Coâng boá Toâng Huaán "Verbum Domini"
veà Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng
vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi
Coâng boá Toâng Huaán "Verbum Domini" veà Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi.
Vatican (Vat. 11/11/2010) - Saùng 11 thaùng 11 naêm 2010, Toâng Huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16, Verbum Domini (Lôøi Chuùa), ñuùc keát thaønh quaû Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naêm 2008, ñaõ ñöôïc coâng boá taïi Roma.
Vaên kieän ñaõ ñöôïc giôùi thieäu vôùi giôùi baùo chí trong cuoäc hoïp baùo taïi Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh, vôùi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Hoàng Y Marc Ouellet, ngöôøi Canada, Toång tröôûng Boä Giaùm Muïc, Ñöùc Hoàng Y Taân cöû Gianfranco Ravasi, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà vaên hoùa, vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nikola Eterovic, ngöôøi Croaùt, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá giôùi.
Toâng Huaán daøi gaàn 200 trang vôùi 124 ñoaïn: ngoaøi phaàn nhaäp ñeà vaø keát luaän, ñöôïc chia laøm 3 phaàn töông öùng vôùi Chuû ñeà Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi hoài thaùng 10 naêm 2008 veà ñeà taøi "Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi":
- Phaàn I noùi veà Lôøi Chuùa: Thieân Chuùa noùi, söï ñaùp traû cuûa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, vaø tieáp ñeán laø söï chuù giaûi Kinh Thaùnh trong Giaùo Hoäi.
- Phaàn II: Lôøi Chuùa trong Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi tieáp nhaän Lôøi Chuùa; Phuïng vuï laø nôi öu tieân cuûa Lôøi Chuùa; Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi: vieäc muïc vuï kinh thaùnh, giaûng thuyeát, vieäc ñoïc vaø caàu nguyeän vôùi Lôøi Chuùa, lectio divina..
- Phaàn III: Lôøi Chuùa cho theá giôùi. Phaàn naøy nhaán maïnh ñeán söù vuï truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh, loan baùo Lôøi cöùu ñoä cuûa Chuùa cho theá giôùi; Lôøi Chuùa vaø söï daán thaân cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi: giôùi treû, ngöôøi di daân, ngöôøi ngheøo; Lôøi Chuùa vaø vaên hoùa, Lôøi Chuùa vaø vieäc ñoái thoaïi lieân toân.
Cuøng vôùi Vaên baûn Toâng Huaán Lôøi Chuùa, Vaên phoøng Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi cuõng coâng boá moät baûn toùm löôïc noäi dung vaên kieän giaùo huaán naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Toùm löôïc Toâng Huaán
"Taùi khaùm phaù vò trí trung taâm cuûa Lôøi Chuùa" trong ñôøi soáng baûn thaân vaø Giaùo Hoäi, tieáp ñeán laø "söï caáp thieát vaø söï töôi ñeïp" cuûa vieäc loan baùo Lôøi Chuùa ñeå cöùu ñoä nhaân loaïi nhö "nhöõng chöùng nhaân ñaày xaùc tín vaø ñaùng tin caäy cuûa Chuùa Phuïc Sinh": ñoù laø toång hôïp söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 trong Toâng Huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc "Verbum Domini", Lôøi Chuùa, ñoùn nhaän nhöõng suy tö vaø ñeà nghò ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc neân leân trong khoùa hoïp taïi Vatican hoài thaùng 10 naêm 2008 veà ñeà taøi "Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi". Vaên kieän, daøi gaàn 200 trang, laø moät lôøi keâu goïi tha thieát ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng göûi tôùi caùc vò muïc töû, caùc thaønh vieân ñôøi soáng thaùnh hieán vaø caùc giaùo daân, "ngaøy caøng quen thuoäc hôn vôùi Kinh Thaùnh", vaø khoâng bao giôø queân raèng "nôi caên coäi cuûa moïi linh ñaïo Kitoâ chaân chính vaø soáng ñoäng ñeàu coù Lôøi Chuùa ñöôïc loan baùo, ñoùn nhaän, cöû haønh vaø suy nieäm trong Giaùo Hoäi" (121).
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 khai trieån nhöõng suy tö cuûa ngaøi ñi töø Lôøi Töïa cuûa Tin Möøng theo Thaùnh Gioan ñaët chuùng ta ñöùng tröôùc "maàu nhieäm Thieân Chuùa, Ñaáng toû mình ra qua hoàng aân Lôøi Ngaøi.. Lôøi cuûa Ngaøi ñaõ nhaäp theå (Ga 1,14). Ñoù laø tin möøng" (1). Ñöùc Giaùo Hoaøng quaû quyeát: "Trong moät theá giôùi thöôøng caûm thaáy Thieân Chuùa nhö thöøa thaõi vaø xa laï, khoâng coù ñieàu öu tieân naøo lôùn hôn öu tieân naøy: ñoù laø taùi môû ra cho con ngöôøi ngaøy nay caùnh cöûa daãn ñeán Thieân Chuùa, vò Thieân Chuùa ñang noùi vaø thoâng truyeàn cho chuùng tình thöông cuûa Ngaøi ñeå chuùng ta ñöôïc söï soáng doài daøo" (2).
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích raèng "Thieân Chuùa noùi vaø can thieäp trong lòch söû ñeå möu ích cho con ngöôøi", vaø chæ khi naøo con ngöôøi côûi môû ñoái thoaïi vôùi Ñaáng Saùng Taïo neân mình, thì môùi coù theå hieåu ñöôïc baûn thaân vaø thoûa maõn nhöõng khaùt voïng saâu xa nhaát cuûa mình. "Thöïc vaäy, - Toâng Huaán vieát - Lôøi Chuùa khoâng choáng laïi con ngöôøi, khoâng boùp ngheït nhöõng öôùc muoán chaân chính cuûa con ngöôøi, traùi laïi Lôøi Chuùa soi saùng, thanh taåy vaø ñöa nhöõng öôùc muoán aáy ñeán choã vieân maõn.. Raát tieác laø trong thôøi ñaïi chuùng ta ngaøy nay, coù moät yù töôûng raát ñöôïc phoá bieán, nhaát laø taïi Taây Phöông, cho raèng Thieân Chuùa xa laï vôùi ñôøi soáng vaø caùc vaán ñeà cuûa con ngöôøi vaø hôn nöõa, söï hieän dieän cuûa Chuùa coù theå ñe doïa quyeàn töï quyeát cuûa con ngöôøi". Trong thöïc teá, "chæ coù Thieân Chuùa môùi ñaùp öùng khaùt voïng trong taâm hoàn moãi ngöôøi!".
Ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, "veà phöông dieän muïc vuï, ñieàu raát quan troïng laø trình baøy Lôøi Chuùa trong khaû naêng cuûa Lôøi naøy ñoái thoaïi vôùi caùc vaán ñeà cuûa con ngöôøi trong ñôøi soáng thöôøng nhaät.. Vieäc muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi phaûi cho thaáy roõ Thieân Chuùa laéng nghe nhöõng nhu caàu vaø tieáng keâu cuûa con ngöôøi nhö theá naøo" ñeå mang laïi cho con ngöôøi "haïnh phuùc vónh cöûu troïn veïn" (22-23). Theo nghóa ñoù, caàn giaùo duïc caùc tín höõu nhìn nhaän raèng "caên coäi cuûa toäi loãi chính laø khoâng laéng nghe Lôøi Chuùa vaø khoâng ñoùn nhaän, trong Chuùa Gieâsu, Lôøi cuûa Thieân Chuùa, ôn tha thöù môû cho chuùng ta ôn cöùu ñoä" (26).
Vaên kieän nhaéc laïi Coâng ñoàng chung Vatican 2 ñaõ ñaåy maïnh vieäc taùi khaùm phaù Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi (3), vaø taùi khaúng ñònh söï toân kính saâu xa ñoái vôùi Kinh Thaùnh, "tuy raèng ñöùc tin Kitoâ khoâng phaûi laø moät "toân giaùo cuûa Saùch": Kitoâ giaùo laø "toân giaùo cuûa Lôøi Chuùa", khoâng phaûi "moät lôøi ñöôïc vieát ra vaø caâm nín, nhöng laø Lôøi nhaäp theå vaø soáng ñoäng" (7), döôùi aùnh saùng cuûa Lôøi naøy, "bí nhieäm veà thaân phaän cuûa con ngöôøi ñöôïc saùng toû chung cuïc" (6). Thöïc vaäy, Chuùa Gieâsu Kitoâ laø "Lôøi chung keát cuûa Thieân Chuùa": Vì theá, "chuùng ta khoâng neân chôø ñôïi moät maïc khaûi coâng khai naøo khaùc tröôùc khi Chuùa toû hieän trong vinh quang". Trong boái caûnh aáy, "caàn giuùp caùc tín höõu phaân bieät roõ raøng Lôøi Chuùa khaùc vôùi nhöõng maïc khaûi tö", vai troø cuûa caùc maïc khaûi naøy "khoâng phaûi laø .. boå tuùc Maïc Khaûi chung cuïc cuûa Chuùa Kitoâ, nhöng laø giuùp soáng maïc khaûi aáy moät caùch troïn veïn hôn trong moät thôøi ñieåm lòch söû naøo ñoù". Maïc khaûi tö laø "moät trôï giuùp ñöôïc ban taëng, nhöng khoâng baét buoäc phaûi söû duïng maïc khaûi aáy" (14).
Giaûi thích Lôøi Chuùa
Veà vieäc giaûi thích ñuùng ñaén Lôøi Chuùa, Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh raèng "khoâng coù söï hieåu bieát chaân chính naøo veà Maïc khaûi Kitoâ giaùo ôû ngoaøi hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Linh" (15), nhö thaùnh Gieâroânimoâ ñaõ noùi: "Chuùng ta khoâng theå hieåu ñöôïc Kinh Thaùnh neáu khoâng coù söï trôï giuùp cuûa Chuùa Thaùnh Linh, Ñaáng linh höùng Kinh Thaùnh" (16): ñaây laø moät söï hieåu bieát taêng tröôûng vôùi thôøi gian, nhôø söï trôï giuùp cuûa Thaùnh Linh, nhôø Truyeàn Thoáng sinh ñoäng cuûa Giaùo Hoäi vaø Huaán Quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh, Huaán Quyeàn naøy coù thaåm quyeàn "giaûi thích chính thöùc Lôøi Chuùa, ñöôïc vieát ra hoaëc truyeàn laïi" (33). "Moâi tröôøng nguyeân thuûy ñeå giaûi thích Kinh Thaùnh laø ñôøi soáng Giaùo Hoäi", xeùt vì "khoâng coù lôøi ngoân söù naøo tuøy thuoäc söï giaûi thích cuûa tö nhaân" (29); vaû laïi, thaùnh Gieâroânimoâ luoân nhaéc nhôû raèng "chuùng ta khoâng bao giôø ñoïc Kinh Thaùnh moät mình. Chuùng ta gaëp quaù nhieàu caùnh cöûa kheùp kín vaø deã rôi vaøo sai laàm" (30).
Nghieân cöùu Kinh Thaùnh
Ñöùc Giaùo Hoaøng phaân tính hieän tình nghieân cöùu Kinh Thaùnh vaø nhaän xeùt raèng "Phaàn lôùn hieäu naêng muïc vuï trong hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi vaø ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa caùc tín höõu tuøy thuoäc quan heä phong phuù giöõa khoa chuù giaûi vaø thaàn hoïc" (31). Ñöùc Giaùo Hoaøng nhìn nhaän söï ñoùng goùp quan troïng cuûa "khoa chuù giaûi pheâ bình lòch söû" vaø caùc phöông phaùp khaùc (32), nhöng ngaøi cuõng caûnh giaùc veà nguy cô lôùn ngaøy nay do "moät thöù chuû thuyeát nhò nguyeân" giöõa khoa chuù giaûi Kinh thaùnh vaø thaàn hoïc: moät beân laø khoa chuù giaûi chæ giôùi haïn trong vaøo phöông phaùp pheâ bình lòch söû, vaø trôû thaønh moät "khoa chuù giaûi bò tuïc hoùa", trong ñoù taát caû ñeàu bò thu haëp vaøo "yeáu toá phaøm nhaân", ñeán ñoä phuû nhaän "lòch söû tính cuûa caùc yeáu toá thaàn thieâng"; vaø beân kia laø moät neàn thaàn hoïc "coù xu höôùng thieâng lieâng hoùa yù nghóa cuûa Kinh Thaùnh vaø khoâng toân troïng ñaëc tính lòch söû cuûa maïc khaûi".
Ñöùc Giaùo Hoaøng caàu mong coù söï "hieäp nhaát giöõa hai caáp ñoä" giaûi thích, xeùt cho cuøng noù ñoøi phaûi coù "moät söï hoøa hôïp giöõa ñöùc tin vaø lyù trí", laøm sao ñeå ñöùc tin khoâng bao giôø trôû thaønh moät thöù "duy tín", vôùi haäu quaû laø ngöôøi ta ñoïc Kinh Thaùnh theo chuû thuyeát duy caên (fondamentaliste) - hieåu Kinh Thaùnh theo nghóa ñen - vaø ngoaøi ra caàn coù moät lyù trí "toû ra côûi môû, khoâng tieân thieân phuû nhaän taát caû nhöõng gì vöôït quaù möùc ñoä cuûa lyù trí (33-36). Vì theá, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 mong muoán raèng trong laõnh vöïc giaûi thích Saùch Thaùnh, "söï nghieân cöùu ñöôïc tieán trieån" mang laïi thaønh quaû cho khoa Kinh Thaùnh vaø cho ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa caùc tín höõu" (19) vaø ñoàng thôøi coù theå môû roäng cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc vò muïc töû, caùc nhaø chuù giaûi vaø thaàn hoïc (45) vôùi yù thöùc raèng, trong laõnh vöïc naøy, "Thaùnh Truyeàn, Kinh Thaùnh vaø Huaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh, do söï xeáp ñaët raát khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa, ñeàu coù lieân heä maät thieát vôùi nhau ñeán ñoä khoâng thöïc taïi naøo hieän höõu maø khoâng coù thöïc taïi khaùc" (47).
Ngoaøi ra Toâng Huaán nhaán maïnh raèng ta "chæ coù theå hieåu Kinh Thaùnh neáu soáng Kinh Thaùnh" (47): thöïc vaäy "söï giaûi thích Kinh Thaùnh saâu xa nhaát ñeán töø nhöõng ngöôøi ñeå cho Lôøi Chuùa uoán naén mình", nghóa laø töø caùc thaùnh. "Hoïc hoûi vôùi caùc ngaøi, ñoù laø moät con ñöôøng chaéc chaén ñeå thöïc hieän moät söï giaûi thích Lôøi Chuùa moät caùch soáng ñoäng vaø höõu hieäu" (48-49). Vaø nhaéc ñeán Meï Maria, "Hình aûnh cuûa Giaùo Hoäi laéng nghe Lôøi Chuùa nhaäp theå trong Meï", Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaén nhuû "caùc hoïc giaû ngaøy caøng ñaøo saâu quan heä giöõa Thaùnh Maãu hoïc vaø thaàn hoïc veà Lôøi Chuùa" (27).
Kinh Thaùnh vaø ñaïi keát, lieân toân
Toâng Huaán cuõng nhaán maïnh "vò theá trung taâm cuûa nhöõng nghieân cöùu Kinh Thaùnh trong vieäc ñoái thoaïi ñaïi keát", ñaùnh giaù cao söï coå voõ "nhöõng buoåi cöû haønh ñaïi keát laéng nghe Lôøi Chuùa" vì "vieäc cuøng laéng nghe Kinh Thaùnh thuùc ñaåy .. ñoái thoaïi baùc aùi vaø laøm taêng tröôûng cuoäc ñoái thoaïi veà chaân lyù" (46).
Ñöùc Giaùo Hoaøng taùi khaúng ñònh raèng "maïc khaûi Cöïu Öôùc tieáp tuïc coù giaù trò ñoái vôùi caùc tín höõu Kitoâ chuùng ta" vì ñoù Lôøi Chuùa. Ngaøi vieát: "Caên coäi cuûa Kitoâ giaùo ôû trong Cöïu Öôùc vaø Kitoâ giaùo luoân nuoâi döôõng mình nhôø caên coäi aáy" (40). Töø ñoù coù moät "quan heä ñaëc bieät giöõa caùc tín höõu Kitoâ vaø Do thaùi, moät quan heä khoâng bao giôø coù theå bò queân laõng" vaø phaûi daãn ñöa caùc tín höõu Kitoâ ñeán moät "thaùi ñoä quí meán daân Do thaùi". "Moät laàn nöõa toâi muoán taùi khaúng ñònh raèng cuoäc ñoái thoaïi vôùi ngöôøi Do thaùi laø ñieàu quí giaù döôøng naøo ñoái vôùi Giaùo Hoäi" (43).
Ñaøng khaùc, "Giaùo Hoäi cuõng nhìn nhaän nhö thaønh phaàn thieát yeáu trong vieäc loan baùo Lôøi Chuùa vieäc gaëp gôõ, ñoái thoaïi vaø coäng taùc vôùi moïi ngöôøi thieän chí, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi thuoäc caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc cuûa nhaân loaïi, traùnh nhöõng hình thöùc toân giaùo pha troän laãn nhau vaø thaùi ñoä duy töông ñoái (117).
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc nhaéc laïi raèng Giaùo Hoäi nhìn ngöôøi "Hoài giaùo vôùi loøng quí chuoäng, hoï laø nhöõng ngöôøi cuõng nhìn nhaän söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa duy nhaát", vaø mong muoán coù söï phaùt trieån ñoái thoaïi döïa treân söï tín nhieäm laãn nhau, ñaøo saâu nhöõng giaù trò nhö "toân troïng söï soáng","caùc quyeàn baát khaû nhöôïng cuûa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ cuõng nhö söï bình ñaúng nam nöõ", vaø söï ñoùng goùp cuûa caùc toân giaùo cho coâng ích, ñeå yù ñeán "söï phaân bieät giöõa laõnh vöïc xaõ hoäi chính trò vaø laõnh vöïc toân giaùo" (119). Vì theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng baøy toû "söï toân troïng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi caùc toân giaùo coå kính vaø nhöõng truyeàn thoáng tinh thaàn cuûa caùc ñaïi luïc", "chöùa ñöïng nhöõng giaù trò coù theå taïo ñieàu kieän raát deã daøng cho söï caûm thoâng giöõa con ngöôøi vaø caùc daân toäc vôùi nhau" (119). Nhöng ngaøi cuõng nhaán maïnh raèng "cuoäc ñoái thoaïi seõ khoâng ñöôïc phong phuù neáu noù khoâng bao goàm caû .. töï do tuyeân ñöùng toân giaùo cuûa mình coâng khai hoaëc rieâng tö cuõng nhö töï do löông taâm" (120).
Lôøi Chuùa vaø phuïng vuï
Toâng Huaán cuõng baøn ñeán töông quan giöõa Lôøi Chuùa vaø phuïng vuï: "ñaây laø laõnh vöïc öu tieân trong ñoù Thieân Chuùa.. noùi vôùi daân Ngaøi ngaøy nay, ñang laéng nghe vaø ñaùp laïi"; "Khi ta ñoïc Kinh Thaùnh trong Giaùo Hoäi" thì chính Chuùa Kitoâ "noùi" (52). Nhöng caàn giaùo duïc caùc tín höõu hieåu söï thoáng nhaát giöõa Lôøi Chuùa vaø Bí tích trong maàu nhieäm Giaùo Hoäi. Thöïc vaäy, "trong quan heä giöõa Lôøi Chuùa vaø caùc cöû chæ bí tích, hoaït ñoäng cuûa chính Thieân Chuùa ñöôïc bieåu loä döôùi hình thöùc phuïng vuï trong lòch söû nhôø "tính chaát ñaøo luyeän cuûa chính Lôøi Chuùa. Quaû theá, Trong lòch söû cöùu ñoä, khoâng coù söï taùch bieät giöõa ñieàu Thieân Chuùa noùi vaø laøm.. Cuõng vaäy, trong hoaït ñoäng phuïng vuï, chuùng ta ñöùng tröôùc Lôøi Chuùa thöïc hieän ñieàu maø Chuùa noùi" (53).
Ñöùc Giaùo Hoaøng taùi yeâu caàu "chaêm soùc kyõ löôõng hôn vieäc coâng boá Lôøi Chuùa": caùc ñoäc vieân "phaûi thöïc söï coù khaû naêng vaø ñöôïc chuaån bò thi haønh coâng taùc naøy. Hoï caàn ñöôïc chuaån bò veà maët Kinh Thaùnh vaø phuïng vuï cuõng nhö veà maët kyõ thuaät" (58).
Tieáp ñeán Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng keâu goïi caûi tieán "phaåm chaát caùc baøi giaûng": caàn phaûi traùnh nhöõng baøi giaûng chung chung vaø tröøu töôïng, laøm lu môø ñaëc tính ñôn sô cuûa Lôøi Chuùa, cuõng nhö traùnh nhöõng ñieàu roâng raøi thu huùt söï chuù yù veà giaûng vieân thay vì vaøo trong taâm söù ñieäp Tin Möøng. Phaûi giuùp caùc tín höõu thaáy roõ raèng ñieàu maø vò giaûng thuyeát quan taâm ñoù laø trình baøy Chuùa Kitoâ, vaø Ngaøi phaûi ôû trung taâm cuûa moïi baøi giaûng" (59). Vì theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng taùi khaúng ñònh neân soaïn moät cuoán Caåm Nang doïn baøi giaûng "ñeå giuùp caùc thöøa taùc vieân chu toaøn nghóa vuï cuûa mình moät caùch toát ñeïp hôn" (60).
Ngoaøi ra, Toâng Huaán cuõng baøy toû mong öôùc Phuïng vuï caùc Giôø Kinh "ngaøy caøng ñöôïc phoå bieán nôi Daân Chuùa.. nhaát laø vieäc ñoïc Kinh Ngôïi Khen vaø Kinh Chieàu. Söï phoå bieán naøy giuùp caùc tín höõu quen thuoäc vôùi Lôøi Chuùa (62).
Laáy laïi moät soá baøi phaùt bieåu cuûa caùc nghò phuï, Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh giaù trò cuûa söï thinh laëng trong caùc buoåi cöû haønh: thöïc vaäy, "Lôøi Chuùa chæ coù theå ñöôïc coâng boá vaø laéng nghe trong thinh laëng, beân ngoaøi cuõng nhö trong noäi taâm. Thôøi nay khoâng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï hoài nieäm vaø nhieàu khi ngöôøi ta coù caûm töôïng coù moät söï sôï haõi phaûi rôøi boû caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, duø laø trong moät luùc maø thoâi. Vì theá,ngaøy nay caàn giaùo duïc Daân Chuùa veà giaù trò cuûa söï thinh laëng" (66). Roài Toâng Huaán cuõng neâu leân moät soá lôøi nhaén nhuû: "ñöøng bao giôø lô laø vaán ñeà aâm thanh aâm höôûng, trong söï toân troïng caùc qui luaät phuïng vuï vaø kieán truùc" ñeå giuùp caùc tín höõu chuù yù hôn" (68); "khoâng bao giôø ñöôïc thay theá caùc baøi ñoïc ruùt töø Kinh Thaùnh baèng nhöõng vaên baûn khaùc, duø chuùng coù yù nghóa theá naøo ñi nöõa veà phöông dieän muïc vuï hoaëc tu ñöùc" (69); caàn coå voõ nhöõng baøi thaùnh ca laáy höùng töø Kinh thaùnh, bieát dieãn taû veû ñeïp cuûa Lôøi Chuùa nhôø moät söï hoøa hôïp giöõa lôøi vaø nhaïc." Veà vaán ñeà naøy cuõng caàn nhaéc laïi taàm quan troïng cuûa nhaø bình ca (70); sau cuøng, "neân ñaëc bieät chuù yù ñeán nhöõng ngöôøi khieám thò vaø khieám thính (71).
Daân Chuùa vaø Kinh Thaùnh
Ñöùc Giaùo Hoaøng cuøng vôùi caùc nghò phuï noàng nhieät mong öôùc coù moät "vaän hoäi môùi veà loøng yeâu meán cuûa toaøn theå moïi thaønh phaàn Daân Chuùa ñoái vôùi Kinh Thaùnh, ñeán ñoä töø söï chaêm chæ ñoïc vaø caàu nguyeän vôùi Kinh Thaùnh hoï ñaøo saâu chính quan heä vôùi Chuùa Gieâsu" (72). Caùc vò yeâu caàu taêng cöôøng vieäc muïc vuï Kinh Thaùnh, vieäc muïc vuï naøy cuõng coù giaù trò ñaùp traû hieän töôïng lan traøn cuûa caùc giaùo phaùi voán phoå bieán moät söï ñoïc Kinh Thaùnh moät caùch xuyeân taïc vaø lôïi duïng, ñoàng thôøi caàn coå voõ söï phoå bieán caùc coäng ñoaøn nhoû, trong ñoù ngöôøi ta thaêng tieán vieäc huaán luyeän, caàu nguyeän vaø hieåu bieát veà Kinh Thaùnh theo ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi" (73).
Caàn coù moät "söï huaán luyeän thích hôïp daønh cho caùc tín höõu Kitoâ, ñaëc bieät laø caùc giaùolyù vieân, duy trì söï chuù yù ñeán vieäc toâng ñoà Kinh Thaùnh (75). Toaøn theå Daân Chuùa, baét ñaàu töø caùc Giaùm Muïc, phaûi taùi khôûi haønh töø vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa. Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaëc bieät baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi caùc ñan só nam nöõ caùc doøng chieâm nieäm, "qua ñôøi soáng caàu nguyeän, laéng nghe vaø suy nieäm Lôøi Chuùa, ñang nhaéc nhôû cho chuùng ta raèng con ngöôøi khoâng phaûi chæ soáng baèng côm baùnh, nhöng coøn baèng moïi lôøi xuaát phaùt töø mieäng Thieân Chuùa".
Veà phaàn caùc gia ñình, Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc mong öôùc raèng moãi nhaø ñeàu coù cuoán Kinh Thaùnh, giöõ gìn moät caùch xöùng ñaùng, ñeå coù theå ñoïc vaø duøng ñeå caàu nguyeän". Toâng Huaán cuõng neâu cao thieân taøi cuûa nöõ giôùi trong vieäc nghieân cöùu Kinh Thaùnh vaø vai troø khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa phuï nöõ trong gia ñình, trong vieäc giaùo duïc, daïy giaùo lyù vaø trong vieäc thoâng truyeàn caùc giaù trò". Vaên kieän môøi goïi thöïc haønh lectio divina, vaø coå voõ nhöõng kinh nguyeän kính Ñöùc Meï nhö kinh Maân Coâi, kinh truyeàn tin, giuùp suy nieäm caùc maàu nhieäm thaùnh ñöôïc keå laïi trong Kinh Thaùnh. Vaên kieän cuõng tröng daãn moät soá kinh nguyeän coå kính cuûa Ñoângphöông Kitoâ giaùo, nhö thaùnh ca Ñöùc Meï Akathistos vaø Parklesis (78-88).
Kinh Thaùnh vaø truyeàn giaùo
Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh lôøi keâu goïi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc "haõy cuûng coá vaø taêng cöôøng yù thöùc truyeàn giaùo trong Giaùo Hoäi", vôùi yù thöùc raèng "ñieàu ñöôïc maïc khaûi trong Chuùa Kitoâ thöïc laø ôn cöùu ñoä taát caû moïi daân toäc"; "con ngöôøi caàn nieàm Hy Voïng cao caû ñeå coù theå soáng hieän taïi cuûa mình, nieàm hy voïng lôùn lao laø moät vò Thieân Chuùa coù moät khuoân maët loaøi ngöôøi vaø Ngaøi yeâu thöông chuùng ta cho ñeán cuøng" (Ga 13,1). Vì theá Giaùo Hoäi töï baûn chaát laø truyeàn giaùo. Chuùng ta khoâng theå rieâng giöõ cho mình nhöõng lôøi söï soáng ñôøi ñôøi ñöôïc ban cho chuùng ta trong cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ: nhöõng lôøi aáy daønh cho taát caû moïi ngöôøi vaø cho moãi ngöôøi. Moãi ngöôøi thôøi nay duø bieát hay khoâng, hoï ñang caàn vieäc loan baùo aáy.. Chuùng ta coù traùch nhieäm thoâng truyeàn ñieàu maø chuùng ta ñaõ töøng nhaän laõnh" (91-92). "Vì theá, vieäc truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi khoâng theå bò coi nhö moät ñieàu tuøy yù hoaëc theâm vaøo cho ñôøi soáng Giaùo Hoäi.. Ñaây khoâng phaûi laø loan baùo moät lôøi an uûi, nhöng laø moät lôøi coù söùc xaâm nhaäp maïnh meõ, keâu goïi hoaùn caûi, laøm cho cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa coù theå dieãn ra, vaø nhôø ñoù moät nhaân loaïi môùi ñöôïc trieån nôû" (93).
Toâng Huaán taùi khaúng ñònh raèng söù maïng loan baùo Lôøi Chuùa laø nghóa vuï cuûa taát caû moïi tín höõu ñaõ chòu pheùp röûa. "Khoâng Kitoâ höõu naøo coù theå caûm thaáy xa laï vôùi traùch nhieäm aáy". "YÙ thöùc naøy phaûi ñöôïc khôi daäy trong moãi gia ñình, giaùo xöù, coäng ñoaøn, hieäp hoäi vaø phong traøo cuûa Giaùo Hoäi". Ñaëc bieät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc bieát ôn vaø nhìn nhaän raèng caùc phong traøo cuûa Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoaøn môùi, trong Giaùo Hoäi, laø moät löïc löôïng maïnh meõ ñeå rao giaûng Tin Möøng thôøi nay, thuùc ñaåy phaùt trieån nhöõng hình thöùc môùi ñeå loan baùo Tin Möøng" (94).
"Giaùo Hoäi khoâng theå chæ giôùi haïn vaøo moät thöù muïc vuï baûo trì, daønh cho nhöõng ngöôøi ñaõ bieát Tin Möøng cuûa Chuùa Kitoâ. Ñaø tieán truyeàn giaùo laø moät daáu chæ roõ raät veà söï tröôûng thaønh cuûa moät coäng ñoaøn Giaùo Hoäi". Caàn coù moät "söï loan baùo minh thò": Giaùo Hoäi phaûi ñi tôùi moïi ngöôøi vôùi söùc maïnh cuûa Thaùnh Linh (Xc 1 Cr 2,5) vaø tieáp tuïc haønh ñoäng nhö ngoân söù baûo veä quyeàn vaø töï do cuûa con ngöôøi ñöôïc laéng nghe Lôøi Chuùa, tìm nhöõng phöông theá höõu hieäu nhaát ñeå coâng boá Lôøi Chuùa, caû khi coù nguy cô bò baùch haïi. Giaùo Hoäi maéc nôï ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, moùn nôï loan baùo Lôøi cöùu ñoä": vôùi bao nhieâu daân toäc chöa bieát Lôøi Chuùa vaø nhöõng ngöôøi caàn taùi ñöôïc rao giaûng Lôøi Chuùa vôùi söùc thuyeát phuïc nhôø nhöõng chöùng nhaân ñaùng tin nhieäm cuûa Tin Möøng". Ñöùc Giaùo Hoaøng caûm ñoäng nghó tôùi taát caû nhöõng ngöôøi bò baùch haïi vì Chuùa Kitoâ, tôùi "bao nhieâu anh chò em ngaøy caøng queân mình vì loan baùo chaân lyù tình thöông cuûa Chuùa ñöôïc maïc khaûi cho chuùng ta trong Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñanh vaø soáng laïi".
Ñaëc bieät Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc vieát: "Chuùng toâi thaân aùi lieân ñôùi saâu xa vôùi caùc tín höõu thuoäc taát caû caùc coäng ñoaøn Kitoâ ôû AÙ, Phi .. ngaøy nay ñang coù nguy cô maát maïng hoaëc bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi vì ñöùc tin.. Ñoàng thôøi chuùng toâi khoâng ngöøng leân tieáng ñeå caùc chính phuû baûo ñaûm cho taát caû moïi ngöôøi quyeàn töï do löông taâm vaø toân giaùo, vaø caû quyeàn ñöôïc coâng khai laøm chöùng veà ñöùc tin cuûa mình" (95-98).
Kinh Thaùnh vaø söï daán thaân xaõ hoäi
Ngoaøi ra, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 nhaéc nhôû raèng vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa khoâng daãn söï troán chaïy khoûi theá gian nhöng ñöa tôùi söï daán thaân maïnh meõ hôn ñeå laøm cho theá giôùi treû neân coâng baèng vaø deã ôû hôn. Chính Lôøi Chuùa toá giaùc roõ raøng nhöõng baát coâng vaø thaêng tieán tình lieân ñôùi vaø bình ñaúng. Söï daán thaân cho coâng lyù vaø bieán ñoåi theá giôùi laø yeáu toá caáu thaønh coâng cuoäc rao giaûng Tin Möøng. Haún thaät, Giaùo Hoäi khoâng coù nghóa vuï tröïc tieáp kieán taïo moät xaõ hoäi coâng baèng hôn, cho duø Giaùo Hoäi coù quyeàn vaø nghóa vuï can thieäp vaøo nhöõng vaán ñeà luaân lyù vaø ñaïo ñöùc lieân quan tôùi ích lôïi cuûa con ngöôøi vaø caùc daân toäc. Nghóa vuï chuû yeáu cuûa giaùo daân, ñöôïc giaùo duïc trong tröôøng cuûa Tin Möøng, laø can thieäp tröïc tieáp vaøo hoaït ñoäng xaõ hoäi vaø chính trò, thaêng tieán caùc quyeàn cuûa moãi ngöôøi, döïa treân luaät töï nhieân, ñöôïc ghi khaéc trong taâm khaûm con ngöôøi, vaø nhöõng quyeàn aáy coù tính chaát "phoå quaùt, baát khaû vi phaïm vaø baát khaû nhöôïng". Lôøi Chuùa cuõng laø "moät nguoàn maïch hoøa giaûi vaø an bình". Ñöùc Giaùo Hoaøng quaû quyeát: "Moät laàn nöõa toâi muoán taùi khaúng ñònh raèng toân giaùo khoâng bao giôø coù theå bieän minh cho söï baát bao dung hoaëc chieán tranh. Khoâng theå söû duïng baïo löïc nhaân danh Thieân Chuùa!" (99-103).
Ngöôøi treû, di daân vaø ngöôøi ngheøo
Tieáp ñeán Toâng Huaán ñeà caäp ñeán vaán ñeà loan baùo cho ngöôøi treû, ngöôøi di daân, ngöôøi ñau khoå vaø ngöôøi ngheøo. Söï quan taâm ñeán giôùi treû bao goàm can ñaûm loan baùo roõ raøng.. Hoï caàn nhöõng chöùng nhaân vaø thaày daäy, ñoàng haønh vaø höôùng daãn hoï yeâu thöông vaø ñeå hoï thoâng truyeàn Tin Möøng nhaát laø cho nhöõng ngöôøi ñoàng löùa tuoåi, vaø qua ñoù hoï trôû thaønh nhöõng ngöôøi loan baùo moät caùch chaân chính vaø ñaùng tin caäy".
Caùc phong traøo di daân "mang laïi cô hoäi môùi meû ñeå phoå bieán Lôøi Chuùa. Veà vaán ñeà naøy caùc Nghò phuï ñaõ quaû quyeát raèng ngöôøi di daân coù quyeàn ñöôïc nghe Lôøi Huaán Giaùo ñöôïc ñeà nghò cho hoï chöù khoâng aùp ñaët. Neáu hoï laø Kitoâ höõu, hoï caàn ñöôïc giuùp ñôõ thích hôïp veà muïc vuï ñeå cuûng coá ñöùc tin.
Tieáp ñeán, Toâng Huaán khuyeân nhuû neân gaàn guõi ngöôøi ñau khoå: "Lôøi Chuùa cuõng toû loä cho chuùng ta nhöõng hoaøn caûnh naøy, ñöôïc söï dòu daøng cuûa Thieân Chuùa bao truøm moät caùch huyeàn nhieäm. Ñöùc tin naûy sinh töø cuoäc gaëp gôõ vôùi Lôøi Chuùa giuùp chuùng ta coi ñôøi soáng con ngöôøi laø ñaùng soáng caû khi ñôøi soáng aáy bò suy yeáu". Sau cuøng, laø nhöõng ngöôøi ngheøo, "vieäc phuïc vuï baùc aùi khoâng bao giôø ñöôïc thieáu trong caùc Giaùo Hoäi chuùng ta, noù phaûi luoân gaén lieàn vôùi vieäc loan baùo Lôøi Chuùa vaø vieäc cöû haønh caùc maàu nhieäm thaùnh. Giaùo Hoäi khoâng bao giôø ñöôïc laøm ngöôøi ngheøo thaát voïng: "Caùc vò muïc töû ñöôïc keâu goïi laéng nghe hoï, hoïc hoûi nôi hoï, höôùng daãn hoï trong ñöùc tin vaø khích leä hoï trôû thaønh nhöõng ngöôøi kieán taïo lòch söû cuûa hoï". Vaø Toâng huaán cuõng noùi ñeán moái quan heä giöõa Lôøi Chuùa vaø vieäc baûo toàn coâng trình saùng taïo cuûa Chuùa (104-108).
Kinh Thaùnh vaø vaên hoùa
Toâng Huaán keâu goïi "môû moät cuoäc gaëp gôõ môùi meû giöõa Kinh Thaùnh vaø caùc neàn vaên hoùa". Ñöùc Giaùo Hoaøng vieát: "Toâi muoán laäp laïi vôùi moïi giôùi vaên hoùa raèng hoï khoâng coù gì phaûi sôï khi côûi môû ñoái vôùi Lôøi Chuùa; Lôøi Chuùa khoâng bao giôø phaù huûy vaên hoùa ñích thöïc, nhöng laø moät söï kích thích tröôøng kyø ñeå tìm kieám nhöõng kieåu dieãn taû nhaân baûn ngaøy caøng thích hôïp vaø yù nghóa hôn. Ngoaøi ra, caàn phaûi hoaøn toaøn phuïc hoài yù nghóa Kinh Thaùnh nhö moät boä luaät lôùn veà vaên hoùa. Toâng Huaán mong muoán coù söï coå voõ kieán thöùc veà Kinh thaùnh trong caùc tröôøng hoïc vaø ñaïi hoïc, vöôït thaéng nhöõng thaønh kieán cuõ vaø môùi. Vaên kieän baøy toû söï quí chuoäng, vaø ngöôõng moä cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi ñoái vôùi nhöõng ngheä só say meâ thaåm myõ, ñeå cho mình ñöôïc Kinh Thaùnh gôïi höùng, giuùp nhaän thöùc caùc thöïc taïi voâ hình vaø vónh cöûu trong khoâng gian vaø thôøi gian. Toâng huaán keâu goïi söï daán thaân roäng raõi vaø coù phaåm chaát cao hôn trong giôùi truyeàn thoâng ñeå noåi baät toân nhan Chuùa Kitoâ vaø ñeå tieáng Ngaøi ñöôïc laéng nghe. Ñaëc bieät Toâng Huaán nhaán maïnh vai troø ngaøy caøng gia taêng cuûa Internet, ñaây laø moät dieãn ñaøn môùi trong ñoù Tin Möøng vang doäi, nhöng vôùi yù thöùc raèng theá giôùi tieàm theå khoâng bao giôø coù theå thay cho theá giôù thöïc taïi (109-113).
Khi noùi veà vieäc rao giaûng Tin Möøng cho caùc neàn vaên hoùa, Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaän xeùt raèng Lôøi Chuùa bieåu loä moät tính chaát lieân vaên hoùa saâu xa, coù khaû naêng gaëp gôõ vaø laøm cho caùc neàn vaên hoùa gaëp gôõ nhau.. Nhöng "söï hoäi nhaäp vaên hoùa khoâng ñöôïc laãn loän vôùi nhöõng tieán trình thích öùng hôøi hôït vaø caøng khoâng bò laãn loän vôùi söï hoøa ñoàng laøm maát ñi tính chaát ñoäc ñaùo cuûa Tin Möøng ñeå laøm cho Tin Möøng deã ñöôïc chaáp nhaän hôn. "Lôøi Chuùa bieán ñoåi nhöõng giôùi haïn cuûa cuûa moãi neàn vaên hoùa taïo neân söï hieäp thoâng giöõa caùc daân toäc khaùc nhau, môøi goïi hoï ñi tôùi moät tình hieäp thoâng bao quaùt, thöïc söï laø phoå quaùt, noái keát taát caû moïi ngöôøi, hieäp nhaát taát caû laøm cho chuùng ta trôû thaønh anh em vôùi nhau" (114-116)
Ñöùc Giaùo Hoaøng keát luaän raèng thôøi ñaïi chuùng ta ngaøy nay ngaøy caøng phaûi trôû thaønh moät thôøi ñaïi taùi laéng nghe Lôøi Chuùa vaø taùi truyeàn giaûng Tin Möøng, vì ngaøy nay, Chuùa Gieâsu Phuïc Sinh vaãn coøn noùi vôùi chuùng ta: "Caùc con haõy ñi khaép theá gian, vaø rao giaûng Tin Möøng cho moïi loaøi thuï taïo" (Mc 16,15). Khi loan bao Lôøi Chuùa trong söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Linh, chuùng ta cuõng muoán thoâng truyeàn moät nguoàn maïch vui möøng ñích thöïc, khoâng phaûi nieàm vui hôøi hôït vaø choùng qua, nhöng laø nieàm vui naûy sinh töø yù thöùc raèng chæ coù Chuùa Gieâsu môùi coù lôøi ban söï soáng ñôøi ñôøi (Ga 6,68)" (121-124).
G. Traàn Ñöùc Anh OP chuyeån yù
(Radio Vatican)