Ngöôøi Coâng giaùo taïi Israel
Ngöôøi Coâng giaùo taïi Israel.
Trung ñoâng [Chiesa on line 8/10/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Vôùi chuû ñeà "Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung ñoâng: hieäp thoâng vaø laøm chöùng", Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi ñaëc bieät veà Trung ñoâng khai maïc taïi Roma hoâm Chuùa nhöït 10 thaùng 10 naêm 2010 seõ xem söï hieän dieän cuûa ngöôøi Coâng giaùo trong vuøng naøy laø vaán ñeà chính.
Nhieàu tín höõu, haäu dueä cuûa nhöõng coäng ñoàng Kitoâ giaùo voán ñaõ coù maët taïi vuøng ñaát naøy tröôùc khi Hoài giaùo xuaát hieän, ñaõ boû nöôùc ra ñi haøng loaït. Nhöõng ngöôøi coøn ôû laïi raõi raùc nhö taïi mieàn Baéc Iraq chaúng haïn, ñeå töï veä, ñaønh phaûi soáng co cuïm trong nhöõng khu vöïc rieâng taïi ñoàng baèng Niniveh. Taïi caùc nôi khaùc, nhö vuøng Vònh chaúng haïn, nhieàu ngöôøi Coâng giaùo, nhöùt laø töø AÙ chaâu, laïi ñoå xoâ ñeán tìm coâng aên vieäc laøm. Chæ rieâng taïi Kuwait, hieän coù khoaûng hai trieäu di daân lao ñoäng. Con soá naøy gaép hai laàn daân soá nöôùc naøy. Trong soá naøy ngöôøi ta öôùc tính coù ñeán 350 ngaøn ngöôøi Coâng giaùo, phaàn lôùn ñeán töø Phi luaät taân vaø AÁn ñoä. Laøn soùng ngöôøi di daân oà aït ñeán vuøng Vònh vaø AÙ raäp Saudi khieán Toøa thaùnh phaûi nghieân cöùu ñeå vaïch laïi ranh giôùi cuûa caùc phuû doaõn toâng toøa trong vuøng. Hieän nay phuû doaõn toâng toøa AÙ raäp bao truøm moät laõnh thoå roäng lôùn traûi daøi töø AÙ raäp Saudi, Oman, Yemen, Vöông quoác aù raäp thong nhöùt, Qatar ñeán Bahrain.
Nhöng noùi ñeán caùc tín höõu Kitoâ taïi Trung ñoâng, ngöôøi ta khoâng theå khoâng noùi ñeán ngöôøi Coâng giaùo taïi Israel. Tình traïng cuûa hoï cuõng phöùc taïp vaø gaëp nhieàu khoù khaên khoâng keùm caùc tín höõu khaùc trong vuøng naøy.
Tröôùc heát, veà tyû leä, daân soá Coâng giaùo trong ranh giôùi Israel coù phaàn giaûm suùt, nhöng xeùt theo con soá tuyeät ñoái, thì soá ngöôøi Coâng giaùo taïi ñaây laïi gia taêng. Naêm 1949, khi Israel môùi laäp quoác, soá ngôøi Coâng giaùo taïi ñaây chæ coù khoaûng 34 ngaøn ngöôøi. Vaøo naêm 2008, con soá naøy leân ñeán 150 ngaøn ngöôøi. Con soá naøy gia taêng theo tyû leä gia taêng daân soá cuûa quoác gia Israel maø phaàn lôùn laø do caùc ñôït di daân cuûa ngöôøi Do thaùi töø caùc nöôùc cöïu coäng saûn.
Phaàn lôùn ngöôøi Coâng giaùo taïi Israel sinh soáng ôû mieàn Galilea. Taïi Gierusalem chæ coù khoaûng 15 ngaøn ngöôøi. Cuoäc xuaát haønh cuûa ngöôøi Coâng giaùo ra khoûi Trung ñoâng khoâng aûnh höôûng ñeán ngöôøi Coâng giaùo taïi Israel.
Noùi ñeán ngöôøi Coâng giaùo trong laõnh thoå Israel laø noùi ñeán nhöõng ngöôøi Coâng giaùo noùi tieáng Hy baù lai. Toøa thöôïng phuï Gierusalem ñaõ thieát laäp moät giaùm haït daønh rieâng cho hoï vaø trao phoù vieäc chaêm soùc muïc vuï cho cha David Neuhaus, Doøng Teân, moät ngöôøi Do thaùi trôû laïi Coâng giaùo.
Caùch ñaây vaøi naêm, taïi Israel chæ coù khoaûng vaøi traêm ngöôøi Coâng giaùo noùi tieáng Hy baù lai. Nhöng con soá caùc tín höõu gia taêng ñaùng keå vaø hieän nay coù ít nhöùt 7 coäng ñoàng taïi Gierusalem, Jaffa, Be'er Sheva, Haifa, Tiberias, Latrun vaø Nazareth.
Trong moät cuoäc phoûng vaán môùi ñaây daønh cho taïp chí "Il Regno" phaùt haønh taïi YÙ, cha Neuhaus giaûi thích raèng coù 4 yeáu toá giuùp thieát laäp caùc coäng ñoàng Coâng giaùo taïi Israel.
Tröôùc heát laø caùc ñôït di daân cuûa ngöôøi Do thaùi. Trong soá naøy coù moät soá laø ngöôøi Coâng giaùo hoaëc do truyeàn thoáng gia ñình hoaëc do trôû laïi. Hoï ñöôïc xem nhö thaønh phaàn troïn veïn cuûa xaõ hoäi noùi tieáng Hy baù lai taïi Israel. Ñôït di daân lôùn nhöùt xaûy ra sau naêm 1990, töùc sau khi cheá ñoä coäng saûn taïi Lieân xoâ suïp ñoå.
Keá ñeán phaûi noùi tôùi nhöõng ngöôøi di daân lao ñoäng taïi Israel. Hieän nay coù khoaûng 200 ngaøn ngöôøi ngoaïi quoác ñang laøm vieäc taïi Israel. Hoï ñeán töø Phi Chaâu, Chaâu Myõ Latinh, Ñoâng AÂu vaø AÙ chaâu. Töø Phi luaät taân coù khoaûng 40 ngaøn ngöôøi, phaàn lôùn laø phuï nöõ vaø Coâng giaùo. Con caùi hoï, vì ñöôïc sinh ra vaø röûa toäi taïi Israel, cuõng ñöôïc caép saùch ñeán tröôøng vaø do ñoù hoïc tieáng Hy baù lai; chuùng hoäi nhaäp hoaøn toaøn vaøo xaõ hoäi Israel.
Yeáu toá thöù ba giuùp hình thaønh caùc coäng ñoàng Coâng giaùo taïi Israel laø ñôït di daân cuûa ngöôøi Coâng giaùo Liban. Ñaõ coù khoaûng töø 2 ñeán 3 ngöôøi Coâng giaùo Liban thuoäc nghi leã Maronit ñaõ ñeán Israel sau khi Israel trieät thoaùi khoûi mieàn Nam nöôùc naøy. Ngoaøi ra, cuõng coù nhöõng ngöôøi tî naïn töø Phi Chaâu, caùch rieâng töø mieàn Nam Sudan, ñeán Israel. Trong soá naøy coù nhieàu tín höõu Coâng giaùo. Con caùi hoï cuõng ñöôïc theo hoïc trong caùc tröôøng cuûa Israel.
Cuoái cuøng, noùi ñeán nhöõng ngöôøi Coâng giaùo taïi Israel khoâng theå khoâng nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi Coâng giaùo Palestine voán laø nhöõng ngöôøi ñaõ sinh soáng taïi ñaây ngay töø khi quoác gia Israel ñöôïc thaønh laäp. Laø coâng daân Israel, nhöng hoï khoâng ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng veà maët xaõ hoäi. Hoï noùi tieáng AÙ raäp vaø phaàn lôùn sinh soáng taïi caùc laøng maïc trong vuøng Galilea. Hieän nay hoï tìm caùc ñeán nhöõng vuøng ñöôïc phaùt trieån kinh teá hôn. Be'er Sheva laø moät ñieån hình. Taïy ñaây, haøng traêm gia ñình AÙ raäp ñaõ tìm ñeán ñeå buoân baùn laøm aên trong nhöõng laøng cuûa ngöôøi Bedouins. Nhöng hoï khoâng soáng vôùi nhöõng ngöôøi naøy vì hoï thuoäc giai caáp xaõ hoäi thaáp hôn. Hoï gôûi con ñi hoïc taïi nhöõng tröôøng daïy baèng tieáng Hy baù lai. Nhö vaäy, coù caû moät theá heä nhöõng ngöôøi AÙ raäp chæ noùi tieáng AÙ raäp trong gia ñình, nhöng khoâng bieát ñoïc vaø vieát ngoân ngöõ naøy.
Taát caû nhöõng ngöôøi Coâng giaùo noùi tieáng Hy baù lai treân ñaây tröïc thuoäc Toøa thöôïng phuï Coâng giaùo Latinh Gierusalem. Naêm 2003, Toøa thaùnh ñaët moät vò Giaùm muïc ngöôøi goác Algerie laø Ñöùc cha Jean Baptiste Gourion ñaëc traùch giaùm haït naøy. Ñöùc cha Gourion laø moät ngöôøi Do thaùi trôû laïi Coâng giaùo. Vì vieäc boå nhieäm naøy gaëp nhieàu choáng ñoái, cho neân khi Ñöùc cha Gourion qua ñôøi, nhöõng ngöôøi keá vò ngaøi ñeàu laø nhöõng ngöôøi khoâng coù chöùc Giaùm muïc.
Theo cha Neuhaus, "nhöõng ngöôøi Coâng giaùo noùi tieáng Hy baù lai laø coäng ñoàng thieåu soá veà hai phöông dieän: moät laø ñoái vôùi quoác gia Israel, hai laø ñoái vôùi chính Giaùo hoäi". Cha noùi: "Ñoâi khi chuùng toâi coù caûm töôûng nhö ñang soáng trong moät "Ghetto", töùc moät khu bieät laäp.
Tuy nhieân, moät tia hy voïng ñaõ loùe leân töø taøi lieäu laøm vieäc cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Trung Ñoâng. Thaät vaäy, taøi lieäu naøy vieát raèng söï hieän höõu cuûa giaùm haït daønh cho ngöôøi coâng giaùo noùi tieáng Hy baù lai laø moät "trôï giuùp lôùn lao" cho cuoäc ñoái thoaïi vôùi Do thaùi giaùo.
CV.