Moät vaøi kyû nieäm
cuûa Ñöùc Hoàng Y Roberto Tucci
vôùi caùc Giaùo Hoaøng
Moät vaøi kyû nieäm cuûa Ñöùc Hoàng Y Roberto Tucci vôùi caùc Giaùo Hoaøng.
Roma (Avvenire 19-4-2011) -Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Roberto Tucci, nguyeân Toång giaùm ñoác ñaøi phaùt thanh Vaticaêng nhaân ngaøy sinh nhaät thöù 90.
Ngaøy 19 thaùng 4 naêm 2011 Ñöùc Hoàng Y Roberto Tucci ñaõ möøng sinh nhaät thöù 90. Ñöùc Hoàng Y ngöôøi goác thaønh phoá Napoli mieàn nam Italia nhöng meï laø ngöôøi Anh. Ñöùc Hoàng Y Tucci ñaõ töøng laø Giaùm ñoác nguyeät San "Neàn vaên minh coâng giaùo" (Civiltaø Catolica) cuûa doøng Teân, Toång giaùm ñoác ñaøi phaùt thanh Vaticaêng, vaø nhaát laø ngöôøi ñaëc traùch toå chöùc caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II töø naêm 1982 cho tôùi naêm 2001.
Thôøi Coâng Ñoàng Chung chính Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII ñaõ chæ ñònh ngöôøi laøm chuyeân vieân. Laø ngöôøi ñaõ theo hoïc taïi ñaïi hoïc coâng giaùo Louvain beân Bæ, Ñöùc Hoàng Y ñaõ ñöôïc tieáp nhaän vôùi caûm tình bôûi caùc nhaø trí thöùc cuûa Neàn Thaàn Hoïc Môùi vaø quen bieát nhieàu thaàn hoïc gia teân tuoåi thôøi Coâng Ñoàng nhö Jean Danielou, Karol Wojtila, Yves Marie Congar, Dominique Chenu vv...
Vôùi tö caùch laø ngöôøi ñaëc traùch toå chöùc caùc chuyeán coâng du cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Hoàng Y Roberto Tucci coù raát nhieàu kyû nieäm vôùi vò giaùo hoaøng seõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI toân phong Chaân Phöôùc ngaøy muøng 1 thaùng 5 naêm 2011. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y nhaân sinh nhaät thöù 90 cuûa ngaøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y thôøi hoïp Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II, Ñöùc Hoàng Y vaø Ñöùc Kraol Wojtila ñaõ ôû trong cuøng uûy ban soaïn thaûo Hieán cheá muïc vuï veà Giaùo hoäi trong theá giôùi ngaøy nay "Gaudium et spes" Vui Möøng vaø Hy Voïng. Ñöùc Hoàng Y coù kyû nieäm naøo veà kinh nghieäm laøm vieäc naøy khoâng?
Ñaùp: Toâi nhôù laø löôïc ñoà noåi tieáng soá 13 ñaõ giöõ moät vai troø neàn taûng ñoái vôùi vieäc soaïn thaûo taøi lieäu. Caùc linh muïc doøng Ña Minh nhö cha Marie Dominique Chenu vaø Yves Marie Congar ñaõ ñaët tin töôûng vaøo löôïc ñoà naøy. Haàu heát caùc cuoäc hoïp cuûa uûy ban ñaõ dieãn ra taïi Ariccia. Vaø phaàn ñoùng goùp cuûa Ñöùc Cha Karol Wojtila ñaõ coù tính caùch ñònh ñoaït lieân quan tôùi ñeà taøi töï do toân giaùo, quyeàn tin vaø dieãn taû nieàm tin rieâng cuûa mình. Ngöôøi ta nhaän ra trong caùc baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Cha söùc naëng cuûa moät ngöôøi ñeán töø moät Giaùo Hoäi phaûi soáng döôùi cheá ñoä ñoäc taøi. Khoâng phaûi laø chuyeän tình côø Hieán cheá Gaudium et Spes Vui Möøng vaø Hy Voïng ñaõ laø taøi lieäu cuûa Coâng Ñoàng thöôøng ñöôïc trích daãn nhaát trong trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhö coù theå suy dieãn ra töø Thoâng ñieäp thöù nhaát cuûa ngöôøi laø Thoâng ñieäp "Redemptor Hominis" "Ñaáng cöùu ñoä con ngöôøi".
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y ñaõ soáng döôùi trieàu ñaïi cuûa caùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII, Phaoloâ VI, Gioan Phaoloâ I, Gioan Phaoloâ II, vaø Bieån Ñöùc XVI. Ñöùc Hoàng Y coù kyû nieäm naøo vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI khoâng?
Ñaùp: Coù, toâi thaáy Ñöùc Phaoloâ VI laø moät ngöôøi coù ñöùc tin raát lôùn vaø laø ngöôøi raát chuù yù tôùi caùc lòch söû cuûa con ngöôøi vaø caùc tình baïn lôùn. Toâi coøn nhôù khi linh muïc baïn cuûa toâi laø cha Giovanni Caprile phaûi vieát baøi töôøng trình Coâng Ñoàng cho nguyeät san Neàn vaên minh coâng giaùo, ñeå giuùp cha hoaøn thaønh nhieäm vuï naøy Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ cung caáp cho cha caùc ghi chuù, caùc söûa chöõa cuûa ngöôøi. Theá roài toâi cuõng nhôù moät trong caùc lo aâu muïc vuï lôùn cuûa Ñöùc Phaoloâ VI laø cuoäc ñoái thoaïi cuûa Giaùo Hoäi vôùi theá giôùi. Vaø tröôùc vieäc döùt pheùp thoâng coâng caùc ngöôøi coäng saûn, ngöôøi xaùc tín veà vieäc leân aùn chuû thuyeát maùc xít chöù khoâng leân aùn ngöôøi coäng saûn. Toâi nhaän thaáy trong cung caùch haønh xöû aáy cuûa Ñöùc Phaoloâ VI söï tieáp noái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII.
Hoûi: Nhöng moät caùch ñaëc bieät trong gaàn 20 naêm Ñöùc Hoàng Y ñaõ coù caùc töông quan vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng. Caùc kyû nieäm vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II thì nhieàu laém. Ñöùc Wojtila ñaõ laø moät ngöôøi raát cöùng ñaàu vaø coù khaû naêng coù caùc cöû chæ can ñaûm. Laøm sao khoâng nhôù tôùi vieäc ngöôøi cöông quyeát baèng moïi giaù tôùi caàu nguyeän nôi moä Ñöùc Toång Giaùm Muïc Oscar Arnulfo Romero trong thuû ñoâ San Salvador, choáng laïi yù kieán cuûa vaøi Giaùm Muïc vaø nhaát laø cuûa chính quyeàn. Hay söï can ñaûm cuûa ngöôøi quyeát ñònh vieáng thaêm muïc vuï nöôùc Nicaragua, khi ñaûng Sandino caàm quyeàn. Theá roài laøm sao maø queân ñöôïc göông maët cuûa ngöôøi, khi ngöôøi nhaän ra laø toång thoáng Pinochet ñaõ ñaùnh löøa ngöôøi trong chuyeán coâng du hoài naêm 1987. OÂng ñaõ khoâng toân troïng lòch trình leã nghi maø töï yù thay ñoåi noù, khi ñöa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ra bao lôn dinh toång thoáng, choáng laïi yù muoán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñau khoå khi gaëp caùc choáng ñoái trong chuyeán vieáng thaêm muïc vuï taïi Nicaragua vaø beân Hoøa Lan. Ngöôøi ta gôïi yù cho ngöôøi laø neân dôøi caùc chuyeán vieáng thaêm naøy laïi vaøo nhöõng thôøi ñieåm thuaän tieän hôn, nhöng Ñöùc Gioan Phaoloâ II luoân luoân traû lôøi: "Khoâng, toâi phaûi ñi ñeå giuùp ñôõ Giaùo Hoäi naøy ñang caàn söï hieän dieän cuûa toâi, vaø luùc naøy ñang ñau khoã".
Moät trong nhöõng hình aûnh maïnh meõ khaùc nöõa trong caùc chuyeân toâng du cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñoù laø khi Ñöùc Gioan Phaoloâ II döøng laïi caàu nguyeân laâu taïi Böùc Töôøng Khoùc ôû Gieârusalem hoài naêm 2000, khieán cho löïc löôïng an ninh ngaïc nhieân khoâng bieát ngöôøi laøm gì. Vaø toâi hay nhôù tôùi caùc gioït nöôùc maét cuûa baø quûa phuï Rabin, khi Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhaéc tôùi hy sinh cuûa choàng baø...
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y nhôù gì veà con ngöôøi rieâng tö cuûa Ñöùc Karol Wojtila, con ngöôøi cuûa caàu nguyeän?
Ñaùp: Troâng thaáy ngöôøi caàu nguyeän laø ñieàu luoân luoân gaây aán töôïng maïnh. Khi ngöôøi laàn haït Maân Coâi trong xe hôi, treâm maùy bay, treân tröïc thaêng, khoâng gì coù theå quaáy raày ngöôøi, hay caûm phuïc thaáy ngöôøi quøy laâu tröôùc nhaø taïm trong caùc nhaø thôø ngöôøi vieáng thaêm. Coù moät laàn khi ñi tröïc thaêng töø Gieârusalem tôùi vuøng Galilea - doù laø moät ngaøy thöù saùu - toâi nhaän thaáy Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng nhìn ra ngoaøi cöûa soå tröïc thaêng, nhöng ñang caàm treân tay moät cuoán saùch nhoû moøn cuõ, khoâng coù bìa: ngöôøi ñang thinh laëng suy nieäm ñaøng Thaùnh Giaù. Lyù do cuûa söï löïa choïn ñoù laø vì ngöôøi sôï khoâng coù giôø ñeå suy nieäm ñaøng Thaùnh Giaù nhö ngöôøi vaãn laøm moãi ngaøy thöù saùu. Coù moät ñieàu khaùc khoâng theå tin ñöôïc: ñoù laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II thích tham döï thaùnh leã saùng do toâi cöû haønh. Ngöôøi noùi vôùi toâi: "Cha Tucci aø, thaät laø ñeïp khi nghe thaùnh leã". Vaø toâi phaûi thuù nhaän raèng ban ñaàu toâi khoù maø quen vôùi vieäc thöôøng khi chæ coù Ñöùc Thaùnh Cha laø tín höõu duy nhaát tham döï thaùnh leã saùng cuûa toâi...
Hoûi: Haàu heát caùc chuyeán coâng du muïc vuï ñaõ thaønh coâng ngoaøi söï chôø mong cuûa moïi ngöôøi. Theá coù chuyeán vieáng thaêm naøo ñaõ ñöôïc hoaïch ñòch maø laïi khoâng ñöôïc thöïc hieän toát ñeïp khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Coù vaøi chuyeán vieáng thaêm ñaõ khoâng ñöôïc thöïc hieän. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ raát muoán vieáng thaêm Trung Quoác, Vieät Nam vaø Nga. Nhöng ngaøi ñaõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc vì coù caùc choáng ñoái ngoaïi giao vaø choáng ñoái coù tính caùch ñaïi keát töø caùc quoác gia naøy. Coù moät öôùc muoán khaùc nöõa maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ khoâng thöïc hieän ñöôïc ñoù laø vieáng thaêm vuøng Medopotamia coå, töùc nöôùc Irak ngaøy nay, theo böôùc chaân cuûa toå phuï Abraham. Nhöng ngöôøi ñaõ khoâng thöïc hieän ñöôïc öôùc mong naøy vì söï choáng ñoái cuûa toång thoáng Saddam Hussein. Vaø chuùng ta haõy nghó xem Ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ laø ngöôøi maïnh meõ choáng laïi vieäc phong toûa kinh teá vaø chieán tranh taïi Irak. Toâi coøn nhôù söï uûng hoä cuûa toång thoáng Palestine oâng Yasser Arafat ñoái vôùi chuyeán vieáng thaêm khoù khaên taïi vuøng Trung Ñoâng, nhaát laø caùc lôøi oâng noùi: Ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ laø ngöôøi duy nhaát lo laéng ñeå bieát toâi coù coøn soáng sau vuï möu saùt hay khoâng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, tình baïn naøy cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vôùi caùc neùt ñaëc thuø cuûa noù ñaõ ñeå laïi caùc daáu veát naøo nôi Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Nhö toâi ñaõ keå cho caùc töôøng trình vieân aùn phong chaân phöôùc cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II: ñoù laø toâi ñaõ gaëp moät ngöôøi thaùnh thieän thöïc söï, thöôøng caàu nguyeän vaø noùi chuyeän vôùi Thieân Chuùa. Caû trong caùc cöû chæ nhoû nhaët nhaát cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Toâi raát haøi loøng, khi thaáy ngöôøi seõ ñöôïc phong Chaân Phöôùc, 6 naêm sau khi ngöôøi qua ñôøi. Coù leõ ñieàu lôùn lao nhaát maø ngöôøi ñeå laïi ñoái vôùi moät ngöôøi nhö toâi, ñaõ coù ñaëc aân theo saùt beân ngöôøi, laø maãu göông cuûa moät ngöôøi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi söùc maïnh trao ban ñöùc tin nôi Thieân Chuùa. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ khoâng bao giôø döøng tröôùc baát cöù chöôùng ngaïi naøo baèng caùch can ñaûm ñoái ñaàu vôùi caû söï khoã ñau vaø caùi cheát.
(Avvenire 19-4-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)