Ngaøy Quoác Teá Di Daân laàn thöù 97
Ngaøy Quoác Teá Di Daân laàn thöù 97.
Roma (RG 16-1-2011) - Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Antonio Maria Veglioø, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh cho nhöõng ngöôøi di cö vaø löu ñoäng, veà Ngaøy Theá Giôùi Di Cö laàn thöù 97.
Chuùa Nhaät 16 thaùng 1 naêm 2011 laø Ngaøy Quoác Teá Di Daân laàn thöù 97. Ngaøy naøy ñaõ do Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio X thaønh laäp naêm 1914.
Trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin chung vôùi tín höõu tuï taäp taïi quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, trong ñoù coù nhieàu ngöôøi di cö, tröa Chuùa Nhaät 16 thaùng Gieâng naêm 2011, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaéc tôùi ngaøy naøy. Ngaøi ghi nhaän thöïc taïi theâ thaûm cuûa ngöôøi di cö phaûi boû nhaø cöûa ruoäng vöôøn vaø queâ höông vì nhieàu lyù do: coù khi töï nguyeän ñeå möu sinh, coù khi bò baét buoäc vì chieán tranh vaø baùch haïi. Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ phaûi soáng caûnh di cö cuøng cha meï sang Ai Caäp ñeå traùnh bò saùt haïi. Giaùo Hoäi cuõng soáng kinh nghieäm di cö vaø löõ haønh.
Ñaây laø dòp ñeå caùc tín höõu truyeàn giaùo vaø laøm cho gia ñình giaùo hoäi lôùn maïnh nhö "moät gia ñình nhaân loaïi duy nhaát" laø chuû ñeà cuûa söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha göûi cho ngaøy naøy.
Trong söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha taùi khaúng ñònh quyeàn cuûa moãi ngöôøi ñöôïc xuaát cö ra khoûi ñaát nöôùc cuûa mình, vaø coù theå gia nhaäp vaøo moät nöôùc khaùc ñeå tìm kieám nhöõng ñieàu kieän soáng toát ñeïp hôn. Ngöôøi di cö coù nhieäm vuï hoäi nhaäp vaøo quoác gia tieáp cö, toân troïng caùc luaät leä vaø caên tính quoác gia ñòa phöông. Ñoàng thôøi caùc chính phuû cuõng coù quyeàn ñieàu haønh laøn soùng di cö vaø baûo veä bieân giôùi cuûa mình.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Antonio Maria Veglioø, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh cho nhöõng ngöôøi di cö vaø löu ñoäng, veà Ngaøy Theá Giôùi Di Daân laàn thöù 97.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Veglioø, treân toaøn theá giôùi hieän nay coù bao nhieâu ngöôøi di cö tò naïn taát caû?
Ñaùp: Theo thoáng keâ cuûa Lieân Hieäp Quoác treân theá giôùi hieän coù 214 trieäu ngöôøi di cö hôïp leä. Ngoaøi ra coù 15-20 trieäu ngöôøi di cö baát hôïp phaùp, vaø coù ít nhaát 15 trieäu ngöôøi tò naïn. Theâm vaøo ñoù laø 27 trieäu ngöôøi di cö trong noäi ñòa, töùc beân trong caùc quoác gia cuûa hoï, phaàn lôùn do caùc vuï vi phaïm nhaân quyeàn gaây ra.
Caùc vuøng coù nhieàu ngöôøi di cö tò naïn hôn caû laø luïc ñòa Phi chaâu, vuøng Trung Ñoâng, toaøn vuøng Ñoâng Nam AÙ, nhöng cuõng coù nhieàu nöôùc beân chaâu Myõ Latinh nöõa. Nhö theá noùi chung, haàu nhö treân toaøn theá giôùi ñeàu coù hieän töôïng ngöôøi di cö tò naïn nhö laø caùc vuøng xuaát cö cuõng nhö caùc vuøng tieáp cö vaø caùc vuøng chuyeån tieáp.
Caùc lyù do raát ña dieän. Treân bình dieän ñòa phöông hay quoác gia, lyù do coù theå laø vieäc tìm kieám moät töông lai toát ñeïp hôn, naïn ngheøo ñoùi, thaát nghieäp, caùc cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vaø chính trò, caùc xung ñoät chính trò vaø xaõ hoäi, naïn ñoùi keùm vaø chieán tranh. Treân bình dieän quoác teá, traùi laïi toâi muoán nhaéc tôùi tình hình maát quaân bình kinh teá, caûnh moâi sinh suy ñoài, vieäc vi phaïm caùc quyeàn con ngöôøi, caûnh vaéng boùng hoøa bình vaø an ninh.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, tröôùc quang caûnh naøy, ñaâu laø caùc tình traïng khieán cho Giaùo Hoäi, vaø moät caùch ñaëc bieät Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh cho ngöôøi di cö vaø tò naïn, lo aâu nhaát?
Ñaùp: Töø nhieàu tuaàn nay chuùng toâi ñaõ theo doõi soá phaän cuûa caùc anh chò em di cö Eritrea vaø Etiopia, Somalia vaø Sudan chòu caûnh baïo löïc tra taán vaø laøm tieàn, töø phía caùc baêng ñaûng cöôûp beân Ai Caäp vaø trong caùc quoác gia chung quanh.
Trong tröôøng hôïp naøy cuõng coøn coù töông quan giöõa caùc nhoùm buoân baùn ngöôøi vaø caùc toå chöùc toäi phaïm ñieàu haønh "chôï ñen" buoân cô phaän ngöôøi nöõa. Caùc tình hình ñau khoå lôùn cuõng ñang xaûy ra beân Coâte d'Ivoire vaø Sudan, boù buoäc haøng ngaøn ngöôøi phaûi troán chaïy khoûi caùc quoác gia cuûa hoï, trong khi caùc nöôùc giaàu treân theá giôùi tranh caõi veà moät cuoäc chieán tranh laïnh vaø kinh teá ñeå vô veùt caùc taøi nguyeân thieân nieân cuûa Phi chaâu. Theá roài vaãn tieáp tuïc ñoài can veâ khoå ñau cuûa nhöõng ngöôøi Irak di cö sang caùc nöôùc Baéc AÂu, nôi caùc chính quyeàn baét buoäc caùc ngöôøi xin tò naïn hoài höông, vì ñôn xin cuûa hoï bò töø choái. Ñoù laø ñieàu ñang xaûy ra taïi Anh quoác, Phaùp, Hoøa Lan, Na Uy vaø Thuïy Ñieån, maëc daàu söï kieän naøy ñaõ bò Lieân Hieäp AÂu chaâu leân aùn. Töø naêm 2008 tôùi nay xem ra ñaõ coù 5,000 ngöôøi Irak töï nguyeän hoài höông, trong khi coù hôn 800 ngöôøi ñaõ bò cöôõng baùch trôû veà Irak, maëc duø hoï khoâng muoán.
Theo doõi tin töùc caùc ngaøy qua, chuùng ta bieát thaûm caûnh cuûa haøng trieäu ngöôøi di cö tò naïn vì caùc tai öông thieân nhieân, hay do vieäc quaûn trò ñaát ñai yeáu keùm veà phía con ngöôøi. Thaät theá, ñaõ coù nhieàu ngöôøi cheát trong traän baõo luït taïi Brisbane beân Australia. Beân Brasil, coù raát nhieàu ngöôøi ñaõ bò cheát vaø maát heát cuûa caûi chung quanh vuøng Rio de Janeiro, nôi xaûy ra nhieàu vuï ñaát lôû choân vuøi nhaø ôû cuûa daân chuùng.
Caùc traän luït laïi Sri Lanka ñaõ khieán cho haøng chuïc ngaøn ngöôøi phaûi chaïy troán. Nguoàn tin cuûa chính quyeàn Sri Lanka cho bieát ñaõ thieát laäp 350 traïi tò naïn ñeå tieáp ñoùn 130,000 ngöôøi, trong khi soá caùc naïn nhaân luõ luït leán tôùi hôn 860,000 ngöôøi.
Sau cuøng cuõng khoâng ñöôïc queân caùc naïn nhaân luõ luït taïi Indonesia, nôi coù 11,000 ngöôøi ñöôïc tieáp nhaän vaøo caùc traïi taïm cö, sau côn luõ luït vì möa, troän laãn vôùi ñaù vaø caùt do nuùi löûa phun, khieán cho ñöôøng loä vaø nhieàu laøng maïc bò hö haïi.
Caùc noã löïc cuûa Giaùo Hoäi nhaèm cöùu trôï caùc anh chò em di cö tò naïn noùi treân phaùt xuaát töø nhieàu phía: caùc toå chöùc Caritas, caùc trôï giuùp kinh teá taøi chaùnh ñeán töø nhieàu quoác gia, keå caû töø Ñöùc Thaùnh Cha vaø Toøa Thaùnh, qua Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh Cor Unum, Ñoàng Taâm. Tuy nhieân, ôû ñaây toâi muoán nhaéc ñeán lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Cha Joseù Guadalupe Martín Raùbago, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Leùon, kieâm Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Meâhicoâ, lieân quan tôùi vieäc toân troïng caùc quyeàn cuûa ngöôøi di cö tò naïn, ñöôïc nhaät baùo Quan Saùt Vieân Roma ñaêng taûi.
Ñöùc Cha ñaõ toá caùo caùc vuï baïo haønh vaø öùc hieáp, maø ngöôøi di cö tìm tôùi Hoa Kyø phaûi gaùnh chòu, beân caïnh naïn laïm duïng quyeàn bính, caùc vuï truy luøng cuûa caùc löïc löôïng an ninh, caùc vuï baét giöõ caùc ngöôøi di cö baát hôïp phaùp, vaø quyeàn bính gia taêng cuûa caùc toå chöùc toäi phaïm. Taïi Chahuites, trong thaùng 12 naêm 2010 ñaõ coù 50 ngöôøi di cö bò baét coùc, vaø cho tôùi nay ngöôøi ta vaãn khoâng bieát soá phaän cuûa hoï ra sao, cuõng gioáng nhö soá phaän cuûa caùc ngöôøi phi chaâu di cö trong baùn ñaûo Sinai beân Ai Caäp.
Hoûi: Trong caùc tröôøng hôïp naøy, Giaùo Hoäi hoaït ñoäng hay can thieäp nhö theá naøo thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Ngaøy nay chuùng ta taát caû ñeàu yù thöùc ñöôïc raèng mình soáng trong moät theá giôùi, moät ñaøng luoân ngaøy caøng toaøn caàu hôn, ñaøng khaùc cuõng bò chia reõ bôûi caùc khaùc bieät vaên hoùa, xaõ hoäi, kinh teá, chính trò, toân giaùo vaø luoân coù caùc thaùch ñoá môùi ñoái vôùi löông taâm kitoâ cuûa chuùng ta. Moät trong caùc thaùch ñoá ñaëc bieät quan troïng, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc tôùi trong Söù ñieäp cho Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi naêm nay, ñoù laø yù thöùc thuoäc veà moät gia ñình nhaân loai duy nhaát, "gia ñình cuûa caùc daân toäc", "ñöôïc môøi goïi soáng hieäp nhaát trong khaùc bieät". Vaø trong noã löïc haøi hoøa söï hieäp nhaát cuûa nhaân loaïi, trong söï khaùc bieät cuûa caùc daân toäc taïo thaønh noù, caàn phaûi ñeà ra caû moät sö phaïm cho vieäc tieáp ñoùn caùc söï khaùc bieät, cho neàn vaên hoùa ñoái thoaïi, trao ñoåi vaø lieân ñôùi. Daán thaân ñoái thoaïi treân taát caû moïi bình dieän, lieân vaên hoùa cuõng nhö lieân kitoâ vaø lieân toân, trôû thaønh nhieäm vuï caáp thieát nhaát, maø caùc kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi ñaûm traùch ngaøy nay, trong moät xaõ hoäi ngaøy caøng mang tính caùch ña chuûng toäc, ña vaên hoùa vaø ña toân giaùo hôn.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng, döôùi aùnh saùng cuûa caùc thaùch ñoá môùi maø coäng ñoaøn quoác teá ñang phaûi ñöông ñaàu, caàn ñoïc söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Ngaøy Quoác Teá Di Daân nhö theá naøo?
Ñaùp: Naêm 2011 laø naêm thöù 5 trong trieàu ñaïi cuûa ngöôøi, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI nhaán maïnh raèng nhaân loaïi laø moät gia ñình duy nhaát, ña chuûng toäc vaø ña vaên hoùa. Trong boái caûnh aáy, Giaùo Hoäi nhaän ra nhieäm vuï tröôùc heát cuûa mình laø taùi thieát laäp caùc giaù trò vaø phaåm giaù con ngöôøi, ñaëc bieät qua vieäc thaêng tieán moät neàn vaên hoùa cuûa söï gaëp gôõ vaø toân troïng, giuùp chöõa laønh caùc veát thöông cuõ vaø môû ra caùc khaû theå môùi cuûa vieäc hoäi nhaäp, cuûa an ninh vaø hoøa bình.
Thaùch ñoá naèm ôû choã taïo ra caùc vuøng khoan nhöôïng, hy voïng, baûo veä, vaø nôi vieäc baûo ñaûm ñeå caùc thaûm caûnh gaây ra bôûi caùc thaùi ñoä baát khoan nhöôïng - tôùi ñoä bieán thaønh khuynh höôùng baøi ngoaïi vaø kyø thò chuûng toäc - ñöøng bao giôø xaûy ra nöõa. Theá roài, lieân quan tôùi vieäc chieán ñaáu choáng laïi caùc lyù do gaây ra naïn di cö töï yù hay bò baét buoäc, caùc vuï di cö vì lyù do kinh teá hay bôûi caùc thay ñoåi teä haïi cuûa heä thoáng moâi sinh: thaät laø ñieàu ñaùng öôùc mong caùc quoác gia giaàu coù lôïi theá hôn tieáp nhaän lôøi keâu môøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha lieân quan tôùi vieäc phaân chia taøi nguyeân theá giôùi coâng baèng hôn, thöïc hieän caùc can thieäp cô caáu höõu hieäu, nhö coäng taùc thaêng tieán phaùt trieån caùc nöôùc ngheøo vaø giaûm bôùt caùc lyù do gaây ra caùc cuoäc di cö vì bò baét buoäc.
(RG 16-1-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)