Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi
caùc chính quyeàn toân troïng töï do toân giaùo
Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi caùc chính quyeàn toân troïng töï do toân giaùo.
Vatican (Vat. 10/1/2011) - Saùng ngaøy 10 thaùng 1 naêm 2011, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 ñaõ maïnh meõ beânh vöïc töï do toân giaùo döôùi moïi khía caïnh vaø ngaøi cuõng nhaéc ñeán Vieät Nam.
Ngaøi baøy toû laäp tröôøng treân ñaây trong buoåi tieáp kieán ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh goàm ñaïi dieän 178 quoác gia, ñeán chuùc möøng ngaøi nhaân dòp ñaàu naêm môùi. Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc naïn baùch haïi, kyø thò caùc tín höõu Kitoâ, keâu goïi baõi boû ñaïo luaät baát coâng choáng phaïm thöôïng taïi Pakistan, keâu goïi caùc nöôùc AÂu Myõ ñöøng gaït boû toân giaùo ra ngoaøi leà xaõ hoäi vaø haõy toân troïng quyeàn töï do phaûn khaùng löông taâm cuûa nhöõng ngöôøi thi haønh ngheà nghieäp trong laõnh vöïc y teá vaø luaät phaùp.
Rieâng veà Vieät Nam, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Toâi muoán haøi loøng ghi nhaän raèng chính quyeàn Vieät Nam ñaõ chaáp nhaän ñeå toâi chæ ñònh moät Ñaïi dieän, qua caùc cuoäc vieáng thaêm coäng ñoàng Coâng giaùo quyù meán taïi nöôùc naøy, vò aáy seõ baøy toû söï quan taâm aân caàn cuûa Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ".
Döôùi ñaây laø moät soá ñoaïn noåi baät trong dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Khaùt voïng töï do toân giaùo
"Giöõa luùc naêm môùi baét ñaàu, trong taâm hoàn chuùng ta vaø treân theá giôùi coøn aâm vang lôøi loan baùo vui möøng böøng leân caùch ñaây 20 theá kyû trong ñeâm taïi Bethlehem, ñeâm töôïng tröng tình caûnh cuûa nhaân loaïi caàn aùnh saùng, tình thöông vaø an bình. Vôùi nhöõng ngöôøi thôøi ñoù cuõng nhö con ngöôøi thôøi nay, ñaïo binh thieân quoác ñaõ mang tin vui Ñaáng Cöùu Theá giaùng laâm: "Daân toäc böôùc ñi trong taêm toái ñaõ thaáy xuaát hieän luoàng saùng lôùn; moät aùnh saùng ñaõ chieáu doïi treân nhöõng nhöõng ngöôøi ôû trong xöù toái taêm" (Is 9,1).
Maàu nhieäm Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi chaéc chaén vöôït quaù söï mong ñôïi cuûa loaøi ngöôøi. Trong söï nhöng khoâng tuyeät ñoái, bieán coá cöùu ñoä aáy laø caâu traû lôøi ñích thöïc vaø troïn veïn cho mong öôùc saâu xa cuûa taâm hoàn. Söï thaät, söï thieän, haïnh phuùc, ñôøi soáng sung maõn maø moãi ngöôøi tìm kieám, duø yù thöùc hay voâ tình, ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa ban cho hoï. Khi mong öôùc nhöõng ñieàu thieän haûo aáy, moãi ngöôøi tìm kieám Ñaáng Saùng Taïo neân mình, vì "chæ coù Thieân Chuùa môùi ñaùp öùng khaùt voïng trong taâm hoàn moïi ngöôøi" (Toâng Huaán Verbum Dei, 23). Suoát trong lòch söû, qua nhöõng tín ngöôõng vaø leã nghi, nhaân loaïi chöùng toû moät söï khoâng ngöøng tìm kieám Thieân Chuùa vaø "nhöõng hình thöùc dieãn taû aáy coù tính caùch phoå quaùt ñeán ñoä ngöôøi ta coù theå goïi con ngöôøi laø moät höõu theå coù toân giaùo" (SGLCG n.28). Chieàu kích toân giaùo laø moät ñaëc tính khoâng theå phuû nhaän vaø cöôõng baùch cuûa con ngöôøi vaø haønh ñoäng cuûa con ngöôøi, möùc ñoä thöïc hieän vaän maïng cuûa hoï cuõng nhö vieäc xaây döïng coäng ñoaøn cuûa hoï. Vì theá, khi moät caù nhaân hoaëc nhöõng ngöôøi xung quanh thôø ô vaø phuû nhaän chieàu kích cô baûn aáy, thì seõ xaûy ra tình traïng maát quaân bình vaø nhöõng xung ñoät ôû moïi caáp ñoä, treân bình dieän baûn thaân cuõng nhö bình dieän lieân chuû theå."
Chính trong chaân lyù tieân quyeát vaø cô baûn ñoù coù lyù do taïi sao toâi ñaõ coi töï do toân giaùo nhö con ñöôøng neàn taûng ñeå xaây döïng hoøa bình, trong Söù ñieäp ñeå cöû haønh Ngaøy Theá Giôùi veà hoøa bình naêm nay. Thöïc vaäy, hoøa bình chæ ñöôïc xaây döïng vaø baûo toàn khi con ngöôøi coù theå töï do tìm kieám vaø phuïng söï Thieân Chuùa trong taâm hoàn, trong cuoäc soáng vaø trong nhöõng quan heä vôùi tha nhaân.
Thöa quí vò Ñaïi Söù, söï hieän dieän cuûa quí vò trong dòp long troïng naøy laø moät lôøi môøi goïi laøm moät voøng chaân trôøi taát caû nhöõng quoác gia maø quí vò ñaïi dieän vaø treân toaøn theá giôùi. Trong khung caûnh toaøn dieän naøy, phaûi chaêng khoâng coù nhieàu hoaøn caûnh trong ñoù raát tieác laø quyeàn töï do toân giaùo bò thöông toån hoaëc bò phuû nhaän? Nhaân quyeàn naøy, trong thöïc teá laø quyeàn ñaàu tieân, vì xeùt veà lòch söû, quyeàn naøy ñöôïc khaúng ñònh ñaàu tieân, vaø ñaøng khaùc, noù coù ñoái töôïng laø chieàu kích caáu thaønh con ngöôøi, nghóa laø quan heä cuûa con ngöôøi vôùi Ñaáng Taïo Hoùa, phaûi chaêng quaù nhieàu khi quyeàn naøy bò ñaët laïi vaán ñeà hoaëc bò vi phaïm? Toâi thaáy xaõ hoäi, caùc vò laõnh ñaïo vaø dö luaän quaàn chuùng ngaøy nay yù thöùc hôn veà veát thöông traàm troïng choáng laïi phaåm giaù vaø töï do cuûa con ngöôøi toân giaùo, tuy raèng söï yù thöùc aáy khoâng luoân luoân chính xaùc, vaø nhieàu laàn toâi ñaõ muoán löu yù moïi ngöôøi veà nhöõng vi phaïm aáy.
Toâi ñaõ löu yù nhö theá trong caùc cuoäc toâng du cuûa toâi hoài naêm ngoaùi taïi Malta vaø Boà ñaøo nha, taïi ñaûo Chypre, Vöông quoác Anh vaø Taây Ban Nha. Ngoaøi nhöõng ñaëc tính khaùc nhau, töø taát caû caùc cuoäc vieáng thaêm aáy, toâi ñeàu giöõ maõi moät kyû nieäm ñaày loøng bieát ôn veà söï tieáp ñoùn ñaõ daønh cho toâi. Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaëc bieät veà Trung Ñoâng, dieãn ra taïi Vatican hoài thaùng 10 naêm ngoaùi (2010), laø moät thôøi ñieåm caàu nguyeän vaø suy tö, trong ñoù ngöôøi ta lieân tuïc nghó ñeán caùc coäng ñoàng Kitoâ taïi vuøng naøy cuûa theá giôùi, caùc coäng ñoàng aáy bò thöû thaùch naëng neà vì loøng gaén boù cuûa hoï vôùi Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi.
Nhöõng vuï vi phaïm töï do toân giaùo taïi Ñoâng phöông
"Ñuùng vaäy, khi nhìn veà Ñoâng Phöông, chuùng ta caûm thaáy ñau buoàn saâu xa vì caùc vuï khuûng boá ñaõ gieo cheát choùc, ñau thöông vaø hoang mang nôi caùc tín höõu Kitoâ Irak, ñeán ñoä thuùc ñaåy hoï rôøi boû phaàn ñaát nôi cha oâng hoï ñaõ soáng trong bao theá kyû. Toâi lo aâu taùi keâu goïi chính quyeàn caùc nöôùc aáy vaø caùc vò laõnh ñaïo Hoài giaùo haõy hoaït ñoäng ñeå caùc ñoàng baøo Kitoâ höõu cuûa mình coù theå soáng trong an ninh vaø tieáp tuïc ñoùng goùp cho xaõ hoäi maø hoï laø nhöõng thaønh phaàn vôùi ñaày ñuû danh nghóa. Taïi Ai caäp cuõng theá, ôû Alexandria, khuûng boá ñaõ giaùng xuoáng moät caùch taøn baïo vaøo caùc tín höõu ñang caàu nguyeän trong moät thaùnh ñöôøng. Haøng loaït caùc vuï taán coâng aáy mang theâm moät daáu chæ cho thaáy caùc chính phuû trong vuøng caàn caáp thieát ñeà ra nhöõng bieän phaùp höõu hieäu ñeå baûo veä caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá, maëc duø coù nhöõng khoù khaên vaø haêm doïa. Phaûi chaêng caàn phaûi noùi laïi ñieàu ñoù moät laàn nöõa? Taïi Trung Ñoâng, "caùc tín höõu Kitoâ laø nhöõng coâng daân nguyeân thuûy vaø ñích thöïc, trung thaønh vôùi toå quoác cuûa hoï vaø chu toaøn taát caû caùc boån phaän quoác gia. Dó nhieân laø hoï cuõng coù theå ñöôïc höôûng moïi quyeàn coâng daân, töï do löông taâm vaø töï do phuïng töï, töï do trong laõnh vöïc giaùo duïc vaø giaûng daïy, cuõng nhö trong vieäc söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng" (Söù ñieäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Trung Ñoâng göûi Daân Chuùa, n.10). Veà vaán ñeà naøy, toâi ñeà cao söï chuù yù ñoái vôùi caùc quyeàn cuûa nhöõng ngöôøi yeáu theá hôn vaø chính saùch nhìn xa troâng roäng maø moät soá quoác gia AÂu Chaâu ñang chöùng toû trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây, khi yeâu caàu coù moät caâu traû lôøi coù phoái hôïp cuûa Lieân hieäp AÂu Chaâu ñeå caùc tín höõu Kitoâ taïi Trung Ñoâng ñöôïc baûo veä. Sau cuøng, toâi muoán nhaéc laïi raèng quyeàn töï do toân giaùo khoâng ñöôïc aùp duïng ñaày ñuû taïi nhöõng nôi maø chæ coù quyeàn töï do phuïng töï ñöôïc baûo ñaûm, vaø teä hôn nöõa vôùi nhöõng haïn cheá. Ngoaøi ra, toâi khuyeán khích thaùp tuøng söï baûo veä hoaøn toaøn quyeàn töï do toân giaùo vaø caùc nhaân quyeàn khaùc baèng nhöõng chöông trình giaùo duïc toân troïng moïi ngöôøi trong nhaân loaïi, töø caáp tieåu hoïc vaø trong khuoân khoå vieäc giaùo duïc toân giaùo. Veà nhöõng quoác gia thuoäc Baùn ñaûo Araäp, nôi coù nhieàu ngöôøi coâng daân Kitoâ di daân sinh soáng, toâi mong öôùc raèng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù theå coù nhöõng cô caáu muïc vuï thích hôïp.
Keâu goïi baõi boû luaät kyø thò toân giaùo
Trong soá nhöõng qui luaät laøm toån thöông quyeàn töï do toân giaùo cuûa con ngöôøi, caàn ñaëc bieät nhaéc ñeán luaät choáng phaïm thöôïng taïi Pakistan: toâi taùi khuyeán khích chính quyeàn nöôùc naøy ñeà ra nhöõng noã löïc caàn thieát ñeå baõi boû luaät ñoù, nhaát laø vì hieån nhieân luaät aáy ñöôïc duøng nhö moät caùi côù ñeå taïo neân nhöõng baát coâng vaø baïo löïc choáng caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá. Vuï aùm saùt theâ thaûm vò Thoáng ñoác tænh Punjab chöùng toû caàn caáp thieát tieán haønh theo chieàu höôùng naøy: ñoù laø söï kính thôø Thieân Chuùa thaêng tieán tình huynh ñeä vaø tình thöông, chöù khoâng phaûi söï oaùn gheùt vaø chia reõ. Nhöõng hoaøn caûnh ñaùng lo aâu khaùc, nhieàu khi coù keøm theo nhöõng haønh vi baïo löïc, coù theå ñöôïc nhaéc ñeán ôû mieàn Nam vaø Ñoâng Nam AÙ chaâu, taïi nhöõng nöôùc voán coù moät truyeàn thoáng caùc quan heä xaõ hoäi an bình. Taàm quan troïng ñaëc thuø cuûa moät toân giaùo trong moät quoác gia khoâng bao giôø bao haøm ñieàu naøy laø caùc tín ñoà thuoäc moät toân giaùo khaùc bò kyø thò trong ñôøi soáng xaõ hoäi, hoaëc teä hôn nöõa ngöôøi ta dung döôõng baïo löïc choáng laïi caùc tín ñoà aáy. Veà vaán ñeà naøy, ñieàu quan troïng laø cuoäc ñoái thoaïi lieân toân taïo ñieàu kieän deã daøng cho moät söï daán thaân chung ñeå nhìn nhaän vaø thaêng tieán töï do toân giaùo cuûa taát caû moïi ngöôøi vaø moïi coäng ñoaøn. Sau cuøng, nhö toâi ñaõ nhaéc laïi, baïo löïc choáng caùc tín höõu Kitoâ cuõng xaûy ra taïi Phi chaâu. Nhöõng vuï taán coâng choáng caùc nôi thôø phöôïng ôû Nigeria, trong luùc ngöôøi ta cöû haønh leã Giaùng Sinh cuûa Chuùa Kitoâ, laø moät baèng chöùng ñau buoàn veà ñieàu ñoù.
Maëc khaùc, taïi caùc nöôùc khaùc, Hieán Phaùp nhìn nhaän moät söï töï do toân giaùo naøo ñoù, nhöng trong thöïc teá, ñôøi soáng cuûa caùc coäng ñoaøn toân giaùo trôû neân khoù khaên, vaø ñoâi khi baáp beânh (Dignitatis Humanae, n.15), vì cô caáu phaùp lyù hoaëc xaõ hoäi chieáu theo caùc heä thoáng trieát lyù hoaëc chính trò ñoøi coù moät söï kieåm soaùt chaët cheõ, neáu khoâng muoán noùi laø söï ñoäc quyeàn cuûa Nhaø Nöôùc treân xaõ hoäi. Caàn phaûi chaám döùt nhöõng mô hoà nhö theá, ñeå caùc tín höõu khoâng bò giaèng co giöõa söï trung thaønh vôùi Thieân Chuùa vaø trung thaønh vôùi toå quoác cuûa mình. Toâi ñaëc bieät yeâu caàu baûo ñaûm cho caùc coäng ñoaøn Coâng Giaùo ôû khaép nôi ñöôïc hoaøn toaøn töï quyeát trong vieäc toå chöùc vaø töï do chu toaøn söù maïng cuûa mình, phuø hôïp vôùi caùc qui luaät vaø tieâu chuaån quoác teá trong laõnh vöïc naøy.
Luùc naøy ñaây, toâi laïi nghó ñeán coäng ñoaøn Coâng Giaùo taïi Hoa Luïc vôùi caùc vò Muïc Töû caûu Giaùo Hoäi naøy, ñang soáng trong thôøi kyø khoù khaên vaø thöû thaùch. Ñaøng khaùc, toâi muoán göûi moät lôøi khích leä ñeán chính quyeàn Cuba, hoài naêm 2010, quoác gia ñaõ möøng kyû nieäm 75 naêm quan heä ngoaïi giao lieân tuïc vôùi Toøa Thaùnh, ñeå cuoäc ñoái thoaïi ñaõ ñöôïc khôûi söï toát ñeïp vôùi Giaùo Hoäi caøng ñöôïc cuûng coá vaø môû roäng.
Töï do toân giaùo bò vi phaïm taïi Taây Phöông
"Di chuyeån caùi nhìn cuûa chuùng ta töø Ñoâng ñang Taây, chuùng ta ñöùng tröôùc moät loaïi ñe doïa khaùc choáng laïi söï thi haønh troïn veïn quyeàn töï do toân giaùo. Tröôùc tieân, toâi nghó ñeán nhöõng nöôùc trong ñoù ngöôøi ta daønh moät taàm quan troïng cho söï ña nguyeân vaø bao dung, nhöng taïi ñoù toân giaùo ngaøy caøng bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi. Ngöôøi ta coù xu höôùng coi toân giaùo, taát caû moïi toân giaùo, nhö moät nhaân toá khoâng quan troïng, xa laï vôùi xaõ hoäi taân tieán, thaäm chí hoï coi toân giaùo laø moät yeáu toá laøm maát söï oån ñònh vaø ngöôøi ta duøng nhöõng phöông theá khaùc nhau ñeå ngaên caûn moïi aûnh höôûng cuûa toân giaùo trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Theá laø ngöôøi ta ñi ñeán choã ñoøi caùc tín höõu Kitoâ khi thi haønh ngheà nghieäp, khoâng ñöôïc tham chieáu caùc xaùc tín toân giaùo vaø luaân lyù cuûa hoï, vaø thaäm chí ñi ngöôïc vôùi nhöõng xaùc tín aáy, ví duï nhö taïi nhöõng nôi coù caùc luaät leä haïn cheá quyeàn phaûn khaùng löông taâm cuûa caùc ngöôøi haønh ngheà söùc khoûe hoaëc moät soá luaät sö.
Trong boái caûnh ñoù, chuùng ta vui möøng vì hoài thaùng 10 vöøa qua, Hoäi ñoàng AÂu Chaâu ñaõ thoâng qua moät Nghò quyeát baûo veä quyeàn cuûa caùc nhaân vieân y teá ñöôïc phaûn khaùng löông taâm ñöùng tröôùc moät soá haønh vi laøm thöông toån traàm troïng quyeàn soáng, nhö phaù thai.
Moät bieåu hieän khaùc chöùng toû söï gaït boû toân giaùo ra ngoaøi leà, vaø ñaëc bieät laø gaït Kitoâ giaùo, ñoù laø söï caám nhöõng ngaøy leã vaø caùc bieåu töôïng toân giaùo trong ñôøi soáng coâng coäng, nhaân danh söï toân troïng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thuoäc caùc toân giaùo khaùc hoaëc nhöõng ngöôøi khoâng tín ngöôõng. Laøm nhö theá, khoâng nhöõng ngöôøi ta giôùi haïn quyeàn cuûa caùc tín höõu ñöôïc coâng khai baøy toû ñöùc tin, nhöng coøn caét boû nhöõng caên coäi vaên hoùa nuoâi döôõng caên tính saâu xa vaø söï gaén boù xaõ hoäi cuûa nhieàu quoác gia. Naêm ngoaùi, moät soá nöôùc AÂu Chaâu ñaõ lieân keát vôùi chính phuû Italia trong vuï kieän ñöôïc bieát ñeán nhieàu lieân quan ñeán vieäc treo Thaùnh Giaù taïi nhöõng nôi coâng coäng. Toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi chính quyeàn caùc nöôùc aáy, cuõng nhö taát caû nhöõng ngöôøi daán thaán theo chieàu höôùng ñoù, caùc haøng Giaùm Muïc, caùc toå chöùc vaø hieäp hoäi daân söï hoaëc toân giaùo, ñaëc bieät laø Toøa Thöôïng Phuï Chính Thoáng Mascôva vaø caùc ñaïi dieän khaùc cuûa haøng giaùo phaåm Chính Thoáng giaùo, cuõng nhö taát caû nhöõng ngöôøi - duø laø tín höõu hay khoâng coù tín ngöôõng - ñaõ muoán baøy toû loøng gaén boù cuûa hoï ñoái vôùi bieåu töôïng naøy voán mang caùc giaù trò phoå quaùt.
Ngoaøi ra, nhìn nhaän töï do toân giaùo coù nghóa laø baûo ñaûm cho caùc coäng ñoaøn toân giaùo coù theå töï do hoaït ñoäng trong xaõ hoäi, vôùi nhöõng saùng kieán trong laõnh vöïc xaõ hoäi, töø thieän hoaëc giaùo duïc. Ñaøng khaùc, khaép nôi treân theá giôùi, ngöôøi ta coù theå nhaän thaáy caùc hoaït ñoäng phong phuù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong caùc laõnh vöïc naøy. Thaät laø ñaùng lo aâu vì coâng vieäc phuïc vuï aáy maø caùc coäng ñoàng toân giaùo mang laïi cho toaøn theå xaõ hoäi, ñaëc bieät laø cho vieäc giaùo duïc caùc theá heä treû, bò thöông toån hoaëc caûn trôû vì nhöõng döï luaät coù nguy cô taïo neân moät thöù ñoäc quyeàn cuûa Nhaø Nöôùc trong vaán ñeà tröôøng hoïc, nhö ngöôøi ta nhaän thaáy ví duï taïi moät vaøi nöôùc Myõ chaâu la tinh. Trong khi nhieàu nöôùc thuoäc ñaïi luïc naøy möøng kyû nieäm 200 naêm ñoäc laäp, moät cô hoäi thuaän tieän ñeå nhôù laïi söï ñoùng goùp cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo cho söï hình thaùnh caên tính quoác gia, toâi khuyeân taát caû caùc chính phuû haõy thaêng tieán caùc heä thoáng giaùo duïc toân troïng quyeàn ñaàu tieân cuûa caùc gia ñình trong vieäc quyeát ñònh vieäc giaùo duïc cho con em vaø chieáu theo nguyeân taéc phuï ñôùi, laø nguyeân taéc neàn taûng ñeå toå chöùc moät xaõ hoäi coâng baèng.
Tieáp tuïc suy tö cuûa toâi, toâi khoâng theå im laëng tröôùc moät söï vi phaïm khaùc choáng laïi töï do toân giaùo cuûa caùc gia ñình taïi moät vaøi nöôùc AÂu Chaâu, nôi maø ngöøôi ta eùp buoäc caùc hoïc sinh phaûi tham döï caùc lôùp giaùo duïc tính duïc hoaëc coâng daân coù nhöõng quan nieäm veà con ngöôøi vaø veà söï soáng, meänh danh laø trung laäp, nhöng trong thöïc teá, chuùng phaûn aùnh moät thöù nhaân loaïi hoïc traùi ngöôïc vôùi ñöùc tin vaø lyù trí ñuùng ñaén.
Nguyeân taéc maø Toøa Thaùnh theo ñuoåi
"Thöa quí vò Ñaïi Söù, trong dòp long troïng naøy, xin cho pheùp toâi giaûi thích vaøi nguyeân taéc maø Toøa thaùnh, cuøng vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, laáy höùng töø ñoù trong caùc hoaït ñoäng cuûa mình caïnh caùc toå chöùc Quoác teá lieân chính phuû, ñeå coå voõ söï toân troïng töï do toân giaùo hoaøn toaøn cho taát caû moïi ngöôøi. Tröôùc tieân laø xaùc tín theo ñoù ngöôøi ta khoâng theå thieát laäp moät thöù caùc naác thang trong möùc ñoä traàm troïng cuûa söï baát bao dung ñoái vôùi caùc toân giaùo. Ñaùng tieác laø thaùi ñoä nhö theá laø ñieàu thöôøng xaûy ra, vaø chính nhöõng haønh vi kyø thò choáng caùc tín höõu Kitoâ bò coi laø ít traàm troïng, ít ñaùng ñöôïc caùc chính phuû vaø dö luaän quaàn chuùng chuù yù. Ñoàng thôøi ngöôøi ta cuõng phaûi loaïi boû söï töông phaûn nguy hieåm maø moät soá ngöôøi muoán thieát laäp giöõa quyeàn töï do toân giaùo vaø caùc quyeàn khaùc cuûa con ngöôøi, laøm nhö theá laø queân ñi hoaëc phuû nhaän vai troø trung taâm cuûa söï toân troïng töï do toân giaùo vaø vieäc baûo veä phaåm giaù cao troïng cuûa con ngöôøi. Nhöõng toan tính ñoái nghòch quyeàn töï do toân giaùo vôùi nhöõng caùi goïi laø nhöõng quyeàn môùi laø ñieàu caøng ít coù theå bieän minh hôn. Nhöõng caùi goïi laø quyeàn môùi naøy ñöôïc moät soá thaønh phaàn xaõ hoäi coå voõ vaø ñöôïc thaùp nhaäp vaøo nhöõng luaät leä quoác gia hoaëc trong nhöõng chæ thò quoác teá, nhöng trong thöïc teá, ñoù chæ laø bieåu hieän nhöõng öôùc muoán ích kyû vaø khoâng coù neàn taûng trong baûn tính ñích thöïc cuûa con ngöôøi. Sau cuøng, caàn phaûi khaúng ñònh raèng moät söï tuyeân boá tröøu töôïng veà töï do toân giaùo thì khoâng ñuû: quy luaät neàn taûng naøy cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi phaûi ñöôïc aùp duïng vaø toân troïng ôû moïi caáp ñoä vaø trong moïi laõnh vöïc; neáu khoâng, thì maëc duø coù nhöõng khaúng ñònh ñuùng veà nguyeân taéc, ngöôøi ta coù nguy cô phaïm nhöõng baát coâng saâu xa ñoái vôùi caùc coâng daân muoán töï do tuyeân xöng vaø thöïc haønh tín ngöôõng cuûa hoï".
Hoaït ñoäng cuûa Toøa Thaùnh beânh vöïc töï do toân giaùo
Trong phaàn keá tieáp cuûa baøi dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát vieäc thaêng tieán quyeàn töï do toân giaùo troïn veïn cuûa caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo cuõng laø muïc ñích maø Toøa Thaùnh theo ñuoåi khi kyù keát caùc hieäp ñònh hoaëc caùc thoûa thuaän khaùc vôùi chính phuû caùc nöôùc treân theá giôùi. Hoaït ñoäng cuûa caùc vò Ñaïi dieän Toøa Thaùnh ôû caùc quoác gia vaø caùc toå chöùc quoác teá cuõng nhaém phuïc vuï cho töï do toân giaùo. Ngaøi noùi: "Toâi muoán haøi loøng ghi nhaän raèng chính quyeàn Vieät Nam ñaõ chaáp nhaän ñeå toâi chæ ñònh moät Ñaïi dieän, qua caùc cuoäc vieáng thaêm coäng ñoàng Coâng giaùo quyù meán taïi nöôùc naøy, vò aáy seõ baøy toû söï quan taâm aân caàn cuûa Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ. Toâi cuõng muoán nhaéc laïi raèng trong naêm qua, heä thoáng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh caøng ñöôïc cuûng boá taïi Phi chaâu, vôùi söï hieän dieän oån ñònh töø nay ñöôïc thieát laäp taïi 3 nöôùc, trong ñoù coù vò Söù Thaàn Toøa Thaùnh thöôøng truù. Neáu Chuùa muoán, toâi seõ trôû laïi ñaïi luïc Phi chaâu, taïi Benin, vaøo thaùng 11 naêm nay, ñeå trao Toâng Huaán ñuùc keát thaønh quaû Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaëc bieät kyø hai veà Phi chaâu".
Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm raèng "Sau cuøng, tröôùc cöû toïa quan troïng naøy, toâi muoán maïnh meõ taùi khaúng ñònh: toân giaùo khoâng phaûi laø moät vaán ñeà ñoái vôùi xaõ hoäi, toân giaùo khoâng phaûi laø moät nhaân toá gaây ra xaùo troän hoaëc xung ñoät. Toâi muoán laäp laïi raèng Giaùo Hoäi khoâng tìm kieám ñaëc aân vaø cuõng khoâng muoán can thieäp trong nhöõng laõnh vöïc xa laï vôùi söù maïng cuûa mình, nhöng chæ muoán thi haønh söù maïng naøy trong töï do".
Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät ñeà cao söï ñoùng goùp cuûa caùc toân giaùo treân theá giôùi cho söï phaùt huy neàn vaên minh.. Söï chaân thaønh tìm kieám Thieân Chuùa ñaõ daãn tôùi söï toân troïng hôn ñoái vôùi phaåm giaù con ngöôøi.. Öôùc gì khoâng moät xaõ hoäi loaïi ngöôøi naøo töï yù töø boû söï ñoùng goùp cô baûn laø nhöõng ngöôøi vaø caùc coäng ñoàng toân giaùo!"
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)