Vaøi nhaän ñònh veà caùc bieán chuyeån
toân giaùo taïi Trung Quoác
Vaøi nhaän ñònh veà caùc bieán chuyeån toân giaùo taïi Trung Quoác.
Trung quoác [National Catholic Register 13/10/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Chính quyeàn Hong kong ñang tìm caùch ngaên chaän moät cuoäc gaãm ñaøng Thaùnh giaù ñöôïc döï truø dieãn ra vaøo chieàu thöù Baûy 16 thaùng 10 naêm 2010.
Theo döï truø, buoåi gaãm ñaøng Thaùnh giaù seõ do Ñöùc hoàng y Joseph Zen Ze Kiun, cöïu Giaùm muïc Hong kong chuû söï vaø coù muïc ñích keâu goïi toân troïng töï do toân giaùo taïi Luïc ñòa. Döôøng nhö chính quyeàn cuûa vuøng baùn töï trò naøy sôï "laøm maát loøng" chính phuû coäng saûn Trung Quoác, bôûi vì buoåi gaãm ñaøng Thaùnh giaù ñöôïc toå chöùc moät tuaàn leã sau khi UÛy ban Nobel Nauy tuyeân boá trao taëng giaûi Nobel Hoøa bình naêm 2010 cho oâng Liu Xiaobo [Löu Hieåu Ba]. Quyeát ñònh cuûa UÛy ban Nobel Nauy ñaõ khieán cho chính phuû coäng saûn Trung Quoác phaån noä. Chính phuû naøy vaãn xem nhaø baát ñoàng chính kieán Liu Xiaobo, taùc giaû cuûa Hieán Chöông 08, nhö moät toäi phaïm.
Söï taêng tröôûng kinh teá vaø aûnh höôûng chính trò ngaøy caøng gia taêng cuûa Trung Quoác ñaõ ñöôïc caû theá giôùi nhìn nhaän. Ñaàu naêm 2010, nöôùc naøy ñaõ vöôït qua Nhöït baûn ñeå chieám giöõ vò trí cöôøng quoác kinh teá thöù nhì treân theá giôùi, chæ ñöùng sau Hoa kyø. Thaùi ñoä chính thöùc cuûa Trung quoác ñoái vôùi töï do ngoân luaän vaø töï do toân giaùo xem ra seõ coù moät yù nghóa ñaëc bieät treân chính tröôøng quoác teá.
Ñoái vôùi ngöôøi Coâng giaùo, 3 naêm sau khi Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI gôûi thö cho ngöôøi Coâng giaùo Trung Quoác, döôøng nhö Toøa thaùnh vaø quoác gia coäng saûn naøy ñaõ ñaït ñöôïc moät soá thoûa thuaän. Tuy nhieân vaãn coøn nhieàu khoù khaên maø ngöôøi Coâng giaùo taïi nöôùc naøy ñang phaûi ñöông ñaàu. Hieän vaãn coøn hai vò Giaùm muïc thuoäc Giaùo hoäi thaàm laëng ñang bò giam tuø. Daïo thaùng 7 naêm 2010, Toøa thaùnh laãn chính quyeàn Trung quoác ñeàu pheâ chuaån vieäc boå nhieäm Ñöùc cha Antonio Xu Jiwei laøm Giaùm muïc Taizhou. Vò Giaùm muïc naøy ñaõ ñöôïc taán phong tröôùc söï hieän dieän cuûa 4 vò Giaùm muïc hieäp thoâng vôùi Toøa thaùnh vaø ñöôïc nhaø nöôùc nhìn nhaän. Keå töø thaùng 4 naêm 2010, ñaõ coù 6 cuoäc taán phong Giaùm muïc nhö theá dieãn ra taïi Trung quoác.
Nhieàu ngöôøi cho raèng caùc cuoäc taán phong Giaùm muïc naøy ñöôïc nhaø nöôùc coäng saûn Trung quoác cho pheùp cöû haønh laø ñeå xoa dòu nhöõng caêng thaúng tieáp theo vuï baét giöõ Ñöùc cha Julius Jia Zhiguo, Giaùm muïc Zhengding hoâm 30 thaùng 3 naêm 2010, chính ngaøy dieãn ra phieân hoïp cuûa UÛy ban Toøa thaùnh veà Trung Quoác. UÛy ban naøy ñaõ ñöôïc Ñöùc thaùnh cha cho thaønh laäp hoài naêm 2007 ñeå "nghieân cöùu veà nhöõng vaán ñeà raát quan troïng" ñoái vôùi ngöôøi Coâng giaùo taïi Trung Quoác. Ñaây laø laàn thöù hai UÛy ban nhoùm hoïp. Ngaøy 2 thaùng 4, khi keát thuùc phieân hoïp, UÛy ban ñaõ cho coâng boá moät thoâng caùo baùo chí ñeå noùi raèng vieäc baét giöõ Ñöùc cha Zhiguo khoâng phaûi laø moät tröôøng hôïp rieâng reõ; moät soá giaùo só khaùc cuõng bò "töôùc ñoaït quyeàn töï do" hay "chòu nhieàu aùp löïc vaø giôùi haïn phi lyù trong caùc hoaït ñoäng muïc vuï".
Baø Marie Eve Reny, moät ngöôøi chuyeân nghieân cöùu veà Giaùo hoäi thaàm laëng taïi Trung quoác, noùi raèng ngöôøi Coâng giaùo vaø caùc tín höõu Kitoâ khaùc taïi ñaây khoâng coøn bò baùch haïi haèng ngaøy nhö trong quaù khöù. Tuy nhieân, theo baø Reny, "nhieàu linh muïc Coâng giaùo thuoäc Giaùo hoäi thaàm laëng vaãn bò xaùch nhieãu, thaåm vaán vaø giam giöõ" neáu caùc vò khoâng chòu gia nhaäp vaøo caùc toå chöùc "quoác doanh" nhö Hoäi coâng giaùo aùi quoác.
Treân cô baûn, Toøa thaùnh vaø Boä chính trò Trung Quoác vaãn chöa ñaït ñöôïc moät thoûa thuaän veà moái quan heä giöõa haøng giaùo só Coâng giaùo vaø nhaø nöôùc. Theo baø Reny, hieän ñang giaûng daïy taïi ñaïi hoïc Toronto, Canada, "döôùi maét chính phuû trung öông, hoøa giaûi coù nghóa laø haøng giaùo só cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng phaûi ñöôïc nhaø nöôùc kieåm soaùt, trong khi ñoù thì Giaùo hoäi thaàm laëng cho raèng hoøa giaûi coù nghóa laø taùch bieät giöõa Giaùo hoäi vaø nhaø nöôùc".
Nhöõng giaûi thích veà vaên hoùa vaø lòch söû ñoâi khi chieáu roïi aùnh saùng vaøo nhöõng quan ñieåm khaùc nhau aáy. Trung quoác nhìn nhaän cha Matteo Ricci laø moät trong nhöõng ngöôøi Taây phöông coù aûnh höôûng nhöùt vì ñaõ ñöùng ra beânh vöïc neàn vaên hoùa Trung hoa khi nöôùc naøy phaûi chòu caùc cöôøng quoác thöïc daân haï nhuïc. Vieäc kyû nieäm 400 naêm ngaøy qua ñôøi cuûa nhaø truyeàn giaùo doøng Teân naøy ñaõ ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhieàu bieán coá vaø cöû haønh.
Tuy nhieân, daïo thaùng 5 naêm 2010, Ñöùc thaùnh cha ñaõ noùi roõ raøng raèng "cha Ricci ñeán Trung quoác khoâng phaûi ñeå mang laïi khoa hoïc vaø vaên hoùa Taây phöông, maø ñeå mang ñeán Tin Möøng, ñeå laøm cho Thieân Chuùa ñöôïc bieát".
Naêm 1965, 14 naêm sau khi Trung Quoác buoäc ngöôøi Coâng giaùo phaûi caét ñöùt quan heä vôùi Toøa thaùnh, Coâng ñoàng Vatican II ñaõ cho coâng boá tuyeân ngoân ñoøi hoûi töï do toân giaùo cho moïi ngöôøi.
Tuy nhieân, cho tôùi nay, chính quyeàn coäng saûn Trung Quoác vaãn coøn duy trì nhöõng haïn cheá veà töï do toân giaùo. Theo baûn baùo caùo thöôøng nieân naêm 2010 cuûa UÛy ban Quoác Teá Töï do toân giaùo cuûa Hoa kyø, "chính quyeàn Trung quoác kieåm soaùt chaët cheõ moïi thöïc haønh toân giaùo vaø ñaøn aùp caùc hoaït ñoäng toân giaùo naøo khoâng naèm trong caùc toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc pheâ chuaån".
Nhaø nöôùc coäng saûn Trung quoác chuû tröông raèng ñeå duy trì söï oån ñònh xaõ hoäi, caàn phaûi loaïi tröø moïi baát ñoàng chính kieán hay ít nhöùt leøo laùi caùc hoaït ñoäng naøy ñeå giôùi haïn caùc caêng thaúng xaõ hoäi hay choáng ñoái nhaø nöôùc. Vieäc nhaø nöôùc coäng saûn Trung quoác cho pheùp taán phong Giaùm muïc gaàn ñaây coù theå ñöôïc hieåu theo chuû tröông aáy. Theo cha Bernardo Cervellera, giaùm ñoác haõng thoâng taán Asianews, sôû dó Baéc Kinh toû ra "uyeån chuyeån" hôn laø vì hoï hieåu raèng "caùc tín höõu Trung quoác ngaøy caøng khoâng chaáp nhaän nhöõng Giaùm muïc naøo khoâng ñöôïc Toøa thaùnh pheâ chuaån".
Coù theå ñaây laø chuû tröông maø chuû tòch Hoà Caåm Ñaøo muoán baøy toû trong baøi dieãn vaên ñoïc tröôùc boä chính trò ngaøy 1 thaùng 10 naêm 2010, nhaân ngaøy quoác khaùnh Trung Quoác. Chuû tòch Hoà Caåm Ñaøo noùi raèng "caàn phaûi ñaåy maïnh caùc yeáu toá haøi hoøa cuûa xaõ hoäi tôùi möùc toái ña".
Nhieàu ngöôøi cho raèng hieän coù nhieàu baát ñoàng trong giôùi laõnh ñaïo Trung quoác khieán cho Ñaïi hoäi cuûa Hoäi coâng giaùo aùi quoác bò ñình hoaõn. Theo cha Michel Marcil, giaùm ñoác Vaên Phoøng coâng giaùo ñaëc traùch veà Trung quoác taïi ñaïi hoïc Seton, Hoa kyø, "Ñaïi hoäi cuûa Hoäi coâng giaùo aùi quoác caøng ñình treä, noù caøng cho thaáy coù söï baát ñoàng noäi boä cuûa Hoäi naøy", ñoàng thôøi cuõng chöùng toû söùc maïnh cuûa caùc Ñöùc giaùm muïc hieäp thoâng vôùi Ñöùc giaùo hoaøng.
CV.