaø haønh hung. Nhöng caùc cuoäc ñaøn aùp cuûa cheá ñoä ñaõ khoâng theå chaän ñöùng ñöôïc cuoäc noåi daäy. Giôø ñaây, hoï thaø cheát hôn laø thaáy cheá ñoä naøy toàn taïi. Ngaøy 25 thaùng 7 naêm 2011, chính phuû loan baùo cho pheùp thaønh laäp caùc ñaûng phaùi chính trò. Nhöng daân chuùng khoâng coøn tin lôøi chính phuû nöõa. Tình hình ngaøy caøng trôû neân toài teä hôn.
CV.