Saùu naêm giaùo hoaøng cuûa
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI
Saùu naêm giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
Roma (Avvenire 19-4-2011) - Phoûng vaán oâng George Weigel veà 6 naêm Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
Caùch ñaây 6 naêm, luùc 17 giôø 50 phuùt chieàu ngaøy 19 thaùng 4 naêm 2005, maät nghò Hoàng Y ñaõ baàu Ñöùc Joseph Ratzinger laøm Giaùo Hoaøng thay theá Ñöùc Gioan Phaoloâ II, vôùi teân hieäu laø Bieån Ñöùc XVI. Chuoâng ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ ñaõ roän raõ reo vui. Luùc 18 giôø 40 phuùt cöûa bao lôn chính giöõa ñeàn thôø ñaõ roäng môû vaø Ñöùc Hoàng Y Jorge Arturo Medina Estevez, tröôûng ñaúng Phoù teá ñaõ loan baùo teân cuûa vò Taân Giaùo Hoaøng. Möôøi phuùt sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ngoû lôøi vôùi haøng traêm ngaøn tín höõu tuï taäp taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ. Ngaøi noùi: "Anh chò em thaân meán, sau Ñöùc Gioan Phaoloâ II vó ñaïi, caùc Hoàng Y ñaõ baàu toâi, laø moät ngöôøi thôï khieâm toán trong vöôøn nho cuûa Chuùa. Toâi ñöôïc an uûi bôûi söï kieän Chuùa bieát laøm vieäc vaø haønh ñoäng caû vôùi nhöõng duïng cuï khoâng ñaày ñuû, vaø nhaát laø toâi xin phoù thaùc cho lôøi caàu nguyeän cuûa anh chò em".
Phaùt bieåu veà saùu naêm giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI Ñöùc Hoàng Y Roger Etchegaray nguyeân Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoøa Bình noùi caàn phaûi laáy leã phong Chaân Phöôùc cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeå ñoùng khung cho vieäc löôïng ñònh saùu naêm ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng naøy. Ñöùc Ratzinger laø vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân trong lòch söû chuû söï thaùnh leã phong Chaân phöôùc cho vò tieàn nhieäm cuûa mình, vaø ñaõ töøng laø moät trong caùc coäng söï vieân thaân tín nhaát cuûa vò "Giaùo Hoaøng ñeàn töø xa". Ñöùc Hoàng Y Etchegaray vaø Ñöùc Ratzinger ñaõ quen bieát nhau töø thôøi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II, moät vò trong tö caùch laø Chuû tòch caùc Giaùm Muïc aâu chaâu, vò kia nhö Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Muenchen vaø laø thaàn hoïc gia treû tuoåi noåi tieáng, töøng ñeà caäp tôùi caùc vaán ñeà lôùn cuûa AÂu chaâu.
Coù ngöôøi chæ bieát Ñöùc Ratzinger vì caùc taùc phaåm thaàn hoïc cuûa ngöôøi, nhöng giôø ñaây hoï bieát hoaït ñoäng cuûa ngöôøi nhö laø moät muïc töû höôùng daãn ñoaøn chieân Chuùa giöõa caùc côn baõo taùp. Sau khi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng, Ñöùc Ratzinger trôû thaønh moät cha sôû: Giaùo Hoäi ñaõ khaùm pha ra moät chuû chaên, chöù khoâng phaûi chæ laø moät thaàn hoïc gia teân tuoåi vaø theá giôùi laø ñieåm tham chieáu khoâng theå khöôùc töø ñöôïc. Ñöùc Ratzinger laø moät cha sôû vì ngöôøi ñaõ töï ñònh nghóa nhö laø "moät ngöôøi thôï khieâm toán trong vöôøn nho cuûa Chuùa". Trong baøi giaûng Leã Laù vöøa qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi tôùi söï khieâm haï cuûa Thieân Chuùa, laø Ñaáng ñaõ löïa choïn thaäp giaù ñeå bieåu loä tình yeâu cuûa Ngöôøi trong hình thaùi beà ngoaøi. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng theo caùc con ñöôøng ñoù.
Moät caùch thanh thaûn nhöng cöông quyeát, ngöôøi ñaët caùc khoaûng caùch giöõa Giaùo Hoäi vaø caùc caáu truùc cuûa caùc yù thöùc heä vaø cuûa moät quan nieäm thuaàn tuùy ñòa lyù chính trò. Ngöôøi ñaõ nhaém tôùi ñieàu chính yeáu vaø ñaõ theo daáu veát chính loä cuûa Chuùa Kitoâ ñeå daãn toaøn theå Giaùo Hoäi ñeán choã suy tö veà caùc vaán ñeà lôùn ñang lay ñoäng theá giôùi nhö: vieäc hoäi nhaäp moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø giôùi treû trong moät xaõ hoäi ngaøy caøng ña vaên hoùa hôn; vieäc baûo veä cô caáu hoân nhaân vaø gia ñình caû tröôùc caùc giaù trò cuûa luaân lyù sinh hoïc; yù thöùc tinh thaàn traùch nhieäm gia taêng cuûa caùc quoác gia giaàu ñoái vôùi caùc nöôùc ngheøo.
Theo Ñöùc Hoàng Y Etchegaray, vieäc so saùnh Ñöùc Ratzinger vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhö coù ngöôøi vaãn laøm, laø ñieàu voâ nghóa. Vì moãi vò ñeàu coù caù tính vaø neàn vaên hoùa rieâng, nhöng caû hai ñeàu mang cuøng moät truyeàn thoáng vaø söï tieáp noái cuûa Giaùo Hoäi, laø caùc giaù trò vöôït quùa con ngöôøi cuï theå cuûa töøng vò. Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho oâng Peter Seewald coù moät ñoaïn quan troïng: ñoù laø Ñöùc Thaùnh Cha "muoán raèng ngaøy nay Giaùo Hoäi töï ñaët mình döôùi moät cuoäc thanh taåy neàn taûng..." Ñoù laø laøm cho con ngöôøi troâng thaáy Thieân Chuùa vaø noùi söï thaät vôùi hoï. Söï thaät veà caùc maàu nhieäm cuûa Vieäc Taïo Döïng. Söï thaät veà cuoäc soáng con ngöôøi. Söï thaät veà nieàm hy voïng cuûa chuùng ta vöôït ngoaøi cuoäc soáng treân traàn gian naøy. Taát caû coù theå toång keát trong tö töôûng sau ñaây: "Kitoâ giaùo luoân ôû trong tình traïng baét ñaàu trôû laïi". Söï lieàu lónh ñoù cuûa ñöùc tin, chuùng ta coù theå tieáp nhaän vaøo ngaøy muøng 1 thaùng 5 tôùi ñaây töø cuoäc soáng cuûa vò tieàn nhieäm cuûa ngöôøi laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø töø chính Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, laø ngöôøi luoân ñoái thoaïi vôùi Ñöùc Wojtila, trong caùch theá rieâng cuûa ngöôøi, moät cuoäc ñoái thoaïi treân khung cöûi cuûa söï thaùnh thieän.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa oâng George Weigel, thaàn hoïc gia, veà 6 naêm Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
Giaùo sö George Weigel laø moät trong caùc nhaø thaàn hoïc lôùn cuûa Hoa Kyø vaø laø taùc giaû cuoán tieåu söû cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II töïa ñeà "Chöùng nhaân hy voïng" laø cuoán saùch noåi tieáng baùn chaïy nhaát theá giôùi, vaø cuoán "Söï löïa choïn cuûa Thieân Chuùa" veà vieäc Ñöùc Ratzinger leân ngoâi Giaùo Hoaøng. Theo giaùo sö, treân bình dieän trí thöùc vaø tinh thaàn Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI tieáp noái Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhöng ngöôøi cuõng laø moät ngöôøi daäy doã giaùo lyù ñích thaät bieát ñaët ñeå tín höõu coâng giaùo tröôùc caùc thaùch ñoá cuûa thôøi ñaïi ngaøy nay.
Hoûi: Thöa giaùo sö Weigel, ñaâu laø caùc ñöôøng neùt höôùng daãn trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI?
Ñaùp: Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI laø moät ngöôøi daäy doã giaùo lyù tuyeät vôøi. Ngöôøi ñaõ nhaéc nhôù Giaùo Hoäi veà söï phong phuù cuûa gia taøi thaàn hoïc cuûa mình, laø ñieàu quan troïng trong moät thôøi ñaïi ñöôïc ñònh tính bôûi khuynh höôùng hieän dieän khoe mình vaø thieáu goác reã trí thöùc. Ngöôøi ñaõ daäy cho tín höõu bieát veû ñeïp cuûa phuïng vuï. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cöông quyeát giaûi thoaùt Giaùo Hoäi khoûi söï thoái naùt, ñaëc bieät laø khoûi thaûm caûnh laïm duïng tính duïc treû em. Trong daán thaân ñoái vôùi theá giôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI laø ngöôøi maïnh meõ beânh vöïc töï do toân giaùo, vaø ngöôøi ñaõ höôùng cuoäc ñoái thoaïi coâng giaùo hoài giaùo tôùi vaán ñeà ñích thaät cuûa luùc naøy laø quyeàn töï do toân giaùo vaø vieäc taùch rôøi quyeàn bính chính trò khoûi quyeàm bính toân giaùo trong caùc quoác gia thuoäc theá kyû XXI.
Hoûi: Theo giaùo sö, ñaâu laø kieåu laøm vieäc muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha?
Ñaùp: Ngöôøi ta nhaän ra kieåu laøm muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong caùc chuyeán coâng du taïi Hoa Kyø vaø taïi Anh quoác, nôi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp gôõ caùc naïn nhaân cuûa caùc vuï giaùo só laïm duïng tính duïc treû em. Ngöôøi ñaõ cuøng caàu nguyeän vaø khoùc vôùi hoï. Caû vieäc daäy giaùo lyù cuõng thuoäc kieåu laøm muïc vuï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ñöùc Thaùnh Cha bieát raèng trí tueä con ngöôøi cuõng nhö linh hoàn vaø con tim cuûa noù caàn ñöôïc döôõng nuoâi.
Hoûi: Ñònh nghóa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà tình baïn giöõa ñöùc tin vaø khoa hoïc ñaõ goùp phaàn khaâu laïi tröïc giaùc veà söï taùch bieät giöõa caùc ngöôøi cuûa khoa hoïc vaø caùc ngöôøi cuûa ñöùc tin nhö theá naøo, thöa giaùo sö?
Ñaùp: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tieáp tuïc tieán trình xích laïi gaàn nhau giöõa ñöùc tin vaø khoa hoïc, do Ñöùc Gioan Phaoloâ khôûi xöôùng. Nhöng vaán ñeà thöïc söï laø vöïc saâu ngaên caùch giöõa Giaùo Hoäi vaø khoa hoïc cuûa ñôøi soáng. ÔÛ ñaây noã löïc vó ñaïi laø taùi taïo hình haøi cho ñieàu kieän nhaân loaïi, baèng caùch xaây döïng vaø taùi xaây döïng vieäc laø ngöôøi: ñoù laø ñieàu saùng rôõ. Vaø ñaây laø moät vaán ñeà thuoäc traät töï cuûa sieâu hình vaø cuûa luaân lyù, nhöng khoâng coù caùi naøo trong caû hai ñöôïc ñaùnh giaù cao trong theá giôùi caùc khoa hoïc söï soáng cuûa theá kyû XXI.
Hoûi: Thöa giaùo sö Weigel, trong baøi giaûng ñaàu tieân, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaán maïnh tính caùch baát khaû xaâm phaïm cuûa söï soáng con ngöôøi. Taïi sao ngöôøi laïi caáp thieát laøm ñieàu naøy nhö theá?
Ñaùp: Ñaây laø moät thí duï cho thaáy söï tieáp noái vôùi vò tieàn nhieäm cuûa ngöôøi laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II. AÂu chaâu ñang cheát vì söï hieám muoän khoâng coù con caùi maø noù töï aùp ñaët cho chính mình. Phaù thai ñöôïc coi nhö moät giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà cuûa con ngöôøi treân toaøn theá giôùi. Vaø trong moät vaøi tröôøng hôïp nhö taïi Trung quoác chaúng haïn, vieäc kieåm soaùt daân soá do nhaø nöôùc aùp ñaët. Caùc ngöôøi giaø bò coi nhö laø moät vaán ñeà khaùc caàn phaûi giaûi quyeát, chöù khoâng phaûi laø caùc baûn vò con ngöôøi caàn ñöôïc saên soùc. Vaø ñieàu töï nhieân laø Ñöùc Thaùnh Cha phaûi leân tieáng veà caùc vaán ñeà ñoù, töø giaûng ñaøi ñoøi buoäc söï chuù yù cuûa theá giôùi.
Hoûi: Caùi gì ñaõ cho thaáy khía caïnh nhaân baûn trong saùu naêm ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI?
Ñaùp: Ñoù laø moät ngöôøi deã thöông, coù loøng thöông xoùt vaø tình baùc aùi linh muïc.
Hoûi: Thöa giaùo sö, treân ñaây giaùo sö ñaõ nhaán maïnh söï lieân tuïc giöõa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Theá thì ñaâu laø caùc yeáu toá cuûa söï lieân tuïc naøy?
Ñaùp: Hai trieàu ñaïi giaùo hoaøng naøy ñang ñöa tôùi moät ñieåm cao söï phaùt trieån cuûa Giaùo hoäi ñaõ baét ñaàu vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIII. Caùc vò ñaõ ñaët ra cho Giaùo hoäi caùc thaùch ñoá cuûa "Coâng Giaùo theo tinh thaàn Tin Möøng". Moät Giaùo Hoäi truyeàn giaùo, trong ñoù taát caû vaø moïi ngöôøi ñeàu ñöôc ño löôøng döïa treân phaàn ñoùng goùp cuûa hoï cho coâng taùc rao truyeàn tin Möøng "trong chieàu saâu" cuûa theá kyû XXI, nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ vieát trong Tnog thö "Böôùc vaøo ngaøn naêm môùi".
(Avvenire 19-4-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)