Ñaïi leã Kim Khaùnh Giaùm Muïc

Ñöùc Cha Antoân Nguyeãn Vaên Thieän

(22.01.1961-22.01.2011)

Ñaïi leã Kim Khaùnh Giaùm Muïc Ñöùc Cha Antoân Nguyeãn Vaên Thieän (22.01.1961-22.01.2011).

"Thöïc Haønh vaø Chaân Lyù" (1Gioan 3, 18-19)

AÂu chaâu (22/01/2011) - Lieân Hieäp Truyeàn Thoâng Coâng Giaùo Vieät Nam vaø Nguyeät san Daân Chuùa AÂu Chaâu xin haân hoan chuùc möøng Ñaïi leã Kim Khaùnh Giaùm Muïc (50 naêm), möøng 79 naêm Linh muïc (20.2.2011) vaø möøng ñaïi thoï 105 tuoåi (13.03.2011) cuûa Ñöùc Cha Antoân Nguyeãn Vaên Thieän, nguyeân Giaùm Muïc Giaùo Phaän Vónh Long, Kinh Só Danh Döï cuûa Nhaø Thôø Chính Toøa Nice/Phaùp (Chanoine d' Honneur de la Basilique Catheùdrale Ste Marie - Ste Reùparate).

Xin hieäp thoâng taï ôn Thieân Chuùa vôùi Ñöùc Cha, vôùi thaân baèng quyeán thuoäc, vôùi giaùo phaän Vónh Long vaø toaøn theå Giaùo Hoäi Vieät Nam vì muoân hoàng aân trong 50 naêm Giaùm Muïc, 79 naêm linh muïc vaø 105 naêm cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Cha.

Heát loøng nguyeän chuùc Ñöùc Cha ñaïi Phuùc, ñaïi Loäc, ñaïi Thoï vaø ñaïi Thaùnh Ñöùc.

Lm. Stephanoâ Buøi Thöôïng Löu

TM/ ban ñieàu haønh

Sau ñaây laø ñoâi doøng veà Ñöùc Cha Antoân Nguyeãn Vaên Thieän.

- Sinh ngaøy 13.03.1906 taïi hoï ñaïo Ba Trinh, Caùi Coân, Soùc Traêng.

- Thuï phong linh muïc ngaøy 20.02.1932 taïi Nam Vang.

- 1932 Giaùo Sö nhaø giaûng Banam, Cam Boát.

- 1936 Phoù xöù Hoï Ñaïo Hoa Lang.

- 1941 Cha Sôû Hoï Ñaïo Cuø Lao Taây.

- 1954 Saùng laäp tôø baùo Thöïc Haønh laøm cô quan lieân laïc trong ñòa phaän.

- 1955 Cha Sôû Hoï Ñaïo Naêng Guø, Long Xuyeân.

- 1955 Cha Sôû nhaø thôø Chính Toøa Caàn Thô.

- 1956 Cha chính ñòa phaän Caàn Thô, laäp moät nhaø in taïi Caàn Thô ñeå in aán saùch ñaïo.

- 24.11.1960 Ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm muïc Giaùo Phaän Vónh Long.

- 22.01.1961 Thuï phong giaùm muïc tröôùc Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Saøigoøn vôùi khaåu hieäu "Thöïc Haønh vaø Chaân Lyù".

- 03.04.1961 Chính thöùc nhaän Giaùo Phaän Vónh Long.

Ñöùc Cha Antoân Thieän laø giaùm muïc thöù 19 trong caùc vò giaùm muïc Vieät Nam, chòu chöùc cuøng ngaøy 22.01.1961 vôùi caùc Ñöùc Cha sau ñaây:

* Micae Nguyeãn Khaéc Ngöõ (1909 - 2009).

* Giuse Traàn Vaên Thieän (1908 - 1989).

* Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn (1921 - 1988).

Boán vò noùi treân ñaõ chòu chöùc trong moät hoaøn caûnh khaù ñaëc bieät, khi Giaùo Hoäi Vieät Nam böôùc vaøo moät giai ñoaïn lòch söû quan troïng.

Sau 400 naêm Tin Möøng ñöôïc rao giaûng ôû Vieät Nam (töø naêm 1533), Giaùo Hoäi Vieät Nam môùi coù vò giaùm muïc baûn xöù ñaàu tieân laø Ñöùc Cha Gioan Baotixita Nguyeãn Baù Toøng vaøo naêm 1933. Tuy nhieân 27 naêm sau, khi Giaùo Hoäi Vieät Nam coù nhöõng daáu hieäu tröôûng thaønh döôùi söï dìu daét cuûa caùc vò giaùm muïc baûn xöù, Toøa Thaùnh döôùi thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII ñaõ chính thöùc thieát laäp Haøng Giaùo Phaåm Vieät Nam vaøo ngaøy 24.11.1960, naâng caùc giaùo phaän toâng toøa treân toaøn laõnh thoå Vieät Nam leân haøng giaùo phaän chính toøa, tröïc thuoäc ba giaùo tænh Haø Noäi, Hueá, Saøi Goøn vôùi ba vò toång giaùm muïc. Cuøng ngaøy naøy Toøa Thaùnh quyeát ñònh thieát laäp theâm 3 giaùo phaän môùi trong giaùo tænh Saøi Goøn: Ñaø Laït, Myõ Tho, Long Xuyeân.

Coù nhöõng ñòa phaän môùi vaø vì söï thuyeân chuyeån cuûa moät soá giaùm muïc trong giai ñoaïn naày, Toøa Thaùnh ñaõ boå nhieäm 4 vò giaùm muïc:

- Ñöùc Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Thieän, giaùm muïc thöù hai cuûa giaùo phaän Vónh Long (thay theá Ñöùc Giaùm Muïc Ngoâ Ñình Thuïc ñöôïc boå nhieäm laøm Toång Giaùm Muïc Hueá).

- Ñöùc Giaùm Muïc Nguyeãn Khaéc Ngöõ, giaùm muïc ñaàu tieân cuûa giaùo phaän Long Xuyeân.

- Ñöùc Giaùm Muïc Traàn Vaên Thieän, giaùm muïc tieân khôûi cuûa giaùo phaän Myõ Tho.

- Ñöùc Giaùm Muïc Nguyeãn Kim Ñieàn, giaùm muïc thöù hai cuûa giaùo phaän Caàn Thô (thay theá Ñöùc Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Bình ñöôïc boå nhieäm laøm Toång Giaùm Muïc Saøi Goøn).

Teân cuûa 4 vò ñöôïc ghi trong vaên kieän lòch söû laø saéc chæ "Venerabilium Nostrorum" thieát laäp Haøng Giaùo Phaåm Vieät Nam, ñöôïc kyù vaøo ngaøy 24.11.1960.

Ñöùc Cha Antoân Nguyeãn Vaên Thieän laø giaùm muïc thöù hai cuûa Giaùo Phaän Vónh Long keå töø khi Giaùo Phaän naøy ñöôïc thieát laäp vaøo naêm 1938. Tuy nhieân, treân moät phöông dieän khaùc, ngaøi laø giaùm muïc chính toøa tieân khôûi cuûa Vónh Long, ñöôïc naâng leân haøng giaùo phaän chính toøa theo saéc chæ noùi treân.

Hôn 7 naêm chaêm soùc Giaùo Phaän Vónh Long (24.11.1960-18.09.1968), Ngaøi nhaän thaáy caùnh ñoàng bao la, thôï gaët ít, neân Ngaøi ñaõ khôûi xöôùng vaø thaønh laäp trung taâm Tu Hoäi Truyeàn Giaùo: moät cho Nam Giôùi (giao cho Cha Raphae Nguyeãn Vaên Dieäp), moät cho Nöõ Giôùi (Cha Phaoloâ Ngôïi ñaûm traùch). Naêm 1961, Ñöùc Cha laäp Trung Taâm Truyeàn Giaùo taïi Ngaõ Ba Caàn Thô (cô sôû II Tieåu Chuûng Vieän) ñeå huaán luyeän nhöõng ngöôøi coù naêng löïc ñi giuùp vieäc truyeàn giaùo: daïy giaùo lyù, ñi thaêm vieáng...

Vôùi taâm hoàn toâng ñoà nhieät thaønh, Ñöùc Cha Antoân ñaõ toå chöùc taïi Trung Taâm Truyeàn Giaùo hôn 30 khoùa huaán luyeän Quôùi Chöùc vaø caùc Hoäi Ñoaøn, ñaøo taïo neân nhöõng toâng ñoà giaùo daân cho Hoï Ñaïo vaø cho xaõ hoäi. Naêm 1961 vaø 1962 moãi tuaàn ñeàu coù môû khoùa, ñeán 1963 ban huaán luyeän ñi môû khoùa trong caùc Hoï Ñaïo.

Naêm 1964 Trung Taâm naày ñöôïc söûa chöõa ñeå laøm Ñaïi Chuûng Vieän cho 3 giaùo phaän trong vuøng (Caàn Thô, Vónh Long vaø Myõ Tho) vaø Trung taâm Truyeàn Giaùo ñöôïc di dôøi veà Caàu Voàng. Naêm 1964 Ñaïi Chuûng Vieän Xuaân Bích Vónh Long khai giaûng khoaù ñaàu tieân döôùi söï höôùng daãn vaø ñaøo taïo cuûa caùc Linh muïc Tu Hoäi Xuaân Bích.

Töø cuoái naêm 1964 Ñöùc Cha Antoân ñaõ cho xaây caát Nhaø Thôø Chính Toøa vôùi moät phaàn vaät lieäu do Ñöùc Cha Pheâroâ Martinoâ Ngoâ Ñình Thuïc ñeå laïi, ôû Ngaõ Ba Caàn Thô, theo moâ hình cuûa kieán truùc sö Ngoâ Vieát Thuï phoûng theo maãu con taøu to lôùn cuûa oâng Noe trong saùch Cöïu öôùc.

Naêm 1965, Ñöùc Cha Antoân quyeát ñònh söû duïng nhaø thôø Chính Toaø môùi, tuy chöa hoaøn thaønh, toå chöùc leã taán phong Giaùm Muïc cho Ñöùc Cha Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang, Giaùm Muïc Caàn Thô.

Naêm 1965, do loøng yeâu meán Ñöùc Meï saâu xa noàng nhieät, Ñöùc Cha Antoân cho thaønh laäp trung taâm haønh höông Fatima, thu huùt giaùo höõu gaàn xa haønh höông ñeå theâm loøng yeâu meán vaø toân kính Ñöùc Meï.

Ngaøi coù yù ñònh hôïp nhaát Hoäi Doøng Meán Thaùnh Giaù thaønh moät thay vì hai Hoäi Doøng Meán Thaùnh Giaù Caùi Nhum vaø Caùi Môn, neân Ngaøi cho xaây döïng moät nhaø ñeä töû chung. Naêm 1970 nhaø naày thaønh hình vaø ñöôïc giao cho Cha Giacoâbeâ Traàn Vaên Quyeån phuï traùch.

Neáu khoâng coù trôû ngaïi vì tình theá, neáu coù ñuû phöông tieän vaät chaát, chaéc chaén coâng trình cuûa Ñöùc Cha Antoân ñem laïi nhieàu keát quaû toát ñeïp cho Giaùo Phaän.

- 1968 Ñöùc Cha Antoân bò ñau maét vì khoùi löûa vaø hôi ñoäc, do ñau buoàn vì nhöõng hö haïi cuûa Giaùo Phaän do traän toång coâng kích Teát Maäu Thaân gaây ra.

Maét caøng ngaøy caøng môø, Ñöùc Cha Antoân ñi chöõa trò ôû nhieàu nôi, caùc baùc só chuyeân khoa ñòa phöông vaø chuyeân khoa Ngoaïi Quoác ñeàu boù tay.

- 12.07.1968 Ñöùc Cha Antoân ñeä ñôn xin töø nhieäm vì lyù do söùc khoûe, trôû thaønh Giaùm Muïc Hieäu Toøa Spello, sau ñoù ñi chöõa beänh maét taïi Phaùp vaø Nhaät nhöng khoâng khoûi. ÔÛ Nhaät ngaøi mang theâm beänh saïn trong tuùi maät phaûi giaûi phaãu. Ngaøi ñöôïc tin Toøa Thaùnh chaáp nhaän cho töø chöùc. Ngaøi bay veà Vónh Long ñeå tham döï nhöõng leã quan troïng: Ngaøy 12.09.1968, Ngaøi phuï phong trong leã Taán Phong Taân Giaùm Muïc Giaùo Phaän Vónh Long, Ñöùc Cha Giacoâbeâ Nguyeãn Vaên Maàu taïi Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Saøigoøn. Ngaøi döï leã tri aân do caùc Linh Muïc trong Giaùo Phaän Vónh Long toå chöùc ngaøy 18.09.1968, vaø hai ngaøy sau ñoù, ngaøi veà höu ôû nhaø höu döôõng Giaùo Phaän Caàn Thô.

Ngaøi vaãn coøn hy voïng vaø tieáp tuïc ñi chöõa beänh maét. Naêm 1975 khoâng theå trôû veà queâ höông, Ngaøi nghæ höu taïi Nice/Phaùp.

- 1986 Ñöùc Cha tham döï Ñaïi Hoäi Coâng Giaùo Vieät Nam taïi Konigstein/ Ñöùc.

- 19.06.1988 Ñöùc Cha Antoân laø Vò Giaùm Muïc Vieät Nam duy nhaát tham döï vaø ñoàng teá cuøng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II trong thaùnh leã toân phong 117 Vò Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam taïi Roâma.

Ñöùc Cha Antoân Nguyeãn Vaên Thieän ñeå laïi cho Giaùo Phaän Vónh Long moät giaùo phaän vôùi ñaày ñuû caùc cô sôû caàn thieát vaø treân ñaø phaùt trieån. Ngaøi ñeå laïi nhieàu kyû nieäm tinh thaàn vaø vaät chaát cho theá heä ñaõ qua vaø ñeå laïi aâm höôûng ñöùc tin cho theá heä saép ñeán. Ñeå nhôù ñeán vò cöïu chuû chaên cuûa giaùo phaän, naêm 2006 giaùo phaän Vónh Long ñaõ toå chöùc leã Taï Ôn Sinh Nhaät thöù 100 cuûa Ñöùc Cha vaø luoân luoân caàu nguyeän cho Ngaøi.

Huy hieäu giaùm muïc cuûa Ñöùc Cha Antoân coù hình caây döøa vaø hai cuïm maây xanh. Ngaøi noùi: "Caây döøa töôïng tröng cho söï kieân nhaãn vaø beàn bó, caây döøa phaûi troàng laâu naêm môùi sinh hoa traùi, thôøi gian soáng cuûa caây döøa beàn laâu hôn nhieàu caây khaùc."

Hieän nay Ñöùc Cha Antoân laø Giaùm Muïc cao nieân nhaát theá giôùi vaø laø Vò Giaùm Muïc Vieät Nam ñaàu tieân ñöôïc hoàng aân taï ôn 50 naêm giaùm muïc. Ngaøi luoân theo doõi tình hình Giaùo Hoäi Hoaøn Vuõ vaø nhaát laø Giaùo Hoäi Vieät Nam, moãi ngaøy vôùi chuoãi maân coâi Ngaøi caàu nguyeän cho Giaùo Hoäi vaø ñaëc bieät cho giaùo phaän Vónh Long. Tuoåi thöôïng thoï nhöng Ñöùc Cha coøn nhôù raát nhieàu veà lòch söû cuûa Giaùo Hoäi. Ngaøi laø moät chöùng nhaân cuûa lòch söû Giaùo Hoäi Vieät Nam.

Ngaøy 22 thaùng 01 naêm 2011 xin hieäp thoâng vôùi Ñöùc Cha Antoân taï ôn Thieân Chuùa veà nhöõng hoàng aân Ngaøi ñaõ ban xuoáng treân Ñöùc Cha trong suoát 50 naêm qua vaø nguyeän xin Thieân Chuùa ban cho Ñöùc Cha nhöõng gì toát ñeïp nhaát theo Thaùnh YÙ Chuùa.

(Nguoàn: VietKathMission - KA)

Lm. Stephanoâ Buøi Thöôïng Löu

(Daân Chuùa AÂu Chaâu)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page