Chiara Lubich, nöõ toâng ñoà
cuûa söï hieäp thoâng vaø hieäp nhaát
Chiara Lubich, nöõ toâng ñoà cuûa söï hieäp thoâng vaø hieäp nhaát.
Roma (RG 14-3-2011) - Ngaøy 14 thaùng 3 naêm 2008 caùch ñaây 3 naêm chò Chiara Lubich, ngöôøi saùng laäp Phong traøo Focolari Toå AÁm, ñaõ qua ñôøi taïi Rocca di Papa, caùch Roma 30 caây soá, höôûng thoï 88 tuoåi (1920-2008).
Chieàu ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2011 Ñöùc Hoàng Y Ennio Antonelli, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà gia ñình ñaõ chuû söï thaùnh leã taï ôn taïi vöông cung thanh ñöôøng 12 Toâng Ñoà ôû Roma. Cuøng ñoàng teá thaùnh leã ñaõ coù 2 Giaùm Muïc vaø 20 Linh Muïc, tröôùc söï hieän dieän cuûa ñoâng ñaûo caùc thaønh vieân Phong traøo Toå AÁm Roma.
Giaûng trong thaùnh leã Ñöùc Hoàng Y Antonelli ñaõ nhaéc laïi caùc coät truï trong linh ñaïo cuûa chò Chiara Lubich vaø Phong traøo Toå AÁm: ñoù laø daán thaân soáng Lôøi Chuùa vaø chu toaøn thaùnh yù Ngöôøi, cuõng nhö cuøng nhau neân thaùnh vaø ñoái thoaïi vôùi taát caû moïi ngöôøi.
Phong traøo Toå AÁm ñaõ ñöôïc chò Chiara Lubich khôûi söï taïi Trento ñoâng baéc Italia naêm 1943, sau ñoù lan daàn trong toaøn nöôùc Italia vaø nhieàu nöôùc AÂu chaâu. Baét ñaàu töø naêm 1958 Phong traøo lan sang caùc ñaïi luïc khaùc vaø hieän nay Phong traøo coù hôn 1 trieäu thaønh vieân hoaït ñoäng taïi 183 quoác gia treân theá giôùi, trong ñoù coù Vieät Nam.
Phong traøo Toå AÁm laø moät phong traøo giaùo daân, nhöng tinh thaàn cuûa phong traøo cuõng ñöôïc nhieàu Giaùm Muïc, Linh Muïc vaø Tu Só Nam Nöõ yeâu thích. Do ñoù, phong traøo cuõng coù theâm boán nhaùnh: caùc Giaùm Muïc baïn cuûa phong traøo Toå AÁm, caùc linh muïc, caùc nam tu só vaø caùc nöõ tu. Ngoaøi ra cuõng coù haøng traêm ngaøn caûm tình vieân thuoäc nhieàu toân giaùo khaùc nhau.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa anh Roberto Catalano, ñaëc traùch vaên phoøng ñoái thoaïi lieân toân cuûa Phong traøo Toå AÁm veà linh ñaïo cuûa Phong traøo. Anh Catalano ñaõ töøng hoaït ñoäng nhieàu naêm beân AÁn Ñoä.
Hoûi: Thöa anh Catalano, phong traøo Toå AÁm laø moät ñaëc suûng trong loøng Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Anh coù nhaän xeùt gì veà ñaëc suûng naøy?
Ñaùp: Ñaëc suûng cuûa chò Chiara Lubich laø ñaëc suûng cuûa söï hieäp thoâng vaø hieäp nhaát, vaø nhö theá noù khoâng theå laø yù thöùc heä. Thaät ra, muïc ñích chuyeân bieät cuûa Phong traøo Toå AÁm laø ñoái thoaïi 380 ñoä trong toaøn Giaùo Hoäi coâng giaùo: töùc laø ñoái thoaïi ñaïi keát vôùi caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khaùc, ñoái thoaïi lieân toân vôùi caùc toân giaùo khaùc, ñoái thoaïi vôùi caùc ngöôøi thieän chí maø khoâng quy chieáu veà toân giaùo.
Hoûi: Dieãn taû trong thöïc haønh ñieåm gaëp gôõ treân lyù thuyeát coù khoù khaên laém khoâng thöa anh?
Ñaùp: Noù khoâng laø ñieàu deã daøng, tröôùc heát bôûi vì yù töôûng veà Thieân Chuùa maø chuùng toâi laø kitoâ höõu coù khoâng phaûi laø yù töôûng veà Thieân Chuùa maø caùc tín höõu Hoài coù. Noù cuõng khoâng phaûi laø yù töôûng maø tín ñoà caùc toân giaùo khaùc coù. Moät caùch neàn taûng, ñoù laø bieát raèng chuùng ta khoâng bieát, vaø vì theá chuùng ta phaûi coù thaùi ñoä laéng nghe, hoïc hoûi, vaø ñaây khoâng bao giôø laø ñieàu deã daøng. Nhöng neáu laøm ñöôïc, thì seõ coù nhöõng luùc trao ñoåi, trong ñoù chuùng ta nhaän ra nhieàu ñieàu chung vaø nhieàu ñieàu khaùc bieät. Vaø söï khaùc bieät khoâng laøm laãn loän, traùi laïi giuùp duy trì caên tính cuûa chuùng ta, ñoàng thôøi cuõng ñaët ñeå chuùng ta vaøo trong söï tieáp xuùc vaø hieäp thoâng.
Hoûi: Vieäc ñoái thoaïi ña dieän maø Phong traøo Toå AÁm thaêng tieán ñaõ ñem laïi caùc thaønh quûa naøo?
Ñaùp: Tröôùc heát, chuùng toâi soáng kinh nghieäm moät söï hieäp nhaát noäi taâm saâu xa vôùi Thieân Chuùa, vaø sau ñoù chuùng toâi gaëp gôõ nhau nhö anh chò em. Chuùng toâi soáng kinh nghieäm nhö moät gia ñình beân trong nhaân loaïi, khoâng phaûi vì coù ai ñoù ñaõ noùi vôùi chuùng toâi, nhöng bôûi vì chuùng toâi ñaõ soáng kinh nghieäm aáy. Theá roài, coøn coù nhieàu khía caïnh cuï theå khaùc nöõa. Chaúng haïn nhö vieäc chaáp nhaän söï khaùc bieät nhö noù laø, vôùi keát quûa laø caùc thaønh kieán rôi ruïng, roài coù söï coäng taùc vôùi nhau. Coù theå chuùng ta khoâng tin vaøo cuøng moät ñieàu, hay khoâng nghó cuøng moät ñieàu, nhöng chuùng ta coù theå laøm vieäc cho caùc muïc ñích chung.
Hoûi: Laøm theá naøo ñeå hoøa giaûi söï kieän chuùng ta caùc tín höõu kitoâ tin raèng chæ coù moät chaân lyù duy nhaát vôùi bieát bao nhieâu toân giaùo khaùc nhau nhö vaäy?
Ñaùp: Chaân lyù laø moät laø moät söï kieän roài, nhöng noù khoâng duy nhaát. Chaân lyù laø moät coù nghóa laø noù chung cho taát caû moïi ngöôøi, thuoäc baát cöù toân giaùo naøo. Coøn moät chaân lyù duy nhaát laø moät söï thaät loaïi tröø vaøi söï thaät khaùc. Kitoâ giaùo coù moät Thieân Chuùa vaø Ngöôøi laø ba ngoâi; Ngöôøi khoâng laø moät Thieân Chuùa duy nhaát, Ngöôøi laø moät Thieân Chuùa moät; vaø ñaây laø hai söï kieän khaùc nhau. Ñaây laø vieäc khôûi haønh töï yù thöùc naøy: chaân lyù laø moät vaø ñöôïc maëc khaûi moät caùch traøn ñaày nôi Ñöùc Gieâsu, nhöng ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø caùc ngöôøi khaùc khoâng theå ñeán vôùi chaân lyù naøy, khoâng theå hieåu bieát chaân lyù naøy, bôûi vì chaân lyù naøy ñaõ hieän höõu trong caùc toân giaùo khaùc trong moät caùch thöùc naøo ñoù vaø trong nhieàu caùch thöùc khaùc nhau, vaø caû bôûi vì söï maïc khaûi chaân lyù nôi Ñöùc Gieâsu laø cho toaøn nhaân loaïi.
*** Chieàu ngaøy 14-3-2011, ñaõ coù buoåi leã töôûng nieäm chò Chiara Lubich veà ñeà taøi: "Chiara Lubich, moät phuï nöõ ñoái thoaïi. Caùc ñieåm ñoái thoaïi lieân toân vaø vôùi moät theá giôùi cuûa neàn vaên hoùa hieän ñaïi". Tham döï buoåi leã töôûng nieäm ñaõ coù nhieàu nhaân vaät thuoäc theá giôùi coâng giaùo, do thaùi vaø hoài giaùo. Nhaân ñòp naøy nhaø xuaát baûn Cittaø Nuova cuûa Phong traøo Toå AÁm ñaõ cho aán haønh cuoán tieåu söû chính thöùc ñaàu tieân cuûa chò Chiara Lubich töïa ñeà "Haõy ñem theá giôùi trong voøng tay. Chiara Lubich". Saùch thu thaäp caùc chöùmg töø cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ töøng quen bieát chò vaø nhieàu taøi lieäu chöa töøng ñöôïc phoå bieán. Taùc giaû laø oâng Armando Torno, nhaø phaùt haønh nhaät baùo "Ngöôøi ñöa tin chieàu". Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán oâng veà cuoán saùch noùi treân.
Hoûi: Thöa oâng Torno, taïi sao oâng laïi choïn töïa ñeà cho cuoán saùch laø "Haõy ñem theá giôùi trong voøng tay"?
Ñaùp: Töïa ñeà saùch "Haõy ñem theá giôùi trong voøng tay" laø moät caâu toùm taét toát ñeïp nhaát lyù töôûng cuoäc soáng cuûa chò Chiara Lubich, vaø hieån nhieân cuõng laø quan nieäm cuûa chò veà Kitoâ giaùo.
Hoûi: OÂng ñaõ khoâng bao giôø gaëp chò Chiara Lubich moät caùch caù nhaân, nhöng ñaõ gaëp chò qua cuoán tieåu söû cuûa chò. Töø ñoù oâng ruùt tæa ra ñöôïc kinh nghieäm naøo?
Ñaùp: Toâi ñaõ khoâng bao giôø bieát chò moät caùch caù nhaân, tuy nhieân toâi nhaän ra raèng lyù töôûng cuûa chò Chiara Lubich ñi tröôùc caùc lyù töôûng cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø chò ñaõ thöïc hieän tröôùc ñieàu Coâng Ñoàng seõ laøm. Theá roài, dó nhieân coù moät lyù töôûng cuoäc soáng kitoâ nöõa: "Taát caû chuùng ta laø moät" ñaõ laø moät caâu hay ñöôïc chò laäp ñi laäp laïi. Toâi ñaõ bieát chò qua caùc trang saùch naøy: moät göông maët khoâng deã gì ñeå cho noù bò naém baét moät caùch deã daøng, nhöng laø göông maët voâ cuøng haáp daãn, voâ cuøng caùch maïng, vaø coù leõ taân tieán hôn laø caùc göông maët beân trong Giaùo Hoäi, vôùi bieát bao thinh laëng vaø bieát bao taän tuïy.
Hoûi: Theo oâng thì tính caùch taân tieán aáy cuûa chò Chiara Lubich heä taïi ñieàu gì?
Ñaùp: Chò Chiara ñaõ thaùch ñoá vaøi ñeà nghò cuûa söï taân tieán vaø coù leõ ñaõ chieán thaéng moät caùch khaùc vôùi haøng ngaøn giaûi phaùp chính trò ñaõ ñöôïc ñöa ra trong theá kyû XX. Ñeà taøi kinh teá lôùn ñaõ khieán cho bao nhieâu con soâng nöôùc maét vaø ñaïi döông möïc chaûy ra, Chiara ñaõ giaûi quyeát moät caùch ñôn sô qua Kitoâ giaùo, trong moät coäng ñoaøn. Ngoaøi ra, chò Chiara cuõng ñaõ thaønh coâng laø ngöôøi taân tieán trong cuoäc ñoái thoaïi khoâng bieân giôùi vaø khoâng loaïi tröø tröôùc, nhöng soáng noù nhaân danh tình yeâu thöông ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi vaø moïi söï, baèng caùch tieáp nhaän laáy nhöõng gì toát nhaát nôi moãi ngöôøi. Nguyeân taéc neàn taûng naøy cuûa Phong traøo Toå AÁm laø moât trong caùc khía caïnh ñöôïc chò ñeå laïi vaø caàn ñöôïc lieân tuïc thöïc hieän. Chò Chiara roäng môû cho taát caû moïi ngöôøi, baèng caùch gaén chaët caùi nhìn vaøo Chuùa Gieâsu, laø ñieåm khôûi haønh cuûa moïi söï. Ñaøng khaùc, ñaây cuõng laø laø ñieàu ñöôïc chöùng minh trong cuoán saùch môùi xuaát baûn cuûa Ñöùc thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, trong ñoù göông maët cuûa Chuùa Kitoâ luoân luoân raát thôøi söï vaø raát kích thích. Coù nhöõng ngöôøi, caùc cô caáu, caùc hoaøn caûnh ñaõ ñoïc göông maët aáy roài boû vaøo moät xoù. Nhöng Chuùa Kitoâ laø ngöôøi roäng môû moät caùch gaây vaáp phaïm nhaát chöa töøng thaáy. Chò Chiara cuõng ñaõ laø moät ngöôøi roäng môû moät caùch gaây göông muø göông xaáu trong moät xaõ hoäi coøn coù nhieàu kheùp kín.
Hoûi: Theo oâng, ñaây laø moät cuoán saùch maø ai cuõng coù theå ñoïc ñöôïc, coù phaûi theá khoâng?
Ñaùp: Tuyeät ñoái roài. Cuoäc soáng cuûa chò Chiara laø moät cuoäc soáng thaúng baêng, moät cuoäc soáng ñöôïc deät baèng nhöõng söï taàm thöôøng, moät tình yeâu troïn veïn, nhö ñaàu haøng tröôùc Phuùc AÂm. Moïi yù thöùc heä ñeàu ñaõ thaát baïi, chính trò thì gaëp khuûng hoaûng, kinh teá ñaõ khoâng coù caùc baûo ñaûm lôùn lao naøo: vaäy thì chuùng ta phaûi höôùng tôùi caùc giaù trò naøo ñaây? Theo thieån yù toâi, ñaùnh caù duy nhaát ñoù laø quy höôùng taát caû veà Chuùa Kitoâ: khoâng coù caùc con ñöôøng naøo khaùc giuùp ñöa ra caùc giaûi phaùp lôùn cho theá giôùi taân tieán ngaøy nay.
(RG 14-3-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)