Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
nhaân ngaøy Truyeàn Thoâng xaõ hoäi
laàn thöù 45: 5-6-2011
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha nhaân ngaøy Truyeàn Thoâng xaõ hoäi laàn thöù 45: 5-6-2011.
Vatican (Vat. 1/06/2011) - Chuùa nhaät 5 thaùng 6 naêm 2011, cuõng laø ngaøy theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 45, naêm nay (2011) ñöôïc cöû haønh vôùi chuû ñeà "Söï thaät, vieäc loan baùo vaø ñôøi soáng chaân chính trong thôøi ñaïi kyõ thuaät soá (digital)".
Trong söù ñieäp veà ngaøy naøy, ñöôïc coâng boá ngaøy 24 thaùng 1 naêm 2011, leã thaùnh Phanxicoâ ñeä Saleâ, boån maïng caùc kyù giaû Coâng Giaùo, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ phaân tích nhöõng ñieåm tích cöïc vaø nhöõng ruûi ro, nguy hieåm cuõng nhö nhöõng thaùi ñoä caàn traùnh trong thôøi ñaïi thoâng tin kyõ thuaät soá, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi söû duïng maïng xaõ hoäi (Social Network). Sau ñaây laø toaøn vaên baûn dòch tieáng Vieät Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ngaøi vieát:
"Anh chò em thaân meán,
"Nhaân Ngaøy Theá Giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 45, toâi muoán chia seû moät vaøi suy tö, do hieän töôïng ñaëc bieät cuûa thôøi ñaïi chuùng ta ngaøy nay, ñoù laø söï phoå bieán truyeàn thoâng qua maïng internet. Caøng ngaøy ngöôøi ta caøng xaùc tín raèng, cuõng nhö cuoäc caùch maïng coâng ngheä ñaõ taïo neân moät söï thay ñoåi saâu roäng trong xaõ hoäi qua nhöõng ñieàu môùi meû ñöôïc du nhaäp vaøo chu kyø saûn xuaát vaø trong ñôøi soáng cuûa caùc coâng nhaân, thì ngaøy nay cuõng vaäy, ñang coù moät söï bieán ñoåi saâu roäng trong laõnh vöïc truyeàn thoâng, höôùng daãn laøn soùng nhöõng bieán ñoåi lôùn veà vaên hoùa vaø xaõ hoäi. Caùc kyõ thuaät môùi khoâng phaûi chæ thay ñoåi caùch thöùc thoâng truyeàn maø thoâi, nhöng coøn ñoåi thay chính söï truyeàn thoâng nöõa, vì theá coù theå khaúng ñònh raèng ta ñang ñöùng tröôùc moät bieán chuyeån roäng lôùn veà vaên hoùa. Qua caùch thöùc phoå bieán thoâng tin vaø kieán thöùc nhö theá, ñang naûy sinh moät caùch thöùc môùi ñeå hoïc hoûi vaø suy tö, vôùi nhöõng cô may chöa töøng coù ñeå thieát laäp caùc quan heä vaø kieán taïo söï hieäp thoâng.
"Ngöôøi ta nghó ñeán nhöõng tieâu ñích khoâng theå töôûng nghó ñöôïc cho ñeán thôøi gian caùch ñaây ít laâu, khôi daäy kinh ngaïc vì nhöõng khaû theå maø caùc phöông tieän môùi meû mang laïi, vaø ñoàng thôøi, caøng ngaøy chuùng caøng aùp ñaët moät loaït nhöõng suy tö veà yù nghóa cuûa truyeàn thoâng trong thôøi ñaïi kyõ thuaät soá. Ñieàu naøy thaät laø hieån nhieân khi ta ñöùng tröôùc nhöõng tieàm naêng raát lôùn lao cuûa maïng Internet vaø nhöõng aùp duïng phöùc taïp cuûa noù. Cuõng nhö moïi thaønh quaû khaùc do söï taøi kheùo cuûa con ngöôøi mang laïi, caùc kyõ thuaät môùi veà truyeàn thoâng cuõng ñoøi phaûi ñöôïc söû duïng ñeå phuïc vuï thieän ích toaøn dieän cuûa con ngöôøi vaø toaøn nhaân loaïi. Neáu ñöôïc söû duïng ñuùng ñaén, chuùng coù theå goùp phaàn thoûa maõn öôùc muoán veà yù nghóa, söï thaät vaø söï hieäp nhaát, voán laø khaùt voïng saâu xa nhaát cuûa con ngöôøi.
Trong theá giôùi kyõ thuaät soá, vieäc thoâng truyeàn tin töùc ngaøy caøng coù nghóa laø ñöa chuùng leân moät maïng xaõ hoäi, trong ñoù kieán thöùc ñöôïc chia seû qua nhöõng trao ñoåi giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Söï phaân bieät roõ raøng giöõa ngöôøi tieâu thuï vaø ngöôøi saûn xuaát thoâng tin ñöôïc töông ñoái hoùa vaø truyeàn thoâng khoâng nhöõng coù nghóa laø trao ñoåi caùc döõ kieän, nhöng ngaøy caøng laø moät söï chia seû. Naêng ñoäng naøy ñaõ goùp phaàn giuùp ngöôøi ta ñaùnh giaù moät caùch môùi meû veà truyeàn thoâng: truyeàn thoâng ñöôïc coi tröôùc tieân laø moät cuoäc ñoái thoaïi, trao ñoåi, lieân ñôùi vaø kieán taïo nhöõng quan heä tích cöïc. Ñaøng khaùc, ta gaëp phaûi nhöõng giôùi haïn tieâu bieåu cuûa truyeàn thoâng kyõ thuaät soá: ñoù laø tính chaát phieám dieän cuûa söï ñoái taùc, xu höôùng chæ thoâng truyeàn moät vaøi phaàn trong theá giôùi noäi taâm cuûa mình, nguy cô rôi vaøo moät loaïi kieán taïo hình aûnh baûn thaân coù theå ñöa tôùi söï töï maõn nguyeän".
"Nhaát laø ngöôøi treû ñang soáng söï thay ñoåi truyeàn thoâng aáy vôùi taát caû nhöõng lo aâu, nhöõng maâu thuaãn vaø söï saùng taïo voán laø ñaëc ñieåm cuûa nhöõng ngöôøi haêng say vaø toø moø, côûi môû ñoái vôùi nhöõng kinh nghieäm môùi trong cuoäc soáng. Söï tham gia ngaøy caøng nhieàu vaøo dieãn ñaøn coâng coäng kyõ thuaät soá, dieãn ñaøn do nhöõng maïng xaõ hoäi (social network) taïo ra, ñöa tôùi söï thieát laäp nhöõng hình thöùc môùi veà quan heä giöõa con ngöôøi vôùi nhau, aûnh höôûng treân nhaän thöùc veà baûn thaân vaø vì theá chaéc chaén noù ñaët caâu hoûi khoâng nhöõng veà caùch haønh ñoäng ñuùng ñaén cuûa mình, nhöng caû veà tính chaát chaân thöïc cuoäc soáng cuûa mình nöõa. Söï hieän dieän trong caùc khoâng gian tieàm theå cuûa caùc maïng xaõ hoäi coù theå laø moät daáu chæ söï chaân thaønh tìm kieám nhöõng cuoäc gaëp gôõ giöõa baûn thaân vôùi tha nhaân, neáu ta chuù yù traùnh nhöõng nguy hieåm, nhöõng ngöôøi troán chaïy vaøo moät thöù theá giôùi song song, hoaëc nghieän ngaäp theá giôùi tieàm theå. Trong vieäc tìm kieám söï chia seû, tìm nhöõng "nhöõng tình baïn" nhö theá, ngöôøi ta ñöùng tröôùc thaùch ñoá: laøm sao phaûi chaân thöïc, trung thöïc vôùi chính mình, vaø khoâng chieàu theo aûo töôûng kieán taïo 'moät caùi toâi' coâng coäng giaû taïo cuûa mình.
Caùc kyõ thuaät môùi laøm cho con ngöôøi gaëp nhau vöôït leân treân nhöõng ranh giôùi cuûa khoâng gian vaø vaên hoùa, khôi leân moät theá giôùi hoaøn toaøn môùi meû cuûa nhöõng tình baïn tieàm theå. Ñaây laø moät cô may lôùn, nhöng noù cuõng bao goàm moät söï chuù yù nhieàu hôn vaø yù thöùc veà nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra. Ai laø "tha nhaân" cuûa toâi trong theá giôùi môùi nhö theá? Coù nguy cô bôùt hieän dieän vôùi nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ trong ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa mình hay khoâng? Phaûi chaêng coù nguy cô laõng trí hôn, vì söï chuù yù cuûa chuùng ta bò phaân taùn vaø bò thu huùt vaøo moät theá giôùi "khaùc" vôùi theá giôùi chuùng ta ñang soáng?. Chuùng ta coù thôøi giôø ñeå suy nghó vôùi tinh thaàn pheâ bình veà nhöõng choïn löïa cuûa mình vaø nuoâi döôõng nhöõng quan heä nhaân baûn thöïc söï, saâu xa vaø laâu beàn hay khoâng? Ñieàu quan troïng laø luoân nhôù raèng söï tieáp xuùc tieàm theå khoâng theå vaø khoâng ñöôïc pheùp thay theá nhöõng tieáp xuùc tröïc tieáp giöõa con ngöôøi vôùi nhau ôû moïi caáp ñoä trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta".
Tieáp tuïc söù ñieäp nhaân Ngaøy Theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi saép tôùi, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôû raèng:
"Caû trong thôøi ñaïi kyõ thuaät soá, moãi ngöôøi ñöôïc ñaët tröôùc ñieàu caàn thieát naøy: mình phaûi laø moät ngöôøi chaân thöïc vaø bieát suy tö. Vaû laïi, nhöõng naêng ñoäng rieâng cuûa caùc maïng xaõ hoäi chöùng toû raèng moät ngöôøi vaãn luoân can döï vaøo nhöõng gì hoï thoâng truyeân. Khi con ngöôøi trao ñoåi tin töùc vôùi nhau, thì hoï cuõng trao ñoåi baûn thaân, trao ñoåi quan ñieåm cuûa hoï veà theá giôùi, nhöõng hy voïng vaø lyù töôûng cuûa hoï. Vì theá coù moät caùch thöùc hieän dieän theo tinh thaàn Kitoâ caû trong theá giôùi kyõ thuaät soá: loái soáng aáy ñöôïc cuï theå hoùa qua söï thoâng truyeàn moät caùch löông thieän vaø côûi môû, coù tinh thaàn traùch nhieäm vaø toân troïng tha nhaân. Thoâng truyeàn Tin Möøng qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng môùi coù nghóa laø khoâng nhöõng ñöa caùc noäi dung toân giaùo roõ raøng vaøo trong dieãn ñaøn cuûa caùc phöông tieän khaùc nhau, nhöng coøn laøm chöùng taù phuø hôïp vôùi cuoäc soáng, vôùi caên tính cuûa mình treân maïng, vaø trong caùch thöùc thoâng truyeàn, choïn löïa, nhöõng sôû thích öu tieân, nhöõng phaùn ñoaùn hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi Tin Möøng, caû khi ngöôøi ta khoâng noùi veà Tin Möøng moät caùch minh nhieân. Vaû laïi, caû trong theá giôùi kyõ thuaät soá, khoâng coù söï loan baùo moät söù ñieäp maø khoâng coù chöùng taù phuø hôïp töø phía ngöôøi loan baùo. Trong caùc boái caûnh môùi vaø vôùi nhöõng hình thöùc dieãn taû môùi, moät laàn nöõa Kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi mang laïi caâu traû lôøi cho baát kyø ai hoûi veà lyù do taïi sao hoï hy voïng (Xc 1 Pr 3,15).
"Söï daán thaân laøm chöùng taù Tin Möøng trong thôøi ñaïi kyõ thuaät soá ñoøi moïi ngöôøi phaûi ñaëc bieät chuù yù ñeán nhöõng khía caïnh cuûa söù ñieäp naøy coù theå thaùch thöùc moät soá tieâu chuaån tieâu bieåu cuûa maïng. Tröôùc tieân chuùng ta phaûi yù thöùc raèng chaân lyù maø chuùng ta tìm caùch chia seû khoâng kín muùc giaù trò töø söï "noåi tieáng" hoaëc töø soá löôïng söï chuù yù maø noù thu huùt ñöôïc. Chuùng ta phaûi phoå bieán chaân lyù troïn veïn, toaøn dieän, thay vì laøm cho ngöôøi ta chaáp nhaän baèng caùch "boïc ñöôøng" cho noù. Chaân lyù phaûi trôû thaønh löông thöïc haèng ngaøy chöù khoâng phaûi chæ laø moät söï thu huùt nhaát thôøi. Chaân lyù Tin Möøng khoâng phaûi laø ñieàu coù theå trôû thaønh moùn haøng tieâu thuï, hoaëc moät söï vui höôûng hôøi hôït, nhöng laø moät hoàng aân ñoøi phaûi coù söï töï nguyeän ñaùp traû. Chaân lyù aáy, tuy ñöôïc coâng boá trong khoâng gian tieàm theå cuûa caùc maïng, vaãn luoân ñoøi phaûi ñöôïc theå hieän trong theá giôùi thöïc höõu vaø trong töông quan vôùi nhöõng khuoân maët cuï theå cuûa caùc anh chò em maø chuùng ta chia seû cuoäc soáng haèng ngaøy. Vì theá, ñieàu cô baûn vaãn luoân laø nhöõng quan heä tröïc tieáp giöõa con ngöôøi vôùi nhau trong vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän raèng:
"Vì theá, toâi muoán môøi goïi caùc tín höõu Kitoâ haõy ñoaøn keát vôùi nhau trong nieàm tín thaùc vaø vôùi tinh thaàn saùng taïo coù yù thöùc vaø traùch nhieäm trong heä thoáng caùc quan heä maø kyû nguyeân kyõ thuaät soá giuùp taïo neân. Khoâng phaûi chæ ñeå thoûa maõn öôùc muoán hieän dieän, nhöng vì maïng naøy laø thaønh phaàn cuûa ñôøi soáng con ngöôøi. Trang maïng ñang goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån nhöõng hình thöùc môùi meû vaø phöùc taïp hôn veà nhaän thöùc trí thöùc vaø tinh thaàn, veà söï yù thöùc ñöôïc chia seû chung. Caû trong laõnh vöïc naøy chuùng ta ñöôïc keâu goïi loan baùo nieàm tin cuûa chuùng ta Ñöùc Kitoâ laø Thieân Chuùa, laø Ñaáng cöùu ñoä con ngöôøi vaø lòch söû, laø Ñaáng trong ñoù taát caû moïi söï ñaït ñeán söï sung maõn (Xc Ep 1,10). Vieäc coâng boá Tin Möøng ñoøi moät hình thöùc truyeàn thoâng toân troïng vaø kín ñaùo, kích thích taâm hoàn vaø ñaùnh ñoäng löông taâm; moät hình thöùc nhaéc nhôù caùch thöùc cuûa Chuùa Gieâsu Phuïc Sinh khi ngaøi ñoàng haønh vôùi caùc moân ñeä treân ñöôøng laøng Emmaus (Xc Lc 24,13-35), hoï töø töø ñöôïc daãn ñeán söï hieåu bieát maàu nhieäm qua söï kieän Chuùa trôû neân gaàn guõi, ñoái thoaïi vôùi hoï vaø kheùo leùo laøm noåi baät ñieàu ñaõ coù saün trong taâm hoàn hoï.
Xeùt cho cuøng, Chaân lyù - laø Chuùa Kitoâ -, chính laø caâu traû lôøi troïn veïn vaø ñích thöïc cho öôùc muoán cuûa con ngöôøi mong ñöôïc quan heä, hieäp thoâng vaø ñöôïc yù nghóa, öôùc muoán ñoù cuõng noåi baät trong khi tham gia oà aït vaøo caùc maïng xaõ hoäi khaùc nhau. Caùc tín höõu, khi laøm chöùng veà nhöõng xaùc tín saâu xa nhaát cuûa mình, cuõng mang laïi moät söï ñoùng goùp quí giaù ñeå trang maïng khoâng trôû thaønh moät duïng cuï thu heïp con ngöôøi vaøo nhöõng theå loaïi, tìm caùch leøo laùi hoï veà caûm xuùc hoaëc ñeå cho keû cöôøng quyeàn leøo laùi yù kieán cuûa ngöôøi khaùc. Traùi laïi, caùc tín höõu khích leä taát caû moïi ngöôøi haõy giöõ cho nhöõng vaán naïn ngaøn ñôøi cuûa con ngöôøi luoân ñöôïc sinh ñoäng, nhöõng caâu hoûi chöùng toû öôùc muoán sieâu vieät vaø söï nhung nhôù nhöõng hình thöùc cuûa cuoäc soáng chaân chính, ñaùng soáng. Chính chieàu höôùng kinh thaàn aáy, voán laø ñaëc ñieåm cuûa con ngöôøi, laø nguoàn goác loøng khao khaùt cuûa chuùng ta ñoái vôùi söï thaät vaø hieäp thoâng vaø thuùc ñaåy chuùng ta thoâng truyeàn moät caùch thanh lieâm vaø löông thieän.
"Toâi ñaëc bieät môøi goïi ngöôøi treû haõy söû duïng toát ñeïp söï hieän dieän cuûa hoï trong caùc dieãn ñaøn kyõ thuaät soá. Toâi laäp laïi cuoäc heïn vôùi hoï vaøo dòp Ngaøy Quoác Teá giôùi treû taïi Madrid, vieäc chuaån bò cho Ngaøy naøy ñöôïc tieán haønh nhôø nhöõng lôïi ñieåm cuûa caùc kyõ thuaät môùi. Toâi caàu xin Chuùa cho caùc nhaân vieân truyeàn thoâng, nhôø lôøi chuyeån caàu cuûa thaùnh boån maïng Phanxicoâ ñeä Saleâ, luoân coù khaû naêng chu toaøn nghóa vuï vôùi taát caû söï yù thöùc vaø khaû naêng ngheà nghieäp kyõ löôõng, ñoàng thôøi toâi göûi ñeán taát caû moïi ngöôøi Pheùp laønh Toøa thaùnh cuûa toâi.
Vatican ngaøy 24-1-2011, Leã Thaùnh Phanxicoâ ñeä Saleâ
Bieån Ñöùc 16, Giaùo Hoaøng
G. Traàn Ñöùc Anh OP chuyeån yù
(Radio Vatican)