Ñöùc Gioan Phaolo II
vaø söï suïp ñoå cuûa caùc cheá ñoä coäng saûn
taïi Ñoâng AÂu vaø Lieân xoâ
Ñöùc Gioan Phaolo II vaø söï suïp ñoå cuûa caùc cheá ñoä coäng saûn taïi Ñoâng AÂu vaø Lieân xoâ.
Roma [National Catholic Register 28/4/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Söï hieän dieän cuûa treân 50 nhaø laõnh ñaïo theá giôùi trong leã phong Chaân phöôùc cho Ñöùc Gioan Phaolo II vaøo ngaøy Chuùa nhöït 1 thaùng 5 naêm 2011 haún phaûi coù moät yù nghóa ñaëc bieät. Di saûn tinh thaàn cuûa vò giaùo hoaøng naøy khoâng chæ daønh rieâng cho Giaùo hoäi Coâng giaùo, maø coøn aûnh höôûng ñeán cuïc dieän theá giôùi. Moät caùch cuï theå, khoù coù theå choái boû ñöïôc vai troø cuûa vò giaùo hoaøng naøy trong vieäc chaám döùt chieán tranh laïnh vaø söï suïp ñoå cuûa caùc cheá ñoä coäng saûn Ñoâng AÂu vaø Lieân Xoâ. Ñaây laø luaän ñieåm ñöôïc oâng Newt Gingrich, cöïu chuû tòch Haï vieän Hoa kyø, ñöa ra trong moät baøi vieát ñöôïc ñaêng treân baùo The National Catholic Register phaùt haønh taïi Hoa kyø. OÂng Gingrich, ngöôøi coù theå seõ ra tranh cöû toång thoáng Hoa kyø vaøo naêm 2012, ñaõ cuøng vôùi vôï laø baø Callista thöïc hieän cuoán phim taøi lieäu coù töïa ñeà "9 ngaøy ñaõ thay ñoåi theá giôùi" ghi laïi chuyeán vieáng thaêm cuûa ñöùc Gioan Phaolo II taïi Balan hoài naêm 1979. OÂng Gingrich môùi trôû laïi Coâng giaùo hoài naêm 2010.
Theo oâng, tröôùc khi Coâng ñoaøn Ñoaøn keát vôùi 10 trieäu thaønh vieân ñaõ laät ñoå chuû nghóa coäng saûn taïi Balan vaø Lieân xoâ, thì ñaõ coù moät cuoäc caùch maïng trong taâm trí cuûa ngöôøi daân Balan.
Thaùng 8 naêm 1980, caùc coâng nhaân taïi xöôûng ñoùng taøu Gdansk, Balan toå chöùc moät loaït ñình coâng treân toaøn quoác. Hoï ñoøi hoûi phaûi ñeå cho baø Anna Walentynowicz ñöôïc trôû laïi laøm vieäc cuõng nhö caûi thieän ñieàu kieän lao ñoäng cuûa coâng nhaân vaø nhìn nhaän quyeàn ñöôïc thaønh laäp caùc coâng ñoøan ñoäc laäp.
Cuoäc ñình coâng ñaõ chaám döùt moät caùch oân hoøa ngaøy 31 thaùng 8 naêm ñoù, khi caùc coâng nhaân vaø chính quyeàn coäng saûn Balan ñaõ ñaït ñöôïc moät thoûa thuaän nhìn nhaän quyeàn cuûa coâng nhaân ñöôïc thaønh laäp nhöõng coâng ñoaøn ñoäc laäp.
Hai tuaàn sau, Coâng ñoaøn Ñoøan keát ra ñôøi vaø chæ trong 18 thaùng ñaõ coù treân 10 trieäu ngöôøi Balan gia nhaäp Coâng ñoaøn naøy.
9 naêm sau, töùc thaùng 6 naêm 1989, caùc öùng cöû vieân cuûa Coâng ñoaøn Ñoaøn keát ñaõ chieán thaéng veõ vang trong cuoäc baàu cöû baùn töï do ñaàu tieân taïi Ñoâng AÂu sau 40 naêm soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn vaø chính phuû khoâng coäng saûn ñaàu tieân trong khoái Ñoâng AÂu ñaõ ñöôïc thaønh laäp. 5 thaùng sau ñoù, böùc töôøng oâ nhuïc Berlin suïp ñoå vaø thaùng 12 naêm 1991, Lieân xoâ bieán maát treân baûn ñoà theá giôùi.
Nhöng cuoäc caùch maïng noäi taâm naøo ñaõ khieán cho ngöôøi daân Balan quyeát ñònh gia nhaäp Coâng ñoaøn Ñoøan keát ñeå saün saøng chaáp nhaän 9 naêm gian khoå vaø cuoái cuøng ñaùnh ñoå ñöôïc cheá ñoä coäng saûn? OÂng Gingrich traû lôøi raèng ngöôøi ñaõ mang laïi nguoàn caûm höùng giuùp thöïc hieän cuoäc caùch maïng noäi taâm aáy chính laø ñöùc Gioan Phaolo II.
Cöïu chuû tòch Haï vieän Hoøa kyø cho bieát ñaõ tìm ra yù nghóa cuûa chuyeán vieáng thaêm Balan cuûa ñöùc Gioan Phaolo II daïo thaùng 6 naêm 1979 trong moät chuyeán ñi AÂu chaâu ñeå thöïc hieän cuoán phim taøi lieäu vôùi töïa ñeà "Ronald Reagan: cuoäc heïn hoø vôùi ñònh meänh". Trong chuyeán ñi naøy, oâng Gingrich vaø vôï laø baø Callista ñaõ thöïc hieän moät soá cuoäc phoûng vaán, ñaëc bieät laø vôùi oâng Lech Walesa, cöïu chuû tòch coâng ñoaøn ñoaøn keát, cöïu toång thoáng Balan vaø vieáng thaêm cöïu toång thoáng Tieäp, oâng Vaclav Havel.
OÂng Walesa noùi vôùi oâng Gingrich raèng "chính luùc ngöôøi daân Balan hoaøn toaøn thaát voïng vaø baát löïc thì ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ xuaát hieän... Ngaøi ñaõ ñaùnh thöùc daân chuùng.. Ngaøi ñaõ toå chöùc daân chuùng".
Thaät vaäy, trong baøi dieãn vaên noåi tieáng ñoïc tröôùc moät trieäu ngöôøi Balan taïi quaûng tröôøng Chieán Thaéng ôû thuû ñoâ Warsawa ngaøy 2 thaùng 6 naêm 1979, ñöùc Gioan Phaolo II khaúng ñònh raèng "con ngöôøi khoâng theå hieåu mình moät caùch troïn veïn neáu khoâng coù Ñöùc Kitoâ. Do ñoù, khoâng theå loaïi boû Ñöùc Kitoâ ra khoûi lòch söû cuûa nhieàu ngöôøi treân theá giôùi naøy".
Daân chuùng ñaõ ñaùp traû laïi baèng 14 phuùt voã tay vaø ñoàng thanh ca baøi "Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat" [Chuùa Kitoâ chieán thaéng, Chuùa Kitoâ hieån trò, Ñöùc Kitoâ cai quaûn]. Vôùi baøi ca naøy, hoï tuyeân xöng raèng chính Thieân Chuùa laø Chuû Teå chöù khoâng phaûi nhaø nöôùc.
Theo oâng Gingrich, haèng trieäu nguôøi daân Balan, gaàn moät phaàn ba daân soá nöôùc naøy, ñaõ tìm ñeán ñeå nhìn cho baèng ñöôïc con ngöôøi cuûa ñöùc Gioan Phaolo II, trong khi phaàn coøn laïi theo doõi chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi treân maøn aûnh truyeàn hình vaø ñaøi phaùt thanh.
Söû gia Marek Lasota ñaõ noùi ñeán daáu aán cuûa chuyeán vieáng thaêm nhö sau: "Theo moïi ngöôøi daân Balan, Coâng ñoaøn Ñoaøn keát laø keát quaû cuûa chuyeán vieáng thaêm cuûa ñöùc Gioan Phaolo II hoài naêm 1979. Haèng traêm ngaøn ngöôøi hay ñuùng hôn haøng trieäu ngöôøi gaëp nhau taïi Warsawa, Gniezno, Czestochowa, Krakow, Nowy Targ, Wadowice vaø Auschwitz ñaõ hieåu raèng Coâng ñoaøn Ñoaøn keát laø con ñöôøng ñuùng ñaén". Hoï muoán noùi raèng: khi chuùng ta ñoaøn keát vôùi nhau thì keû thuø, töùc nhöõng ngöôøi coäng saûn, seõ baát löïc.
Trong ngaøy cuoái cuõng cuûa chuyeán vieáng thaêm, ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ toùm löôïc söï ñieäp cuûa ngaøi nhö sau:
"Con ngöôøi laø moät höõu theå coù töï do vaø lyù trí. Con ngöôøi laø moät chuû theå coù hieåu bieát vaø traùch nhieäm. Xuyeân qua söùc maïnh cuûa suy nghó caù nhaân, con ngöôøi coù theå vaø phaûi bieát chaân lyù, Con ngöôøi coù theå vaø phaûi choïn löïa vaø quyeát ñònh... Do ñoù, tröôùc khi ra veà, toâi xin anh chò em moät laàn nöõa haõy chaáp nhaän di saûn tinh thaàn gaén lieàn danh hieäu "Balan" vôùi nieàm tin, caäy meán maø Chuùa Kitoâ ñaõ ñoå traøn trong chuùng ta qua pheùp röûa. Anh chò em ñöøng töï yù taùch lìa khoûi nhöõng coäi reã laøm neân nguoàn goác cuûa chuùng ta".
Hai naêm sau, baûn aùn ñaõ ñöôïc tuyeân ñoïc. Baát keå söùc maïnh tuyeân truyeàn vaø khuûng boá cuûa nhaø nöôùc coäng saûn, treân 10 trieäu ngöôøi Balan ñaõ ñoàng thanh ñoøi hoûi phaûi coù söï thay ñoåi trong xöù sôû baèng con ñöôøng cuûa lieân ñôùi xaõ hoäi vôùi nieàm tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán. Coâng ñoaøn Ñoaøn keát vaø phong traøo xaõ hoäi ñaõ thöïc hieän cuoäc caùch maïng oân hoøa laät ñoå cheá ñoä coäng saûn ñoäc taøi taïi Balan vaø queùt saïch caùc cheá ñoä coäng saûn khaùc treân toaøn Ñoâng AÂu.
OÂng Gingrich keát luaän: "Nhöng cuoäc caùch maïng Balan naêm 1989 ñaõ chieán thaéng ngay töø naêm 1979 vôùi nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Gioan Phaolo II vaø söï bieán ñoåi trong taâm hoàn ngöôøi daân Balan maø lôøi noùi, söï caàu nguyeän vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi ñaõ taùc ñoäng".
CV.