Vai troø cuûa toân giaùo
ñoái vôùi xaõ hoäi
Vai troø cuûa toân giaùo ñoái vôùi xaõ hoäi.
Hoa kyø [CNS 4/5/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Töï do toân giaùo laø moät ñieàu toát cho xaõ hoäi, keå caû cho phaùt trieån kinh teá. Treân ñaây laø khaúng ñònh cuûa baø Mary Ann Glendon, chuû tòch Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi.
Baø Glendon, moät giaùo sö luaät ngöôøi Myõ, ñaõ ñöa ra lôøi tuyeân boá treân ñaây beân leà moät cuoäc gaëp gôõ do Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi toå chöùc töø ngaøy 29 thaùng 4 ñeán 3 thaùng 5 naêm 2011 vôùi chuû ñeà "Caùc quyeàn phoå caäp trong moät theá giôùi ña dieän: beânh vöïc töï do toân giaùo". Tham döï cuoäc gaëp gôõ coù caùc nhaø khoa hoïc xaõ hoäi, caùc chuyeân gia veà chính trò hoïc, kinh teá gia, luaät gia thuoäc nhieàu truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhau treân khaép theá giôùi. Trong 5 ngaøy hoäi thaûo, caùc tham döï vieân ñaõ laéng nghe caùc baûn baùo caùo veà vieäc haïn cheá thöïc haønh toân giaùo taïi nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Nhieàu hoïc giaû voán khoâng maøng ñeán vai troø cuûa toân giaùo trong xaõ hoäi, nay tìm hieåu veà nhöõng ñoùng goùp tích cöïc cuûa toân giaùo.
Trong moät cuoäc hoïp baùo taïi Vatican hoâm 4 thaùng 5 naêm 2011, baø Glendon tuyeân boá vôùi baùo chí: "cuoäc nghieân cöùu môùi ñang thaùch thöùc caùo buoäc cho raèng toân giaùo laø moät yeâu toá gaây chia reõ trong xaõ hoäi". Baø noùi raèng toân giaùo coù theå bò xöû duïng ñeå taïo ra xung ñoät trong xaõ hoäi. Nhöng caùc döõ kieän laïi chöùng minh raèng toân giaùo laïi thöôøng laø moät yeáu toá quan troïng ñeå ñaåy maïnh phaùt trieån, daân chuû vaø hoøa bình.
Theo baø chuû tòch Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi, moät soá nghieân cöùu cho thaáy raèng baïo ñoäng ñang coù khuynh höôùng ngaøy caøng gia taêng trong nhöõng xaõ hoäi naøo deïp boû thöïc haønh toân giaùo. Traùi laïi, vieäc thaêng tieán töï do toân giaùo laïi goùp phaàn kieán taïo hoøa bình baèng caùch haï giaûm xung ñoät giöõa caùc toân giaùo.
Baø Glendon noùi vôùi caùc kyù giaû raèng caùc thaønh vieân cuûa Haøn laâm vieân Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi ñeàu ñoàng yù raèng nhöõng moâ thöùc veà töï do toân giaùo khaùc nhau, voán phaûn aùnh lòch söû vaø vaên hoùa daân toäc, cuõng toû ra hieäu quaû. Tuy nhieân, caùc thaønh vieân cuûa Haøn laâm vieän khoâng ñaït ñöôïc moät söï ñoàng thuaän veà ñieàu laøm neân söï ña nguyeân chính ñaùng vaø ai coù quyeàn quyeát ñònh veà ñieàu ñöôïc goïi laø "chính ñaùng".
Theo baø, nhöõng moâ thöùc khaùc nhau veà töï do toân giaùo coù theå coù khôûi ñieåm khaùc nhau. Chaúng haïn taïi Phaùp, töï do toân giaùo xuaát phaùt töø nhu caàu phaûi baûo veä Nhaø nöôùc khoûi söï can thieäp cuûa Giaùo hoäi. Taïi Hoa kyø, töï do toân giaùo ñöôïc ñeà ra laø ñeå "baûo veä caùc Giaùo hoäi Tin laønh khoûi söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc vaø thaêng tieán söï soáng chung hoøa bình giöõa caùc Giaùo hoäi Tin laønh".
Baø Glendon khaúng ñònh: khoâng coù nöôùc naøo coù töï do toân giaùo hoaøn toaøn. Nghóa vuï baûo veä moïi coâng daân vaø baûo ñaûm traät töï trong ñôøi soáng xaõ hoäi ñoøi hoûi phaûi ñaët ra moät soá ranh giôùi trong ñoù caùc nhoùm toân giaùo ñöôïc töï do hoaït ñoänt.
Veà phaàn mình, trong söù ñieäp gôûi cho caùc tham döï vieân cuoäc gaëp gôõ do Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi toå chöùc, Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI noùi raèng "moãi quoác gia coù quyeàn toái thöôïng ñeå coâng boá luaät phaùp cuûa mình vaø baøy toû nhieàu thaùi ñoä khaùc nhau ñoái vôùi toân giaùo trong luaät phaùp".
Theo Ñöùc thaùnh cha, moät soá quoác gia daønh cho caùc toân giaùo vaø caùc tín ñoà nhieàu töï do, trong khi ñoù moät soá khaùc laïi haïn cheá töï do toân giaùo vì nhieàu lyù do, keå caû vì nghi kî ñoái vôùi chính toân giaùo.
Trong söù ñieäp, ñöùc thaùnh cha noùi raèng Toøa thaùnh "tieáp tuïc keâu goïi moïi quoác gia phaûi nhìn nhaän töï do toân giaùo nhö moät quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi. Ngaøi keâu goïi moïi quoác gia haõy toân troïng töï do toân giaùo vaø neáu caàn, baûo veä caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá".
Ñöùc thaùnh cha noùi: "Thieân Chuùa chôø ñôïi nôi con ngöôøi moät söï ñaùp traû töï do vôùi tieáng goïi cuûa Ngaøi". Doù ñoù khoâng ai bò cöôõng baùch phaûi tin vaø cuõng khoâng ai bò ngaên caûn ñeå soáng theo löông taâm cuûa mình.
OÂng Allen Hertzke, moät giaùo sö veà chính trò hoïc taïi ñaïi hoïc Oklahoma, Hoa kyø, vaø laø moät nhaø nghieân cöùu veà töï do toân giaùo, noùi vôùi caùc kyù giaû raèng "con ngöôøi laø nhöõng taïo vaät coù tinh thaàn. Hoï chæ "trieån nôû" moät caùch toát ñeïp nhöùt khi ñöôïc pheùp soáng theo phaåm giaù neàn taûng cuûa mình maø thoâi".
Laø moät ngöôøi thuyeát trình taïi cuoäc gaëp gôõ cuûa Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi, giaùo sö Hertzke noùi raèng trong moïi toân giaùo vaø taïi khaép nôi treân theá giôùi, ngaøy caøng coù nhöõng nhaø laõnh ñaïo vaø chuyeân gia ñoàng yù raèng "cöôõng baùch laø moät ñieàu sai laàm veà phöông dieän toân giaùo, bôûi vì "baïn khoâng theå cöôõng baùch con ngöôøi tuøng phuïc Thieân Chuùa. Haønh ñoäng naøy cuõng laøm thieät haïi cho caùc xaõ hoäi, baèng caùch gia taêng aùp böùc, ñaøn aùp vaø caêng thaúng trong xaõ hoäi.
Baø Glendon cho bieát: tham döï cuoäc gaëp gôõ do Haøn laâm vieän Toøa thaùnh toå chöùc khoâng chæ coù caùc chuyeân gia coâng giaùo, maø coøn coù ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo lôùn khaùc nhö AÁn giaùo, Do thaùi giaùo vaø Hoài giaùo.
Chuû tòch Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà khoa hoïc xaõ hoäi noùi: Moïi luïc ñòa, nhieàu vuøng vaø moïi toân giaùo lôùn ñeàu ñöôïc ñaïi dieän trong cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng toâi".
CV.