Tìm thaáy moä thaùnh Philipheâ toâng ñoà
taïi Hierapolis beân Thoå Nhó Kyø
Tìm thaáy moä thaùnh Philipheâ toâng ñoà taïi Hierapolis beân Thoå Nhó Kyø.
Pamukkale (SD 28-7-2011) - Hoâm 28 thaùng 7 naêm 2011 giaùo sö khaûo coå Francesco D'Andria loan baùo ñaõ tìm thaáy moä cuûa thaùnh Philipheâ Toâng Ñoà taïi Pamukkale, töùc thaønh phoá coå Hierapolis, naèm ôû maïn taây Anatolia beân Thoå Nhó Kyø hieän nay. Thaùnh Philipheâ ñaõ rao giaûng Tin Möøng taïi Hy Laïp vaø vuøng Tieåu AÙ roài qua ñôøi taïi ñaây.
Caùc cuoäc ñaøo bôùi khaûo coå ñaõ do moät toaùn chuyeân vieân Italia baét ñaàu hoài naêm 1957, vaø töø naêm 2000 do giaùo sö Francesco D'Andria thuoäc ñaïi hoïc Salerno höôùng ñaãn. Naêm 2008 toaùn khaûo coå ñaõ ñöa ra aùnh saùng con ñöôøng xöa kia tín höõu thöôøng ñi röôùc kieäu ñeå tôùi moä thaùnh nhaân, vaø naêm nay (2011) hoï tìm thaáy moä cuûa ngöôøi.
Beân caïnh ngoâi ñeàn baùt giaùc, coù leõ ñöôïc xaây treân nôi thaùnh Philipheâ töû ñaïo, caùc nhaø khaûo coå tìm thaáy moät vöông cung thaùnh ñöôøng ba gian thuoäc theá kyû thöù V. Nhaø thôø naøy ñöôïc xaây chung quanh moät ngoâi moä roma thuoäc theá kyû thöù I. Ñaäy laø moät ngoâi moä noåi vôùi maët tieàn vaø phoøng moä.
Khi ñoái chieáu vôùi nhieàu yeáu toá khaùc nöõa, giaùo sö D'Andria ñi tôùi keát luaän ñaây laø moä cuûa thaùnh Philipheâ Toâng Ñoà, laø trung taâm cuûa loøng suøng kính vaø caùc cuoäc haønh höông cuûa tín höõu.
Vaøo theá kyû thöù IV, Eusebio Giaùm Muïc thaønh Cesarea, vieát raèng coù hai ngoâi sao chieáu saùng beân AÙ chaâu: ñoù laø thaùnh Gioan ñöôïc choân caát taïi EÂpheâxoâ, vaø thaùnh Philipheâ "an nghæ taïi Hierapolis. Töø laâu ñôøi thaønh phoá naøy ñaõ vinh danh thaùnh nhaân vaø boán ngöôøi con gaùi cuûa ngöôøi noåi tieáng laø coù ñaëc suûng ngoân söù (Storia ecclesiastica III, 39,9). Lieân quan tôùi caùi cheát cuûa thaùnh Philipheâ Toâng Ñoà, Eracleone trong taùc phaåm Stromateøs cuûa Clemente Alessandrino (IV, 71,3) cho raèng ngöôøi ñaõ khoâng bò töû ñaïo, trong khi caùc taùc phaåm maïo thö thì noùi raèng thaùnh nhaân ñaõ bò ngöôøi Roma gieát cheát. (SD 28-7-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Raio Vatican)