Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Ukraine
vaø moái quan heä giöõa Coâng giaùo
vaø Chính thoáng Nga
Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Ukraine vaø moái quan heä giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng Nga.
Nga [CNS 10/2/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Vieäc baàu choïn moät vò Toång giaùm muïc cho Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Ukraine seõ laø moät yeáu toá quan troïng trong vieäc caûi thieän moái quan heä giöõa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo cuõng nhö môû ra vieãn aûnh cuûa moät cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI vaø Ñöùc thöôïng phuï Chính thoáng Mascova.
Hoâm 10 thaùng 2 naêm 2011, Ñöùc thaùnh cha ñaõ chính thöùc chaáp thuaän ñôn töø chöùc cuûa Ñöùc hoàng y Lubomyr Husar, Toång giaùm muïc Kiev Halych, giaùo chuû Giaùo hoäi Coâng giaùo Ukraine. Chæ coøn moät tuaàn leã nöõa, vò Hoàng y naøy seõ möøng sinh nhöït thöù 78. Hieän ngaøi ñang haàu nhö muø loøa vaø xin ñöôïc töø chöùc maëc duø treân nguyeân taéc, ngaøi coù theå laøm giaùo chuû cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Ukraine maõn ñôøi.
Trong voøng hai thaùng nöõa, 45 Giaùm muïc Coâng giaùo töø Ukraine vaø nhieàu nöôùc khaùc ôû AÂu Chaâu, Baéc vaø Nam Myõ cuõng nhö UÙc ñaïi lôïi seõ gaëp nhau ñeå baàu ngöôøi keá vò Ñöùc hoàng y Husar. Tröôùc khi nhaäm chöùc, vò taân Toång giaùm muïc caàn phaûi ñöôïc Ñöùc thaùnh cha chuaån nhaän.
Giaùo hoäi Coâng giaùo Ukraine laø Giaùo hoäi ñoâng phöông lôùn nhöùt hieäp thoâng troïn veïn vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø ñoùng vai troø quan troïng trong caùc quan heä ñaïi keát giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi ñoâng phöông. Hieän nay Giaùo hoäi naøy coù khoaûng 6 trieäu röôûi tín höõu.
Khi Ukraine coøn laø moät phaàn cuûa Lieân Xoâ, Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi ñaây ñaõ bò cöôõng baùch saùt nhaäp vaøo Giaùo hoäi Chính thoáng Nga vaø trôû thaønh baát hôïp phaùp. Trong 45 naêm döôùi cheá ñoä coäng saûn, coâng cuoäc tranh ñaáu daønh ñoäc laäp cuûa ngöôøi Ukraine vaø vieäc ñoøi hoûi töï do toân giaùo cho ngöôøi Coâng giaùo Ukraine thöôøng ñi ñoâi vôùi nhau. Sau naêm 1991, neàn daân chuû cuûa nöôùc naøy gia taêng cuøng moät luùc vôùi coâng cuoäc taùi thieát Giaùo hoäi taïi ñaây.
Tuy nhieân, vôùi vieäc hoài phuïc töï do toân giaùo, nhieàu ngöôøi tröôùc kia bò buoäc phaûi gia nhaäp Chính thoáng giaùo nay quyeát ñònh quay trôû veà vôùi coäi nguoàn cuûa mình trong Giaùo hoäi Coâng giaùo. Caùc taøi saûn cuûa Giaùo hoäi bò chính phuû tòch thu hay ñöôïc chính phuû trao cho Giaùo hoäi Chính thoáng nay cuõng ñöôïc ngöôøi Coâng giaùo ñoøi laïi. Cuoäc tranh chaáp veà taøi saûn naøy ñoâi khi cuõng taïo ra baïo ñoäng giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng.
Treân caên baûn, keå töø naêm 1991, Giaùo hoäi Chính thoáng Nga, tröôùc kia voán tieân phong trong vieäc tìm veà hieäp nhöùt Kitoâ giaùo, nay tuyeân boá raèng khoâng theå chaáp nhaän coù moät cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc thöôïng phuï Kyrill vaø Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI bao laâu nhöõng caêng thaúng giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng taïi Ukraine chöa ñöôïc giaûi quyeát.
Moät vieân chöùc Vatican voán thaønh thaïo veà tình traïng ñaïi keát taïi Ukraine noùi vôùi haõng thoâng taán Coâng giaùo Hoa Kyø CNS hoâm 10 thaùng 2 naêm 2011 raèng moái quan heä giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng "hieän laø toát ñeïp, maëc duø ñoâi khi cuõng coù moät vaøi caêng thaúng".
Moái quan taâm chính hieän nay laø nhöõng caêng thaúng giöõa caùc Giaùo hoäi Chính thoáng taïi Ukraine vaø aûnh höôûng cuûa oâng Viktor Yanukovych, ngöôøi ñaéc cöû toång thoáng caùch ñaây moät naêm vaø laø thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Ukraine hieäp thoâng vôùi Toøa thöôïng phuï Mascova. Toång thoáng Yanukovych laø ngöôøi muoán ñaåy maïnh caùc quan heä chính trò vaø kinh teá vôùi Nga. Vieäc oâng uûng hoä söï hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Ukraine vôùi Giaùo hoäi Chính thoáng Nga ñaõ laøm gia taêng caùc moái caêng thaúng giöõa nhöõng ngöôøi Chính thoáng trung thaønh vôùi Toøa thöôïng phuï Mascova vaø nhöõng ngöôøi chuû tröông moät Giaùo hoäi Chính thoáng ñoäc laäp taïi Ukraine.
Töôûng cuõng neân bieát hieän coù ba Giaùo hoäi Chính thoáng taïi Ukraine: moät Giaùo hoäi ñoäc laäp, moät Giaùo hoäi muoán tröïc thuoäc vaøo Toøa thöôïng phuï Mascova vaø moät Giaùo hoäi coù chuû tröông taùch khoûi Mascova.
Vieân chöùc Toøa thaùnh chuyeân veà caùc moái quan heä giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng Nga nhaän ñònh raèng "nhöõng vaán ñeà noäi boä cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng ñaõ aûnh höôûng ñeán söï thay ñoåi chính trò taïi Ukraine vaø gia taêng caùc moái caêng thaúng giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng".
Theo vieân chöùc naøy, trong nhöõng naêm vöøa qua, maëc duø moái quan heä giöõa Chính thoáng vaø Coâng giaùo chöa ñaït ñöôïc nhöõng böôùc tieán khaû quan, nhöng ít ra cuõng khoâng laøm nhöõng böôùc thuït luøi.
Caùc quan saùt vieân cho raèng söï laõnh ñaïo cuûa Ñöùc hoàng y Husar laø lyù do chuû yeáu khieán caùc moái caêng thaúng giöõa Coâng giaùo vaø Chính thoáng khoâng gia taêng. Caùc quan saùt vieân cuõng ca ngôïi nhöõng noã löïc cuûa vò Hoàng y naøy trong vieäc tranh ñaáu cho quyeàn vaø phaåm giaù cuûa caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo ñoâng phöông.
Cha Borys Gudziak, vieän tröôûng Ñaïi hoïc Coâng giaùo Ukraine taïi Lviv noùi raèng caùc chính saùch cuûa toång thoáng Yanukovych ñaõ nhaän chìm Ukraine vaøo moät cuoäc khuûng hoaûng chính trò vaø nhieàu ngöôøi ñaõ toû ra söõng soát tröôùc vieäc ñöùc hoàng y Husar, nhaø laõnh ñaïo tinh thaàn coù uy tín nhöùt trong xöù sôû, laïi noäp ñôn xin töø chöùc vaøo luùc naøy.
Cha Gudziak ñöa ra nhaän xeùt: veà maët Giaùo hoäi, döôøng nhö chính phuû Ukraine ñang tieán tôùi moät moâ thöùc "Giaùo hoäi quoác giaùo" theo kieåu Nga. Cha cho bieát: toång thoáng Yanukovych ñaõ nhieàu laàn gaëp gôõ vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo Chính thoáng hieäp thoâng vôùi Toøa thöôïng phuï Mascova vaø Giaùo hoäi Chính thoáng Ukraine ñaõ baøy toû quan ngaïi veà vieäc chính phuû ñöùng ra chuyeån nhöôïng ba giaùo xöù döôùi quyeàn taøi phaùn cuûa mình cho Giaùo hoäi lieân keát vôùi Toøa thöôïng phuï Mascova.
Töø quan ñieåm naøy, theo cha Gudziak, Giaùo hoäi Coâng giaùo Ukraine caàn phaûi baàu choïn moät ngöôøi keá vò Ñöùc hoàng y Husar coù khaû naêng giöõ cho ngöôøi Coâng giaùo Ukraine ñöôïc hieäp nhöùt vôùi nhau vaø thaêng tieán hieäp nhöùt Kitoâ giaùo.
CV.