Töôûng nieäm 6 naêm
Ñöùc Gioan Phaoloâ II qua ñôøi
Töôûng nieäm 6 naêm Ñöùc Gioan Phaoloâ II qua ñôøi.
Vatican (RG 1.2-4-2011) - Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Angelo Comastri, Giaùm quaûn thaønh phoá quoác gia Vaticaêng, nhaân dòp töôûng nieäm 6 naêm Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II qua ñôøi.
Caùch ñaây 6 naêm ngaøy muøng 2 thaùng 4 naêm 2005 Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ veà Nhaø Cha, keát thuùc cuoäc ñôøi döông theá cuûa ngöôøi. Hoâm 2 thaùng 4 naêm 2011 laø leã gioã laàn cuoái cuøng vaø cuõng laø laàn cuoái cuøng Giaùo Hoäi hoaøn vuõ caàu nguyeän cho ngöôøi, vì baét ñaàu töø ngaøy muøng 1 thaùng 5 naêm 2011 Giaùo Hoäi seõ caàu khaån ngöôøi nhö laø taân chaân phöôùc.
Ñeå töôûng nieäm bieán coá naøy saùng ngaøy 1 thaùng 4 naêm 2011 taïi Ñaïi hoïc giaùo hoaøng Thaùnh Giaù ñaõ coù moät ñaïi hoäi veà göông maët cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Vaøo ban chieàu, vaên phoøng muïc vuï giôùi treû cuûa giaùo phaän Roma ñaõ khai maïc moät loaït caùc sinh hoaït chuaån bò cho thaùnh leã phong Chaân Phöôùc cho Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng. Trong caùc ngaøy 26-29 thaùng 4 vaø ngaøy muøng 2 thaùng 5 naêm 2011 Baûo taøng vieän Vaticaêng seõ môû cöûa ban ñeâm cho tín höõu vaø du khaùch vieáng thaêm.
Trong thaùnh leã an taùng Ñöùc Gioan Phaoloâ II saùng ngaøy muøng 8 thaùng 4 naêm 2005, ngöôøi ta ñaõ thaáy nhieàu bieåu ngöõ vieát "Thaùnh ngay laäp töùc", vaø nghe nhieàu tín höõu hoâ to nhö vaäy.
Giaûng trong thaùnh leã Ñöùc Hoàng Y Joseph Ratzinger, Nieân tröôûng Hoàng Y Ñoaøn, ñaõ nhaéc laïi thaùi ñoä theo Chuùa Gieâsu trong suoát cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ theo Chuùa trong nhöõng naêm kinh hoaøng cuûa chieán tranh vaø cheá ñoä ñoäc taøi, giöõa haøng ngaøn khoù khaên. Ngöôøi ñaõ theo Chuùa nhö linh muïc roài nhö giaùm muïc, sau cuøng laø nhö Giaùo Hoaøng. Ñöùc Karol Wojtila ñaõ trôû neân moät vôùi Chuùa Kitoâ, Muïc Töû Nhaân Laønh yeâu thöông ñoaøn chieân cuûa mình. Ñöùc Hoàng Y Ratzinger noùi: "Tình yeâu cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ laø söùc maïnh noåi baät cuûa Ñöùc Thaùnh Cha yeâu daáu cuûa chuùng ta; ai ñaõ thaáy ngöôøi caàu nguyeän, ñaõ nghe ngöôøi giaûng daäy, thì bieát ñieàu ñoù. Vaø nhö theá, nhôø vieäc ñaâm reã saâu nôi Chuùa Kitoâ, ngöôøi ñaõ coù theå mang gaùnh naëng, vöôït quùa caùc söùc löïc cuûa con ngöôøi: laø chuû chaên ñoaøn chieân cuûa Chuùa Kitoâ, cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ".
Roài Ñöùc Hoàng Y Ratzinger höôùng veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø noùi: "Chuùng ta coù theå chaéc chaén raèng Ñöùc Thaùnh Cha yeâu daáu cuûa chuùng ta giôø ñaây töø cöûa soå Nhaø Cha, troâng thaáy chuùng ta vaø chuùc laønh cho chuùng ta. Vaâng, laäy Ñöùc Thaùnh Cha, xin chuùc laønh cho chuùng con. Chuùng con tín thaùc linh hoàn yeâu daáu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Meï Thieân Chuùa, Meï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha".
Trong baøi giaûng thaùnh leã khai maøo chöùc vuï Chuû chaên hoaøn vuõ cuûa ngöôøi, Ñöùc Hoàng Y Joseph Ratzinger trôû thaønh Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI, laïi tín thaùc nôi söï che chôû vaø trôï giuùp cuûa vò tieàn nhieäm vaø laøm vang voïng leân lôøi môøi goïi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong thaùnh leã nhaäm chöùc cuûa ngöôøi. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI noùi: "Moät caùch lieân tuïc caùc lôøi ngöôøi noùi khi ñoù vaãn coøn vang leân trong tai toâi "Anh chò em ñöøng sôï haõi, haõy môû toang cöûa cho Chuùa Kitoâ!".
Saùu naêm ñaõ qua ñi, nhöng tín höõu toaøn theá giôùi vaãn coøn nhôù hình aûnh haøng traêm ngaøn ngöôøi thuoäc ñuû moïi löùa tuoåi vaø giai taàng xaõ hoäi, keå caû nhöõng ngöôøi khoâng tín ngöôõng, khi nghe tin Ñöùc Gioan Phaoloâ II haáp hoái ñaõ chaïy ñeán quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, tay caàm neán saùng canh thöùc caàu nguyeän cho vò chuû Chaên Giaùo Hoäi hoaøn ñang töø töø taét lòm trong phoøng cuûa ngaøi treân Dinh Toâng Toøa môû ñieän saùng tröng. Vaø ñaõ coù 3 trieäu ngöôøi tuoán veà Roma ñeå töø giaõ vò Giaùo Hoaøng thöông meán. Nhieàu ngöôøi ñaõ kieân nhaãn xeáp haøng 10, 14, 20 giôø ñoàng hoà ñeå ñöôïc nhìn thaáy göông maët cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II laàn cuoái cuøng, trong vaøi giaây ngaén nguûi.
Baø Rita Megliorin, y taù tröôûng cuûa nhaø thöông Baùch khoa Gemelli, ñaõ laø ngöôøi saên soùc Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong caùc giôø phuùt cuoái cuøng cuoäc ñôøi döông theá cuûa ngöôøi. Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho chöông trình YÙ ngöõ ñaøi Vaticaêng hoâm muøng 1 thaùng 4 naêm 2011 baø keå laïi kinh nghieäm cuûa mình vaø cho bieát trong nhöõng luùc aáy baø khoâng coøn troâng thaáy khoâng gian vaø thôøi gian nöõa, maø chæ thaáy bieát bao aùnh saùng, coäng theâm vôùi tieáng laàn haït, haùt thaùnh vaø tieáng giôùi treû tung hoâ reùo goïi Ñöùc Gioan Phaoloâ II voïng leân töø quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ ngaøy caøng lôùn vaø maïnh hôn. Baø ñaõ caàm tay Ñöùc Gioan Phaoloâ II aùp vaøo maù cuûa baø, caûm thaáy baøn tay ngöôøi laïnh hôn nhöõng ngaøy tröôùc ñoù. Vaø ñoù ñaõ laø caùi vuoát ve maø baø ñaõ laáy troäm ñöôïc trong ngaøy cuoái cuøng cuûa cuoäc ñôøi ngöôøi.
Ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ ñöông ñaàu vôùi beänh taät vôùi loøng can ñaûm vaø phaåm caùch, neâu göông cho moïi beänh nhaân keå caû nhöõng ngöôøi khoâng tín ngöôõng. Theo baø Rita giaùo huaán lôùn lao nhaát maø baø nhaän ñöôïc töø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñoù laø thöøa nhaän nôi ngöôøi beänh moät söï toaøn veïn lôùn lao hôn. Moät khaû naêng lôùn lao hôn trong vieäc ñoïc ñöôïc yù nghóa ñích thaät cuûa cuoäc soáng. Trong luùc ñaëc bieät aáy, xem ra noù cao caû hôn. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ chöùng minh cho chuùng ta thaáy trong luùc khoå ñau chuùng ta gaàn Thieân Chuùa hôn, chuùng ta ôû trong voøng tay cuûa Thieân Chuùa. Vaø voøng tay cuûa Chuùa yeâu thöông tieáp ñoùn chuùng ta, maø khoâng xeùt xöû. Vaø Thieân Chuùa khoâng boû rôi ai heát, keå caû ngöôùi roát heát trong caùc con caùi cuûa Ngöôøi, keå caû ngöôøi khoâng tin nôi Chuùa. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ daäy cho toâi bieát raèng maàu nhieäm khoå ñau ñaùng ñöôïc tuyeät ñoái toân troïng bôûi baát cöù ai. Vôùi taät beänh, con ngöôøi chieám höõu ñöôïc moät chieàu kích cao caû hôn, chính bôûi vì beänh taät baét buoäc hoï phaûi suy tö veà cuoäc soáng vaø caùc löïa choïn cuûa mình, caùc löïa choïn cuûa quaù khöù, cuûa hieän taïi vaø cuûa töông lai.
Ñöùc Gioan Phaoloâ II thöôøng noùi ñuøa raèng nhaø thöông baùch khoa Gemelli laø quoác gia thaønh phoá Vaticaêng thöù III, sau Dinh Toâng Toøa caïnh ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ vaø nhaø nghæ maùt Castel Gandolfo, vì nhaø thöông laø nôi ngöôøi ñaõ soáng nhöõng luùc khoù khaên nhaát. Baø Rita cho bieát söï hieän dieän cuûa ngöôøi taïi Gemelli ñaõ laø moät moùn quøa raát lôùn, vaø phuïc vuï Ñöùc Gioan Phaoloâ II cuõng laø ñieàu deã daøng, vì ngöôøi raát toát, töôi vui vaø côûi môû. Ngöôøi raát thöông caùc beänh nhaân vaø caùc nhaân vieân phuïc vuï taïi nhaø thöông. Ngöôøi luoân luoân hoûi thaêm tình traïng cuûa caùc beânh nhaân vaø lo laéng cho hoï. Noãi ñau ñôùn cuûa ngöôøi khaùc cuõng laø noãi ñau ñôùn cuûa ngöôøi. Thaäp Giaù cuûa ngöôøi ñaõ laø toång hôïp cuûa taát caû caùc Thaäp Giaù khaùc cuûa con caùi ngöôøi, vaø ngöôøi khoâng ngöøng caàu nguyeän cho töøng beänh nhaân moät. Theo baø Rita, neùt yù nghóa nhaát trong göông maët cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø khaû naêng ñoùn nhaän vaø tha thöù nhö laø ngöôøi vaø nhö laø Giaùo Hoaøng. Ngöôøi ñaõ luoân luoân nhìn tha nhaân nhö ngöôøi cha nhìn caùc con caùi cuûa mình, khoâng phaùn xöû vaø khoâng queân caùc khoù khaên trong cuoäc soáng cuûa chuùng. Ngöôøi môû roäng voøng tay cho moïi ngöôøi, trong ñoù ngöôøi ta trôû thaønh moät con ngöôøi môùi, moät con ngöôøi trong saïch hôn.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi ñeán quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Angelo Comastri, Giaùm quaûn quoác gia thaønh phoá Vaticaêng, veà leã gioã laàn cuoái cuøng naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y nghó gì veà leã gioã laàn thöù VI cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø bieán coá ngöôøi saép ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI phong Chaân Phöôùc vaøo ngaøy muøng 1 thaùng 5 tôùi ñaây?
Ñaùp: Chuùng ta phaûi thöøa nhaän raèng trong khi Ñöùc Gioan Phaoloâ II qua ñôøi, daân Chuùa ñaõ xaùc tín raèng moät vò Thaùnh ñaõ veà trôøi. Ngoaøi ra trong thaùnh leã an taùng ngöôøi cöû haønh taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ ngaøy muøng 8 thaùng 4 naêm 2005, Ñöùc Hoàng Y Joseph Ratzinger ñaõ xin pheùp laønh cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II töø cöûa soå treân trôøi, trong moät nghóa naøo ñoù Ñöùc Hoàng Y ñaõ coi ngöôøi laø Thaùnh roài. Taát chuùng ta ñeàu caûm ñoäng nhôù caùc lôøi Ñöùc Hoàng Y Ratzinger noùi: "Laäy Ñöùc Thaùnh Cha, xin chuùc laønh cho chuùng con töø cöûa soå treân trôøi!" Vôùi leã phong Chaân Phöôùc, nhaän thöùc cuûa daân Chuùa ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha minh xaùc vôùi moät cöû chæ long troïng vaø chính thöùc.
Hoûi: Nhö ñaõ bieát, trong nhöõng giaây phuùt cuoái cuøng cuûa cuoäc soáng döông theá Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi: "Xin anh chò em haõy ñeå cho toâi ra ñi!" Vôùi "söï ra ñi" ñoù, trong "vieäc trôû veà" Nhaø Cha ñoù, Ñöùc Karol Wojtila vaãn ôû laïi vôùi chuùng ta moät caùch soáng ñoäng, coù leõ trong moät caùch theá naøo ñoù ngöôøi coøn hieän dieän hôn tröôùc kia nöõa, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Caâu noùi cuûa ngöôøi "Anh chò em haõy ñeå toâi ra ñi" coù moät yù nghóa chính xaùc: Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ caûm thaáy mình ôû treân ngöôõng cöûa Nhaø Cha. Caùc lôøi ñoù, kieåu dieãn taû ñoù laø noãi lo laéng cuûa con tim, haàu nhö laø nieàm vui mau böôùc ñeå ñeán vôùi Chuùa Gieâsu, ñöôïc Meï Maria caàm tay. Trong trí töôûng töôïng ñöùc tin cuûa toâi, toâi hình dung ra vaø chaéc chaén raèng trong luùc ñoù treân ngöôõng cöûa cuûa Trôøi coù Meï Maria. Meï Maria maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ lieân læ ngaém nhìn, vaø toâi tin raèng Meï Maria ñaõ oâm ngöôøi vaøo loøng nhö Meï ñaõ oâm ngöôøi trong ngaøy ngöôøi bò aùm saùt ñeå cöùu ngöôøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, "Totus tuus ego sum" "Con laø taát caû cuûa Meï": khaåu hieäu naøy noùi leân raèng cuoäc soáng, trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø ôû trong daáu chæ cuûa Meï Maria. Noùi cho cuøng, thaùnh leã phong Chaân Phöôùc vaøo ngaøy muøng 1 thaùng 5 tôùi naøy coù theå ñöôïc coi nhö laø moät ôn laønh maø Ñöùc Trinh Nöõ Maria ban cho Giaùo Hoäi vaø cho taát caû moïi tín höõu hay khoâng?
Ñaùp: Chaéc chaén roài! Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ caûm thaáy taát caû cuoäc ñôøi ngöôøi gaén lieàn vôùi Meï Maria. Khaåu hieäu giaùm muïc cuûa ngöôøi "Totus tuus - Taát caû laø cuûa Meï, oâi Meï Maria" dieãn taû tinh thaàn tu ñöùc toaøn cuoäc soáng cuûa ngöôøi. Nhöng maø moät caùch ñaëc bieät, toâi phaûi noùi raèng trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngöôøi ñaõ trieån nôû döôùi caùi nhìn hieàn maãu cuûa Meï Maria. Laøm sao khoâng nhôù tôùi ngaøy 13 thaùng 5 naêm 1981 ñöôïc? Ñoù laø ngaøy Ñöùc Meï hieän ra laàn ñaàu tieân taïi Fatima, moät vieân ñaïn ñaõ thaâu qua ngöôøi Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhöng khoâng gieát ñöôïc ngöôøi. Chính Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi: "Coù moät baøn tay ñaõ baén ñeå gieát, nhöng coù moät baøn tay töø maãu ñaõ chaën toâi laïi treân ngöôõng cöûa söï cheát". Khoâng theå coù kieåu ñoïc hieåu naøo khaùc. Laøm sao laïi khoâng nhôù tôùi ngaøy 25 thaùng 3 naêm 1984 ñöôïc? Ngaøy hoâm ñoù taïi quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, tröôùc töôïng Ñöùc Meï Fatima ñöôïc coá yù ñem töø Fatima veà, toâi vaàn coøn troâng thaáy Ñöùc Gioan Phaoloâ II quøy goái hieán daâng Nöôùc Nga cho Traùi Tim Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi cuûa Meï. Naêm sau ñoù 1985 ngöôøi ta ñaõ thaáy oâng Gorbaciov leân caàm quyeàn vaø baét ñaàu chính saùch "Perestrojka", ñoåi môùi Ñoâng AÂu, caùch maïng AÂu chaâu.
Hoûi: Ñöùc Gioan Phaoloâ II seõ ñöôïc toân phong Chaân Phöôùc bôûi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI. Hai Giaùo Hoaøng, hai toâi tôù cuûa Giaùo Hoäi, hai ngöôøi baïn, hai nhaân vaät gaén boù vôùi nhau; ñaây cuõng laø moät khía caïch ñaëc thuø coù yù nghóa, coù theå noùi laø quan phoøng... coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vaâng, toâi tin raèng ñaày laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû Giaùo hoäi, moät vò Giaùo Hoaøng coù ñöôïc nieàm vui phong Chaân Phöôùc cho vò tieàn nhieäm cuûa mình. Chaéc chaén noù seõ laø moät xuùc ñoäng ngoaïi thöôøng ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, nhöng noù cuõng seõ laø moät söï vöõng chaéc tinh thaàn. Giôø ñaây, töø trôøi, Chaân Phöôùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II che chôû böôùc chaân cuûa ngöôøi keá vò ngaøi, vaø cuûng coá ngöôøi trong caùc thaùch ñoá maø Giaùo Hoäi ngaøy nay phaûi ñöông ñaàu. Chính trong caùc dieãn vaên ñaàu tieân Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ noùi: "Hình nhö toâi coøn nghe thaáy tieáng cuûa ngöôøi noùi vôùi toâi: "Ñöøng sôï haõi!", lôøi môøi aáy, leänh truyeàn aáy maø Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ noùi vôùi toaøn theá giôùi vaø vôùi caùc kitoâ höõu soáng raûi raùc treân theá giôùi. "Ñöøng sôï haõi!": chaéc chaén giôø ñaây töø trôøi ngöôøi cuõng noùi lôøi aáy vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong giai ñoaïn theâ thaûm naøy cuûa lòch söû, trong ñoù bieån lòch söû xem ra ñang thöïc söï ôû trong baõo taùp. Baùm chaët vaøo Chuùa Gieâsu, döôùi caùi nhìn hieàn maãu cuûa Meï Maria, chuùng ta coù theå vöôït qua moïi baõo taùp cuûa lòch söû, vaø an toaøn tôùi beán bôø cuûa Thieân Chuùa.
(RG 1.2-4-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)