Bí maät cuûa vuõ truï ngaøy caøng lan roäng
Bí maät cuûa vuõ truï ngaøy caøng lan roäng.
Vatican (Avvenire 5-11-2010) - Phoûng vaán Linh Muïc Joseù Gabriel Funes, giaùm ñoác ñaøi thieân vaên Vaticaêng, veà bí maät cuûa vuõ truï, baûn ñaïi hoøa taáu chöa ñöôïc bieát tôùi.
Chieàu ngaøy 5 thaùng 11 naêm 2010 Ñaïi Hoäi Khoa Hoïc 2010 ñaõ dieãn ra taïi Genova, taây baéc Italia, veà ñeà taøi "Vuõ truï lan roäng". Tham döï vaø thuyeát trình trong ñaïi hoäi coù Linh Muïc Joseù Funes, ngöôøi Argentina, doøng Teân, Giaùm ñoác Ñaøi Thieân Vaên Vaticaêng.
Cha Joseù Gabriel Funes sinh naêm 1963 taïi Cordoba, beân Argentina. Naêm 1985 Funes ñaäu tieán só Tinh tuù hoïc taïi ñaïi hoïc Cordoba. Sau khi gia nhaäp doøng Teân thaày Funes thuï phong Linh Muïc naêm 1995, vaø trong cuøng naêm ñaäu tieán só Thaàn hoïc taïi ñaïi hoïc Gregorinana ôû Roma. Naêm sau ñoù cha laáy baèng tieán só Trieát hoïc taïi El Salvador, vaø naêm 2000 cha laáy baèng tieán só Nghieân cöùu tinh tuù hoïc taïi ñaïi hoïc Padova, baéc Italia. Trong cuøng naêm cha baét ñaàu laøm vieäc trong Ñaøi Thieân Vaên Vaticaêng vaø chuyeân nghieân cöùu veà söï chuyeån ñoäng vaø naêng ñoäng cuûa caùc ñóa ngaân haø cuõng nhö söï hình thaønh cuûa caùc vì sao. Ngaøy 19 thaùng 8 naêm 2006 cha ñöôïc chæ ñònh laøm Giaùm ñoác Ñaøi Thieân Vaên Vaticaêng, thay theá cha George Coyne.
Hoài thaùng 6 naêm 2000, Ñaøi Thieân Vaên Vaticaêng ñaõ toå chöùc moät ñaïi hoäi keùo daøi 5 ngaøy taïi ñaïi hoïc Gregoriana ôû Roma. Trong soá 250 nhaø thieân vaên teân tuoåi toaøn theá giôùi tham döï, Linh Muïc Joseù Funes, 37 tuoåi, ñaõ laø nhaø thieân vaên treû nhaát. Ñaïi hoäi thaûo luaän veà söï hình thaønh vaø bieán chuyeån cuûa caùc vì sao cuõng nhö nhieàu vaán ñeà khaùc: töø thuyeát Big Bang, töùc Vuï noå khai nguyeân vuõ truï cho tôùi söï hieän höõu cuûa caùc neàn vaên hoùa ngoaøi traùi ñaát. Hoài ñoù cha Funes ñaõ cho bieát trong moät daûi ngaân haø coù ít nhaát laø 100 tyû ngoâi sao, coù theå coù nhieàu haønh tinh song sinh vôùi traùi ñaát vôùi caùc sinh vaät nhö con ngöôøi. Vaø neáu hoï hieän höõu, thì hoï cuõng laø anh em cuûa loaøi ngöôøi chuùng ta.
Trong caùc ngaøy ñaàu thaùng 9 naêm 2009, trong boái caûnh Naêm Tinh Tuù, Haøn Laâm Vieän Khoa Hoïc Toøa Thaùnh vaø Ñaøi Thieân Vaên Vaticaêng cuõng ñaõ toå chöùc moät ñaïi hoäi veà Tinh tuù hoïc. Muïc ñích cuûa ñaïi hoäi laø nghieân cöùu veà khaû theå cuûa söï soáng thoâng minh trong vuõ truï, ngoaøi con ngöôøi treân traùi ñaát ra. Trong dieãn vaên khai maïc ñaïi hoäi Ñöùc Hoàng Y Giovanni Lajolo, Chuû tòch UÛy ban Toøa Thaùnh ñaëc traùch Quoác Gia Thaønh phoá Vaticaêng kieâm thoáng ñoác, khaúng ñònh raèng: vieäc nghieân cöùu naøy laø moät nhieäm vuï ñoøi hoûi phaûi coù söï nghieâm chænh khoa hoïc chöù khoâng ñöôïc laãn loän vôùi khoa hoïc giaû töôûng.
Ngoaøi ra cha Funes cuõng cho bieát cho tôùi nay chuùng ta bieát coù 350 ngoâi sao, hay 350 thaùi döông heä, coù caùc haønh tinh xoay quanh. Vaø giöõa caùc haønh tinh ñoù coù theå coù caùc haønh tinh coù sinh vaät gioáng nhö caùc sinh vaät treân traùi ñaát cuûa chuùng ta. Vaø muïc ñích nghaønh thieân vaên hoïc laø tìm kieám caùc khaû theå söï soáng trong vuõ truï, ngoaøi traùi ñaát. Nhöng chuùng ta khoâng coù baèng chöùng naøo veà söï hieän höõu cuûa söï soáng trong vuõ truï, keå caû caùc hình thaùi ñôn sô nhaát. Tuy nhieân, caùc vaán naïn lieân quan tôùi söï hieän dieän cuûa söï soáng trong vuõ truï, ngoaøi Traùi ñaát, laø caùc vaán naïn hôïp phaùp vaø ñaùng ñöôïc chuù yù.
Giaùo sö Francesco Bertola, thaày daäy cuûa cha Funes taïi ñaïi hoïc Padova vaø cuõng laø ngöôøi toå chöùc ñai hoäi noùi treân, cho bieát vôùi oáng kính vieãn voïng ngaøy caøng maïnh vaø tinh vi hôn, ngaønh nghieân cöùu tinh tuù vaø vuõ truï hoïc hieän nay ñang coù nhöõng thay ñoåi raát lôùn. Tröôùc ñaây, caùc ñaøi thieân vaên chæ coù theå quan saùt caùc daûi ngaân haø caùch xa traùi ñaát 1 tyû naêm aùnh saùng, nhöng ngaøy nay coù theå quan saùt caùc daûi ngaân haø caùch xa traùi ñaát tôùi 12 tyû naêm aùnh saùng.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán cha Joseù Grabriel Funes, veà hieän töôïng vuõ truï ngaøy caøng lan roäng.
Hoûi: Thöa cha, trong caùc naêm vöøa qua cha ñaõ nghieân cöùu veà laõnh vöïc naøo trong khoa tinh tuù vaø vuõ truï hoïc?
Ñaùp: Trong caùc naêm qua toâi ñaõ nghieân cöùu veà söï hình thaønh cuûa caùc vì sao trong caùc daûi ngaân haø gaàn nhaát vôùi thaùi döông heä cuûa chuùng ta.
Hoûi: Caû caùc vì sao cuõng tieáp thuïc ñöôïc taïo thaønh hay sao thöa cha?
Ñaùp: Vaâng, chuùng lieân tuïc ñöôïc taïo thaønh trong moãi daûi ngaân haø, theo caùc ñaëc tính rieâng cuûa chuùng. Chuùng ta coù theå noùi raèng moãi naêm coù töø 1 tôùi 10 ngoâi sao môùi ñöôïc thaønh hình cho ñôn vò ñaùm sao. Moãi daûi ngaân haø coù ñaùm sao cuûa noù tuøy theo troïng löôïng cuûa khí vaø buïi maø noù ñöôïc laøm thaønh.
Hoûi: Laøm nhö theå ñoù laø moät caùi gì soáng ñoäng, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: YÙ nieäm veà sinh vaät khoâng naèm trong boái caûnh naøy. Ñieàu maø chuùng ta coù theå noùi ñoù laø moãi moät phaàn rieâng bieät cuûa vuõ truï, ñeàu chuyeån bieán, trong moâi tröôøng haïn heïp cuûa noù vaø nhö laø moät phaàn cuûa toaøn theå. Veà khaû theå coù söï soáng lieân quan tôùi vuõ truï ngoaøi traùi ñaát vaø heä thoáng thaùi döông heä, coù moät ngaønh ñaëc bieät cuûa tinh tuù hoïc nghieân cöùu veà laõnh vöïc naøy: ñoù laø sinh hoïc tinh tuù.
Hoûi: Thöa Cha, söï kieän coù caùc vì sao thaønh hình vaø vuõ truï lan roäng coù nghóa laø luoân coù chaát lieäu môùi ñöôïc thaønh hình hay sao?
Ñaùp: Theo luaät vaät lyù maø chuùng ta bieát, toång soá cuûa khoái löôïng vaø cuûa naêng löïc hieän höõu khoâng thay ñoåi, nhöng vaãn luoân luoân nhö theá. Vaø töø muoân ñôøi vaãn luoân laø nhö vaäy, maø chuùng ta coù theå bieát ñöïôc moät caùch khoa hoïc.
Hoûi: Theá chuùng ta coù theå bieát ñöôïc ñieàu gì thöa cha?
Ñaùp: Chaúng haïn, chuùng ta coù theå bieát raèng töø toång khoái löôïng cuûa vuõ truï, maø chuùng ta bieát vaø coù theå hoïc hieåu ñöôïc vôùi caùc duïng cuï treân bình dieän vaät lyù, nghóa laø chuùng ta bieát raèng vuõ truï naøy ñöôïc laøm baèng caùc nguyeân töû, caùc phaân töû, vaø chuùng ta môùi chæ bieát ñöôïc 4% toång khoái löôïng cuûa vuõ truï naøy maø thoâi.
Hoûi: Vaäy coøn toång soá löôïng coøn laïi trong vuõ truï, thì sao?
Ñaùp: 23% toång soá löôïng coøn laïi ñoù chuùng ta goïi laø chaát lieäu ñen toái. Chuùng ta khoâng bieát noù ñöôïc laøm baèng gì. Ñieàu coù theå noùi ñöôïc ñoù laø chuùng ta bieát söï hieän höõu cuûa noù, vì noù sinh ra troïng löïc vaø chuùng ta giaû thieát raèng noù böôùc vaøo trong vieäc thaønh hình caùc daûi ngaân haø. Theá roài coøn coù 73% naêng löïc ñen toái coøn laïi, chuùng ta khoâng bieát noù laø gì, nhöng duøng noù ñeå giaûi thích raèng vuõ truï lan roäng, vaø söï lan roäng ñoù xaûy ra vôùi moät söï chuyeån ñoäng gia toác, vì noù ngaøy caøng lan roäng vôùi toác ñoä lôùn hôn vaø nhanh hôn.
Hoûi: Thöa cha, ñieàu naøy coù nghóa laø gì?
Ñaùp: Noù coù nghóa laø taát caû moïi vì sao vaø taát caû moïi daûi ngaân haø rôøi xa chuùng ta; caøng xa chuùng laïi caøng bay vôùi vôùi vaän toác nhanh hôn, theo luaät Hubble. Noùi cho cuøng, moïi söï ñeàu chuyeån bieán, caû trong daûi ngaân haø, trong ñoù coù vì sao laø thaùi döông heä cuûa chuùng ta nöõa. Chuùng ta hieåu ñöôïc ñieàu naøy töø caùc thay ñoåi aùnh saùng, töø caáu taïo hoùa hoïc thay ñoåi, töø söï ñoàng hình cuûa heä thoáng... Caùc veä tinh xoay quanh caùc haønh tinh, caùc haønh tinh xoay quanh maët trôøi, maët trôøi xoay quanh trung taâm daûi ngaân haø.
Hoûi: Treân thöïc teá, vieäc hieåu bieát naøy duøng ñeå laøm gì, noù coù ích lôïi gì khoâng thöa cha?
Ñaùp: Toâi coù theå traû lôøi raèng noù chaúng duøng cho caùi gì caû. Chæ vì Thieân Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta tính toø moø. Con ngöôøi phaûi khaùm phaù vaø hieåu bieát caùc theá giôùi môùi, phaûi tìm hieåu bieát chuùng. Vaø trong moât nghóa naøo ñoù, ñieàu naøy khieán cho phaåm chaát cuoäc soáng cuûa chuùng ta trôû neân toát ñeïp hôn, trong möùc ñoä noù giuùp chuùng ta yù thöùc vaø ñaët ñeå chuùng ta vaøo trong trong vuõ truï moät caùch ngaøy caøng chính xaùc hôn. Trong vuõ truï meânh moâng baùt ngaùt naøy chuùng ta khoâng laø gì caû, chuùng ta laø soá khoâng; vaø yù thöùc naøy phaûi thuùc ñaåy chuùng ta khieâm nhöôøng hôn, caû trong vieäc söû duïng caùc taøi nguyeân nöõa. Theá roài, töø bao ñôøi nay con ngöôøi vaãn doø xeùt baàu trôøi vaø tìm hieåu caùc tinh tuù ñaáy chöù.
Hoûi: Vaäy, nhö laø ngöôøi coù ñöùc tin, cha ñaõ hieåu ñöôïc ñieàu gì?
Ñaùp: Toâi coù theå noùi laø toâi ñaõ hieåu vieäc taïo döïng vuõ truï hôn. Veû ñeïp cuûa vuõ truï giuùp hieåu bieát veû ñeïp cuûa Ñaáng Taïo Hoùa.
Hoûi: Thöa cha, laøm theá naøo ñeå hoøa giaûi giöõa thuyeát Big Bang hay vuï noå khai nguyeân vuõ truï, vôùi söï kieän vuõ truï lan roäng vaø vieäc taïo döïng?
Ñaùp: Tröôùc heát, phaûi noùi raèng thuyeát vuï noå khai nguyeân vuõ truï Big Bang laø vieäc giaûi thích hay nhaát maø chuùng ta hieän coù, nhöng noù khoâng hoaøn toaøn. Chuùng ta ñang chôø ñôïi hieåu nhieàu ñieàu khaùc nöõa. Treân bình dieän khoa hoïc, chuùng ta khoâng bieát gì veà caùc giaây phuùt ñaàu tieân cuûa vuõ truï. Traùi laïi, töø ñöùc tin chuùng ta bieát raèng neáu khoâng coù Thieân Chuùa, thì seõ khoâng theå naøo giaûi thích ñöôïc söï hieän höõu cuûa vuõ truï. Ñoàng thôøi khoa hoïc khoâng theå traû lôøi cho caâu hoûi chính yeáu lieân quan tôùi söï hieän höõu cuûa vuõ truï: ñoù laø taïi sao vuõ truï laïi hieän höõu, maø khoâng phaûi laø söï hö voâ?
Hoûi: Thöa cha, coù nhöõng khoa hoïc gia nhö oâng Stephen Hawking traû lôøi raèng vuõ truï töï taïo döïng ra noù. Hoï khöôùc töø chaáp nhaän Thieân Chuùa caàn thieát cho vuõ truï, vaø coi sieâu hình hoïc laø hoaøn toaøn voâ ích. Rieâng cha, thì cha nghó sao?
Ñaùp: Ñoái vôùi nhöõng ai coù ñöùc tin, Thieân Chuùa laø nguoàn maïch moïi söï. Khoa hoïc gia phaûi tìm caùc giaûi thích treân bình dieän töï nhieân. Vaø thaät laø khoâng ñuùng ñaén, khi duøng khoa hoïc ñeå traû lôøi caùc vaán naïn trieát lyù vaø sieâu hình, bôûi vì ngöôøi ta hoûi noù ñieàu, maø noù khoâng theå cho. Lieân quan tôùi khoa hoïc gia Hawking, toâi chöa ñoïc cuoán saùch cuûa oâng ta. Nhöng coù ñieàu chaéc chaén ñoù laø chuùng ta khoâng theå nghó tôùi Thieân Chuùa nhö nghó tôùi moät naêng löïc, moät löïc cuûa troïng löôïng: ñoù laø moät ñieåm khôûi haønh sai laïc.
Thieân Chuùa ôû ngoaøi caùc hieåu bieát khoa hoïc cuûa chuùng ta. Chuùng ta khoâng caàn Thieân Chuùa ñeå giaûi thích lyù do taïi sao vuõ truï hieän höõu thay vì laø söï hö khoâng. Vaø vaán naïn naøy, hay ñuùng hôn ñoøi buoäc saâu thaúm naøy cuûa con ngöôøi khoâng lieân quan gì tôùi khoa hoïc caû.
(Avvenire 5-11-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)