Naïn buoân baùn vuõ khí treân theá giôùi
Naïn buoân baùn vuõ khí treân theá giôùi.
Nga (Avvenire 11-11-2010) - Phoûng vaán oâng Pavel Felgengauer, chuyeân vieân quaân söï cuûa nhaät baùo Nga Novaja Gazeta
Hoài thöôïng tuaàn thaùng 11 naêm 2010 oâng Viktor But, hay Viktor Bulakin, moät tay buoân baùn vuõ khí chuyeân nghieäp ngöôøi Nga, ñaõ bò baét taïi Bangkok thuû ñoâ Thaùi Lan veà toäi buoân baùn khí giôùi. Vuï baét giöõ naøy ñaõ laäp töùc laøm naûy sinh ra caûnh lôøi qua tieáng laïi giöõa Hoa Kyø vaø Nga. Theo Lieân Hieäp Quoác vaø Hoa Kyø, oâng Viktor But laø moät trong soá caùc ngöôøi chính cung caáp khí giôùi cho caùc chính quyeàn toài teä nhaát vaø caùc löïc löôïng du kích quaân töø Sierra Leone cho tôùi Afghanistan. Vì theá Hoa Kyø ñoøi phaûi giaûi oâng Viktore Bulakin sang Myõ, trong khi chính quyeàn Matscôva tìm caùch caûn ngaên khoâng ñeå cho chính phuû Thaùi chuyeån giao oâng cho chính phuû Hoa Kyø.
Hieän nay caùc vuï buoân baùn vuõ khí nheï tieáp tuïc lan traøn treân theá giôùi. Trong danh saùch caùc nöôùc cung caáp vuõ khí nheï Hoa Kyø ñöùng haøng ñaàu vôùi 38.54%; Nga ñöùng haøng thöù hai vôùi 23.07%, Phaùp ñöùng thöù ba vôùi 15.75%; Italia ñöùng haøng thöù tö vôùi 5.32%; tieáp ñeán laø Trung Quoác 3.33%; Anh 2.22% vaø Ñöùc 0.22%.
Trong soá caùc nöôùc xuaát caûng vuõ khí nheï vaø côõ nhoû ñöùng ñaàu laø Thuïy Só vôùi 21%; thöù hai laø Anh quoác 18.50%; thöù ba laø Ñöùc 17.75%; thöù tö laø Hoaø Lan 17%.; Tieáp ñeán laø Italia 15.7%; Nga 5.50%; Nam Phi 2%; sau cuøng laø Iran vaø Baéc Haøn. Giaù moät khaåu suùng M4 laø 12,000 myõ kim; moät khaåu M16 laø 1,500 myõ kim vaø moät khaåu AK47 laø töø 750 tôùi 1,000 myõ kim.
Hieän nay treân theá giôùi coù khoaûng 1,249 haõng saûn xuaát caùc vuõ khí nheï. Soá tieàn baùn caùc vuõ khí nheï vaø côõ nhoû cuõng nhö ñaïn döôïc laø 8 tæ myõ kim. Coù töø 10 tôùi 20 thò tröôøng tieâu thuï leùn luùt, vaø haøng naêm soá vuõ khí naøy khieán cho 100,000 ngöôøi laø naïn nhaân, trong ñoù coù töø 60 tôùi 90% bò cheát.
Trong hai naêm 2006-2008 ñaõ coù ít nhaát 4,000 khaåu kalashnikov ñöôïc mua laäu rôøi Taây AÂu ñeå ñeán caùc vuøng coù chieán tranh xung khaéc beân Phi chaâu qua ñöôøng bieån ñöôøng boä vaø ñöôøng haøng khoâng. Sau khi chieán tranh cöïu Yougoslavia chaám döùt, coù 8 trieäu vuõ khí nheï toàn ñoïng trong caùc kho cuûa cöïu Lieân Bang naøy. Caùc suùng phoùng löïu vaø suùng taán coâng AK47 ñaõ vöôït bieân giôùi caùc nöôùc AÂu chaâu ñeå ñeán caùc vuøng coù xung khaéc. Caûnh saùt AÂu chaâu cho bieát chuùng ñöôïc baùn vôùi giaù töø 300 tôùi 700 moät khaåu. Haøng trieäu vuõ khí naëng nheï vaãn coøn hieän dieän trong thò tröôøng Ucraine, laø quoác gia thöøa höôûng 1 phaàn 3 toaøn boä gia taøi kyõ ngheä quaân söï cuûa cöïu Lieân Bang Xoâ Vieát. Kyõ ngheä naøy bao goàm 1,810 nhaø maùy saûn xuaát vuõ khí thu duïng 2.7 trieäu nhaân coâng, bao goàm caû caùc kyõ sö vaø chuyeân vieân nghieân cöùu. Moät soá caùc kyõ sö vaø chuyeân vieân naøy ñaõ trôû thaønh nhöõng tay buoân vuõ khí baát hôïp phaùp. Caùc xe taêng T72 giaù moãi chieác 67,500 myõ kim. Nhöng caùc suùng taán coâng AKm, heä thoáng choáng maùy bay Zpu vaø caùc suùng phoùng löïu ñaïn Rpg cuõng raát ñöôïc caùc khaùch haøng öa thích. Trong boán naêm 2004-2008 ñaõ coù ít nöôùc ñòch laïi Ucraine trong vieäc baùn vuõ khí cho nöôùc Ciad, cho caùc löïc löôïng tham chieán taïi vuøng Darfur beân Sudan, cuõng nhö taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Congo. Taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Congo coù 23,000 phieán quaän thuoäc 15 nhoùm noåi loaïn hay daân veä söû duïng 27,000 vuõ khí khaùc nhau. Baùo caùo cuûa Lieân Hieäp Quoác cho bieát vieäc buoân baùn vuõ khí khieán cho caùc toå chöùc toäi phaïm haøng naêm thu vaøo töø 170 deán 320 trieäu myõ kim, nhöng ñaây laø con soá quùa thaáp, khoâng töông ñöông vôùi soá tieàn lôøi khoång loà cuûa thò tröôøng vuõ khí, ít nhaát laø 22.5 tyû myõ kim haèng naêm. Nhöõng ngöôøi höôûng lôïi nhuaän khoâng chæ laø caùc keû trung gian moái laùi vaø caùc haõng chuyeân chôû, nhöng caû caùc thöông gia buoân taøi nguyeân quùy hieám, caùc trung gian taøi chaùnh vaø trung gian ngaân haøng nöõa. Nhöng caùc naïn nhaân cuûa teä naïn buoân baùn vuõ khí laø caùc thöôøng daân vaø nhöõng ngöôøi bò keát aùn ñaày aûi. Naïn nhaân cuûa caùc chieán cuoäc goàm 14 trieäu ôû caùc nöôùc ngoaøi vaø 26 trieäu beân trong laõnh thoå caùc quoác gia coù chieán tranh. Treân theá giôùi hieän nay coù 875 trieäu vuõ khí nheï löu haønh, vaø hai phaàn ba caùc vuõ khí aáy naèm trong tay caùc "tö nhaân". Vieäc xuaát caûng hôïp phaùp ñaïn döôïc thu vaøo moãi naêm 8 tyõ myõ kim, trong khi vieäc xuaát caûng baát hôïp phaùp chieám khoaûng 10-20 %.
Moät soá lôùn caùc vuï chuyeån ngaân ñaùng nghi ngôø ñöôïc thöïc hieän taïi caùc ñòa ñieåm quoác teá chính ñeå chuyeån tieáp vuõ khí nhö Dubai, Singapore vaø Malaysia. Chôï ñen vuõ khí laø moät daûi ngaân haø, trong ñoù coù nhieàu lôïi nhuaän khaùc nhau ñöôïc chia chaùc giöõa caùc toå chöùc toäi phaïm, caùc haõng ngoaïi quoác, caùc caên cöù, caùc nhaân vieân nhaø nöôùc, caùc cung caáp quaân söï bò leøo laùi vaø caùc cô caáu cung caáp traù hình döôùi daïng cuûa nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau. Trong naêm 2009 caùc vuï chuyeån khí giôùi baùt hôïp phaùp taïi Nga chieám moät phaàn naêm caùc vuï baùn khí giôùi hôïp phaùp, vaø nöôùc Nga ñaõ kyù caùc hôïp ñoàng baùn vuõ khí leân tôùi 10.4 tyû myõ kim. Trong khi Trung Quoác cung caáp khí giôùi cho nhieàu nhoùm chieán ñaáu khaùc nhau töø löïc löôïng Singale cho tôùi löïc löôïng Nepal, vaø caùc löïc löôïng beân Zimbabwe.
Cuõng theá, nöôùc Nga bò nghi ngôø laø nöôùc baùn nhieàu loaïi hoûa tieãn khaùc nhau. Tröôùc kia Nga baùn caùc heä thoáng ñaõ hoaøn taát vaø saün saøng ñeå söû duïng, nhöng vì aùp löïc quoác teá neân ñaõ giaûm vieäc saûn xuaát vaø chæ baùn loaïi hoûa tieàn coù taàm baén xa 300 caây soá. Haäu quûa tröïc tieáp cuûa naïn buoân vuõ khí laäu laø caùc cô caáu di chuyeån, caùc hoùa ñôn giaû, caùc haõng giaû ñöôïc döïng leân taïi nhöõng nöôùc tieän lôïi. Chaúng haïn thaønh phoá Minsk beân Ucraine thöôøng ñoùng vai trung gian cho Matscôva vaø chieám 15% caùc vuï buoân baùn khí giôùi. Ñieån hình nhö tröôøng hôïp taàu "Artic Sea" chôû caùc suùng phoøng khoâng S 300 töø Bielorussia sang Iran, vôùi söï ñoàng loõa cuûa caùc toå chöùc Mafia Nga vaø caùc nhaân vaät caáp cao trong quaân ñoäi Nga. Tuy coù caùc caám vaän cuûa coäng ñoàng quoác teá, Baéc Haøn vaãn coù ñöôïc caùc duïng cuï cheá hoûa tieãn vaø haït nhaân cho caùc chöông trình cheá bom nguyeân töû vaø hoûa tieãn coù ñaàu ñaïn haït nhaân cuûa mình.
Caùc maïng löôùi buoân baùn vuõ khò laäu ñoâi khi cuõng taïo ra söï hôïp taùc kyõ thuaät giöõa caùc khaùch haøng: nhö tröôøng hôïp hoûa tieãn Nodong cuûa Baéc Haøn, Gauri cuûa Pakistan vaø Shahab 3 cuûa Iran. Taïi Teheran caùc hoaït ñoäng cheá taïo hoûa tieãn cuõng ñöôïc nhieàu toå chöùc nöôùc ngoaøi trôï giuùp. Caùc cô quan tình baùo cuõng coù caùc chính khaùch trung gian vaø caùc haõng ôû khaép nôi, noåi tieáng nhaát nhö haõng Darvishi Shipyyard, Dvajand vaø Electronic. Vaø ñeå chuyeân chôû thì coù haõng Irisi, coù vaên phoøng ñaïi dieän taïi Bæ, Trung Quoác, Ñöùc, Italia, Malta vaø Anh quoác.
Caû caùc toå chöùc khuûng boá quoác teá cuõng coù caùc nguoàn taøi chaùnh vaø vuõ khí rieâng, qua caùc ngoõ ngaùch ngaân haøng goïi laø heä thoáng giao tieàn phaùt trieån taïi AÙ chaâu vaø Phi chaâu, vaø coù lieân heä tôùi caùc toå chöùc taøi chaùnh chính thöùc.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Pavel Felgengauer, chuyeân vieân quaân söï cuûa nhaät baùo Nga Novaja Gazeta, veà naïn buoân baùn vuõ khí treân theá giôùi hieän nay. Toøa soaïn baùo Novaja Gazeta cuõng laø nôi baø Anna Politkovskaja ñaõ laøm vieäc vaø bò aùm saùt ngaøy muøng 7 thaùng 10 naêm naêm 2007 trong hoaøn caûnh môø aùm. Baø Anna chuyeân tranh ñaáu cho caùc quyeán con ngöôøi, ñaõ vieát caùc baøi phoùng söï veà chieán tranh taïi Cecenia vaø coù laäp tröôøng ñoái laäp vôùi toång thoáng Vladimir Putin.
Hoûi: Thöa oâng Pavel, taïi sao chính quyeàn Nga laïi tìm caùch ngaên caûn khoâng ñeå cho oâng But bò giaûi sang Hoa Kyø?
Ñaùp: Toâi tin raèng khoâng phaûi chæ coù nöôùc Nga sôï haõi vieäc giaûi oâng But sang Hoa Kyø maø thoâi, nhöng coøn nhieàu chính quyeàn khaùc nöõa cuõng lo sôï nhö theá. Lyù do vì oâng Viktor But bieát quùa nhieàu chuyeän bí maät lieân quan tôùi vieäc mua baùn vuõ khí, vaø oâng ta coù theå tieát loä chuùng ra cho caû theá giôùi bieát. OÂng But cho raèng oâng ñaõ khoâng bao giôø baùn khí giôùi cho ai heát, maø chæ lo vieäc giao khí giôùi cho khaùch haøng maø thoâi. Vaø oâng khoâng ñeå yù tôùi chuyeän gì khaùc.
Hoûi: Nhö theá thì vaán ñeà naèm ñaâu?
Ñaùp: Ñöa ra caùc khaúng ñònh khoâng chính thöùc laø moät chuyeän, coøn khi oâng ta baét ñaàu cung caáp caùc baèng chöùng chính thöùc laïi laø moät chuyeän khaùc. Ñieàu naøy seõ khoâng chæ khieán cho nhieàu ngöôøi taïi Matscôva khoâng haøi loøng, maø coøn khieán cho nhieàu nhaân vaät taïi caùc thuû ñoâ khaùc nhau treân theá giôùi, keå caû Washington, quan ngaïi nöõa. Thaät theá, vì coù raát nhieàu ngöôøi höôûng lôïi nhuaän töø caùc sinh hoaït chuyeån giao khí giôùi cuûa oâng Viktor But. Khi phaûi chuyeån khí giôùi tôùi caùc "ñieåm noùng" treân theá giôùi, coù raát nhieàu kieåu phoái hôïp khaùc nhau.
Hoûi: Taïi sao nhieàu ngöôøi laïi phaûi sôï oâng Viktor But?
Ñaùp: oâng Viktor But laø moât nguy hieåm ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, neáu oâng ta bò ñöa sang Myõ vaø hieåu raèng oâng ta khoâng coù loái thoaùt. Neáu muoán soáng bình thöôøng vaø khoâng bò tuø chung thaân trong moât nhaø tuø naøo ñoù taïi Myõ, thì oâng phaûi baét ñaàu leân tieáng. Vaø ñieàu naøy coù theå gaây kinh ñoäng cho nhieàu nhaân vaät lôùn, vì khoâng theå coù vieäc buoân baùn khí giôùi, neáu khoâng coù söï yeåm trôï cuûa caùc cô caáu chính thöùc cuûa caùc chính phuû vaø söï uûng hoä cuûa caùc toå chöùc tình baùo. Thöôøng ñaây laø caùc chuyeán buoân khí giôùi lôùn vaø quan troïng: vì khoâng theå xuaát khaåu xe taêng vaø suùng ñaïi baùc baèng caùch hoái loä caùc nhaân vieân thueá vuï maø thoâi. Caàn phaûi coù caùc chöùng nhaän giaû: neáu khoâng coù baøn tay cuûa caùc nhaân vieân caáp cao trong chính phuû, thì khoâng theå coù caùc vuï laøm aên lôùn nhö theá.
Hoûi: OÂng coù tin raèng tai Nga coù nhieàu nhaân vaät trong caùc giôùi chöùc quaân söï vaø tình baùo coù coå phaàn trong caùc vuï laøm aên cuûa oâng Viktor But hay khoâng?
Ñaùp: Toâi nghó raèng caàn phaûi tìm caùc nhaân vaät naøy tröïc tieáp trong ñieän Kremli hôn laø trong giôùi chöùc quaân söï. Trong quaân ñoäi coù theå coù moät vaøi ngöôøi lieân luïy tôùi caùc vuï buoân baùn khí giôùi naøy, nhöng trong ñieän Kremli chaéc chaén laø coù nhieàu ngöôøi coù phaàn lôøi trong caùc vuï laøm aên naøy cuûa oâng But. Moät vaøi vaán ñeà nhö giaáy pheùp xuaát caûng khí giôùi thì chaéc chaén chæ coù theå coù vôùi taøi lieäu chính thöùc cuûa chính quyeàn Nga thoâi. Vaø caùi voøng troøn buoân baùn vuõ khí ñoù kheùp laïi taïi ñieän Kremli. Chính caùc giôùi chöùc caáp cao cuûa chính phuû Nga laø nhöõng ngöôøi coù lieân luïy nhaát tôùi vieäc buoân baùn khí giôùi naøy. Coù theå ñoù laø nhöõng nhaân vaät cuûa thaäp nieân 1990, nhöng noù cuõng gaây boái roái cho toång thoáng vaø thuû töôùng ñöông nhieäm cuûa Nga hieän nay.
(Avvenire 11-11-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)