Tinh thaàn töï do ñích thöïc
loaïi tröø baïo löïc, aâu lo vaø boái roái
Tinh thaàn töï do ñích thöïc loaïi tröø baïo löïc, aâu lo vaø boái roái.
Vatican (Vat. 2/03/2011) - Tinh thaàn töï do ñích thöïc loaïi tröø baïo löïc, aâu lo vaø boái roái, chöù khoâng loaïi boû söï vaâng lôøi. Lyù töôûng töï do maø loaøi ngöôøi khaùt khao chæ ñöôïc thöïc hieän vôùi söï traøn ñaày trong Thieân Chuùa, chöù khoâng qua baïo löïc vaø sôï haõi.
Ñöùc Thaùnh Cha Beneñictoâ 16 ñaõ khaúng ñònh nhö treân vôùi gaàn 8,000 tín höõu tham döï buoåi tieáp kieán chung saùng thöù Tö 2 thaùng 3 naêm 2011 trong ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ giôùi thieäu göông maët thaùnh Phanxicoâ De Sales, Giaùm Muïc, Tieán só Giaùo Hoäi. Ngaøi noùi veà tieåu söû thaùnh nhaân nhö sau:
Sinh naêm 1567 trong moät vuøng bieân giôùi nöôùc Phaùp, ngöôøi laø con oâng chuùa vuøng Boisy, moät gia ñình thöôïng löu quyeàn quùy nhaø Savoia. Soáng giöõa hai theá kyû XVI-XVII, thaùnh nhaân quy tuï nôi mình caùi tinh tuùy cuûa caùc giaùo huaán vaø caùc chinh phuïc vaên hoùa thôøi ñoù, baèng caùch hoøa giaûi gia taøi cuûa thuyeát nhaân baûn vôùi söï thuùc ñaåy höôùng tôùi caùi tuyeät ñoái cuûa caùc traøo löu thaàn bí.
Taïi Paris ngöôøi hoïc cao hoïc vaø trieát hoïc, taïi ñaïi hoïc Padova beân Italia ngöôøi theo hoïc luaät nhö thaân phuï muoán, vaø laáy baèng tieán só löôõng luaät: giaùo luaät vaø daân luaät. Trong thôøi thanh xuaân, khi suy tö veà tö töôûng cuûa thaùnh Agostino vaø thaùnh Toma thaønh Aquino, Phanxicoâ gaëp khuûng hoaûng naëng lieân quan tôùi ôn cöùu roãi vaø söï tieàn ñònh cuûa mình, nghi ngôø ñeán maát aên maát nguû trong maáy tuaàn lieàn vaø soáng caùc vaán ñeà thaàn hoïc thôøi ñoù nhö laø thaûm caûnh tinh thaàn. Sau cuoäc thöû thaùch, Phanxicoâ ñeán nhaø thôø caùc cha doøng Ñaminh ôû Paris, roäng môû con tim cho Chuùa vaø caàu nguyeän nhö sau: "Laäy Chuùa laø Ñaáng naém giöõ moïi söï trong tay, vaø caùc con ñöôøng cuûa Ngaøi laø coâng lyù vaø söï thaät, baát cöù söï gì xaûy ra, baát cöù gì Chuùa ñaõ thieát ñònh cho con.. Chuùa luoân luoân laø thaåm phaùn coâng baèng vaø laø Cha thöông xoùt, con seõ yeâu Chuùa, laïy Chuùa... Con seõ yeâu Chuùa ôû ñaây vaø seõ luoân luoân hy voïng nôi loøng thöông xoùt Chuùa vaø seõ luoân luoân laäp laïi lôøi ca ngôïi Chuùa.. OÂi laäy Chuùa Gieâsu, Chuùa seõ luoân maõi laø nieàm hy voïng vaø ôn cöùu ñoä cuûa con treân coõi ñaát cuûa caùc keû soáng" (I Proc. Canon., Vol I, art 4).
Töø ñoù Phanxicoâ tìm ñöôïc söï bình an trong thöïc taïi trieät ñeå vaø giaûi thoaùt cuûa tình yeâu Chuùa: yeâu Chuùa maø khoâng thaéc maéc ñoøi hoûi gì vaø hoaøn toaøn tín thaùc nôi tình yeâu Chuùa vaø thaùnh yù Ngaøi. Ñaây seõ laø bí quyeát cuoäc soáng cuûa thaùnh nhaân seõ ñöôïc trình baày trong "Khaûo luaän veà tình yeâu Thieân Chuùa".
Thaéng vöôït moïi choáng ñoái cuûa thaân phuï, ngaøy 18 thaùng 12 naêm 1593 Phanxicoâ de Sales ñöôïc thuï phong linh muïc. Naêm 1602 ngöôøi trôû thaønh Giaùm Muïc Geneøve trong thôøi gian thaønh phoá naøy ñaõ trôû thaønh phaùo ñaøi cuûa Tin Laønh Calvin, ñeán ñoä toøa giaùm muïc cuûa Ñöùc Cha phaûi ñaët taïi Annecy. Laø chuû chaên cuûa moät giaùo phaän mieàn nuùi ngheøo vaø gaëp nhieàu khoù khaên, nhöng thaùnh nhaân ñaõ bieát neám höôûng veû ñeïp cuûa thieân nhieân vaø nuùi röøng vaø coi taát caû ñeàu laø lôøi ca ngôïi Thieân Chuùa.
Tuy gaëp caùc khoù khaên nhöng cuoäc soáng vaø giaùo huaán cuûa thaùnh nhaân xem ra coù aûnh höôûng meânh moâng ñoái vôùi AÂu chaâu thôøi ñoù vaø caùc theá kyû theo sau. Ngöôøi laø toâng ñoà, vò giaûng thuyeát, nhaø vaên, ngöôøi hoaït ñoäng vaø caàu nguyeän, daán thaân thöïc hieän caùc lyù töôûng cuûa Coâng Ñoàng Chung Trento; bò lieân luïy trong cuoäc tranh luaän vaø ñoái thoaïi vôùi caùc anh em tin laønh, vaø soáng kinh nghieäm söï höõu hieäu cuûa töông quan caù nhaân vaø baùc aùi. Thaùnh nhaân cuõng ñaûm traùch caùc söù meänh ngoaïi giao treân bình dieän aâu chaâu vaø caùc nhieäm vuï laøm trung hoøa giaûi, nhöng nhaát laø ngöôøi höôùng daãn caùc linh hoàn.
Töø cuoäc gaëp gôõ vôùi moät phuï nöõ treû laø baø chuùa vuøng Charmoisy, ngöôøi coù chaát lieäu ñeå vieát caùc saùch thieâng lieâng ñöôïc nhieàu ngöôøi ñoïc nhaát trong kyû nguyeân taân tieán. Töø söï hieäp thoâng tinh thaàn xaâu xa vôùi thaùnh nöõ Giovanna Francesca di Chantal seõ naûy sinh doøng caùc nöõ tu Thaêm Vieáng, coù ñaëc tính laø soáng söï thaùnh hieán hoaøn toaøn cho Thieân Chuùa trong ñôn sô vaø khieâm toán, chu toaøn caùc vieäc taàm thöôøng haèng ngaøy moät caùch phi thöôøng.
Cuoäc soáng cuûa thaùnh Phanxicoâ de Sales töông ñoái ngaén nguûi. Ngöôøi qua ñôøi naêm 1622 khi môùi 55 tuoåi, nhöng göông maët cuûa ngöôøi daõ toûa ra moät söï traøn ñaày, thanh thaûn vaø phong phuù vôùi caùc giaùo huaán coù aûnh höôûng lôùn treân löông taâm kitoâ.
Thaùnh nhaân coù nhieàu quan nieäm veà töø "nhaân baûn" vaø khieán cho noù coù nghóa laø vaên hoùa vaø lòch thieäp, töï do vaø dòu daøng, cao quùy vaø lieân ñôùi.
Trong cuoán "Daãn nhaäp vaøo cuoäc soáng ñaïo ñöùc" vieát cho baø Filotea naêm 1607, thaùnh nhaân môøi goïi tín höõu hoaøn toaøn thuoäc veà Thieân Chuùa, soáng traøn ñaày hieän taïi trong theá giôùi naøy vaø chu toaøn caùc boån phaän cuûa mình. Lôøi môøi goïi tín höõu giaùo daân saên soùc vieäc thaùnh hieán caùc thöïc taïi traàn theá vaø thaùnh hoùa cuoäc soáng thöôøng ngaøy seõ ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II ñeà cao vaø cuõng laø tinh thaàn tu ñöùc cuûa chuùng ta ngaøy nay.
Trong "Khaûo luaän veà tình yeâu Thieân Chuùa" vieát cho Teotimo naêm 1616, thaùnh Phanxicoâ ñöa ra moät quan ñieåm chính xaùc veà con ngöôøi, moät neàn nhaân chuûng hoïc, trong ñoù lyù trí hay "linh hoàn lyù luaän" ñöôïc coi nhö moät kieán truùc haøi hoøa, moät ñeàn thôø, coù nhieàu choã chung quanh moät trung taâm goïi laø "ñænh" "choùp" cuûa tinh thaàn, hay "ñaùy" cuûa linh hoàn. Ñoù laø nôi, sau khi ñaõ qua heát caùc möùc ñoä cuûa noù, lyù trí "kheùp maét" vaø söï hieåu bieát trôû thaønh taát caû laø moät vôùi tình yeâu (x. libro I, cap.XII). Ñöùc Thaùnh Cha khai trieån ñieåm naøy nhö sau:
Raèng tình yeâu, trong chieàu kích ñoái thaàn, thieân linh cuûa noù, laø lyù do hieän höõu cuûa taát caû moïi söï, trong moät chieác thang ñi leân, xem ra khoâng coù ñoå gaãy vaø vöïc thaúm, thì thaùnh Phanxicoâ de Sales ñaõ toùm taét trong caâu noåi tieáng naøy: "Con ngöôøi laø söï toaøn thieän cuûa vuõ truï; tinh thaàn laø söï toaøn thieän cuûa con ngöôøi; tình yeâu laø söï toaøn thieän cuûa tinh thaàn; vaø baùc aùi laø söï toaøn thieän cuûa tình yeâu" (ibid. libro X, cap.I).
Trong thôøi vaên chöông thaàn bí nôû hoa, Khaûo luaän noùi treân cuûa thaùnh nhaân laø moät toång luaän ñích thaät, ñoàng thôøi cuõng laø moät taùc phaåm vaên chöông haáp daãn. Loä trình daãn tôùi Thieân Chuùa baét ñaàu vôùi söï höôùng chieàu töï nhieân, ñöôïc khaéc ghi trong traùi tim con ngöôøi duø laø toäi loãi, ñeå noù yeâu meán Thieân Chuùa treân heát moïi söï. Theo moâ thöùc cuûa Thaùnh Kinh thaùnh Phanxicoâ noùi tôùi söï keát hieäp giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi baèng caùch khai trieån moät loaït caùc hình aûnh töông quan lieân baûn vò. Thieân Chuùa cuûa thaùnh nhaân laø cha vaø chuùa, laø phu quaân vaø baïn, coù caùc ñaëc tính nhö ngöôøi meï vaø vuù nuoâi, laø maët trôøi maø ñeâm ñen cuõng laø söï maïc khaûi bí nhieäm. Vì Thieân Chuùa aáy loâi keùo con ngöôøi baèng caùc moái daây tình yeâu, nghóa laø söï töï do thaät: "bôûi vì tình yeâu khoâng coù caùc keû bò cöôõng baùch vaø noâ leä, maø bieán moïi söï ôû döôùi söï vaâng phuïc mình vôùi moät söùc maïnh ngoït ngaøo ñeán noãi khoâng coù gì maïnh hôn tình yeâu, khoâng coù gì deã thöông nhö söùc maïnh cuûa noù" (ibid libro I, cap.VI).
Tuyeät ñænh söï keát hieäp vôùi Thieân Chuùa, ngoaøi caùc cuoäc xuaát thaàn khi chieâm nieäm, laø söï traøn ñaày tình baùc aùi cuï theå, chuù yù tôùi taát caû moïi nhu caàu cuûa tha nhaân maø thaùnh nhaân goïi laø "xuaát thaàn cuûa söï soáng vaø caùc coâng vieäc"... Thaùnh Phanxicoâ de Sales vieát cho thaùnh nöõ Chantal nhö sau: "Ñaây laø luaät söï vaâng lôøi cuûa chuùng ta maø cha vieát baèng chöõ hoa: Laøm Taát Caû Vì Tình Yeâu - Khoâng Coù Gì Laø Cöôõng Baùch - Yeâu Meán Vaâng Lôøi Hôn Laø Sôï Haõi Vieäc Baát Tuøng Phuïc. Cha ñeå laïi cho caùc con tinh thaàn töï do, khoâng phaûi tinh thaàn loaïi boû söï vaâng lôøi laø tinh thaàn cuûa theá gian; nhöng laø tinh thaàn loaïi tröø baïo löïc, aâu lo vaø boái roái" (Lettera del 14 ottobre 1604). Khoâng phaûi voâ tình maø nhieàu con ñöôøng sö phaïm vaø tu ñöùc thôøi ñaïi chuùng ta tìm thaáy nguoàn goác cuûa chuùng trong caùc taùc phaåm vaø tö töôûng cuûa thaùnh Phanxicoâ de Sales... Thaùnh Phanxicoâ de Sales laø moät chöùng nhaân göông maãu cuûa thuyeát nhaân baûn kitoâ. Vôùi gioïng vaên thaân tình, vôùi caùc lôøi ñoâi khi coù cuù ñaäp caùnh cuûa thô phuù, ngöôøi nhaéc cho bieát raèng con ngöôøi mang trong trong mình noãi nhôù nhung Thieân Chuùa ñöôïc khaéc ghi trong noù vaø chæ nôi Thieân Chuùa con ngöôøi môùi tìm ra nieàm vui ñích thaät vaø söï hieän thöïc traøn ñaày.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo caùc tín höõu baèng caùc thöù tieáng Phaùp, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, Ba Lan, Tscheques, Slovac, Croat, vaø YÙ. Chaøo ngöôøi treû ngaøi khích leä hoï chuaån bò ñöông ñaàu vôùi caùc chaëng quan troïng cuûa cuoäc soáng vôùi daán thaân tinh thaàn vaø xaây döïng moïi döï aùn treân caùc neàn taûng vöõng chaéc cuûa loøng trung thaønh vôùi Thieân Chuùa. Ñöùc Thaùnh Cha xin caùc anh chò em beänh nhaân daâng moïi khoå ñau cho Thieân Chuùa Cha, keát hieäp vôùi caùc khoå ñau cuûa Chuùa Kitoâ ñeå goùp phaàn xaây döïng Nöôùc Chuùa. Ngaøi nhaén nhuû caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi bieát xaây döïng cuoäc soáng gia ñình treân vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, chung thuûy vôùi nhau trong tình yeâu vaø tieáp ñoùn nhöõng ngöôøi caàn trôï giuùp nhaát.
Sau cuøng ngaøi caát kinh Laäy Cha vaø ban pheùp laønh taøo thaønh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)