Nhöõng vaán ñeà luaân lyù

xung quanh caùi cheát

cuûa Osama Bin Laden

Nhöõng vaán ñeà luaân lyù xung quanh caùi cheát cuûa Osama Bin Laden.

[CNS 4/5/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Vieäc quaân ñoäi Hoa kyø haï saùt truøm khuûng boá Osama Bin Laden taïi Abbottabd, Pakistan, hoâm Chuùa nhöït 1 thaùng 5 naêm 2011 ñaõ ñaët ra moät soá caâu hoûi veà luaân lyù.

Toái Chuùa nhöït 1 thaùng 5 naêm 2011, lieàn sau khi toång thoáng Hoa kyø Barack Obama loan baùo caùi cheát cuûa oâng Bin Laden, daân chuùng Myõ ñaõ taäp trung tröôùc toøa baïch oác, taïi Ground Zero ôû New York, nôi xaûy ra cuoäc khuûng boá ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001 vaø nhieàu thaønh phoá khaùc, ñeå aên möøng. Hình aûnh naøy ñaõ taïo ra nhieàu phaûn öùng khaùc nhau vaø neâu leân vaán ñeà luaân lyù trong vieäc haï saùt oâng Bin Laden. Moät soá khaùc ñaët vaán ñeà veà "coâng lyù" nhö ñöôïc toång thoáng Obama nhaéc tôùi khi loan baùo caùi cheát cuûa truøm khuûng boá Al Qaeda.

OÂng Gerard Powers, giaùm ñoác cuûa trung taâm nghieân cöùu veà xaây döïng hoøa bình thuoäc tröôøng Ñaïi hoïc Coâng giaùo Notre Dame ôû New York yeâu caàu phaûi laøm saùng toû cuïm töø "coâng lyù ñaõ ñöôïc thöïc hieän" trong baøi dieãn vaên cuûa toång thoáng Hoa kyø.

Qua nhöõng ñieän thö trao ñoåi vôùi haõng thoâng taán Coâng giaùo Hoa kyø CNS, oâng Powers vieát: "Coâng lyù ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong vieäc haï saùt Bin Laden vì caàn phaûi baûo veä coâng ích choáng laïi khuûng boá." Nhöng theo oâng, "coâng lyù khoâng ñöôïc thöïc hieän neáu chuùng ta vui möøng khi gieát ñöôïc Bin Laden vaø xem ñoù nhö moät haønh ñoäng traû thuø cho vuï khuûng boá ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001." Lieäu coâng lyù coù ñöôïc thöïc hieän khoâng, neáu baét giöõ Bin Laden vaø buoäc oâng phaûi chòu traùch nhieäm veà nhöõng toäi aùc choáng laïi nhaân loïai, nhöùt laø vuï khuûng boá ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001?

Theo oâng Powers, "Neáu ñaõ coù theå baét giöõ Bin Laden, nhöng ngöôøi ta ñaõ haï saùt oâng. Vaäy thì coâng lyù khoâng ñöôïc thöïc hieän".

Veà phaàn mình, Ñöùc cha Paul Loverde, Giaùm muïc Arlington, bang Virginia, giaùo phaän bao goàm Nguõ giaùc ñaøi, vieát raèng caùi cheát cuûa Bin Laden gôïi laïi nhöõng kyû nieäm ñau buoàn cuûa nhieàu ngöôøi trong coäng ñoàng.

Theo Ñöùc cha Loverde, "caàn phaûi phaân bieät vieäc uûng hoä haønh ñoäng coâng lyù khi baûo veä ñaát nöôùc vaø söï baùo thuø". Ngaøi keâu goïi khoâng neân gaäm nhaám "haän thuø hay cay ñaéng, maø neân tin töôûng vaøo Chuùa". Ngaøi noùi: "Tin töôûng vaøo loøng nhaân töø vaø söï daãn daét cuûa Chuùa, chuùng ta haõy caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñang phuïc vuï ñaát nöôùc, cho nhöõng ngöôøi uûng hoä chuû nghóa khuûng boá ñoäc aùc bieát hoaùn caûi taâm hoàn".

Phaûn öùng tröôùc caùi cheát cuûa Bin Laden, Trung taâm lieân toân Tanenbaum vaø Hieäp hoäi Hoài giaùo taïi Baéc Myõ ñaõ leân tieáng ca ngôïi vieäc loaïi tröø ñöôïc moái ñe doïa cuûa Bin Laden, nhöng caûnh caùo tröôùc vieäc leøo laùi haän thuø vaø chuïp muõ.

Trong moät tuyeân ngoân, Hieäp hoäi Hoài giaùo Baéc Myõ noùi: "Chuùng toâi hy voïng raèng caùi cheát cuûa Bin Laden seõ xoa dòu ñöôïc moïi gia ñình, duø thuoäc nieàm tin vaø vaên hoùa naøo, ñaõ maát ngöôøi thaân trong cuoäc khuûng boá 11 thaùng 9 naêm 2001 vaø trong moïi cuoäc khuûng boá do baøn tay cuûa Bin Laden daøn döïng".

Theo Hieäp hoäi Hoài giaùo Baéc Myõ, Bin Laden "khoâng phaûi laø moät laõnh tuï hoài giaùo, maø laø moät keû saùt haïi haøng loaït ngöôøi hoài giaùo".

Hieäp hoäi Hoài giaùo Baéc Myõ noùi raèng toå chöùc khuûng boá Al Qaeda maø Bin Laden laø laõnh tuï, "ñaõ saùt haïi voâ soá ngöôøi hoài giaùo taïi nhieàu nöôùc, keå caû taïi Hoa kyø. Do ñoù, caùi cheát cuûa oâng neân ñöôïc taát caû nhöõng ai tin vaøo hoøa bình vaø phaåm giaù con ngöôøi ñoùn nhaän".

Veà phaàn mình, Trung taâm lieân toân Tanenbaum cuõng baøy toû söï bieát ôn vì "Bin Laden, moät trong nhöõng tieáng noùi cuûa haän thuø vaø khuûng boá kheùt tieáng nhöùt trong lòch söû nhaân loïai... ñaõ bò im tieáng vaø khoâng coøn coå voõ ñöôïc cho baïo ñoäng nöõa". Tuy nhieân, Trung taâm naøy cuõng caûnh caùo raèng nhöõng caûnh "aên möøng" treân toaøn quoác coù theå laøm phaùt sinh tieáng noùi cuûa haän thuø.

Trong moät tuyeân ngoân, Trung taâm Tanenbaunm noùi raèng "nhöõng töø coù noäi dung kyø thò chuûng toäc ñoái vôùi Bin Laden, nhöõng kieåu noùi chuïp muõ ñoái vôùi nhöõng ai theo Hoài giaùo, noïc ñoäc ñang ñöôïc quaûng baù... cuõng chaúng khaùc gì haän thuø maø chính Bin Laden ñaõ töøng quaûng baù".

Theo Trung taâm naøy, "khoâng chòu nhìn nhaän tính nhaân loaïi chung cuûa chuùng ta laø böôùc ñaàu ñeå haï phaåm giaù ngöôøi khaùc vaø tieán tôùi vieäc thaønh laäp moät ñaát nöôùc xaây döïng treân haän thuø hôn laø toân troïng, coâng lyù vaø chung soáng".

Veà phía Coâng giaùo, moät soá taùc giaû nhaán maïnh ñeán söï tha thöù vaø caàu nguyeän. Cha James Martin, chuû buùt vaên hoùa cuûa taïp chí "America" cuûa Doøng Teân, vieát raèng "Osama Bin Laden phaûi chòu traùch nhieäm veà caùi cheát cuûa khoâng bieát bao nhieâu ngöôøi taïi Hoa kyø vaø treân khaép theá giôùi". Vò linh muïc Doøng Teân naøy vui möøng vì Osama Bin Laden khoâng coøn treân coõi ñôøi naøy. Tuy nhieân, laø moät tín höõu kitoâ, cha noùi raèng cha phaûi caàu nguyeän cho oâng vaø tha thöù cho oâng.

Thieát töôûng cuõng neân laäp laïi laäp tröôøng cuûa Toøa thaùnh. Cha Federico Lombardi, phaùt ngoân vieân cuûa Toøa thaùnh, khaúng ñònh raèng Osama Bin Laden phaûi chòu traùch nhieäm veà bao nhieâu caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi. Tuy nhieân, theo cha Lombardi, ngöôøi tín höõu kitoâ khoâng bao giôø vui möøng tröôùc caùi cheát cuûa moät nguôøi, duø ngöôøi ñoù laø keû thuø.

Caùi cheát cuûa oâng Bin Laden cuõng neâu leân nhieàu vaán ñeà luaân lyù khaùc nhö: lieäu Hoa kyø coù xaâm phaïm chuû quyeàn quoác gia cuûa Pakistan khoâng khi ñôn phöông môû cuoäc haønh quaân taán coâng vaøo nôi Bin Laden cö nguï?

Nhöng theo oâng Powers, trong giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi, chuû quyeàn quoác gia khoâng phaûi laø moät ñieàu tuyeät ñoái. OÂng giaûi thích: Neáu roõ raøng laø Pakistan khoâng muoán hay khoâng theå coù haønh ñoäng thích ñaùng ñeå choáng laïi Bin Laden vaø nhöõng teân khuûng boá khaùc trong nöôùc hoï, thì Pakistan cuõng khoâng theå than phieàn khi nhöõng ngöôøi khaùc thi haønh traùch nhieäm maø chính hoï khoâng theå laøm troøn.

Theo oâng Powers, cho daãu coù theå bieän minh cho vieäc saùt haïi Bin Laden, cuõng vaãn phaûi khuyeán khích xöû duïng nhöõng ñöôøng loái oân hoøa ñeå choáng laïi chuû nghóa khuûng boá, tìm hieåu nhöõng nguyeân nhaân saâu xa cuûa noù, vaø trau doài nhöõng "nhaân ñöùc hieáu hoøa" caàn thieát ñeå coù moät neàn hoøa bình beàn vöõng.

CV.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page