Ñöùc Thaùnh Cha vaø Thöôïng hoäi ñoàng
Giaùm muïc theá giôùi veà Trung ñoâng
Ñöùc Thaùnh Cha vaø Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Trung ñoâng.
Roma [Asianews 11/10/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI ñaõ khai maïc Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Trung Ñoâng. Trong baøi giaûng trong thaùnh leã khai maïc taïi vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Phero hoâm Chuùa nhöït 10 thaùng 10 naêm 2010, Ñöùc thaùnh cha ñaõ nhaán maïnh ñeán moät soá ñieåm coù theå giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc tình hình xaõ hoäi vaø giaùo hoäi taïi Trung ñoâng.
Cha Samir Khalil Samir, Doøng Teân, moät nhaø hoài giaùo hoïc noåi tieáng ñöôïc Ñöùc thaùnh cha môøi tham döï Thöôïng hoäi ñoàng, ñaõ phaân taùch moät soá ñieåm noåi baät trong baøi giaûng cuûa Ñöùc thaùnh cha.
Tröôùc heát, Ñöùc thaùnh cha khaúng ñònh raèng caùc tín höõu Kitoâ ñaõ hieän dieän taïi Trung Ñoâng ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu cuûa lòch söû Kitoâ giaùo.
Vôùi ghi nhaän naøy, Ñöùc thaùnh cha muoán nhaán maïnh ñeán baûn chaát toâng truyeàn cuûa caùc Giaùo hoäi taïi Trung Ñoâng vaø söï kieän caùc Giaùo hoäi naøy vaãn coøn soáng ñoäng. Coù 3 coäng ñoàng Kitoâ ñaõ coù maët taïi vuøng naøy ngay töø thôøi Giaùo hoäi tieân khôûi. Tröôùc heát laø coäng ñoàng Antiokia: chính taïi ñaây maø laàn ñaàu tieân nhöõng ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc goïi laø "Kitoâ höõu". Keá ñeán laø coäng ñoàng Gierusalem: ñaây laø coäng ñoàng ñaõ caûm nghieäm ñöôïc söï kieän lòch söû cuûa Chuùa Gieâsu vaø tröïc tieáp bieát caùc thaùnh toâng ñoà. Coäng ñoàng thöù ba laø coäng ñoàng Alexandria: ñaây laø nôi thaùnh Marco taùc giaû saùch Tin Möøng ñaõ chòu töû ñaïo. Caùc coäng ñoàng naøy khoâng laõnh nhaän ñöùc tin töø nhöõng nhaø truyeàn giaùo xuaát phaùt töø Roma, maø töø chính caùc thaùnh toâng ñoà vaø nhö vaäy laøm chöùng cho söù ñieäp nguyeân thuûy. Do ñoù, ñoái vôùi Giaùo hoäi phoå quaùt, caùc coäng ñoàng Giaùo hoäi naøy laø moät söùc maïnh tinh thaàn quan troïng. Neáu caùc coäng ñoàng naøy bieán maát thì ñaây seõ laø moät maát maùt lôùn lao cho caùc tín höõu Kitoâ treân khaép theá giôùi.
Ñieåm thöù hai ñöôïc Ñöùc thaùnh cha nhaán maïnh trong baøi giaûng cuûa ngaøi laø tính ña dieän veà vaên hoùa vaø toân giaùo cuûa Trung ñoâng. Ñöùc thaùnh cha noùi: "Taïi vuøng ñaát naøy, Giaùo hoäi cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc dieãn taû baèng nhieàu truyeàn thoáng phuïng vuï, tu ñöùc, vaên hoùa vaø kyû luaät khaùc nhau".
Theo cha Samir, ñaây laø ñieàu caàn ñöôïc traân troïng. Hieän taïi Trung ñoâng coù khoâng döôùi 7 toøa Thöôïng phuï vaø 7 truyeàn thoáng phuïng vuï, vaên hoùa, tu ñöùc, kyû luaät khaùc nhau. Theo cha Samir, xeùt veà tín lyù luoân coù söï hieäp nhöùt, nhöng veà phöông dieän thaàn hoïc laïi coù nhieàu tröôøng phaùi khaùc nhau laøm neân kho taøng cuûa ñoâng phöông. Chaúng haïn veà chuù giaûi coù hai tröôøng phaùi: moät taïi Alexandria coù tính caùch aån duï vaø thaàn bí vaø moät taïi Antiokia, vôùi loái chuù giaûi thieân veà vaên phaïm vaø töø chöông hôn.
Ngay caû caùc laäp tröôøng thaàn hoïc cuõng ña dieän. Vaø ñöông nhieân, nhöõng khaùc bieät trong cöû haønh phuïng vuï laø ñieàu roõ raøng nhöùt. Theo cha Samir, nhöõng khaùc bieät vaên hoùa taïi Ñoâng phöông vöøa laø moät kho taøng phong phuù vöøa laø moät nguyeân nhaân taïo ra xung ñoät chính trò vaø thaàn hoïc.
Trong khi ñoù taïi Taây Phöông chæ coù Roma, ñöôïc xem nhö thuû ñoâ vaên hoùa cuûa Kitoâ giaùo. Nhöõng thaønh phoá khaùc khoâng coù troïng löôïng veà chính trò cuõng nhö vaên hoùa. Traùi laïi, taïi ñoâng phöông, ngay caû tröôùc khi Kitoâ giaùo xuaát hieän, ngöôøi ta cuõng ñaõ tìm thaáy nhöõng trung taâm vaên hoùa quan troïng nhö Alexandria, Adessa, Gierusalem, Antiokia.
Ñoái chieáu tính ña dieän cuûa ñoâng phöông vaø tính taäp trung cuûa Taây phöông, cha Samir noùi raèng theá naøo taïi Thöôïng hoäi ñoàng moät soá Giaùm muïc cuõng neâu leân vaán ñeà toái thöôïng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng. Moät soá vò cho raèng Roma quaù xen vaøo noäi boä cuûa mình vaø ñoâi khi khoâng caàn thieát. Moät soá khaùc laïi noùi raèng caàn phaûi coù moät vò laõnh ñaïo duy nhöùt ñeå giaûi quyeát vaán ñeà nhöùt laø khi gaëp xung ñoät. Nhöng moïi ngöôøi ñeàu ñoàng yù raèng caàn phaûi toân troïng nhöõng khaùc bieät vaø vaên hoùa cuûa ñoâng phöông. Chaúng haïn trong Giaùo hoäi Coâng giaùo ñoâng phöông, vöøa coù haøng giaùo só laäp gia ñình vöøa coù haøng giaùo só ñoäc thaân.
Theo cha Samir, ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà maø Ñöùc thaùnh cha muoán ñeà caäp tôùi. Cha Samir vieát: "Neáu khoâng coù hieäp thoâng thì seõ khoâng coù chöùng töø. Chöùng töø cuûa chuùng ta laø hieäp thoâng. Nhö Tin Möøng ñaõ noùi: cöù daáu naøy maø moïi ngöôøi nhaän bieát anh em laø moân ñeä cuûa Thaày laø anh em yeâu thöông nhau. Neáu nghi leã naøo cuõng nhaán maïnh ñeán tính ñaëc thuø cuûa mình, ñieàu naøy coù theå daãn ñeán chia reõ hay khinh thöôøng ngöôøi khaùc ñeå baûo veä neàn vaên hoùa rieâng cuûa mình. Ñoâng phöông nhaán maïnh ñeán tính ñaëc thuø hôn laø hieäp nhöùt." Theo cha Samir, caàn phaûi coù söï caân baèng.
Hieän nay, ngay caû Taây Phöông cuõng quay veà ñaëc thuø: Ñöùc, Phaùp, Taây ban nha.. ñeàu noùi ñeán nhöõng nieàm tin rieâng vaø nhöõng caùch theá cai quaûn Giaùo hoäi rieâng cuûa mình. Ñoù laø chöa keå ñeán caùc truyeàn thoáng Phi Chaâu vaø AÙ Chaâu.
Taïi Hoa kyø, ngöôøi ta cuõng noùi ñeán nhöõng khuynh höôùng ñaëc thuø trong quan heä nam nöõ vaø ñaët laïi nhieàu vaán ñeà. Trong nhöõng thaäp nieân vöøa qua, Lieân hieäp Anh Giaùo theá giôùi chia reõ vì caùc Giaùo hoäi taïi Phi Chaâu khoâng chaáp nhaän nhöõng quyeát ñònh cuûa caùc Giaùo hoäi taïi Hoa kyø vaø Anh quoác veà vaán ñeà naøy.
Laøm theá naøo ñeå duy trì söï hieäp nhöùt cuûa Giaùo hoäi maø vaãn toân troïng vaên hoùa cuûa moãi coäng ñoàng ñòa phöông? Ñaây laø moät vaán ñeà neàn taûng vaø Giaùo hoäi coù theå hoïc hoûi töø caùc Giaùo hoäi ñoâng phöông. Tuy coù nhieàu truyeàn thoáng khaùc nhau, nhöng ngöôøi Coâng giaùo ñoâng phöông vaãn toân troïng nguyeân taéc cuûa hieäp nhöùt maø Giaùm muïc Roma laø bieåu töôïng.
Theo cha Samir, coù theå gôïi leân moâ hình caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo ñoâng phöông cho theá giôùi Chính thoáng. Neáu Chính thoáng giaùo nhaän ra "thöïc taïi Coâng giaùo" nhö ñöôïc soáng moät caùch phong phuù vaø tích cöïc trong caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo ñoâng phöông, thì hoï coù theå tieán gaàn ñeán hieäp nhöùt hôn.
Cha Samir cho bieát: taïi Thöôïng hoäi ñoàng, moät vò Giaùm muïc ñaõ noùi vôùi cha raèng neáu Chính thoáng giaùo chæ nhìn thaáy söï hieäp nhöùt treân phöông dieän "haønh chaùnh" maø khoâng nhö moät quan heä giöõa caùc vò nghò phuï vaø Ñöùc giaùo hoaøng, thì hoï seõ xa lìa hieäp nhöùt.
CV.