Troø heà baàu cöû
döôùi cheá ñoä ñoäc taøi
Troø heà baàu cöû döôùi cheá ñoä ñoäc taøi.
Myanmar (Vat. 5/11/2010) - Trong caùc ngaøy 7-11 thaùng 11 naêm 2010 ngöôøi ñaân Myanmar seõ ñi ñaàu phieáu. Ñaây laø laàn ñaàu tieân sau 20 naêm soáng döôùi cheá ñoä ñoäc taøi quaân phieät, ngöôøi daân Myanmar laïi ñi boû phieáu. Trong laàn ñaàu phieáu naêm 1990 ñaûng "Lieân Minh Quoác Gia Daân Chuû" do baø Aung San Suu Kyi laõnh ñaïo, ñaõ thaéng cöû lôùn, nhöng caùc töôùng laõnh quaân ñoäi huûy boû keát quûa cuoäc baàu cöû, duøng baïo löïc leân naém quyeàn, vaø aùp ñaët chính saùch cai trò ñoäc taøi cuûa hoï. Hoï ñeà nghò baø ra nöôùc ngoaøi sinh soáng, nhöng baø Aung San Suu Kyi töø choái, vì baø muoán ôû laïi ñeå tranh ñaáu baát baïo ñoäng goùp phaàn thaêng tieán daân chuû, beânh vöïc caùc quyeàn con ngöôøi vaø phaùt trieån quoác gia. Naêm 1991 khi ñöôïc giaûi thöôûng Nobel Hoøa Bình, baø ñaõ duøng tieàn thöôûng ñeå xaây döïng caû moät heä thoáng y teá vaø giaùo duïc cho ngöôøi daân Myanmar. Nhöng baø bò chính quyeàn quaân phieät ñoäc taøi quaûn thuùc. Naêm 2003 baø bò aùm saùt huït, cuõng keå töø ñoù söùc khoûe cuûa baø ngaøy caøng suy yeáu, ñeán phaûi giaûi phaãu vaø vaøo nhaø thöông ñieàu trò nhieàu laàn.
Ñaùng lyù ra ngaøy 21 thaùng 5 naêm 2009 baø heát haïn tuø quaûn thuùc, nhöng ngaøy muøng 3 thaùng 5 naêm 2009, oâng John William Yethaw, moät tín höõu Mormon ngöôøi Myõ ñaõ thaønh coâng bôi qua hoà Inya cho tôùi nhaø baø naèm beân kia bôø hoà. Vieän côù baø vi phaïm luaät quaûn thuùc tieáp ñoùn ngöôøi laï, chính quyeàn quaân phieät keát aùn baø theâm 18 thaùng quaûn thuùc taïi gia nöõa. Thaät ra muïc ñích chính laø ñeå loaïi baø khoûi cuoäc baàu cöû naêm 2010. Hôn ai heát, giôùi laõnh ñaïo quaân phieät ñoäc taøi quùa bieát raèng neáu ñeå cho baø ñöôïc tö do tham gia baàu cöû, hoï seõ bò thaûm baïi moät laàn nöõa, vì ngöôøi daân ñaõ chaùn ngaáy cung caùch cai trò ñoäc taøi saét maùu cuûa hoï roài.
Theá laø trong 21 naêm qua baø Aung San Suu Kyi ñaõ bò quaûn thuùc taïi gia hôn 15 naêm, vaø töø naêm 2003 tôùi nay baø ñaõ khoâng heà ñöôïc töï do, nhöng vaãn luoân luoân khieán cho caùc töôùng laõnh caàm quyeàn lo sôï.
Nhaân cuoäc boû phieáu trong nhöõng ngaøy naøy, hoài trung tuaàn thaùng 10 naêm 2010 Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Myanmar vaø Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ Myanmar ñaõ göûi cho kitoâ höõu toaøn nöôùc, cuõng nhö cho töôùng Than Shwe laõnh ñaïo Hoäi ñoàng quaân quaûn, moät söù ñieäp keâu goïi tinh thaàn traùch nhieäm, boû phieáu cho caùc öùng cöû vieân bieát thaêng tieán coâng baèng, töï do, bình ñaúng, hoøa bình vaø phaùt trieån. Ghi nhaän söï kieän Hoäi ñoàng quaân quaûn luoân noùi tôùi "caùc cuoäc baàu cöû töï do", giôùi laõnh ñaïo Kitoâ giaùo caàu mong chuùng dieãn ra trong tinh thaàn daân chuû thöïc söï, maø khoâng coù caùc ñe doïa, cöôõng baùch, toáng tieàn, vaø gian doái löøa ñaûo. Caùc vò laõnh ñaïo caùc toân giaùo taùi khaúng ñònh nhieäm vuï chæ cho moïi ngöôøi thaáy con ñöôøng cuûa coâng lyù, töï do vaø hieäp nhaát, choáng laïi moïi gian doái vaø baát coâng.
Thaät ra, töø nhieàu tuaàn qua, chính quyeàn quaân ñoäi Yangoon ñaõ tuyeân boá khoâng cho caùc nhaø baùo vaø caùc quan saùt vieân quoác teá nöôùc ngoaøi tôùi Myanmar. Caùc nhaø baùo quoác noäi laøm vieäc cho baùo chí ngoaïi quoác seõ ñöôïc maùy bay cuûa chính quyeàn chôû thaúng tôùi 18 ñòa ñieåm ñaàu phieáu kieåu maãu, do chính quyeàn löïa choïn kyõ löôõng tröôùc ñeå laøm phoùng söï vaø thoâng tin töùc. Vieäc kieåm phieáu vaø coâng boá keát quûa seõ naèm trong tay UÛy ban trung öông baàu cöû cuûa chính quyeàn.
Tin töùc töø Myanmar cho bieát nhaø nöôùc Yangoon ñaõ ngaên chaën vieäc boû phieáu cuûa 12 laøng thuoäc 6 quaän cöû tri, trong bang coù thieåu soá chuûng toäc Kayah sinh soáng. Hoài thaùng 9 naêm 2010 chính quyeàn ñaõ ñöa ra quyeát ñònh töông töï trong caùc bang khaùc nôi coù caùc chuûng toäc thieåu soá Kachin, Kayin, Mon vaø Shan sinh soáng. Nghóa laø chính quyeàn loaïi boû toaøn boä laù phieáu cuûa caùc nhoùm thieåu soá vaãn uûng hoä baø Aung San Suu Kyi.
Hoâm muøng 5 thaùng 11 naêm 2010 hai ñaûng ñoái laäp laø "Daân Chuû" vaø "Söùc Maïnh Quoác Gia Daân Chuû" ñaõ toá caùo ñaûng "Hieäp nhaát Lieân Ñôùi vaø Phaùt Trieån" cuûa caùc töôùng laõnh quaân ñoäi naém quyeàn laø ñaõ thu thaäp laù phieáu moät caùch baát hôïp phaùp, tröôùc khi cuoäc baàu cöû baét ñaàu, cuõng nhö tìm caùch hoái loä, mua chuoäc vaø ñe doïa cöû tri. Taïi tænh Dawei, mieàn ñoâng nam, chính quyeàn ñang tìm caùch chieám ñöôïc 20,000 treân toång soá 40,000 laù phieáu.
Treân danh saùch coù tôùi 37 ñaûng phaùi chính trò chính thöùc tham döï cuoäc ñaàu phieáu, nhöng thöïc ra chæ coù 2 ñaûng tranh cöû laø ñaûng "Hieäp Nhaát Lieân Ñôùi vaø Phaùt Trieån" cuûa caùc töôùng laõnh vaø ñaûng "Hieäp Nhaát Quoác Gia" cuûa caùc ngöôøi trung thaønh vôùi töôùng Ne Win. Vôùi khoaûn Hieán Phaùp thieát ñònh daønh cho ñaûng caàm quyeàn 25 gheá quoác hoäi, vaø vôùi khaû naêng phaân phoái quøa caùp nhö caùc thöù kieáng maét, ñieän thoaïi di ñoäng, ñeå mua laù phieáu, vôùi caùc theû caên cöôùc giaû, vaø haèng traêm caùch theá gian laän cuõng nhö caùc ñe doïa vaø cöôõng baùch cöû tri, ngöôøi ta bieát theá naøo Thuû töôùng U Thien Sein cuõng seõ ñaéc cöû, vaø quyeàn bính vaãn naèm trong tay Hoäi ñoàng quaân nhaân laõnh ñaïo. Vì theá noùi cho cuøng cuoäc baàu cöû chæ laø moät troø heà döôùi cheá ñoä ñoäc taøi maø thoâi, cuõng gioáng nhö caùc troø heà baàu cöû taïi Trung Quoác, Baéc Haøn, Cuba vaø Vieät Nam.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)