Phoùng söï Thöôïng Hoäi Ñoàng
Giaùm Muïc Trung Ñoâng
Phoùng söï Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Trung Ñoâng.
Roma (SD 12-10-2010) - Chieàu thöù Hai 11 thaùng 10 naêm 2010 ñaõ coù 163 Nghò Phuï hieän dieän trong phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù hai, do Ñöùc Hoàng Y Leonardo Sandri, Toång tröôûng Boä caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông chuû söï, tröôùc söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ñaõ coù 6 Nghò Phuï ghi danh phaùt bieåu. Sau ñaây laø moät soá yù chính caùc baøi phaùt bieåu noùi treân.
Vò ñaàu tieân leân tieáng laø Ñöùc Hoàng Y Polycarp Pengo, Toång Giaùm Muïc Dar-es-Salaam, ngöôøi Tanzania, Chuû tòch Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu vaø Madagascar. Ñöùc Hoàng Y ghi nhaän raèng maëc duø coù caùc khaùc bieät vaên hoùa vaø ngoân ngöõ, vaãn coù töông quan noäi taïi giöõa Giaùo Hoäi Phi chaâu vôùi Giaùo Hoäi vuøng Trung Ñoâng, ñaëc bieät qua trung gian Giaùo Hoäi Ai Caäp, laø thaønh vieân cuûa caû hai beân. Moät ñaøng vì caùc tình traïng aùp böùc taïi moät soá nöôùc vuøng Trung Ñoâng khieán cho caùc kitoâ höõu ñi cö ñi nôi khaùc sinh soáng. Ñaøng khaùc vì lyù do hoïc haønh, coâng aên vieäc laøm hay du lòch, nhieàu ngöôøi treû phi chaâu caùc nöôùc mieàn nam sa maïc Sahara ñi tôùi caùc nöôùc mieàn Baéc nhö AÂu chaâu vaø Vuøng Trung Ñoâng qua ngaõ Ai Caäp. Nhieàu ngöôøi laø caùc tín höõu kitoâ neân khi ñeán caùc nöôùc coù ña soá daân theo Hoài giaùo, hoï gaëp khoù khaên vì khoâng ñöôïc töï do soáng ñöùc tin cuûa mình. Lyù do vì caùch ñaây 50 naêm Hoài giaùo thoáng trò vuøng ñoâng duyeân haûi AÁn Ñoä döông. Nhöng nhôø thö cuûa caùc thöøa sai giôùi thieäu caùc ngöôøi treû phi chaâu naøy ñaõ ñöôïc caùc giaùo ñoaøn ñòa phöông tieáp ñoùn vaø hoäi nhaäp moät caùch deã daùng hôn. Do ñoù söï coäng taùc chaët cheõ giöõa Giaùo Hoäi mieàn nam sa maïc Sahara, vôùi Giaùo Hoäi mieàn Baéc Phi vaø Giaùo Hoäi vuøng Trung Ñoâng luoân luoân quan troïng vaø caàn thieát cho söï soáng coøn cuûa Kitoâ giaùo trong caùc vuøng ñaát naøy.
Nghò Phuï thöù hai phaùt bieåu laø Ñöùc Hoàng Y Michael Mahony, Toång Giaùm Muïc Los Angeles, Hoa Kyø. Ñöùc Hoàng Y cho bieát toång giaùo phaän cuûa ngaøi ñaõ tieáp ñoùn vaø trôï giuùp vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn cho tín höõu di cö thuoäc taát caû caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông: Siro, Canñeâ, Hy laïp, Melkít vaø Maronít. Ñöùc Hoàng Y ñaõ thaêm taát caû moïi coäng ñoaøn naøy vaø luoân luoân khích leä caùc tín höõu duy trì caên tính rieâng cuûa hoï.
Ñeå ñaït muïc ñích naøy, Hieäp hoäi muïc vuï coâng giaùo ñoâng phöông toå chöùc caùc buoåi hoïp hai thaùng moät laàn cho haøng giaùo só thuoäc caùc Giaùo Hoäi coâng giaùo ñoâng phöông ñeå caùc vò caàu nguyeän chung vôùi nhau, chia seû kinh nghieäm vaø phoái hôïp coâng taùc muïc vuï vaø naâng ñôõ nhau.
Tuy nhieân, coù moät soá thaùch ñoá thöôøng xuyeân khoâng bieát phaûi giaûi quyeát laøm sao ñeå giuùp caùc tín höõu coâng giaùo ñoâng phöông duy trì ñöôïc caên tính cuûa hoï. Chaúng haïn coù nhieàu tín höõu caùc Giaùo Hoäi naøy lui tôùi caùc nhaø thôø coâng giaùo la tinh, vaø trôû thaønh tín höõu coâng giaùo latinh, chöù khoâng tham döï caùc leã nghi vaø sinh hoaït trong caùc coäng ñoaøn cuûa hoï nöõa. Söï kieän naøy khieán cho hoï khoâng coøn trung thaønh vôùi caên tính rieâng. Ngoaøi ra khi ghi danh cho con em cuûa hoï theo hoïc taïi caùc tröôøng tieåu hoïc coâng giaùo hoï ñöïôc giaûm hoïc phí laø quy cheá daønh cho caùc giaùo daân khoâng phaûi laø thaønh phaàn ích cöïc cuûa giaùo xöù. Vaäy laøm sao coù theå giuùp hoï duy trì ñöôïc töông quan sinh ñoäng vôùi caùc coäng ñoaøn cuûa hoï, maø khoâng bò thieät thoøi? Theâm vaøo ñoù coù söï caêng thaúng naûy sinh töø söï kieän nhieàu Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông chaáp nhaän cho treû em röôùc leã ngay töø khi môùi ñöôïc röûa toäi. Khi hoï tham döï thaùnh leã coâng giaùo latinh thì caùc treû em naøy laïi khoâng ñöôïc röôùc leã. Trong toaøn vuøng Baéc Myõ coù nhieàu hoïc vieän hay cao hoïc coâng giaùo, nhöng caùc khoùa ñaøo taïo giaùo lyù vieân, tu ñöùc vaø phuïng vuï cuõng nhö thaàn hoïc haàu nhö chæ theo leã nghi latinh roma, hay cuõng coù caùc khoùa daäy caùc toân giaùo nhö Do thaùi, Hoài giaùo, Phaät giaùo, AÁn giaùo, nhöng ít hay khoâng coù caùc moân thaàn hoïc, phuïng vuï, tu ñöùc cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông.
Coøn coù moät khoù khaên lôùn khaùc ñoù laø laøm sao giuùp caùc kitoâ höõu ñoâng phöông ñoái thoaïi vôùi Do thaùi giaùo vaø Hoài giaùo.
Ña soá caùc kitoâ höõu Trung Ñoâng ñeán Baéc Myõ vôùi caùc thaùi ñoä hay yù kieán khoâng phuø hôïp vôùi tinh thaàn Tin Möøng, döïa treân caùc kinh nghieäm tieâu cöïc hoï ñaõ coù, neân hoï khoù chaáp nhaän tha thöù vaø chung soáng haøi hoøa vôùi caùc tín höõu do thaùi hay hoài giaùo. Vì theá tuy toång giaùo phaän Los Angeles toå chöùc nhieàu sinh hoaït ñaïi keát vaø lieân toân, nhöng coù raát ít kitoâ höõu Trung Ñoâng tham döï.
Sau cuøng Ñöùc Hoàng Y Mahony ghi nhaän raèng, thaùch ñoá lôùn nhaát maø toång giaùo phaän phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc ngöôøi di daân coâng giaùo vuøng Trung Ñaâng hay ngöôøi tò naïn Vieät Nam hoaëc Cuba phaûi boû nöôùc ra ñi, khoâng phaûi laø giuùp hoï soáng maàu nhieäm hieäp thoâng giöõa caùc kitoâ höõu vaø giöõa caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vôùi nhau, nhöng laø giuùp hoï ñaùp traû laïi ôn laøm chöùng taù cho Tin Möøng baèng caùch tha thöù cho caùc keû thuø ñaõ khieán cho hoï phaûi lieàu maïng xa rôøi queâ cha ñaát toå ñeå kieám tìm hoøa bình vaø coâng lyù.
Nghò phuï thöù ba leân tieáng trong phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù hai chieàu 11-10 laø Ñöùc Cha Orlando Quevedo, Toång Giaùm Muïc Cotabato, ngöôøi Phlippines, Toång thö kyù Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÙ chaâu. Ñöùc Cha chia seû kinh nghieäm hieäp thoâng cuûa 25 Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÙ chaâu bao goàm 28 nöôùc, traûi daøi töø vuøng Taây Kazakistan cho tôùi Baéc Moâng Coå, töø Taây Nhaät Baûn cho tôùi Pakistan vaø Nam AÁn Ñoä, töø Indonesia cho tôùi Ñoâng Timor. Tuy coù caùc tình traïng xaõ hoäi, kinh teá chính trò, vaên hoùa vaø toân giaùo khaùc nhau, nhöng caùc Giaùm Muïc AÙ chaâu ñaõ ñaït tôùi moät möùc ñoä hieäp thoâng, huynh ñeä, lieân ñôùi vaø coäng taùc toát ñeïp. Trong caùc Giaùo Hoäi cuõng coù cuõng coù hai leã nghi coå cuûa Giaùo Hoäi ñoâng phöông laø siro-malabar vaø siro-malankara. Tuy Kitoâ höõu chæ chieám 3% treân toång soá hôn 3 tyû daân AÙ chaâu, nhöng baét ñaàu töø naêm 1974 töùc töø hoäi nghò Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÙ chaâu laàn ñaàu tieân, caùc Giaùm Muïc ñaõ ñaåy maïnh vieäc hoäi nhaäp Tin Möøng vaøo loøng vaên hoùa ñeå Giaùo Hoäi thöïc söï laø Giaùo Hoäi ñia phöông. Moät caùch cuï theå ñoù laø ñoái thoaïi vôùi caùc truyeàn thoáng sinh ñoäng, caùc neàn vaên hoùa vaø caùc toân giaùo khaùc trong thaùi ñoä khieâm toán vaø yeâu thöông, qua phöông thöùc caùc coäng ñoàng cô baûn, qua ñoù moãi giaùo xöù vaø giaùo phaän trôû thaønh moät "coäng ñoaøn hieäp thoâng".
Döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc vaên phoøng muïc vuï, vaø do taùc ñoäng cuûa ôn thaùnh laøn soùng theo ñaïo vaø canh taân höôùng tôùi vieäc truyeàn giaùo môùi cuõng nhö soáng chöùng taù moân ñeä gia taêng.
Dó nhieân tröôùc caùc nghi kî toân giaùo vaø caùc nhoùm cuoàng tín ñoâi khi gaây cheát choùc baïo löïc, caùc kitoâ höõu coù theå trôû thaønh lo sôï hay nhuùt nhaùt, nhöng Lôøi Chuùa cuûng coá vaø trao ban can ñaûm cho hoï: "Hôõi ñoaøn chieân beù nhoû, ñöøng sôï haõi".
Ngoaøi ra, taïi nhieàu nôi beân AÙ chaâu khoâng coù töï do toân giaùo. Vì theá phöông caùch duy nhaát loan baùo Chuùa Ktoâ laø laøm chöùng taù baèng cuoäc soáng ñöùc tin thinh laëng, nhöng saâu xa vaø traøn ñaày tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø tha nhaân. Chöùng taù ñoù thuùc ñaåy söï hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi giöõa caùc Giaùm Muïc vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc tín höõu ñeå coù theå ñöông ñaàu vôùi nhieàu thaùch ñoá hieän nay nhö: hieän töôïng di cö, ñoâi khi ñöôïc goïi laø noâ leä môùi, aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa söï toaøn caàu hoùa kinh teá vaø vaên hoùa, caùc thay ñoåi khí haäu, naïn cuoàng tín toân giaùo, baát coâng vaø baïo löïc, töï do toân giaùo vaø caùc vaán ñeà luaân lyù sinh hoïc, ñe doïa söï soáng con ngöôøi coøn trong loøng meï töø luùc thuï thai cho tôùi khi cheát töï nhieân.
Nghò phuï thöù tö phaùt bieåu trong phieân khoaùng ñaïi thöù 2 chieàu ngaøy 11 thaùng 10 naêm 2010 laø Ñöùc Hoàng Y Peter Erdoe, Toång Giaùm Muïc Esztergom-Budapest Hungari, Chuû tòch Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÂu chaâu. Ñöùc Hoàng Y ghi nhaän phaàn ñoùng goùp cao quùy cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông cho caùc caùc Giaùo Hoäi Taây Phöông, vì aùnh saùng Tin Möøng ñaõ do caùc thöøa sai ñoâng phöông truyeàn baù beân taây phöông, nhö keå trong saùch Coâng Vuï.
AÂu chaâu maéc nôï Trung Ñoâng, vì theá caùc kitoâ höõu aâu chaâu cuõng phaûi duyeät xeùt löông taâm xem hoï ñaõ tieáp ñoùn caùc kitoâ höõu Trung Ñoâng di cö tôùi AÂu chaâu nhö theá naøo, vaø coù yù thöùc ñöôïc caùc nguyeân nhaân ñaõ khieán cho haøng trieäu kitoâ höõu phaûi rôøi boû queâ cha ñaát toå, nôi tieàn nhaân cuûa hoï ñaõ soáng gaàn 2,000 naêm nay hay khoâng. Hoï ñeán goõ cöûa con tim chuùng ta vaø thöùc tænh löông taâm kitoâ cuûa chuùng ta. Söï hieäp thoâng phaûi thuùc ñaåy caùc kitoâ höõu aâu chaâu di chuyeån trong theá giôùi cuûa ôn thaùnh, cuõng nhö trong xaõ hoäi, laøm vieäc, caàu nguyeän vaø coá gaéng chieán ñaáu ñeå hieän dieän höõu hieäu trong xaõ hoäi höõu hình, maëc daàu phaûi chòu caùc buoàn thöông, vôõ moäng, vaø kinh nghieäm tieäu cöïc, ñoâi khi caùc kyø thò vaø aùp löïc. Trong caùc tình traïng ñoù kitoâ höõu caøng phaûi yù thöùc hôn veà ôn goïi cuûa mình trong xaõ hoäi. Caøng yù thöùc veà ñieàu ñoù, chuùng ta caøng coù khaû naêng cho thaáy söùc maïnh cuûa Tin Möøng. Kitoâ höõu AÂu chaâu phaûi töï chöõa laùnh chính mình vôùi söï trôï giuùp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñeå coù theå taùi phaûn chieáu aùnh saùng cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ nhaän ñöôïc töø Ñoâng Phöông, vaø trao ñoåi quùa taëng vôùi hoï qua chöùng taù cuûa chuùng ta.
Vò thöù naêm laø Ñöùc Cha John Atcherley Dew, Toång Giaùm Muïc Wellingon, ngöôøi Niu dilen, Chuû tòch Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñaïi döông chaâu. Treân bình dieän ñòa lyù, Giaùo Hoäi taïi Ñaïi döông chaâu khoâng dính daùng gì tôùi vuøng Trung Ñoâng, vì chæ bao goàm Australia, Papua Taân Guinea, Niu Dilen vaø Vuøng Thaùi Bình Döông, bao goàm 6 trieäu tín höõu. Tuy nhieân, cuõng coù ba giaùo Hoäi Ñoâng Phöông chính laø Melkít vaø Maronít, vaø Canñeâ. Chieán tranh ñaõ khieán cho ngöôøi Libaêng, Palestine, Ai Caäp, Irak, Kurde, Iran vaø Thoå Nhó Kyø, kitoâ cuõng nhö hoài giaùo, di cö sang Ñaïi döông chaâu. Gia taøi vaên hoùa, toân giaùo cuûa hoï ñöôïc ñaùnh giaù vaø traân troïng. Giaùo Hoäi ñòa phöông cuõng lieân ñôùi vôùi caùc khoå ñau vaø naâng ñôõ hoï baèng lôøi caàu nguyeän cuõng nhö caùc trôï giuùp vaät chaát vaø tinh thaàn.
Tuy caùc daán thaân ñoái thoaïi lieân toân taïi Ñaïi döông chaâu coøn môùi meû, nhöng caùc giaùo hoäi ñòa phöông coù theå hoïc ñöôïc töø caùc kitoâ höõu Trung Ñoâng nhieàu ñieàu hay ñeïp vaø daán thaân ñoái thoaïi vôùi ngöôøi do thaùi vaø hoài giaùo ñeå cuøng nhau chung xaây hoøa bình vaø thaêng tieán caùc giaù trò tinh thaàn cuõng nhö söï thònh vöôïng cho moïi ngöôøi.
Nghò phuï thöù 6 phaùt bieåu laø Ñöùc Cha Raymundo Damesceno Assis, Toång Giaùm Muïc Aparecida Brasil, Chuû tòch Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Myõ chaâu Latinh vaø quaàn ñaûo Caraibi. Ñöùc Cha noùi leân loøng bieát ôn cuûa caùc Giaùo Hoäi taïi Myõ chaâu La tinh vaø vuøng Caraibi ñoái vôùi caùc Giaùo hoäi Trung Ñoâng, vì gia taøi Kinh Thaùnh cuõng nhö caùc giaùo huaán caùc coâng ñoàng vaø chöùng taù soáng ñöùc tin cuûa tín höõu Trung Ñoâng. Söï toaøn caàu hoùa vaø tính caùch ñôøi cuûa caùc chính quyeàn cai trò caùc daân toäc chaâu Myõ Latinh nhieàu khi daãn tôùi choã kyø thò vì lyù do yù thöùc heä chính trò cuõng nhö yù thöùc heä thaàn quyeàn khieán cho cuoäc chieán ñaàu cho töï do toân giaùo vaø töï do löông taâm trôû thaønh ñieåm gaëp gôõ cuûa hai beân.
Chính trong boái caûnh naøy, vieäc giaùo duc vaø ñaøo taïo gia ñình coù taàm quan troïng ñaëc bieät, laøm sao ñeå caùc giaù trò kitoâ vaø gia taøi ñöùc tin ñöôïc duy trì vaø cuûng coá. Beân caïnh ñoù laø vieäc ñaøo taïo giaùo daân cuõng nhö giaùo só laøm sao ñeå caùc giaùo xöù trôû thaønh caùc coäng ñoaøn hieäp thoâng lieân ñôùi vaø huynh ñeä. Ñeå ñöôïc nhö theá moïi thaønh phaàn daân Chuùa phaûi hoaùn caûi moãi ngaøy ñeå trôû thaønh "moân ñeä cuûa Chuùa vaø laø ngöôøi truyeàn giaùo", ñem Chuùa Gieâsu Kitoâ ñeán cho tha nhaân, ñaêc bieät laø giuùp giôùi treû khaùm phaù ra Chuùa Kitoâ "laø Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng". Tuy laø con soá ít oûi, nhöng caùc kitoâ höõu Trung Ñoâng cuõng hieän dieän taïi nhieàu nöôùc Chaâu Myõ Latinh, Ñöùc Cha Damasceno Assis ñaëc bieät caàu mong caùc xung khaéc giöõa ngöôøi Israel vaø Palestine mau chaám döùt, ñeå cho hoøa bình trôû laïi treân Thaùnh Ñòa laø queâ höông cuûa Chuùa Gieâsu, vaø ñeå cho hai daân toäc ñöôïc soáng trong an bình thònh vöôïng.
(SD 12-10-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)